امتیازنامه راه آهن حضرت عبدالعظیم صلوات الله علیه
دولت علیه به مسیو فابیوس بواطال [بواتال] مهندس فرانسوی یا شرکا یا وراث یا محقین او امتیاز خط راه آهن مابین طهران و شاهزاده عبدالعظیم را میدهد. تمام مخارج برای ساختمان و بیع زمین و اسباب لازمه متعلق به راه به عهده مسیو بواطال یا شرکای او می باشد و دولت علیه ایران فقط حق مخصوص مطلق ملکی را در دایر داشتن خط مزبور به مشار الیهم میدهد.
و نیز دولت علیه ایران حق گمرکخانه در ورود اشیای لازمه راه آهن را که به مباشرین گمرکخانه بعد از ملاحظه معاف خواهند داشت، به جهت ساختمان و دایر داشتن راه مزبور معاف می دارد.
و مأذون می فرمایند که چوب آلات لازمه را ـ یعنی آن قدر که برای خط طهران تا شاهزاده عبدالعظیم ضرور است ـ از جنگل دولتی مجانا دریافت دارند و هیچ وجهی را مالیات و حقوق دیگر از راه آهن مزبور مطالبه نخواهند کرد.
هرگاه در مبلغ زمین یا در عمل ساختمان یا در عمل دایر داشتن به جهت صاحبان امتیاز، مشکلاتی رخ دهد، دولت علیه متعهد است که رفع آن را به طور حقیقت و شرع نموده، حمایت و دادرسی را نسبت به صاحبان امتیاز مرعی دارد.
هر اوقاتی را که اعلیحضرت اقدس همایون شاهنشاهی در روی راه مزبور، اراده حرکتی نمایند، کالسکه مخصوص از برای شخص همایون ایشان موجود خواهد بود.
این امتیازنامه به مسیو بواطال داده میشود به این شرط که خط مزبور را در غره ماه ژانویه سنه ۱۸۸۸ به اتمام رسانیده، دایر بدارد؛ و اگر به این وعده وفا نکند، امتیاز مزبور کأن لم یکن لغو و باطل خواهد شد.
دارنده امتیاز تعهد خواهد کرد که خیابان مشجر مابین طهران و شاهزاده عبدالعظیم را به هیچ وجه متعرض نشود.
این اعتبارنامه به دو نسخه نوشته شده و نسخه‌ای که در دست صاحبان امتیاز است، باید به صح اعلیحضرت اقدس شاهنشاه دولت علیه ایران برسد.
[تاریخ امضا؟ با توجه به مهلت هجده‌ماهه، حدود ۱۲۶۵/۳/۱۱ مطابق ۱۸۸۶/۶/۱]
متعلقات راه آهن
مقصود از این نگارش آن است که این خدمتگزاران سوسیته آنونیم راه طهران الی حضرت عبدالعظیم، اقرار و اعتراف نمودیم که هرگاه راه آهن مزبور را در طی مدتی که در امتیازنامه مقرر شده، یعنی از روز امضای امتیازنامه الی هیجده ماه تمام، به اتمام نرسانیده دایر نساختیم،
اولا اراضی‌ای را که از جانب سنی‌الجوانب اعلیحضرت اقدس همایون شاهنشاهی ـ روحی و روح العالمین فداه ـ و غیره، مجاناً در این خصوص به این خدمتگزاران سوسیته انانیم مزبور تفویض شده، بدون هیچ گونه عذر، واگذار و مسترد سازیم؛
ثانیاً اراضی‌ای را که از اشخاص متفرقه به معرض بیع در آورده‌ایم، به هر قیمتی و مبلغی که ابتیاع شده، وجه آن را دریافت داشته اراضی را رد نماییم.
تحریرا فی یوم شنبه ۴ رمضان المبارک تنگوزئیل ۱۳۰۴ [۷ خرداد ۱۲۶۶] [۲۵ می ۱۸۸۷]
محل امضای مسیو بواطال
متعلقات راه آهن
حضرت مستطاب اجل اشرف آقای وزیر دام اقباله العالی
معروض می دارد که اشیاء لازمه مقدمات راه آهن، بالتمام فراهم و موجود شده، هر ساعتی زمینهای لازمه خط راه طهران الى حضرت عبدالعظیم تحویل کمپانی شود، شروع در عمل خواهد شد.
