آیین نامه پذیرش و عضویت کتابخانه ملی
فصل اول: کلیات
ماده ۱ – تعاریف
۱–۱ – سازمان: منظور از سازمان در این آییننامه “سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران” است.
۱–۲ – کتابخانه : منظور از کتابخانه “کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران” است.
۱–۳– مدیریت اطلاع‌رسانی: منظور از مدیریت اطلاع رسانی، اداره کل اطلاع‌رسانی با شرح وظایف آن در کتابخانه ملی ایران است.
۱–۴– کمیته ویژه عضویت: کمیتهای است متشکّل از معاون کتابخانه ملی، مدیرکل حراست، مدیرکل اطلاع رسانی و رئیس اداره عضویت که وظیفه رسیدگی و اتخاذ تصمیم درباره تخلّفات اعضای کتابخانه را برعهده دارد. همچنین موارد و درخواستهای ویژه‌ای از عضویت که در مقررات آییننامه لحاظ نشده در این کمیته مطرح میگردد. تصمیمات این کمیته قطعی و لازم‌الاجرا است.
۱–۵– عضویت ویژه: عضویتی است که به افرادی تعلق میگیرد که به صورت ویژه، بدون محدودیت زمانی و رایگان به عضویت سازمان اسناد و کتابخانه ملی درمیآیند و از خدمات آن بهره‌مند میشوند.
۱–۶ – عضویت عادی: این عضویت، شامل حال کسانی میگردد که از شرایط لازم برای عضویت برخوردارند و بر اساس قرار گرفتن در دو سطح عمومی و تخصصی برای مدت زمانی معیّن از خدمات کتابخانه استفاده مینمایند.
۱–۷– عضویت موقت: عضویتی است که برای مدتی محدود در موارد خاص بنا به صلاحدید مسوولین ذیربط و تایید مدیرکل اطلاع‌رسانی و رئیس گروه اداره عضویت، جهت برطرف کردن نیازهای ضروری اطلاعاتی و مقطعی برای افرادی که غالباً از طرف سازمان ها، ادارات و … به کتابخانه مراجعه میکنند صادر میگردد.
۱–۸– شاغلان سازمان: منظور، کارکنان رسمی، پیمانی و قراردادی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران است.
۱–۹– خدمات سازمان: عبارت است از خدمات اطلاع‌رسانی، خدمات مرجع، استفاده از فضاهای مطالعاتی و پژوهشی، دسترسی به منابع کتابخانه، دریافت منابع، امانت منابع، خدمات رایانه‌ای، خدمات دیداری و شنیداری و خدمات رفاهی.
۱–۱۱– کارت عضویت: عبارت است از کارتی که پس از احراز شرایط عضویت با تکمیل فرم الکترونیکی و اختصاص کد عضویت و اعتبار تعریف شده برای فرد متقاضی، جهت استفاده از خدمات سازمان صادر میشود.
۱–۱۱– کارت مهمان: کارتی است که در مواقع ضروری برای افرادی که شرایط عضویت را نداشته و یا تمایل به عضویت ندارند، جهت استفاده از منابع و فقط یک بار در طول سال صادر میشود.
۱–۱۲– شماره عضویت: عبارت است از شماره منحصربه فردی که به اعضا اختصاص داده شده و روی کارت عضویت نیز درج میگردد.
۱–۱۳– منظور از اعضای خانواده درجه یک صرفاً پدر، مادر، خواهر، برادر، همسر و فرزند است.
فصل دوم : عضویت
ماده ۲- انواع عضویت
۲–۱ – عضویت ویژه
۲–۱–۱– شرایط عضویت ویژه
۲-۱-۱-۱- این نوع عضویت شامل افراد مندرج در بند )۲-۱-۲( میباشد.
۲-۱-۱-۲ – عضویت این افراد به صورت دائمی است و محدودیت زمانی برای پایان اعتبار کارت آنان وجود ندارد.
