روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
یکشنبه ۲۲ تیرماه ۱۳۳۱ – سال هشتم
دوره هفدهم مجلس شورای ملی
مذاکرات مجلس شورای ملی
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز پنجشنبه ۱۲ تیرماه ۱۳۳۱ جلسه ۱۷
فهرست مطالب:
- ۱- بیانات آقای رئیس
- ۲ – تصویب صورت مجلس جلسات پنجم و هشتم و دهم تیرماه
- ۳ – انتخاب هیئت رئیسه (نواب رئیس – منشی ها- کارپردازها)
- ۴ – قرائت و تصویب خطابه معروضه حضور اعلیحضرت همایونی دائر به آمادگی مجلس
- ۵ – تعیین موقع و دستور جلسه بعد – ختم جلسه
مجلس ساعت ۱۰ و ۵۰ دقیقه صبح بریاست آقای دکتر سیدحسن امامی تشکیل گردید
۱- بیانات آقای رئیس
رئیس – پس از حمد خداوند متعال، بیان بنده از حسن ظن و اعتمادی که آقایان نمایندگان محترم نسبت به این بنده ابراز فرموده‌اند برای عرض تشکر قاصر است. صمیمانه سپاسگذاری می‌کنم و از قادر متعال خواهانم که مرا یاری فرماید تا در حفظ حیثیت مجلس شورای ملی و اجرای کامل آئین نامه و مقررات با توجه و کمک آقایان نمایندگان با کمال بیطرفی موفق گردیده (مکی – خدا به کمر دروغگو بزند) و ابراز لطف و محبت آقایان را از این راه جبران نمایم.
همه آقایان تصدیق دارند که کشور ما احتیاج مبرم به اصلاحات زیادی داشته و عموم مردم افراد انتظارات بسیاری از آقایان نمایندگان دوره هفدهم دارند. امیدوارم برای همه ما توفیق حاصل گردد که در اجرای سوگندی که یاد کرده‌ایم کامیاب گردیده و برای رفاه و سعادت ملت ایران و پیشرفت امور کشور مخصوصا در این موقع خطیر با حسن نیت و روح وحدت و احساسات وطن خواهانه که در عموم آقایان نمایندگان محترم موجود است از بذل هرگونه فداکاری دریغ و مضایقه بعمل نیاید. و چون اساس و قوام هر جمعیت بسته به حفظ انتظامات و اجرای مقررات می‌باشد اطمینان کامل دارم که آقایان نمایندگان محترم در اجرای آئین نامه با این بنده کمال مساعدت را خواهند فرمود. با اجازه آقایان بعد از تصویب صورت مجلس شروع می‌کنیم به انتخاب ۲ نفر نایب رئیس بانتخاب جمعی. آقایان نظار تشریف بیاورند.
۲- تصویب صورت مجلس جلسات پنجم و هشتم و دهم تیرماه
مکی – بنده در صورت مجلس عرضی دارم
رئیس – اجازه بفرمایید صورت غائبین را قرائت کنند. (بشرح زیر قرائت شد)
غائبین با اجازه جلسه پانزدهم تیرماه – آقایان: علی زهری – دکتر کریم سنجابی
غائبین بی اجازه جلسه پانزدهم تیرماه – آقایان: حاج سیدابوالقاسم کاشانی – دکتر حسین فاطمی – حسینعلی راشد
غائب با اجازه جلسه شانزدهم تیرماه آقای دکتر کریم سنجابی
غائبین بی اجازه جلسه شانزدهم تیرماه آقایان: حاج سیدابوالقاسم کاشانی – دکتر حسین فاطمی
رئیس – راجع بصورت جلسه پنج شنبه ۵ تیر و یکشنبه هشتم و سه شنبه دهم تیرماه اعتراضی آقایان دارند؟
مکی – بلی
رئیس – بفرمایید
مکی – روزی که ما وارد مجلس شورای ملی شدیم طبق ماده ۱۱ آئین نامه داخلی و یکی از اصول قانون اساسی قسم خوردیم که مادام که حقوق مجلس و مجلسیان محفوظ است این وظایف را انجام بدهیم. من از خود آقای رئیس سوال می‌کنم که تو را به همان قرآنی که قسم خوردید آیا در انتصاب شما به این مقام، از خارج از مجلس اعمال نفوذ نشده است و آیا این قسم قوت قانونی دارد؟ به همان قرآن قسم بخورید که ستاد ارتش دخالت نکرده.
میراشرافی – بنشین سر جایت! اگر حساب قسم باشد خیلی‌ها باید قسم بخورند. شما باید قسم بخورید که انتخابات تهران آزاد بوده.
