هیئت وزیران در جلسه مورخ ۷ /۱۱ /۴۰ بنا به پیشنهاد شماره ۲۷۲۵۹ /۶۸۵۸ – ۷ /۱۱ /۱۳۴۰ وزارت جنگ طرح آیین نامه اجرایی تصویبنامه معافیت مشمولین بلامانع مازاد بر احیتاج ارتش را بشرح زیر تصویب نمودند.
ماده ۱– هر حوزه نظام وظیفه و در صورت اقتضا هر ناحیه ای از حوزه مزبور (مرکز حوزه یا حوزه های فرعی) برای تامین احتیاجات ارتش در هر سال یکبار مشمول بخدمت اعزام خواهد داشت.
ماده ۲– قرعه کشی مشمولین عادی در حوزه ها و مشمولین دیپلمه و دارای مدارک تحصیلی ما فوق دیپلم و کمتر از لیسانس در مناطق مربوطه و مشمولین لیسانسیه و بالاتر در یکی از مناطق مرکز بتشخیص اداره نظام وظیفه عمومی انجام خواهد گرفت.
تبصره – وزارت جنگ میتواند در صورت اقتضاء محلهای قرعه کشی مصرحه در متن این ماده را تغییر دهد.
ماده ۳– سازمان نظام وظیفه ایکه عمل قرعه کشی را انجام خواهد داد از طریق نصب آگهی در معابر و میادین عمومی و یا از طریق اعلام در جراید و رادیو بشمولین بلامانع اخطار خواهد نمود که در مهلت مقرر خود را جهت معاینه و دریافت اجازه شرکت در قرعه کشی بسازمان مزبور معرفی نمایند.
تبصره ۱– اخطاریه مشمولین عادی که در خارج از شعاع ۳۶ کیلومتری مرکز سازمان مذکور در متن ماده سکونت دارند علاوه بر طبق مصرحه بالا وسیله کلانتری یا بخشداری مربوطه و یا کدخدایان نیز بعمل خواهد آمد. ضمنا این قبیل مشمولین بجای معرفی خود بسازمان مذکور در متن ماده در تاریخ معینه در مراکز گردآوری مشمولین حاضر خواهند شد تا از آنجا بسازمان مامور قرعه کشی اعزام شوند.
تبصره ۲– کدخدایان موظفند مشمولین عادی مذکور در تبصره ۱ را که مقیم دهات میباشند شخصا در محل گردآوری حاضر نموده و تحویل مامورین نظام وظیفه دهند و چنانچه تعدادی از مشمولین مزبور در محل حاضر نباشند بایستی علت عدم حضور آنان را بمامورین مذکور اعلام دارند.
ماده ۴– کلیه مشمولین بلامانع پس از حضور در مرکز سازمان مامور قرعه کشی بایستی مورد معاینه پزشکی واقع در صورت سالم بودن مراتب در دفترچه آماده بخدمت آنان قید و اجازه شرکت در قرعه کشی صادر و در غیر این صورت برابر مقررات عمومی نظام وظیفه با آنان رفتار شود.
ماده ۵– مراسم قرعه کشی مشمولین عادی با حضور کمیسیونی مرکب از اشخاص زیر انجام خواهد شد.
1- فرماندار شهرستان یا جانشین او
2- دادستان شهرستان یا جانشین او
3- رئیس شهربانی یا جانشین او
4- فرمانده ژاندارمری یا جانشین او
5- رئیس حوزه یا جانشین او
6- دو نفر از اعضاء انجمن شهر و در صورت نبودن انجمن شهر دو نفر معتمدین محلی بانتخاب فرماندار
7- نماینده واحد نظامی که حوزه تابعیت مستقیم آن را دارد.
ماده ۶– مراسم قرعه کشی مشمولین دیپلمه و دارای مدارک تحصیلی ما فوق دیپلم و کمتر از لیسانس با حضور کمیسیونی مرکب از اشخاص زیر انجام خواهد شد.
1- استاندار یا نماینده او که مقامش پائین تر از فرماندار محل نباشد.
2- دادستان شهرستان مرکز منطقه.
3- رئیس منطقه یا جانشین او.
4- رئیس حوزه مرکز منطقه یا جانشین او.
5- رئیس شهربانی مرکز منطقه یا جانشین او.
6- فرمانده ژاندارمری مرکز منطقه یا جانشین او.
7- نماینده واحد نظامی که منطقه تابعیت مستقیم آنرا دارد.
8- دو نفر از اعضاء انجمن شهر و در صورت نبودن انجمن شهر دو نفر معتمد محلی بانتخاب فرماندار مرکز منطقه.
تبصره – در صورتی که مرکز منطقه با مرکز استان منطبق نباشد بجای استاندار فرماندار شهرستان مرکز منطقه یا جانشین وی شرکت خواهد کرد.
ماده ۷– مراسم قرعه کشی مشمولین لیسانسیه و بالاتر با حضور کمیسیونی مرکب از اشخاص زیر صورت خواهد گرفت.