۲-۱-۱-۳ – ارائه خدمات و امکانات به این اعضا در بخشهای مختلف در بالاترین حدّی است که در مقرررات آن بخش، پیشبینی شده است.
۲-۱-۱-۴ – تایید احراز این سطح صرفاً توسط رئیس سازمان انجام میگیرد.
۲-۱-۱-۵ – عضویت و استفاده از همه خدمات سازمان برای این افراد رایگان است.
۲–۱–۲– افرادی که در عضویت ویژه قرار می گیرند
۲-۱-۲-۱- رؤسای سه قوه )مقننه، مجریه، قضائیه( و رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام
۲-۱-۲-۲- معاونین رئیس جمهور و پستهای همتراز، نوّاب رئیس مجلس شورای اسلامی و اعضای شورای نگهبان
۲-۱-۲-۳- وزرا و پستهای همتراز و رؤسای کمیسونهای مجلس شورای اسلامی
۲-۱-۲-۴ – مراجع تقلید
۲-۱-۲-۵ – رؤسای فرهنگستانهای جمهوری اسلامی ایران
۲-۱-۲-۶ – اعضای پیوسته فرهنگستانهای جمهوری اسلامی ایران
۲-۱-۲-۷ – رؤسای سازمان اسناد و کتابخانه ملی
۲-۱-۲-۸ – معاونین سازمان اسناد و کتابخانه ملی
۲-۱-۲-۹- اعضاء هیات علمی با رتبه استاد کامل
- ۲– عضویت تخصصی
- ۱ – شرایط عضویت تخصصی
۲-۲-۱-۱- این نوع عضویت شامل افراد مندرج در بند )۲-۲-۲( میباشد.
۲-۲-۱-۲- مدّت عضویت برای این افراد حداکثر یک سال است.
۲-۲-۱-۳- ارائه خدمات، امکانات، محلهای دسترسی و هزینه ها در هر سال بر اساس دستورالعملی میباشد که به تصویب هییت اجرایی سازمان میرسد.
۲–۲– ۲ – افرادی که در عضویت تخصصی قرار می گیرند
۲-۲-۲-۱- نخبگان و مخترعان
۲-۲-۲-۲- فارغ التحصیلان دکترای تخصصی، دکترای حرفه‌ای، کارشناسی ارشد و حداقل سطح سه حوزه
۲-۲-۲-۳- شاغلان به تحصیل در مقطع دکترای تخصصی و طلاب شاغل به تحصیل در سطح چهار حوزه
۲-۲-۲-۴- پدیدآورندگان کتاب علمی- تخصصی
۲-۲-۲-۵- نویسندگان مقالات علمی با درجه ISI ، علمی – پژوهشی و علمی – ترویجی و نیز ارائه شده در کنفرانسهای بین‌المللی.
۲-۲-۶-۲- دارندگان مدارک درجه یک، دو و سه هنری )با تایید از وزارت ارشاد اسلامی(
۲-۲-۷-۲- معلولین جسمی- حرکتی، نابینایان و کم بینایان و ناشنوایان
۲-۲-۸-۲- کارمندان و بازنشستگان سازمان، حافظان کل قرآن کریم، جانبازان و ایثارگران، اهداکنندگان مجموعه‌های نفیس، بازنشستگان دولت، قهرمانان ملی و جهانی؛ با حداقل مدرک کارشناسی
- – عضویت عمومی
- شرایط عضویت عمومی
- این نوع عضویت شامل افراد مشروحه در بند ) ۲-۳-۲ ( می باشد.
- مدت عضویت برای این افراد حداکثر یک سال است.
۲-۳- ۱-۳- ارائه خدمات، امکانات، محلهای دسترسی و هزینه ها در هر سال بر اساس دستورالعملی میباشد که به تصویب هیئت اجرایی سازمان میرسد.
