هیئت وزیران در جلسه مورخ ۱۱ خردادماه ۱۳۲۵ بنا بر پیشنهاد وزارت کشاورزی بمنظور بهبود حال روستائیان و خرده مالکین و تشکیل صندوقهای تعاون موارد زیر را تصویب نمودند:
ماده ۱ [اصلاحی ۱۳۲۵/۷/۱]
از این تاریخ بمنظور کمک به کشاورزان و بهبود حال خرده مالکین و کسانی که در ده سکونت دارند در هر بخش و در صورت لزوم با تشخیص وزارت کشاورزی در هر دهستان صندوق هائی به اسم صندوق تعاون تشکیل یافته و وظایف آنها از قرار زیر خواهد بود.
الف ـ سرپرستی مجانی اشخاص محلی علیل و آنهائی که در اثر سوانح غیرمترقبه فاقد قدرت کار میشوند و نگاهداری پیران بیبضاعت بیسرپرست و نگاهداری و تربیت اطفال یتیم و تهیه وسائل کار آنها و نگاهداری بیماران بیبضاعت.
ب ـ جلوگیری از تعدیات رباخواران و دادن وام با فرع نازل به کشاورزان بیاستطاعت مخصوصا در مواردی که در نتیجه پیشآمدهای غیرمترقبه قادر به ادامه رعیتی خود نباشند از قبیل تلف شدن گاو کار یا نداشتن بذر و غیره.
پ – دادن وام به روستائیان جهة اصلاح اغنام و احشام و بهبود وضع زراعت.
ت ـ دفاع از دهقانان و حفظ حقوق آنها.
ث ـ ساختمان و تاسیس کودکستانها و دبستانها و بیمارستانها و داروخانها و استخدام پزشکسیار.
وزارت بهداری و فرهنگ نیز به نوبه خود تکالیف عمومی خود را انجام خواهند نمود.
ج ـ بیمههای اجتماعی در مقابل آفات یخبندان – تگرگ – سیل – آفات عمومی دامی و نباتی و غیره
چ ـ تأسیس شرکتهای تعاونی جهة فروش و یا نگاهداری محصولهای کشاورزی و جلوگیری از سلفخری و سلففروشی و تعدیات واسطهها در معاملات و تهیه مایحتاج کشاورزان بقیمت مناسب.
ح ـ خریداری و نگاهداری ماشینهای کشاورزی و اجاره دادن آنها به قیمت مناسب.
ماده ۲ـ مالکین ۳ درصد درآمد مالکانه خود و زارعینی که دارای گاوبندی هستند یک و نیم درصد از کل درآمد خود و سایر ساکنین دهات و قصبات که دارای کسب های مختلف و دارای باغ و آسیاب میباشند معادل یک و نیم درصد از درآمد خود را بصندوق تعاون محل بپردازند.
تبصره ـ در مورد محصولهائی که فاسد نمیشوند از قبیل غلات و حبوبات خشکبار پنبه و غیره عین جنس و در مورد محصولهای فاسد شدنی مانند ترهبار و میوهجات قیمت نقدی آن باقساط در عرض همانسال زراعتی باید تحویل شود.
ماده ۳ [اصلاحی ۱۳۲۵/۷/۱]
برای اداره امور صندوق های تعاون هر بخش هیئت مدیره مرکب از هفت نفر بشرح زیر تعیین خواهد شد.
زارعین هر ده یک نفر را با نظارت بانک تعیین و بنمایندگی کشاورزی بخش معرفی و تمام نمایندگان دهات در مرکز بخش پنج نفر را از بین خود یا از معتمدین محل انتخاب و بنماینده کشاورزی بخش معرفی خواهند نمود و دو نفر دیگر نمایندگان وزارت کشاورزی و بانک کشاورزی خواهند بود.
تبصره ـ [اصلاحی ۱۳۲۵/۷/۱]
حقوق و مزایای قانونی نمایندگان وزارت کشاورزی و بانک کشاورزی از طرف وزارت کشاورزی و بانک کشاورزی پرداخت خواهد شد و چنانچه در بعضی نقاط بانک کشاورزی نماینده نداشته تنها نماینده وزارت کشاورزی کافی خواهد بود.
ماده ۴ـ درآمد هر ده که طبق ماده ۲ این تصویبنامه جمعآوری میشود ثلث آن در اختیار شورای ده بوده و به مصارف لازمه فوری آن ده خواهد رسید و بقیه درآمد قسمت جنس آن در یک انبار مرکزی باختیار هیئت مدیره صندوق تعاون محل یا در خود ملک تحویل شورای ده خواهد بود که در مواقع لازم برطبق حواله هیئت مدیره صندوق بمصرفهای لازم برسد و وجوه نقد در شعبه بانک کشاورزی و در صورت نبودن شعبه آن بانک در نزدیکترین شعبه بانک ملی نگهداری خواهد شد.