رئیس – این امر مربوط به صورت مجلس نبود.
مکی – اخطار نظامنامه ای بود مقدم بر صورت مجلس.
رئیس – آقای حائری زاده راجع به صورتجلسه فرمایشی دارید؟
حاج سیدجوادی – من تذکری دارم که مقدم است آن را اجازه بفرمایید عرض کنم.
رئیس – حالا مربوط بصورت مجلس است آن را اجازه بفرمایید. آقای حائری زاده بفرمایند.
حائری‌زاده – در صورت مجلس ۵ تیر یک عباراتی نوشته شده که مال من نیست اداره تندنویسی را هم من مقصر نمی‌دانم زیرا که این مذاکرات در وسط نطق آقای قنات‌آبادی شده و با شلوغی مجلس اداره تندنویسی توجه نتوانست پیدا کند. هر کس بجای من بود عصبانی می‌شد و ممکن بود این عبارات را گفته باشد ولی من همیشه نزاکت را نسبت به اشخاص رعایت می‌کنم. البته نسبت به اعمال محافظه کار نیستم و خیلی صراحت لهجه دارم. موقعی که در مجلس گفته شد انگلیسها را بیرون کردند من گفتم انگلیسهای باشرف که بنفع ملت خود و بضرر ملت ما بودند رفتند ولی انگلیسهای بیشرف به لباس ایرانی که به ضرر ملت ما عمل می‌کنند روی صندلی‌های مهم مملکتی هستند و دفع شر آنها نشد. ابدا اسمی از آقایان فرامرزی و دکتر طاهری و میراشرافی و دیگری نبردم و تعجب می‌کنم در مجلس ۷۶-۷۷ نفری چرا بعضی‌ها با خود تطبیق کردند و در مجلس و روزنامه مشغول فحاشی شدند. من بعقیده آقایان جاسوس دو طرف مخالف، دزد اموال صغار و قرآن و بیشرف و حمال و هر چه بفرمایید ممکن است باشم (فرامرزی – صحیح است) ولی افتخار دارم که در صف سیاسی و مسلکی آقایان اگر داشته باشند نیستم و مصمم هستم تا جان در بدن دارم و وسیله باشد این مبارزه مقدس را ادامه دهم.
میراشرافی – آقای رئیس ماده ۹۰
رئیس – آقای کریمی بفرمایید
کریمی – در آخر جلسه گذشته یک عبارتی بنده گفتم که در صورت مجلس نوشته نشده و از قلم افتاده است که در جلسه گذشته یک انعکاسی پیدا کرده بود و دو تلگراف هم از کرمانشاه رسیده است راجع به پشتیبانی از جناب آقای دکتر مصدق اگر اجازه بفرمایید قرائت می‌کنم (یکی از نمایندگان – خیر بدهید به مقام ریاست) پس تقدیم مقام ریاست می‌کنم.
حاج سیدجوادی – بنده هم عرضی داشتم.
رئیس – راجع بصورت مجلس است؟
حاج سیدجوادی – خیر
رئیس – پس باشد بعد از صورت مجلس بفرمایید آقای میراشرافی صحبتی دارید؟
میراشرافی – بنده از ماده ۹۰ می‌خواهم استفاده بکنم بعد استفاده می‌کنم
رئیس – آقای خلخالی راجع بصورت مجلس فرمایشی دارید؟
خلخالی – بله اینجا یک اشتباهی شده است. نوشته شده است جناب آقای دکتر امامی ۳۹ رای جناب آقای دکتر معظمی ۳۵ رای مجموعا ۷۴ رای می‌شود یک رای هم سفید بود که می‌شود ۷۵ در صورتی که ۷۶ رای بود یکی دیگر هم مال آقای دکتر معظمی بود که آرایشان ۳۶ رای می‌شود.
رئیس – رسیدگی می‌شود اگر این طور باشد اصلاح می‌شود. در صورت مجلسها دیگر نظری نیست؟
مهندس حسیبی – بنده عرضی دارم.
رئیس – بفرمایید راجع به چه قسمت است؟
مهندس حسیبی – راجع بانتخابات هیئت رئیسه مطلبی دارم اگر اجازه بفرمایید عرض کنم والا اعتراضی بصورت مجلس نداشتم.
رئیس – اگر اجازه بفرمایید باشد برای بعد
حاج سیدجوادی – بنده هم عرضی داشتم
رئیس – راجع بچه قسمت است؟
حاج سیدجوادی – نامه ایست از قزوین رسیده راجع به پشتیبانی آقای دکتر مصدق. بنده می‌خواستم آن را تقدیم کرده باشم.
