تلگراف وزارت امور خارجه به سفارت ایران در پاریس در خصوص پیگیری خسارات ناشی از نقض بی‌طرفی ایران در جنگ جهانی اول

تاریخ تصویب: ۱۲۹۶/۰۹/۱۷
تاریخ انتشار: ۱۲۹۶/۰۹/۱۷
اطلاعات بیشتر:

نقل از: کاوه بیات، آمال ایرانیان، چ ۱۳۹۲، صص ۹۶ و ۹۷

سواد تلگراف به سفارت پاریس، به تاریخ ٢٣ صفر ١٣٣۶ [۹ (۸؟) دسامبر ١٩١٧]

نمره ۵٧ واصل. به طورى که در پطرگراد خبر مى‌رسد، در ١٩١۵ بین روس و انگلیس قراردادهاى مخفى راجع به ایران و واگذاشتن قسمتى از منطقه بى‌طرف به انگلیس داده شده، و همان وقت وزیر خارجه روس به سفیر پاریس مراتب را اطلاع داده. با این حال، البته دولت فرانسه هم مسبوق بوده. در هر صورت، این قبیل قراردادهاى مخفى که به تدریج منتشر مى شود، فقط مربوط به دولى است که امضاء کرده‌اند. دولت ایران با تمام قواء باید سعى کند که منافع خود را حین وقوع صلح، تأمین نمایند. لهذا درین موقع که روسیه پیشنهاد صلح نموده، در تعقیب تعلیمات سابقه، تأکید مى کنم که براى حفظ حقوق ایران، که مستلزم شرکت در کنفرانس صلح مى باشد، رسماً با دولت فرانسه داخل مذاکره شده و با تذکر دادن به خسارات عمده که در جنگ به ایران وارد گردیده، و این دولت را بیش از پیش در شرکت مذاکرات صلح ذى‌حق مى‌کند، در قبول مشارکت دولت علیه در کنفرانس صلح، تقاضاى مساعدت، و توضیح نمائید که مقاصد حقه این دولت، تأمین استقلال سیاسى و اقتصادى، تخلیه مملکت از قواى اجانب، جبران خسارات وارده، انحلال قواى شمال و جنوب، رعایت بى‌طرفى، تجدیدنظر در عهدنامه ترکمانچاى و الغاء قراردادهاى مضره‌ایست که جبراً به این دولت تحمیل کرده‌اند.
ضمناً از مجارى غیررسمى، مانند جراید و مجامع و مخصوصاً به توسط اشخاص خیرخواه و فعال، از ایرانى و غیرایرانى، به امر جلب افکار کنید و اخبار راجعه به صلح را با نتیجه اقدامات خودتان، مرتباً با تلگراف اطلاع دهید.
مواد این تلگراف را به مادرید ارسال دارید که فرزانه [اسماعیل خان دبیرالممالک] هم با دولت اسپانى، رسماً داخل مذاکره و مخصوصاً متذکر شود که دولت ایران در حال بى‌طرفى، به واسطه تجاوزات دول متخاصمه دوچار چه مصائب و خسارات عظیمه گردیده و چون تمام دول بى‌طرف، بیش یا کم درین جنگ خسارت کشیده‌اند، به واسطه همین اشتراک، طبعاً باید در حفظ حقوق یکدیگر در موقع صلح، موافقت کامل کنند. دولت علیه، مخصوصاً از مساعدت هاى دول هم‌مسلک خود در بى‌طرفى، انتظار و امید قوى دارد.
نتیجه اقدامات را منتظرم. البته در بذل مجاهدت، مضایقه نخواهید نمود.
درین موقع، که مستغنى از تشریح، و حیات و ممات ایران به موئى بسته است، و به این اقدامات مفیده در مذاکرات با دولت فرانسه و به دست آوردن مطالب مى‌توانید به عمل بیاورید و پیش‌بینى‌ها نمائید، حقوق و مظلومیت ایران را در روزنامه‌ها انتشار دهید.

محمدعلى علاء السلطنه، وزیر امور خارجه

[حاشیه:] با چنین مضمونى، به تمام سفارت‌خانه‌هاى ایران، براى اقدامات در جلب نظر دولتها، نامه‌هاى جداگانه ارسال شد.

دسته‌ها