- افرادی که در عضویت عمومی قرار میگیرند
- دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد ناپیوسته
- دانشجویان مقطع دکترای حرفه‌ای و کارشناسی ارشد پیوسته ترم نه به بالا
- طلاب شاغل به تحصیل در سطح سه حوزه
- کسانی که به شر زیر، یکی از بندهای تبصره عضویت مندرج در ماده ۳ در کتابخانه ملی شامل آنان شده است:
الف. حافظان کل قرآن کریم
ب. جانبازان، ایثارگران و اعضای درجه یک خانواده شهدا، جانبازان و ایثارگران
ج. قهرمانان ورزشی ملی و جهانی
د. اهدا کنندگان مجموعه های نفیس به سازمان اسناد و کتابخانه ملی و اعضاء درجه یک خانواده آنها
ه. بازنشستاان دولت
ماده ۳– شرایط لازم جهت عضویت در کتابخانه ملی
حداقل شرایط لازم تحصیلی برای عضویت در کتابخانه ملی، اشتغال به تحصیل در مقطع کارشناسی ارشرد ناپیوسته ، سطح سه حوزه و نیز دکترای حرفه‌ای و کارشناسی ارشد پیوسته از ترم نه به بالا است.
همچنین افراد ذیل میتوانند با حداقل مدرک پیش‌دانشگاهی)دیپلم قدیم( از خدمات سازمان استفاده نمایند:
- پدیدآورندگان کتب و مقالات علمی و تخصصی
تبصره – تنها پدیدآورندگانی می توانند بدون برخورداری از حداقل اشتغال به تحصیل در مقطع تحصیلی کارشناسی ارشد به عضویت پذیرفته شوند که کتاب علمی- تخصصی تالیف کررده باشند و یا مقاله آنها در یکی از مجلات علمی با درجه ISI، علمی-پژوهشی یا علمی-ترویجی چاپ شده باشد و یا در یکی از کنفرانس های بین المللی ارائه شده باشد.
- نخبگان
- مخترعان
۴–۳– حافظان کل قرآن کریم
- اهدا کنندگان مجموعه های نفیس به سازمان اسناد و کتابخانه ملی و اعضاء درجه یک خانواده آنها
- دارندگان مدرک درجه یک ، دو و سه هنری با تییید از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
- جانبازان و ایثارگران
تبصره: اعضای درجه یک خانواده شهدا، جانبازان و ایثارگران میتوانند با حداقل مدرک لیسانس از خدمات سازمان بهره‌مند شوند. - معلولین جسمی-حرکتی، نابینایان، کم‌بینایان و ناشنوایان
- قهرمانان ورزشی ملی و جهانی
۳–۱۱– بازنشستگان دولت
۳–۱۱– کارکنان و بازنشستگان سازمان )اعم از رسمی، پیمانی و قراردادی( و خانواده درجه یک آنان
تبصره – اعتبار کارت عضویت همکاران رسمی، پیمانی و قراردادی و خانواده‌های درجه یک آنها به مدت ۵ سال درنظر گرفته میشود.
ماده ۴ – مدارک لازم جهت عضویت
ارائه اصل و کپی هریک از مدارکی که در زیر ذکر میشود، لازم است. بنابراین اسکن یا کپی مدارک، به تنهایی قابل قبول نیست.
- تکمیل فرم الکترونیکی عضویت
- کارت ملی و شناسنامه
- آخرین مدرک تحصیلی یا گواهینامه موقت پایان تحصیلی برای فارغ التحصیلان مقاطع تحصیلی
تبصره ۱ – آقایانی که به دلیل اعزام به خدمت سربازی مدرک فارغ التحصیلی خود را دریافت نکرده‌اند، می توانند با اصل نامه‌ای که دانشگاه برای مراجع نظام وظیفه صادر کرده است )اتمام معافیت تحصیلی( ثبت نام کنند.
تبصره ۲ – فارغ التحصیلان دکترای حرفه‌ای و اعضاء هیئت علمی میتوانند با ارائه کارت معتبر خود ثبت نام کنند.