ماده ۵ ـ سود وامهای اعطائی از طرف صندوق بکشاورزان از نظر تشویق کلیتاً از ۶ درصد در سال تجاوز نخواهد کرد.
ماده ۶ ـ دولت مکلف است بتدریج بتشخیص وزارت کشاورزی در هر سال مبلغی در بودجه آن وزارت برای کمک به تأسیس صندوق های تعاونی منظور نموده که در موقع تاسیس هر صندوق از سی الی هزار ریال بلاعوض بآن صندوق پرداخت شود.
ماده ۷ [اصلاحی ۱۳۲۵/۷/۱]
صندوق های تعاونی بخش های مختلف یک شهرستان یک صندوق مشترکی بنام صندوق تعاون شهرستان در مرکز شهرستان تشکیل خواهند داد و سالیانه ده درصد از درآمد سالیانه خود را بآن صندوق خواهند سپرد تا در مواردی که در نتیجه پیش آمد فوقالعاده یا آفات عمومی صندوق یک بخش قادر به انجام تقاضاهای مراجعه کنندگان نباشد از طرف صندوق شهرستان به آن صندوق بصورت وام به فرع نازل کمک شود به همین ترتیب صندوق های شهرستان ها در مرکز استان و صندوق های استانها در تهران یک صندوق تعاونی تشکیل خواهند داد.
ماده ۸ ـ وزارت کشاورزی در جریان امور این صندوق ها مخصوصا وصول درآمدها و رسانیدن آنها بمصارف لازم و حسن جریان کارها نظارت دائمی خواهد داشت.
ماده ۹ـ در صورتی که مالک یا زارعی از پرداخت مبلغی که ضمن این تصویبنامه تعیین شده بصندوق تعاون استنکاف نمایند هیئت مدیره صندوق تعاون حق خواهد داشت از اولین محصول آنها مقدار و مبلغ مورد تصویب را بعلاوه صدی شش جریمه بنفع صندوق تعاون محلی وصول نماید.
ماده ۱۰ـ بانک کشاورزی به این صندوقها و شرکتهای تابعه آنها وام های طویلالمدت یا فرع صدی سه با موافقت وزارت کشاورزی خواهد پرداخت.
ماده ۱۱ [اصلاحی ۱۳۲۵/۷/۱]
برای بیمه در مقابل آفاتی که جنبة عمومی دارد از قبیل آفات نباتی و حیوانی وغیره زارعین و مالکین که مایل به این بیمه باشند باید علاوه بر مواردی که در ماده ۲ این تصویبنامه ذکر شده مبلغ دیگری هم طبق آئیننامهای که بعداً توسط وزارت کشاورزی تهیه و بمورد اجراء گذارده خواهد شد بپردازند.
ماده ۱۲ـ از این تاریخ در هر بخش انجمنی بمنظور شور در پیشرفت امورکشاورزی بنام انجمن کشاورزی تشکیل خواهد یافت.
ماده ۱۳ـ انجمن کشاورزی بخش تشکیل میشود از بخشدار و نماینده وزارت کشاورزی و نماینده بانک کشاورزی (و در صورت نبودن بانک کشاورزی نماینده بانک ملی) و از ۵ تا ۷ نفر از معتمدین محل بانتخاب مالکین و زارعین آن بخش.
ماده ۱۴ـ عضویت در انجمنهای کشاورزی عموماً افتخاری است ولی هزینههای اداری ضروری از محل صندوق تعاون هر محل تأمین خواهد شد و مبلغ آن از صد پنج درآمد هر صندوق نباید تجاوز نماید.
تبصره ـ [الحاقی ۱۳۲۵/۷/۱]
هیئتمدیره صندوق میتواند ده درصد از کل درآمد هر صندوقی را برای هزینههای اداری و حقوق اعضاء شورای ده و انبارداران ویژه بمصرف برساند.
ماده ۱۵ـ در مرکز هر شهرستان انجمن کشاورزی مرکب از: فرماندار و رئیس کشاورزی و رئیس بانک کشاورزی محل و دو نفر نماینده انجمن های کشاورزی هر بخش تشکیل خواهد یافت و در صورت عدم امکان حضور نمایندگان بخشها از میان ملاکین مقیم مرکز شهرستان همان بخش عده لازم انتخاب خواهد شد.
ماده ۱۶ [اصلاحی ۱۳۲۵/۷/۱]
آئیننامههای مربوطه به اجرای این تصویبنامه توسط وزارت کشاورزی تهیه و به موقع اجراء گذارده خواهد شد.
ماده ۱۷ـ وزارت کشاورزی مأمور اجرای این تصویبنامه میباشد.
از طرف نخست وزیر