1- استاندار تهران و یا نماینده او که مقامش پائین تر از فرماندار نباشد.
2- دادستان تهران و یا معاون او.
3- رئیس اداره نظام وظیفه عمومی و یا معاون او.
4- نماینده ستاد بزرگ ارتشتاران (اداره یکم)
5- نماینده نیروی زمینی (رکن یکم)
ماده ۸– قرعه کشی مشمولین پزشک- دندان پزشک- داروساز- دامپزشک برحسب احتیاجات ارتش در هر رشته تحصیلی بطور جداگانه انجام خواهد گرفت.
تبصره – در صورتی که مقتضیان ایجاب نماید ممکن است در مورد سایر مشمولین فارغ التحصیل رشته های تحصیلی مورد نیاز ارتش نیز عمل قرعه کشی بطور جداگانه انجام شود.
ماده ۹– قبل از شروع مراسم قرعه کشی به مشمولین اخطار خواهد شد کسانیکه داوطلب هستند بدون شرکت در قرعه کشی بخدمت زیر پرچم اعزام شوند خود را معرفی نمایند سپس کمیسیون مامور انجام قرعه کشی صورتجلسه ای حاوی صورت اسامی مشمولین داوطلب که هر مشمولی در جلو اسمش داوطلب بودن خود را علام و امضاء کرده باشد تنظیم خواهد نمود.
تبصره – اعلام داوطلبی فقط در حضور کمیسیون با انجام تشریفات بالا مؤثر بوده و هیچ مقامی حق ترتیب اثر دادن باعلام قبلی را نخواهد داشت.
ماده ۱۰– در صورتیکه تعداد داوطلبان بیش از سهمیه معینه باشد در این صورت مراسم قرعه کشی فقط ما بین داوطلبان انجام و چنانچه تعداد داوطلب از عده مورد نیاز کمتر باشد کسری سهمیه از بین سایر مشمولین بطور قرعه انتخاب خواهد شد و نحوه اجرای مراسم قرعه کشی برابر ترتیبی خواهد بود که وزارت جنگ تعیین خواهد نمود.
ماده ۱۱– تعویض مشمولینیکه در حضور کمیسیون داوطلب انجام خدمت زیر پرچم شده اند و با قرعه سربازی بآنها اصابت کرده است مجاز نمیباشد.
ماده ۱۲– مشمولین بلامانعیکه در قرعه کشی حاضر ولی بعلت عدم احتیاج بخدمت اعزام نشده اند چنانچه در مدت ۸ ماه از تاریخ قرعه کشی مبلغ مقرر در “تصویبنامه معافیت مشمولین مازاد بر احتیاج” را پرداخت نمایند برگ معافیت دائم از خدمت زیر پرچم برای زمان صلح دریافت خواهد داشت و در صورت عدم پرداخت وجه دفترچه آماده بخدمت آنان تا قرعه کشی آینده بمنزله برگ معافیت موقت تلقی خواهد شد.
ماده ۱۳– برای پرداخت وجه مقرره در تصویب نامه مشمولین بالا شخصا یا بوسیله نماینده خود بیکی از شعب یا نمایندگیهای بانک ملی ایران مراجعه و با ارائه دفترچه آماده بخدمت (که در ان مراتب شرکت در قرعه کشی و عدم اصابت قرعه سربازی درج گردیده) وجه مقرره را پرداخته و رسید آنرا در اوراق مخصوصی که بانک مذکور به همین منظور تهیه مینماید در دو نسخه دریافت میدارند نسخه سوم توسط شعبه یا نمایندگی بانک بسازمان نظام وظیفه ای که امر قرعه کشی مربوط بمشمول را انجام داده ارسال و نسخه چهارم در بانک بایگانی خواهد گردید و بانک ملی وجوه دریافتی را در حساب مخصوص منظور و صورت آنرا ماهیانه بخزانه داری کل ارسال خواهد داشت.
ماده ۱۴– سازمانهائیکه مراسم قرعه کشی را انجام داده اند مکلفند همینکه مشمولین مصرحه در ماده بالا برگ رسید بانک ملی دایر به پرداخت وجه مقرره در تصویبنامه را شخصا یا بوسیله نمایده خود ارائه و یا بوسیله پست سفارشی ارسال نمودند حداکثر در ظرف یک ماه از تاریخ ارائه و یا وصول برگ رسید مزبور برگ معافیت دائم از خدمت زیر پرچم برای زمان صلح جهت آنان صادر و بارائه دهنده رسید بانک تسلیم و یا برای مشمول یا نماینده او بوسیله پست سفارشی ارسال نمایند.
