نامه شیخ محمدحسین نایینی و سید ابوالحسن اصفهانی به رضاشاه (۳ آذر ۱۳۰۶)

تاریخ تصویب: ۱۳۰۶/۰۹/۰۳
تاریخ انتشار: ۱۳۰۶/۰۹/۰۲
اطلاعات بیشتر:

این نامه توسط دو نماینده از نجف به ایران فرستاده شد ولی نمایندگان در مرز دستگیر شدند و نامه بصورت رسمی به رضاشاه تحویل نشد.

بسم اللّه الرحمن الرحیم

فرصت وصول مستدعیات دولت خواهانه به حضور مبارک ملوکانه، ادام اللّه تعالی سلطانه

البته باید اجمالاً به عرض حضور مبارک رسیده باشد که هر یک از سلاطین با اقتدار عصر، که نواهای ضد استقلال، ممالکشان را فاسد نکرده، برای جلوگیری از سرایت این فساد و شقاقلوسی در چه زحمت‌‏اند.

و البته به اقتضاء فرط نباهت و دوربینی و عاقبت اندیشیهای اعلی حضرت همایونی، ذخیره فرمودن یک قوه کافیه ایمن از تزلزل برای آینده مملکت، مدّ نظر مبارک خواهد بود.

بحمداللّه تعالی، خداوند عالم عزت کبریائه، بالاترین قوه کافیه دائمیه ایمن از نقص و قصور به اعلی‏حضرت کرامت فرموده و آن قوّه مقدسه دیانت است که در مقابل این نواها، سنگی است دندان شکن و برای حفظ استقلال سلطنت در اعقاب لاحقه پشتیبانی است بس قویم و این قوه مبارکه را به ذات اقدس سپرده حفظ آن را به کفایت کافیه و فطرت طیب و طاهر اسلامی اعلی حضرت موکول فرموده‌‏اند. و با این که حفظ این امانت الهیه، عزّ اسمه، از اهم مکنونات ملوکانه بوده و هست، مع هذا، آزادی در منکرات اسلامیه و اجتماعات بر ضدّ دیانت و نشر مقالات مضرّه در جرائد و تجرّی به هر جسارت، حتی به اقامه عزای حضرت سیدالشهداء، صلوات اللّه و سلامه علیه، که در تمام عالم بزرگ‏ترین شعار مذهب تشیع است و امثال اینها و انضمام آنها به اغفالات اخیر و منع کلیه مبلغین دیانت از تبلیغات شرعیه اسلامیه، مملکت را مشرف به اضمحلال نموده، حتّی حکّام و نظامی‏های بعض بلاد محروسه چنین گمان کرده‌‏اند که باید از شعائر دینیه اسمی هم برده نشود.

البته به اندک توجه خاطر مبارک به این پیش آمدها و تذکّر بعض قضایای سابقه حضور مبارک واضح خواهد شد که مقصد اصلی در این اغفالات و فعالیت‏های مجدّانه در محو اسلامیت تمکّن در آینده از مکنونات دیرینه و رفع این مانع قوی و هدم این پشتیبان قویم استقلال سلطنت است و به اقتضای تکلیفی که درحفظ و تقویت آن قوه موهوبه الهیه، عزّ اسمه، در عهده ذات ملوکانه است، عنایات دین پرورانه در اجراء مهمات اساسیه معروضه مبذول و اسلامیت مملکت را احیاء خواهند فرمود، إن شاءاللّه.

اوّل: اصدارِ اوامر اکیده تخلف‌ناپذیر به اجراء دستخطهای مبارکه صادره در جلوگیری از منکرات اسلامیه و منع از کلیه اجتماعات بر ضد دیانت و نشر مقالات مضرّه در جرائد. منع از ورود جرائد و مجلّات متضمنه چنین مقالات که در خارجه طبع و به ایران حمل می‏شود و اصدار امر متّحد المآل به جمیع حکّام و عسکریه بلاد محروسه در تعظیم شعائر دینیه و تدارک بعض سوء تفاهمات. إن شاء اللّه‏ تعالی.

دوّم: اجراء فصل دوم قانون اساسی که انتخاب پنج نفر از مجتهدین عظام را برای عضویت مجلس به طور قانونیت ابدیه غیر قابل نسخ مقرر داشته و اساس حفظ اسلامیت مملکت متوقف بر این فصل است. و در موقع حرکت از دارالایمان قم، آن‏چه وظیفه داعیان در معرفی بیست نفر مقتضی بود، اقدام شد. مع ذلک، تاکنون معوّق مانده، معلوم است حفظ اسلامیت مملکت را شخص اعلی حضرت به اقتضاء مقام سلطنت اسلامیه و اجراء قانون اساسی را هم رسماً در عهده دارند و با صدور مرحمتی غیر قابل تخلف به اجراء این فصل قانون اساسی خاطر مبارک در آینده از کلیه پیش‏امدهای سوء، آسوده خواهد بود. إن شاء اللّه تعالی.

