هیئت وزیران در جلسه ۱۴۰۴/۳/۲۱ به پیشنهاد بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و وزارت صنعت، معدن و تجارت (و با همکاری سازمان برنامه و بودجه کشور) و به استناد جزء (۲) بند (ن) تبصره (۱) ماده واحده قانون بودجه سال ۱۴۰۴ کل کشور، آیین نامه اجرایی بند یادشده را به شرح زیر تصویب کرد:
آیین نامه اجرایی جزء (۲) بند (ن) تبصره (۱) ماده واحده قانون بودجه سال ۱۴۰۴ کل کشور (موضوع ایجاد مشوق های صادراتی برای حمایت از صادرکنندگان خرد)
ماده ۱ـ در این آیین نامه، اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار می روند:
۱ـ بانک مرکزی: بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.
۲ـ سازمان : سازمان توسعه تجارت ایران.
۳ـ کارگروه: کارگروه امتیاز صادراتی متشکل از سازمان (رئیس کارگروه)، بانک مرکزی، سازمان برنامه و بودجه کشور، وزارت اموراقتصادی و دارایی و حسب موضوع با دعوت از وزارتخانه های جهاد کشاورزی، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، نفت، صنعت معدن و تجارت، تعاون، کار و رفاه اجتماعی، میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، فرهنگ و ارشاد اسلامی و معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان رئیس جمهور با حق رأی است. کارگروه به ریاست رئیس سازمان در محل سازمان برگزار و با حضور نمایندگان تام الاختیار سایر دستگاه ها (در سطح معاون وزیر یا مدیرکل با معرفی بالاترین مقام دستگاه به عنوان نماینده تام الاختیار) تشکیل می گردد. دستور جلسات توسط رئیس کارگروه ارائه و مصوبات کارگروه توسط ایشان ابلاغ می گردد.
تبصره ـ نماینده اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران بدون حق رأی در کلیه جلسات کارگروه حضور خواهند داشت.
۴ـ گواهی امتیاز صادراتی: واحدهایی که با توجه به ویژگی های پروانه صادراتی به صادرکننده خرد تعلق می گیرد و وارد کنندگان مشمول ملزم به خرید آن می باشند.
۵ ـ بازار امتیاز صادراتی: بازاری که قیمت گواهی امتیاز صادراتی بر اساس عرضه و تقاضای دارندگان این گواهی درآن، به صورت رقابتی تعیین می شود.
تبصره ـ در صورت تشخیص شورای عالی بورس و اوراق بهادار مبنی بر نیازمندی معامله امتیاز موضوع این آیین نامه ذیل قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران، مراتب از سوی شورای یادشده در چارچوب قوانین و مقررات مربوط تعیین و ابلاغ می شود.
۶ ـ صادرکننده خرد: صادرکننده کالاها و خدماتی که براساس ضوابط تعیین شده توسط کارگروه در شمول صادرات خرد قرار می گیرد.
۷ـ کالاهای وارداتی مشمول: کالاهایی غیر از کالاهای اساسی، دارو، شیرخشک اطفال و ماده اولیه که بر اساس مصوبات کارگروه در فرآیند ترخیص کالا نیازمند ابطال امتیاز صادراتی است.
۸ ـ واردکنندگان مشمول: واردکنندگان کالاهای وارداتی مشمول این آیین نامه بر اساس سیاست های ارزی بانک مرکزی، که نسبت به خرید و ابطال امتیاز صادراتی به میزان ارز مورد نیاز برای واردات خود اقدام نمایند.
ماده ۲ـ وظایف کارگروه به شرح زیر تعیین می شود:
۱ـ تعیین مصادیق کالاهای صادراتی مشمول دریافت گواهی امتیاز صادراتی،
۲ـ تعیین کالاهای وارداتی ملزم به خرید امتیاز صادراتی،
۳ـ تدوین سازوکار و قواعد بازار امتیاز صادراتی (مطابق قواعدی که در این آیین نامه ابلاغ می شود)،
۴ـ تعیین متولی نگارش دستورالعمل بازارگردانی بازار امتیاز صادراتی،
۵ ـ اصلاح شاخص های موضوع ماده (۸) این آیین نامه و مدیریت و ایجاد توازن در بازار امتیاز صادراتی با سیاست گذاری عرضه امتیاز تولیدی و تقاضای امتیاز درخواستی از طریق تعیین امتیازها.
