امتیازنامه ترامواه
در خصوص ساختمان و دایر داشتن راههای اسبی در شهر طهران، دولت علیه ایران، از قرار شروط ذیل، به مسیو فابيوس بواطال رعیت فرانسه، امتیاز میدهد:
شرط اول
صاحب امتیاز به مخارج خود، خطوط ذیل را احداث و دایر خواهد داشت:
اولا، خطی از ابتدای خیابان لاله زار، که از خیابان ناصریه امتداد یابد الی سبزه میدان، خط دیگر از میدان توپخانه مبارکه شروع میشود و از خیابان چراغ گاز و از خیابان دروازه حضرت عبدالعظیم – علیه التکریم – و از خیابان قبرستان الی دروازه قزوین کشیده شود و از آنجا نیز تا خیابان مریضخانه الی میدان توپخانه مبارکه که محل راه آهن اسبی است امتداد خواهد یافت. از آنجا سوا شده، به طرف شمیرانات میرود. منوط به اختیار کمپانی است.
شرط دویم
صاحب امتیاز، حق ساختمان و دایر داشتن خط دیگری را نیز در شهر طهران دارد، به این شرط که قبل از اقدام، نقشه آن را به دولت علیه ایران تسلیم نماید.
شرط سیم
تمام مخارج بیع زمین برای ساختمان انبار و طویله و ساختمان لازمه و غیره در هنگام ساختمان یا دایر داشتن راههای آهن اسبی مزبور، به عهده صاحب امتیاز است، ولی زمین کوچه ها و خیابانها در خصوص راه مزبور، مجانی است.
شرط چهارم
خطوط راه آهن اسبی یک رشته است. در محل لازم که وسعت داشته باشد، دو رشته خواهد شد.
شرط پنجم
هر قدر امکان دارد، خط راههای آهن اسبی مزبور از کنار خیابانها ساخته و احداث خواهد شد، که حتی الامکان اسباب ممانعت از جهت عابرین و مترددین حاصل نشود.
شرط ششم
دولت علیه ایران، ادعا و مطالبه گمرک و راهداری را در ورود ادوات لازم به جهت ساختن و دایر داشتن راههای مزبوره ننموده، معاف خواهند فرمود. ولی اجزاء اداره گمرک، حق رسیدگی اسباب و ادوات را از هر جهت دارند.
شرط هفتم
دولت علیه ایران، حق مطالبه مالیات و غیره بابت ادوات و اشیاء لازمه ساختن و دایر داشتن راههای مزبوره به هیچوجه ندارند.
شرط هشتم
دولت علیه ایران به صاحب امتیاز اطمینان می دهد کـه ساختن و دایر داشتن راههای آهن اسبی در شهر طهران، فقط حق او باشد؛ و تعهد مینماید که حمایت لازمه را درباره او مرعی داشته، رفع جمیع مشکلاتی را که در زمان ساختن و دایر داشتن رخ دهد نماید.
شرط نهم
صاحب امتیاز شروع ساختمان و اقدام به آن را، هر قدر ممکن است، باید به زودی بنماید، به نحوی که خط الی منزل راه آهن گار حضرت عبدالعظيم امتداد می یابد، از روز امضای این قرارنامه الی دو سال، به انجام برسانند.
شرط دهم
این امتیازنامه، از روز امضا الی نود و نه سال… منعقد شده است.
شرط یازدهم:
از الآن را مسیو بواطال مأذون است که این امتیازنامه را به کمپانی آنونیم راه آهن بخار و اسبی در ایران که کمپانی می باشد، و یا کمپانیای که معرفی او را به دولت علیه بدهد با جمیع شرایط منتقل سازد.
در طهران به دو نسخه در ماه مه هزار و هشتصد و هشتاد و هشت مسیحی مطابق پانزدهم شهر رمضان المبارک ۱۳۰۵ هجری [۶ خرداد ۱۲۶۷] نوشته شد.
وزیر امور خارجە دولت علیه ایران
سواد خط قوامالدوله، وزیر امور خارجه
بواطال این قرارنامه را به کمپانی بلجیک که راه آهن از طهران الی شاهزاده عبدالعظيم را کشیده است، در شهر ذیقعده با شرایط مندرجه در این قرارنامه منتقل نموده، اقل چاکران امضا کرده است.