سیم: بذل توجهات دین‌پرورانه به اصلاح دائره معارف به طوری که ابناء مسلمین، که با فطرت پاک اسلامی پرورش یافته‌‏اند، با عقائد صحیحه به این مکاتب و مدارس داخل می‌‏شوند، بی‌دین و ضد مذهب و فاسد العقیده خارج نشوند.

و همچنین در علاج خرابیهای حاصله از مدارسی که اجانب فقط برای افساد عقائد ابناء مسلمین و نصرانی کردن آنها احداث کرده‌‏اند. سابقاً هم این معنی استدعی شده بود و وعده فرموده بودند. اینک بر حسب بعض مراسلات واصله از طرف وزارت جلیله معارف، در هر دو امر اقدامی شده است. بدیهی است تکمیل این اقدامات به طوری که ابناء مسلمین از ورود به این مدارس فاسد نشوند، از اهمّ مبانی حفظ اسلامیت مملکت است و إن شاء اللّه تعالی به گماشتن معلّمین مذهبی در کلیه مدارس و تهذیب اصول تدریسات از موجبات فساد و سدّ ابواب فسادهای مدارس اجنبیه اوامر دین پرورانه شرف اصدار و این ابواب فساد را به کلّی مسدود و دین و دولت و ملت و مملکت را از تبعات آنها آسوده خواهند فرمود. إن شاء اللّه تعالی.

چهارم: از آن جایی که وظیفه مقامیه نوع علماء اعلام، مراقبت در حفظ شعائر و نوامیس اسلامیه و موجبات توجه خاطر مبارک به دین‌پروری و بذل رأفت و عطوفت پدرانه نسبت به عموم ملت را مقتضی است و برای حفظ قوه مبارکه دیانت که پشتیبان استقلال سلطنت است به منزله حاملین لواء آن قوّه‌‏اند، لهذا کسانی که اعدام آن قوه و برانداختن ریشه دیانت از مملکت اهمّ مکنونات‏شان است تمام همّ‏شان به انفصال روحانیت از سلطنت و خوابانیدن لواء آن قوه مبارکه مصروف و پیوسته به هر وسیله که از دست‏شان بر آید در موجبات منفوریت آن طبقه جلیله و انفصال شان از مقام اقدس کوتاهی ندارند و چنانچه خاطر مبارک را از معروضات متعرضین تجرید فرموده، به فراست و کیاست ملوکانه تأمّلی فرمایند، حضور مبارک مکشوف خواهد بود که آن معروضات خائنانه از چه سرچشمه تلخ، آب خورده و می‏خورد و عیاناً مشاهده خواهند فرمود که نوع علماء اعلام مرکز و بلاد جز توجه خاطر مبارک به دین‌پروری و بذل رأفت و عطوفت پدرانه نسبت به طبقات ملّت و محبوبیت کامله اعلی حضرت در قلوب عموم ملت ایران و قاطبه مسلمین عالم و تاریخ احیاء دین و دولت شدن سلطنت میمونه پهلویه در نظر ندارند و به رغم معاندین دیانت، که دشمن‌ترین دشمنان استقلال سلطنت‌‏اند در حفظ مقام و موجبات تشویق‏شان در قیام به وظائف دولت خواهانه معروضه و استحکام روابط روحانیت به مقام منیع سلطنت بذل عنایت دین پرورانه خواهند فرمود، إن شاء اللّه تعالی.

در خاتمه مستدعیات دولت‌خواهانه، که مبنی بر اکتفاء به مهمات اساسیه است، چون علوّ مقام آقایان عظام علماء اعلام اصفهان، دامت افاضاتهم و محل توجه عمومی بودن ایشان، خلفاً عن سلف، البته حضور مبارک واضح است و به موجب مرقوماتی که سابقاً از ایشان رسیده بود به واسطه کثرت تجریات بر ضد دیانت برای جلب توجّهات مبارک به استحضار از حالت مملکت و استدعاء اصلاحات دینیه، چنین مسافرتی در نظر داشته‌‏اند و به واسطه این پیش‌آمد اخیر نظام اجباری و کثرت ضجّه و ناله اهالی، قرار و ثبات از ایشان سلب شده، از روی فرط امیدواری به دین‌پروری و رأفت ملوکانه اعلی حضرت به عموم ملت اقدام نموده‌‏اند. معلوم است مأیوسی ایشان، نه تنها یأس علماء اعلام و اهل اصفهان است، بلکه موجب مأیوسی عموم علما و قاطبه ملت ایران و مؤدی به مفاسدی است که اجمال آنها علی حده معروض و بذل عنایت ملوکانه و رأفت پدرانه به قلع این مادّه فساد و مزید امیدواری بخشیدن به عموم قاطبه ملت را سریعاً امیدواریم، ان شاء اللّه تعالی.
ایام تاجداری مستدام.

سلخ جمادی الاولی ۱۳۴۶ [۳ آذر ۱۳۰۶]

الداعی محمد حسین الغروی النائینی

الداعی ابوالحسن الموسوی ‏الاصفهانی

دسته‌ها