تبصره ۳– فارغ التحصیلانی که مدارک آنها از یکی از دانشگاههای خارج از کشور صادر شده، مدرک آنها باید بره مهر تایید وزارت علوم، تحقیقات و فناوری یا وزارت امورخارجه یا سفارتخانه و کنسولگری جمهوری اسلامی ایران در آن کشرور ، ممهور باشد؛ در غیر این صورت مدرک ارائه شده جهت احراز شرایط عضویت مورد قبول نیست.
تبصره ۴– کارت عضویت اتباع خارجی پس از دریافت تمامی مدارک، بررسی و استعلام از مراجع ذیربط ، صادر خواهد شد.
- کارت دانشجوئی معتبر و گواهی اشتغال به تحصیل از دانشگاه برای دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد، دکتری و طلاب حوزوی سطح ۳ و بالاتر
تبصره ۱– گواهی اشتغال به تحصیل در صورتی مورد قبول است که علاوه بر دارا بودن مهر و امضاء دانشگاه، مقطع تحصیلی و شماره دانشجویی در آن ذکر شده باشد.
تبصره ۲ – کارت دانشجویی ارائه شده، حتماً باید معتبر و غیرموقت باشد و هولوگرام و تاریخ اعتبار بر روی آن قابل مشاهده باشد.
۴– ۵ – مدرک لازم جهت احراز شرای عضویت برای مشمولان مندرج در ماده ۳ این آییننامه؛ شاملِ:
- کتاب و مجله محتوی مقاله تخصصی چاپ شده برای پدیدآورندگان
تبصره – در مورد کتاب و مقالاتی که در سازمان به ثبت رسیده و اطلاعات آن در نرم افزار رسا موجود است نیاز به ارائه نسخه اصلی کتاب و مقاله نیست .
- گواهی ثبت اختراع برای مخترعان
- گواهی از مراجع ذیصلاح در خصوص احراز شرایط نخبگی توسط نخبگان
- گواهی یا کارت معتبر جهت احراز شرای مربوطه برای ایثارگران و جانبازان و اعضای درجه یک خانواده آنها و اعضای درجه یک خانواده شهداء
- کارت و حکم بازشستای برای بازنشستگان دولت
- گواهی یا کارت معتبر معلولیت، نابینایی، کم بینایی و ناشنوایی از سازمان بهزیستی کشور، برای دارندگان این شرایط
- گواهینامه درجه یک، دو و سه هنری با تایید وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای هنرمندان
- مدرک تخصّصی حافظان کل قرآن کریم برای حافظان
- تاییدیه سازمان برای اهداکنندگان مجموعه نفیس به این سازمان
۴-۵-۱۱- حکم قهرمانی برای قهرمانان ملی و جهانی
ماده ۵– امور اجرایی و مالی عضویت
۵–۱– ساعات کاری و امور اجرایی:
- بخش عضویت کتابخانه ملی هر هفته از شنبه تا چهارشنبه به غیر از روزهای تعطیل رسمی از ساعت ۸:۱۱ الی ۵۱:۱۴ آماده خدمات رسانی به متقاضیان میباشد.
- بخش عضویت سازمان مسوول بررسی و تییید شرای عضویت برای مراجعان و تعیین سطح عضویت آنان است.
- صدور کارت عضویت صرفاً پس از ثبت نام اینترنتی و مراجعه حضوری متقاضی در زمان مقرر به بخش عضویت انجام خواهد شد.
- حضور شخص متقاضی، برای ارائه مدارک و دریافت کارت عضویت الزامی است.
- کارت عضویت سازمان با توجه به شرایط ذکر شده در آئین نامه عضویت با سطح مشخص شده در ماده ۲ صادر میشود.
۵–۲– هزینه‌ها:
- تعیین هزینه عضویت و صدور کارت المثنی هر ساله بر اسراس مدت زمان عضویت بررای دوره های یکساله، دوساله و سه ساله توسط هییت اجرایی سازمان، مذکور در تبصره ۲ ماده ۳۶ آیین نامه مالی و معاملاتی تعیین و ابلاغ میگردد .