ماده ۱۵– مشمولین آماده بخدمتی که در قرعه کشی حاضر و بعلت عدم احتیاج بخدمت اعزام نگردیده اند چنانچه در عرض هشت ماه مهلت مقرره وجه مصرحه در تصویبنامه را نپرداخته باشند میتوانند تا قبل از روز قرعه کشی بعدی وجه مزبور را بپردازند و در این صورت معافیت دائم آنان مشروط باین خواهد بود که در روز قرعه کشی اخیر خود را معرفی و تعداد سایر مشمولین حاضر بیش از تعدادی باشد که تامین آن بعهده سازمان نظام وظیفه گذارده شده است.
ماده ۱۶– کمیسیون قرعه کشی در صورت تحقق شرایط مصرحه در ماده قبل موضوع را صورت مجلس نموده و اجازه صدور و تسلیم برگ معافیت دائم از خدمت زیر پرچم برای زمان صلح در مورد مشمولین مذکور در همان ماده را بسازمان مربوطه نظام وظیفه که امر قرعه کشی را انجام داده صادر خواهند نمود.
ماده ۱۷– در صورتی که بدون احتساب مشمولینی که وجه مقرره را در خارج از مهلت هشت ماه پرداخته اند تعداد مشمولین حاضر در قرعه کشی کمتر از تعداد سهمیه معینه باشد در اینصورت کسری از بین مشمولین مذکور در ماده فوق بقید قرعه تعیین که در صورت اصابت قرعه سربازی بخدمت اعزام و وجه پرداختی باستناد نامه سازما نظام وظیفه که امر قرعه کشی را انجام داده توسط بانک به آنان مسترد و بکسانی که قرعه سربازی اصابت ننماید بلافاصله برگ معافیت دائم از خدمت زیر پرچم برای زمان صلح تسلیم خواهد شد.
ماده ۱۸– مشمولین مقیم خارج از کشور بایستی برابر مقررات فصل چهاردهم قانون نظام وظیفه عمومی وضع خود را توسط نمایندگیهای سیاسی و کنسولی ایران در خارج روشن نمایند و در صورت بلامانع بودن چنانچه نخواهند شخصا در قرعه کشی داخل ایران شرکت نمایند میتوانند به یک نفر در ایران نمایندگی داده برگ آماده بخدمت خود را برای وی ارسال دارند تا بجای آنان در قرعه کشی شرکت نماید.
ماده ۱۹– در مورد مشمولین مذکور در ماده قبل در صورت اصابت قرعه سربازی چنانچه مشمول شخصا در قرعه کشی شرکت ننموده باشد علاوه بر ابلاغیکه توسط نماینده مشمول بعمل میآید اداره نظام وظیفه عمومی از طریق وزارت امور خارجه و نمایندگیهای سیاسی نیز مراتب را بنشانی مشمول که از نماینده وی اخذ خواهد شد ابلاغ خواهد نمود و این قبیل مشمولین مکلف هستند تا تاریخ اولین تامین احتیاجات بعدی جهت اعزام بخدمت زیر پرچم بکشور عزیمت و خود را بسازمان نظام وظیفه مربوطه معرفی نمایند.
ماده ۲۰– مشمولین آماده بخدمتی که در قرعه کشی شرکت و مازاد بر احتیاج ارتش تشخیص داده شوند چنانچه وجه مقرر در “تصویبنامه معافیت مشمولین مازاد بر احتیاج ارتش” را در موعد مقرر در ماده ۱۵ نپردازند در قرعه کشی دوم شرکت خواهند نمود و در صورت عدم اصابت قرعه سربازی بنام آنان بدون پرداخت وجه بطور دائم از خدمت زیر پرچم برای زمان صلح معاف خواهند شد.
ماده ۲۱– در دفترچه آماده بخدمت مشمولین مصرحه در ماده بالا مراتب شرکت مشمول در قرعه کشی و عدم اصابت قرعه سربازی در ستونهای مربوطه قید و دفترچه مزبور در صورت پرداخت وجه مقرر تا تاریخ دیافت برگ معافیت دائم و در غیراینصورت تا یکسال بمنزله برگ معافیت موقت تلقی خواهد شد و در قرعه کشی دوم در صورت عدم اصابت قرعه سربازی مراتب در دفترچه تصریح و سازمانی که قرعه کشی را انجام داده است موظف است در عرض یک ماه برگ معافیت دائم برای زمان صلح بوی تسلیم نماید.
ماده ۲۲– مشمولینیکه بعد از تاریخ تصویب “تصویبنامه معافیت مشمولین نظام وظیفه مازاد بر احیتاج ارتش” در مراسم قرعه کشی شرکت و مازاد بر احتیاج تشخیص داده شده اند مشمول مقررات این آئین نامه بوده و قرعه کشی های انجام شده در مورد آنان بجای اولین قرعه کشی مقرر در این آئین نامه محسوب خواهد شد.
ماده ۲۳– این آئین نامه که مشتمل بر ۲۳ ماده و ۶ تبصره میباشد در اجرای تصویبنامه مورخه ۱۳۴۰/۰۵/۱۱ هیئت وزیران در تاریخ ۷ /۱۱ /۴۰ تصویب و از همان تاریخ لازم الاجرا میباشد.