تبصره ۱ـ کارگروه موظف است نهایتاً تا دو ماه پس از ابلاغ این آیین نامه فهرست کالاهای صادراتی و وارداتی مدنظر و قواعد و دستورالعمل های مربوط را تعیین و به صورت عمومی ابلاغ نماید.
تبصره ۲ـ کارگروه موظف است نهایتاً تا دو ماه پس از راه اندازی بازار امتیاز صادراتی، نظر به تجربه اجرایی، ضوابط اعطا و اخذ امتیاز، فهرست کالاهای صادراتی و وارداتی، قواعد بازار و دستورالعمل بازارگردانی را تعدیل نماید.
تبصره ۳ـ پس از تدوین و ابلاغ ضوابط و قواعد و به منظور حفظ ثبات و ایجاد امکان برنامه ریزی برای ذی نفعان، کارگروه در بازه هایی کوتاه تر از شش ماه امکان تغییر فهرست کالاها و ضوابط و دستورالعمل های بازار امتیاز صادراتی و هیچ گونه تعدیل دیگری در قواعد این بازار را مگر در صورت تغییر تعرفه های سالانه و مطابق نگاشت رسمی تعرفه های قدیمی به جدید، ندارد.
ماده ۳ـ سازمان مکلف است با همکاری بانک مرکزی و نهایتاً تا (۶۰) روز از زمان ابلاغ این آیین نامه نسبت به ابلاغ قواعد و دستورالعمل های مصوب کارگروه و راه اندازی بستر معاملاتی امتیاز صادراتی تحت مدیریت و نظارت سازمان اقدام نماید.
ماده ۴ـ صادرکنندگان خرد مشمول این آیین نامه پس از عرضه ی ارز حاصل از صادرات هر پروانه صادراتی متعلق به خود به میزان مورد تعهد به مرکز مبادله ارز و طلای ایران، با توجه به ضرایب تخصیص امتیاز صادراتی و معیار هایی که توسط کارگروه تصویب می شود، امتیاز صادراتی دریافت می کنند.
تبصره ۱ـ ضوابط و نحوه محاسبه ضریب تبدیلِ معادل هر یورو صادرات به امتیاز صادراتی مطابق مصوبات کارگروه تعیین و توسط سامانه جامع تجارت محاسبه و پس از واگذاری ارز حاصل از صادرات به حساب صادرکننده در بستر معاملاتی مربوط منظور می شود.
تبصره ۲ـ امتیاز صادراتی مربوط به هر پروانه صادراتی، پس از صدور و تادیه به حساب صادرکننده در بستر معاملاتی نهایتاً تا (۶۰) روز اعتبار دارد و در صورت عدم عرضه گواهی، پس از گذشت مدت تعیین شده از حساب صادرکننده کسر می گردد.
تبصره ۳ـ مبنای محاسبه امتیاز صادراتی در خصوص صادرات خدمات، پروانه صادراتی صادر شده توسط کارگروه خواهد بود.
ماده ۵ ـ تعیین شمولیت کالاهای صادراتی صرفاً بر عهده کارگروه می باشد. اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران می تواند نظرات و پیشنهادات خود در مورد کالاهای مشمول این آیین نامه را به سازمان ارائه نماید و سازمان مکلف است در اولین جلسه کارگروه نظرات یادشده را مطرح نماید.
ماده ۶ ـ هر یک از واردکنندگان فهرست کالاهای مشمول اخذ امتیاز صادراتی مطابق اعلام کارگروه، مکلفند در بازه ی زمانیِ پس از ثبت سفارش کالای مشمول و پیش از اعلام منشأ ارز به منظور ترخیص کالا، نسبت به خرید و ابطال امتیاز صادراتی به میزان متناسب با ارز مورد نیاز برای واردات اقدام نمایند.
تبصره ۱ـ ضوابط و ساختار های تعیین ضریب تبدیلِ معادل هر یورو واردات به امتیاز صادراتی مورد نیاز برای ترخیص کالا مطابق تصمیم کارگروه تعیین و توسط سامانه جامع تجارت محاسبه و در صورت دارا بودن شناسه (کد) تخصیص و مشروط به عدم تغییر کالا، به واردکننده اعلام می شود.
تبصره ۲ـ ثبت سفارش های پیش از اجرایی شدن این آیین نامه، عدم افزایش مبلغ و عدم تغییر نوع ارز مورد درخواست، ملزم به خرید امتیاز صادراتی نیستند.