- هزینه‌های عضویت، در ابتدای هر سال توسط اداره پذیرش و عضویت برآورد و به هییت اجرایی پیشنهاد میگردد.
۵-۳-۲- کارت عضویت برای اعضای ویژه و اهداکنندگان مجموعه‌های نفیس، بازنشستگان دستگاه‌های دولتی، حافظان کل قرآن کریم، شاغلان و بازنشستگان سازمان و نیز خانواده درجه یک آنان، جانبازان و ایثارگران و خانواده درجه یک آنها، خانواده درجه یک شهدا و نیز معلولین جسمی– حرکتی، نابینایان، کم بینایان و ناشنوایان رایگان صادر میگردد.
۵-۴-۲- هزینه صدور کارت برای کتابداران و دانشجویان رشته کتابداری و کارکنان شرکتی شاغل در سازمان به صورت نیم بها دریافت میگردد.
۵-۵-۲- متقاضیان عضویت، هزینه های مربوطه را به شماره حساب ۲۱۷۱۴۱۹۱۱۱۱۱۲ بانک ملی ایران، شعبه کتابخانه ملی )کد۱۲۱۵( به نام « رابط تمرکز وجوه خدمات فرهنگی و اطلاع رسانی» واریز و فیش آن را هنگام ثبت نام به بخش صدور کارت ارائه دهند همچنین افرادی که داری یکی از کارتهای بانکی عضو شبکه شتاب هستند، هنگام مراجعه می توانند مبلغ مورد نظر را از طریق دستگاه کارت خوان مستقر در محل صدور کارت بپردازند.
ماده ۶– تعویض و تمدید و صدور المثنی:
- تعویض کارت عضویت در صورت خرابی، شکستگی و… پس از دریافت درخواست و پرداخت هزینه مربوط انجام خواهد گرفت.
- تعویض کارت عضویت در صورت تغییر شرایط )مانند ارتقاء سطح تحصیلات یا احراز شرایط دریافت سطح بالاتر (پس از واریز هزینه مربوط انجام خواهد گرفت.
- تمدید کارت عضویت در پایان اعتبار و پس از برخورداری از شرایط و پرداخت هزینه های مربوط، انجرام خواهد گرفت.
- در هنگام تمدید کارت و در صورت تغییر شرایط عضویت ارائه مدارک لازم جهت احراز شرای جدید الزامی اسرت و در غیر این صورت همان سطح قبلی هنگام تمدید لحاظ مری گردد . لازم به ذکر است دانشجویان و طلّاب دارای شرایط عضویت، در هر نوبت تمدید لازم است کارت دانشجویی معتبر و گواهی اشتغال به تحصیل ارائه نمایند.
- صدور کارت المثنی پس از دریافت درخواست و پرداخت هزینه مربوطه انجام خواهد گرفت.
- اعضا موافند پس از مفقود شدن کارت عضویت، مراتب را فوراْ به اطلاع بخش عضویت برسانند.
- در صورت پیدا شدن کارت اولیه پس از صدور کارت المثنی متقاضی موظف است آن را به بخش عضویت سازمان تحویل دهد.
فصل سوم: سایر مقررات
ماده ۷ – تکمیل فرم تقاضای عضویت و صدور کارت عضویت به منزله آگاهی کامل اعضا از مقررات ذکر شده در این آیین نامه می باشد و ادعای جهل نسبت به مقررات مذکور پذیرفته نیست.
ماده ۸ – عدم رعایت مقررات کتابخانه عمومی و تالارهای تخصصی یا هر کدام از بخشهای سازمان با توجه به نوع آن موجب تذکر، تعلیق یا ابطال کارت عضویت با نظر کمیته ویژه عضویت میگردد.