رئیس – بسیار خوب لطف کنید. در صورت مجلس جلسات پنجم و هشتم و دهم تیر دیگر اعتراضی نیست؟ (گفته شد- خیر) هر سه صورت مجلس تصویب شد
۳- انتخاب هیئت رئیسه (نواب رئیس – منشی ها- کارپردازها)
رئیس – شروع می‌شود بانتخاب دو نفر نایب رئیس بانتخاب جمعی آقای نریمان – آقای خلخالی – آقای مهندس زیرک‌زاده تشریف بیاورند
اسامی آقایان نمایندگان بوسیله آقای مهندس غروی (منشی) بقرار ذیل اعلام و در محل نطق اخذ رای بعمل آمد)
آقایان: مهندس حسیبی. دکتر شایگان. دکتر ملکی. انگجی. میلانی. ناصر ذوالفقاری. جلیلی. عبدالرحمن فرامرزی. محمدحسین قشقایی. دکتر کیان. محمد ذوالفقاری. گنجه. امامی اهری. مجتهدی. موسوی. کهبد. کریمی. قنات‌آبادی. مشار. مکی. جلالی موسوی. صفایی. حاج سیدجوادی. حائری‌زاده. دکتر فلسفی. اخگر. احمد فرامرزی. معتمد دماوندی. نبوی. افشار. وکیل پور. فرزانه. اقبال. مصدقی. ملک مدنی. دکتر طاهری. دکتر مصباح‌زاده. ذکائی. اورنگ. دکتر بقایی. دکتر معظمی. شاپوری. مهندس رضوی. افشارصادقی. بهادری. شادلو. شوکتی. منصف. حمیدیه. راشد. مدرس. ناظرزاده. شهیدی. ریگی. شهاب خسروانی. دادور. پورسرتیپ. صراف‌زاده. امیرافشاری. رفیع. تولیت. هدی. شبستری. دکتر فقیهی شیرازی. میراشرافی. عامری. نجفی. دکتر سیدحسن امامی. دکتر فاخر. زیرک‌زاده. نریمان. خلخالی. غروی (مهره‌های تفتیشیه و اوراق رای شماره شد و پس از قرائت آراء نتیجه بقرار ذیل حاصل شد)
مهره تفتیشیه ۷۲
اوراق رای ۷۲
آقای محمد ذوالفقاری ۳۲رای آقای مهندس رضوی ۲۹ رای آقای دکتر مصباح‌زاده ۲۴ رای آقای اورنگ ۱۹ رای آقای گنجه ۱۸ رای آقای انگجی ۹ رای آقای خلخالی ۳ رای آقای دکتر ملکی ۲ رای آقایان: منصف – دکتر شایگان – مشار- هر یک یک رای – ورقه سفید علامت امتناع ۲ ورقه
رئیس – عده آقایان رای دهندگان ۷۲ نفر آقای محمد ذوالفقاری ۳۲ رای آقای مهندس رضوی ۲۹ رای آقای دکتر مصباح‌زاده ۲۴ رای آقای اورنگ ۱۹ رای آقای گنجه ۱۸ رای آقای انگجی ۹ رای آقای خلخالی ۳ رای آقای منصف ۱رای آقای دکتر ملکی هم ۲ رای آقای دکتر شایگان یک رای آقای مشار یک رای دارند.