تبصره ۳ـ سازمان مکلف است جزئیات ضوابط مربوط به ویرایش پرونده های ثبت سفارش با الزامات متناسب با این آیین نامه را پیش از اجرای آن به اطلاع عموم برساند.
ماده ۷ـ سازمان مکلف است مطابق زمان بندی مصوب کارگروه، نسبت به الزامی نمودن ابطال گواهی امتیاز صادراتی برای ثبت سفارش کالاهای وارداتی مشمول اقدام نماید.
ماده ۸ ـ به منظور سیاست گذاری تجاری مناسب، معیارهای تعیین ضریب تبدیل معادل هر یورو صادرات به امتیاز صادراتی برای هر پروانه صادراتی توسط سازمان پیشنهاد و به تصویب کارگروه می رسد. برخی از شاخص های قابل لحاظ در تعیین ضرایب پیشنهادی به شرح ذیل می باشد:
۱ـ شاخص پیچیدگی کالا (پی سی آی)
۲ـ ارزش ارزی گمرکی کالا
۳ـ میزان بهره مندی از یارانه
۴ـ میزان انرژی بر و آب بر بودن
۵ ـ سطح فناوری و دانش بنیانی
۶ ـ نوع فعالیت (حقیقی یا حقوقی بودن)
۷ـ سابقه در صادرات کالا
۸ ـ تعداد و سهم فعالین در صادرات کالا
۹ـ ارزش پروانه صادراتی
۱۰ـ افزایش صادرات نسبت به گذشته
۱۱ـ زمان رفع تعهد
۱۲ـ نوع ارز
ماده ۹ـ به منظور سیاست گذاری تجاری و پایش (کنترل) مصارف ارزی، معیارهای تعیین ضریب تبدیل معادل هر یورو واردات به امتیاز صادراتی مورد نیاز برای ثبت سفارش کالاهای مشمول، توسط سازمان پیشنهاد و به تصویب کارگروه می رسد. برخی از شاخص های پیشنهادی به شرح ذیل می باشد:
۱ـ کشش قیمتی تقاضای واردات
۲ـ اولویت کالایی (ارزی)
۳ـ نوع فعالیت (حقیقی یا حقوقی بودن)
۴ـ نوع ارز ثبت سفارش
۵ ـ سابقه در واردات کالا
۶ ـ تعداد و سهم فعالین در واردات کالا
۷ـ مبلغ درخواست ارز
تبصره ـ برای ثبت سفارش های کالاهای مشمول، نوع ارز مورد درخواست تخصیص ارز نباید با نوع ارز ثبت سفارش، به جز برای درخواست دلار به جای ارز مورد درخواست، متفاوت باشد.
ماده ۱۰ـ بانک مرکزی مکلف است حداکثر ظرف یک هفته نسبت به تسویه ریالی ارز واگذار شده صادر کنندگان موضوع این آیین نامه به مرکز مبادله ارز و طلا اقدام نماید. همچنین بانک مرکزی مکلف است حداکثر ظرف دو هفته نسبت به تخصیص ارز ثبت سفارشی که ملزم به خرید امتیاز صادراتی شده است و پیش از درخواست تخصیص ارز میزان امتیاز صادراتی لازم را خریداری و ابطال کرده است، اقدام نماید.
ماده ۱۱ـ به منظور حل تعارض احتمالی این آیین نامه با ماده (۲۲) قانون احکام دائمی برنامه های توسعه کشور مصوب ۱۳۹۹ و کاهش بار مالی بر واردکنندگان مشمول و پیشگیری از افزایش قیمت کالاهای وارداتی مشمول، کارگروه پیشنهاداتی درخصوص تخفیف در حقوق ورودی برای کالاهای مشمول و صرفاً برای ثبت سفارش های مشمول، به کمیته موضوع ماده (۱) آیین نامه اجرایی قانون مقررات صادرات و واردات پیشنهاد نماید.
ماده ۱۲ـ سازمان مکلف است برای شفاف سازی و ایجاد امکان برنامه ریزی، زیرساختی را ذیل سامانه جامع تجارت فراهم نماید که بازرگانان با واردکردن ویژگی های ثبت سفارش یا پروانه صادراتی فرضیِ خود، از میزان امتیاز صادراتی مورد نیاز یا میزان امتیازی که به آن تعلق می گیرد باخبر شوند.
ماده ۱۳ـ استفاده از مشوق های موضوع این آیین نامه مانع استفاده از سایر مشوق های صادراتی موجود نخواهد شد.
معاون اول رئیس جمهور ـ محمدرضا عارف