ماده ۹– ابطال کارت عضویت با توجه به مقرّرات ذکر شده در این آیین نامه، پس از تایید کمیته ویژه عضویت انجام میگیرد.
ماده ۱۱– استفاده از کارت عضویت فق برای صاحب کارت مجاز بوده و هرگونه جابجایی یا استفاده از کارت دیگران ممنوع است.
ماده ۱۱– ارائه هرگونه خدمات در سازمان صرفاً با ارائه کارت عضویت امکان پذیر است.
ماده ۱۲– هرگونه کپی و عکسبرداری از منابع بدون داشتن مجوز ممنوع است.
ماده ۱۳– منابع، تجهیزات و ساختمان های سازمان جزء میراث ملی و فرهنای کشور و جزو اموال دولتی محسوب می گردد و نگهداری و حفظ آن وظیفه همگان میباشد. لذا با اعمالی چون خدشه‌دار کردن میز و صندلی، آسیب رساندن به کتابها و منابع کتابخانه، هر نوع خط کشی و علامت‌گذاری در منابع، گذاشتن هر نوع وسیله از جمله قلم و … بین صفحات کتابها، اختلال در سیستم های رایانه‌ای و موارد مشابه و هرگونه وارد آوردن ضرر و زیان به تجهیزات و ساختمان های سازمان علاوه بر لغو عضویت، موجب پیگرد قانونی خواهد شد.
ماده ۱۴– مجموعه منابع کتابخانه ملی )به جز منابع موجود در مخزن کتابخانه عمومی( صرفاً برای استفاده در تالارهای مطالعه است و به خارج از کتابخانه امانت داده نمیشود.
ماده ۱۵– کتابهای هر تالار مخصوص مطالعه همان تالار است. خروج و حتی جابجایی آنها در بین طبقات و تالارها ممنوع میباشد.
ماده ۱۶– میزان بهره‌مندی از میزان خدمات اطلاع رسانی با توجه به سطح عضویت تعریف میشود.
ماده ۱۷– رعایت کامل پوشش اسلامی و حفظ شوونات دینی، فرهنگی و اجتماعی در بخش های داخلی و بیرونی سازمان الزامی است. در صورت مشاهده موارد تخلف، مراتب در کمیته ویژه عضویت، مطرح و تصمیم مقتضی )تذکر، تعلیق و ابطال کارت عضویت( اتخاذ خواهد شد.
ماده ۱۸– استعمال دخانیات در کل محوطه سازمان اکیداً ممنوع است.
ماده ۱۹– رعایت سکوت و ایجاد آرامش لازمه مطالعه و تحقیق اسرت بنابراین حفظ سکوت در سالن ورودی و تالارهای مطالعه الزامی می باشد.
ماده ۲۰– همراه داشتن کیف، کتاب، دفتر و سررسید در سالن ورودی و تالارهای مطالعه ممنوع است.
ماده ۲۱– همراه داشتن هرگونه مواد خوراکی و آشامیدنی و تنقّلات در سالن ورودی و تالارهای مطالعه ممنوع است.
ماده ۲۲– کتب و منابع اطلاعاتی که بدون حضور عضو بر روی میزهای مطالعه قرار داده شده )حداکثر تا نیم ساعت( توسط مسوولین تالارها گردآوری و به مخازن تحویل داده میشوند و در مواقع ضروری صندلی به عضو دیار اختصاص داده میشود.
ماده ۲۳– ارسال درخواست جهت امانت منابع از مخازن، تا یک ساعت و نیم قبل از اتمام کار مخازن امکانپذیر بوده و به درخواستهای پس از آن ترتیب اثر داده نخواهد شد.
ماده ۲۴– آخرین زمان تحویل منابع امانت گرفته شده به مخازن، حداکثر نیم ساعت قبل از اتمام کار مخازن است.
این آیین نامه در ۳ فصل، ۲۴ ماده، ۱۱۱ بند و ۱۱ تبصره به تصویب هیات امنای سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران رسید.