بنابراین آقایان ذوالفقاری و مهندس رضوی به نیابت ریاست مجلس شورای ملی انتخاب شدند (نمایندگان – مبارک است) آقای ذوالفقاری فرمایشی دارند؟
ذوالفقاری – بنده خواستم فقط از حسن نظر آقایان سپاسگذاری کنم عرض دیگری ندارم
رئیس – بسیار خوب شروع می‌شود به انتخاب ۶ نفر منشی بانتخاب جمعی
(اسامی آقایان نمایندگان بوسیله آقای مهندس غروی (منشی) بترتیب ذیل اعلام و در محل نطق اخذ رای بعمل آمد)
آقایان: مهندس حسیبی – دکتر شایگان – کریمی – دکتر ملکی – انگجی – میلانی – محمدحسین قشقایی- ناصر ذوالفقاری – جلیلی – محمد ذوالفقاری – دکتر معظمی – دکتر کیان – مدرس – پارسا- اخگر- امامی اهری – افشار- مجتهدی – موسوی – کهبد- بهادری – گنجه – قنات‌آبادی – دکتر بقایی – مشار- مکی – جلالی موسوی – صفایی – حاج سیدجوادی – حمیدیه – دکتر فلسفی – احمد فرامرزی – معتمددماوندی – نبوی – عبدالرحمن فرامرزی – ناظرزاده – وکیل پور- فرزانه – اقبال – دکتر طاهری – دکتر مصباح‌زاده – ملک مدنی – مصدقی – شادلو- شوکتی – منصف – راشد- شهیدی – ریگی – شهاب خسروانی – دادور- پورسرتیپ – صراف‌زاده – امیرافشاری – رفیع – تولیت – هدی – شبستری – دکتر فقیهی شیرازی – میراشرافی – عامری – مهندس رضوی – شاپوری – نجفی – دکتر سیدحسن امامی – دکتر فاخر- مهندس زیرک‌زاده – خلخالی – نریمان – غروی
(شماره مهره‌های تفتیشیه و اوراق رای بعمل آمده و پس از قرائت آراء نتیجه بقرار ذیل حاصل شد)
آقای حمیدیه ۴۴ رای – آقای ناظرزاده کرمانی ۳۹ رای – آقای دکتر فاخر ۳۸ رای – آقای معتمددماوندی ۳۷ رای – آقای وکیل پور ۳۵ رای – آقای نجفی ۳۱ رای – آقای پارسا ۳۰ رای – آقای جلیلی ۲۵ رای – آقای پورسرتیپ ۲۵رای – آقای کریمی ۲۳رای – آقای مهندس غروی ۱۹ رای – آقای زهری ۱۷ رای – آقای مدرس ۵ رای -آقای خلخالی ۲رای آقایان: حاج سیدجوادی – شهیدی – موسوی – راشد- شبستری – مصدقی – کهبد- جلالی موسوی هریک یک رای – ورقه سفید علامت امتناع ۲ ورقه
رئیس – آقای حمیدیه با ۴۴ رای- آقای ناظرزاده – با ۳۹ رای – آقای دکتر فاخر با ۳۸ رای – آقای معتمددماوندی با ۳۷ رای – آقای وکیل پور با ۳۵ رای – آقای نجفی با ۳۱ رای به منشی گری مجلس شورای ملی انتخاب شدند
چهار نفر آقایان حمیدیه – ناظرزاده – دکتر فاخر و معتمددماوندی که رای بیشتری دارند تشریف بیاورید منشی‌ها بنشینند شروع می‌شود بانتخاب سه نفر کارپرداز به انتخاب جمعی
(برای اخذ آراء اسامی آقایان نمایندگان بترتیب ذیل بوسیله آقای ناظرزاده (منشی) اعلام و در محل نطق حاضر و رای دادند)
آقایان: مهندس حسیبی – نبوی – قنات‌آبادی – دکتر بقایی – دکتر شایگان – دکتر ملکی – میلانی – محمدحسین قشقایی – محمد ذوالفقاری – ناصر ذوالفقاری – افشار- رفیع – دکتر کیان – عبدالرحمن فرامرزی – دکتر معظمی – جلیلی – امامی اهری – مهندس رضوی – گنجه – مجتهدی – پارسا- حمیدیه – حائری‌زاده – موسوی – صفایی – حاج سیدجوادی – دکتر فلسفی – اخگر- احمد فرامرزی – نجفی- مدرس – وکیل پور- فرزانه – اقبال – بهادری – ملک مدنی – دکتر طاهری – صراف‌زاده – ذکایی – اورنگ – شاپوری – افشارصادقی – ریگی – شادلو- شوکتی – منصف – دکتر مصباح‌زاده – مهندس غروی – راشد- شبستری – دادور- میراشرافی – امیرافشاری – تولیت -هدی – دکتر فقیهی شیرازی – پورسرتیپ – شهیدی – عامری – شهاب خسروانی – مصدقی – نریمان – معتمددماوندی – خلخالی – زیرک‌زاده – ناظرزاده – دکتر فاخر- دکتر سیدحسن امامی.
(مهره‌های تفتیشیه و اوراق رای شماره شده و پس از قرائت آراء نتیجه بقرار ذیل حاصل گردید).
مهره تفتیشیه ۷۳- اوراق رای ۷۳
آقای دکتر فلسفی ۳۴ رای – آقای بهادری ۳۳رای – آقای میراشرافی ۳۰رای – آقای امامی اهری ۲۲رای – آقای مصدقی ۲۲رای – آقای حاج سیدجوادی ۲۱رای – آقای دادور۱۷رای – آقای نریمان ۱۶رای – آقای خلخالی ۳رای – آقای راشد۲رای – آقایان احمدفرامرزی – معتمددماوندی -اقبال – ذکائی – مدرس – وکیل پور- هریک یک رای – ورقه سفیدعلامت امتناع یک ورقه
رئیس – آقای دکتر فلسفی با۳۴رای آقای بهادری با۳۳رای آقای میراشرافی با۳۰رای برای کارپردازی مجلس انتخاب شدند. آراء بقیه آقایان لازم است خوانده شود؟ (گفته شد- خیر) تذکرا عرض می‌کنم که یک تنفس چند دقیقه ایی داده می‌شود.