از قرار نقشه‌ای که اینک ایفاد حضور داشت منزل راه آهن (گار) در طهران، کوچه دروازه قدیم حضرت عبدالعظیم در محلی که الحال سرای مخروبه دولتی است، خواهد شد. از محل مزبور که حرکت کرد، خط راه آهن از زمینهای غیر مسکونی میباشد که الی خندق امتداد دارد و به توسط شکافی از خاکریز خندق عبور می نماید که شبها را به دروازه مستحکمی مسدود و پل مضبوطی نیز در آن احداث خواهد شـد، و از آنجا مستقیماً به سمت خیابان نجف آباد کشیده شده و از خیابان مزبور گذشته، بـه سمت دولت آباد امتداد می یابد که طول آن الی آنجا تقریبا شش هزار و پانصد ذرع است.
از محل مزبور، عبور خط راه از حسین آباد تقریباً پانصد و پنجاه ذرع میباشد و بعد متصل به اراضی نواب علیه عالیه شاهزاده عزت الدوله ـ دامت شوکتها ـ می گردد که تقریباً طول امتداد آن نهصد ذرع میباشد. از آنجا الى منزل حضرت عبدالعظیم که در قرب یخچالهای حضرت مستطاب اجل اشرف عالی است امتداد می یابد.
منزل گار تقریباً شش هزار ذرع مضروبی است.
خط مزبور لازم به تعریف نیست، ولی لازم است معروض دارم زمینهائی که در جنب این خط واقع است آینده قیمت گزافی حاصل خواهد کرد و این زمینها غالباً متعلق به سرکار اعلیحضرت اقدس همایونی ـ ارواحنا فداه ـ می باشد.
از حضرت مستطاب اجل اشرف مستدعی چنان است که از خاکپای همایونی ارواحنا فداه استیذان نمائید که،
اولا: مرخص فرمایند خاکریز خندق را شکافته، پل و دروازه مستحکمی مـخصوص راه آهن احداث سازد که شبها را بتوان مسدود ساخت؛
ثانیاً: اراضی که متعلق به سرکار اعلیحضرت اقدس همایونی ـ روحنا فداه- می باشد، از خندق الی دولت آباد تا نقطه‌ای که در روی نقشه تعیین یافته است، به موجب فرمان مهر لمعان همایونی، از برای طول مدت امتیازنامه، به تصرف کمپانی داده شود.
ثالثاً: در خصوص حمل سنگ و ریگ لازمه، اذن حاصل شود که یک رشته مختصری از عرض راه به سمت کوه، آن جایی که معدن سنگ است امتداد یابد.
رابعاً: مرخصی حاصل شود که سه یا چهار نفر شاگرد مهندس ایرانی از مدرسه دارالفنون به جهت این عمل گرفته شود.
خامسا: دو دسته سرباز که هر دسته سه نفر باشند، برای مستحفظی و قراولی راه آهن مرحمت گردد.
در خصوص اراضی که متعلق به بعضی از اشخاص میباشند نیز مستدعی است مرحمت فرمایند که به قیمت حالیه، به معرض بیع درآید و کمپانی نیز حاضر است کـه الساعه به پول نقد ابتیاع نماید، و در هر آنی که تمام اراضی مزبوره یا قسمتی از آن به تصرف کمپانی داده شد، شروع در عمل ساختمان نماید.
مجدداً معروض می دارد که جمیع اسباب و مصالحی که به جهت ساختمان و دایر داشتن راه آهن است، از حقوق گمرک و راهداری معاف باشد.
هرگاه کسانی که اشیاء و مصالح راه می‌آورند، غیر از ادوات متعلقه راه‌آهن، به اشتباه چیزی بخواهند رد نموده بگذرانند، بر اجزای راهداران است که مراتب را به کمپانی اظهار نموده، به درجه ثبوت برساند تا خود کمپانی مزبور به طور تشدد در مقام مؤاخذه آید.
محل امضای مسیو بواطال