تلگراف سعدالدوله به کرمان (۱ خرداد ۱۲۸۸)

تاریخ تصویب: ۱۲۸۸/۰۳/۰۱
تاریخ انتشار: ۱۲۸۸/۰۳/۰۱
دسته:
اطلاعات بیشتر:

– نقل از: ناظم الاسلام کرمانی، تاریخ بیداری ایرانیان، چ ۱۳۵۷، بخش دوم، ص ۴۱۵

دستخط دوم محمدعلی شاه در خصوص تعهد به رعایت اصول مشروطیت و قانون اساسی

روز شنبه ٢ ج ١٣٢٧ – [۱۲۸۸/۳/۱]

امروز حضرات سفارتی ها تماماً از سفارتخانه بیرون آمده، حضرت صدرالعلماء رفت به قلهک، در باغ حاج میرزا یحیی دولت آبادی منزل گرفت و گویا امنیت ندارد.

امروز وزراء کمیسیون کرده دو ایراد بر شاه وارد آوردند، یعنی گفتند: «شاه باید دو مقصد ما را برآورده نماید والا ما استعفاء می‌دهیم: اولاً آنکه تلگرافات ولایات را شاه خودش می خواند و خودش جواب می دهد و بعد از این تلگرافات را ما بخوانیم و ما جواب بدهیم، لامحاله با اطلاع شاه؛ ثانیاً آنکه امروز ادارات وزراء مخارج لازم دارد، سیصد هزار تومان پول که شاه حاضر کرده بود برای جنگ آذربایجان موجود است، این سیصد هزار تومان را بدهد به کابینه، ما خرج ادارات می کنیم، پس از این از مالیات بردارند».
از قرار مذکور، هیچ یک را شاه قبول نکرده است.

دیگر آنکه کابینه رأی داده‌اند که سپهدار بیاید طهران و از او استقبال بکنند و به احترام با او سلوک نمایند تا پارلمان را مفتوح نماید.

تلگراف از تهران به کرمان

دویم جمادی الاولی

چون از مراتب رأفت ملوکانه و مرحمت پدرانه اعلیحضرت اقدس همایون شاهنشاهی ارواحنا فداه، درباره عموم ایرانیان کاملا مطلع و از حسن نیات مقدسه، به خوبی مطمئن بودم که بعد از رفع محظورات، اعاده و استقرار اساس مشروطیت که مایه سعادت و ترقی این مملکت است، مکنون خاطر حقایق مظاهر همایونی است، لهذا در این دوره منتظم انقلابات از تصدی به خدمات دولت احتراز نکرده، آرزومند بودم در موقعی که نیات مقدسه خسروانه صورتی خارجی پیدا کرده، آفتاب مشروطیت از مطلع عطوفت ملوکانه به آفاق امید و انتظار ایران می تابد، در حسن اجرای مقاصد مقدسه صرف مقدرات نمایم.

با اینکه دو دستخط جهان مطاع همایونی، که اخیراً در اجازه تجدید انتخابات نمایندگان ملت و تهیه افتتاح پارلمان شرف صدور بخشید، به خوبی آشکار می ساخت که هیچگونه قصد کسر و نقصانی در ارکان مشروطیت به قلب تابناک شاهنشاهی راه نیافته؛ و قانون اساسی ایران مرکب از پنجاه و یک اصل سابق که به امضای شاهنشاه مبرور انارالله برهانه رسیده و یکصد و هفت اصل لاحق که به صحه اقدس ملوکانه موشح و مزین است، تماماً محفوظ و اجرای مدلول قوانین مزبوره کاملا منظور و مقصود همایون است؛ معهذا محض رفع پاره‌ای شبهات و برای اینکه بر افراد اهالی پوشیده نماند که خاطر مهر مظاهر اقدس شاهنشاهی ارواحنا فداه در استرضای قلوب اولاد روحانی خود، هیچ قسم تأمل روا نمی‌دارد، به موجب دستخط جهان مطاع، مجدداً عواطف شاهانه به تصریح دو دستخط سابق شامل و متوجه گردید.

حال بر عموم ابنای وطن عزیز است که به تشکر این عطیه گرانبهای خسروانه، از جان و دل حاضر، و به پاداش خدمتی که در این موقع موفق به انجام آن شدم، در حفظ نظم و امنیت مملکت، خصوصاً در ترک مباینت و نفاق خانه‌برانداز _ که بدبختانه از چندی به این طرف، به عنوان مشروطه‌طلبی و استبدادخواهی در میان فرزندان یک خانه و خاک حادث شده است – همت و غیرت نمایند و اغراض شخصی و امراض هواپرستی را از خود دور کرده، یکدل و یک جهت در شاهراه اتحاد مقدم باشند تا به سلامت ابدی و سعادت سرمدی نایل آیند.

سعدالدوله

دسته‌ها