(ده دقیقه بعد از ظهر جلسه بعنوان تنفس تعطیل و یکساعت و پانزده دقیقه بعداز ظهر مجددا تشکیل گردید)
۴ – قرائت و تصویب خطابه معروضه حضور اعلیحضرت همایونی دائر به آمادگی مجلس
رئیس – خطابیه جوابیه ای که مجلس شورای ملی برای تقدیم بحضور اعلیحضرت همایونی تهیه کرده است قرائت می‌شود.
(خطابه بشرح ذیل توسط آقای ناظرزاده قرائت شد)
پیشگاه مبارک اعلیحضرت همایون شاهنشاهی
هفدهمین دوره قانونگذاری مجلس شورای ملی که به عنایات خداوند متعال و توجهات ذات شاهانه افتتاح یافت، مطابق اصل دهم قانون اساسی آمادگی خود را برای انجام وظایف ملی قانونی به عرض پیشگاه مبارک میرساند.
اصول سیاست خارجی دولت شاهنشاهی که با تمام کشورهای جهان بر اساس مودت و احترام متقابل و پیروی از منشور سازمان ملل متحد بوده و همچنین تقویت قوای تامینیه بمنظور حفظ استقلال و تمامیت ارضی کشور است باعث نهایت خوشوقتی و مورد تایید مجلس شورای ملی می‌باشد.
همانطور که مجلس شانزدهم به حکم وظیفه در راه اجرای آمال ملی مخصوصا ملی شدن صنعت نفط گامهای موثری برداشت، مجلس هفدهم نیز همان راه را تعقیب خواهد کرد.
مجلس شورای ملی با تاییدات الهی امیدوار است سعی بلیغ در تشیید مبانی مذهبی و ترویج شعائر مقدسه اسلامی که موثرترین عامل پیشرفت جامعه و ایجاد نظم و آرامش و بسط امنیت و عدالت و حفظ امنیت و عدالت و حفظ وحدت قومی است بعمل آورده و در مورد سیاست داخلی انتظار دارد دولت اعلیحضرت همایون شاهنشاهی در این موقع که صنعت نفت در سراسر کشور ایران ملی است برنامه جامعی که متضمن هدفهای اقتصادی و مقاصد اصلاحی اجتماعی باشد بمجلس شورای ملی پیشنهاد نمایند با تصویب قوانین لازمه موجبات استفاده از منابع ثروت کشور، تهیه وسائل رفاه طبقات مولد ثروت، ایجاد کارهای تولیدی و عمرانی، ترقی امور کشاورزی و صنعتی، توازن دخل و خرج، تعدیل مالیاتها، تامین بهداشت و فرهنگ را فراهم با تجدید نظر و اصلاح قوانین مربوط بانتخابات موفق بتامین احتیاجات اساسی مردم کشور شده و از دولت اعلیحضرت همایون شاهنشاهی پشتیبانی نماید.
مجلس شورای ملی امیدوار است به یاری پروردگار توانا و در سایه توجهات شاهانه و در نتیجه حسن تفاهم و همکاری مجلسین و دولت در این دوره قانونگذاری به انجام وظایف خطیر خود که استحکام مبانی مشروطیت و بسط و استقرار امنیت قضایی و عدالت اجتماعی است توفیق کامل حاصل نماید.
(نمایندگان – انشاء الله)
رئیس – کسی صحبتی ندارد (جمعی از نمایندگان – خیر) تصویب شد.
۵- تعیین موقع و دستور جلسه بعد – ختم جلسه
رئیس – جلسه ختم می‌شود و جلسه آینده روز یک شنبه ۱۵ تیر سه ساعت قبل از ظهر و دستور جلسه تعیین اعضای کمیسیونها و انتخاب دو نفر ناظر ذخیره اسکناس
شهاب خسروانی – در آئین نامه راجع بکمیسیون برنامه اسمی برده نشده و همیشه یک کمیسیون خاص برایش تشکیل می‌دادند
رئیس – اسم برده است و در آئین نامه اصلاحی کمیسیون هست.
(مجلس یک ساعت و ۲۵ دقیقه بعد از ظهر ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی – دکتر سیدحسن امامی