هیئت وزیران در جلسه مورخ ۱۳۴۰/۱۰/۳۰ بنا به پیشنهاد شماره ۶۷۳۴ /آب – ۱۵ /۹ /۴۰ وزارت کشاورزی آئین نامه سازمان آبیاری سیستان را بشرح زیر تصویب نمودند:
فصل اول )– طرز استفاده از آب و تحصیل اجازه برای تأسیسات جدید
ماده ۱)– کلیه کسانی که تا تاریخ دیماه / ۱۳۳۹ از آب رودخانه هیرمند دارای حقابه بوده اند بدون پرداخت آب بها میتوانند پس از پرداخت هزینه های دیگر بشرح مذکور در تبصره ۱ ماده ۱۱ تا میزان مصرف مفیدی که تا تاریخ مزبور استفاده میکرده اند از آب آن رودخانه برای امور کشاورزی و یا هر مصرف دیگری که قبلا” عمل میکرده اند استفاده نمایند.
ماده ۲)– چنانچه این قبیل اشخاص بخواهند از آب بیشتری برای توسعه یا بهبود کشاورزی خود استفاده کنند باید علاوه بر پرداخت هزینه های دیگر بشرح مذکور در تبصره (۱) ماده (۱۷) برای اضافه مصرف خود آب بها پرداخت کنند.
ماده ۳)– غیر از صاحبان حقابه مذکور در ماده ۱ هر کس بخواهد برای امور کشاورزی یا صنعتی و غیره از آب رودخانه استفاده کند باید قبلا” مقدار آب مورد نیاز خود را تعیین و موافقت سازمان آبیاری سیستان را جلب و بهای آب را طبق مقررات فصل چهارم بسازمان نامبرده پرداخت نماید.
ماده ۴)– هیچکس نمیتواند آب مورد نیاز خود را جز از مجاری و شبکه آبیاری که سازمان آبیاری سیستان تعیین مینماید مصرف کند.
ماده ۵)– مالکین اراضی نمیتوانند در مجاری و شبکه آبیاری تغییراتی داده یا مانع عبود آب با ملاک مجاور و یا باعث اختلال در امر آبیاری بشوند. والا سازمان وسیله مأمورین انتظامی و ضابطین دادگستری عملیات متخلف را متوقف نموده و با اعاده وضع بحال اول برای وصول خسارات وارده از طریق مراجع صلاحیت دار اقدام مینماید.
ماده ۶)– ایجاد هرگونه مستحدثاث جدید آبیاری و یا تغییر در وضع تأسیسات آبیاری موجود در حوزه عملیات سازمان آبیاری سیستان بشرح مندرج در اساسنامه باید با اجازه سازمان مزبور بعمل آید و کسانی که بخواهند بایجاد این قبیل تأسیسات و یا اصلاح و یا تغییر در وضع موجود اقدام نمایند باید طبق نمونه های مخصوص که از طرف سازمان تهیه و مجانا” در دسترس متقاضیان قرارداده میشود منظور خود را تشریح نمایند تا در صورتیکه سازمان انجام تقاضا را مخالف اصول فنی و مانع وظایف و مسئولیتهای خود نداند اجازه ایجاد یا اصلاح یا تغییر تأسیسات را صادر نماید. متقاضی نمیتواند علاوه بر آنچه تحصیل اجازه کرده است اقداماتی نماید.
ماده ۷)– سازمان آبیاری سیستان ترتیب استفاده از آب را بنحوی خواهد داد که مصرف کنندگان آب بتوانند بنوبت مقرر برای مصرف مفید از آب مورد نیاز استفاده کنند. هیچکس نمیتواند بر خلاف ترتیب و بدون رعایت نوبت و یا بیش از آنچه مقرر است از آب رودخانه استفاده کند مگر با اجازه قبلی سازمان.
تخلف از این امر اختلال در امرآبیاری و مورد مشمول ماده (۵) این آئین نامه خواهد بود.
ماده ۸)– سازمان آبیاری سیستان در صورت لزوم برای تعیین مقدار آبی که مورد مصرف استفاده کنندگان قرار میگیرد ترتیبات فنی خواهد داد تا مقدار آب مصرف شده هر یک از آنها معلوم گردد.
فصل دوم ) طرز اداره و کنترل رودخانه و تنظیم آب
ماده ۹)– سازمان آبیاری سیستان برای توزیع و تقسیم آب مبادرت بساختن یک شبکه نوین آبیاری مینماید.
ماده ۱۰)– سازمان آبیاری سیستان باید طبق اصول فنی و علمی ترتیب اداره و کنترل رودخانه را بدهد بنحوی که از اتلاف آب جلوگیری شده و حداکثر استفاده کشاورزی و اقتصادی از آب رودخانه و تأسیسات بعمل آید.
ماده ۱۱)– تنظیم آب و ساختنمان شبکه اصلی آبیاری بنحوی که منطبق با برنامه کشاورزی هر ناحیه باشد بعهده سازمان آبیاری سیستان خواهد بود ولی ساختن یا اصلاح شبکه های آبیاری در داخل املاک طبق تعلیم سازمان و در ضرب الاجلی که سازمان متناسب با حجم کار تعیین مینماید بعهده مالکین است.
فصل سوم ) تنظیم امور کشاورزی و بهره برداری از اراضی
ماده ۱۲)– سازمان آبیاری سیستان بمنظور بهره برداری کامل از اراضی با همکاری مالکین و در حدود امکانات خود برای هر ملک برنامه کاملی مبتنی بر ایجاد یا اصلاح شبکه داخلی آبیاری اصلاح طرز آبیاری و تعیین محصول و نوع کشت و کود شیمیائی لازم و عمران اراضی و بطور کلی هر گونه عملیات کشاورزی یا عمرانی که منتج بازدیاد در آمد کشاورزی باشد تنظیم و امور مربوط به آب را بر اساس آن برنامه تطبیق خواهد داد.
ماده ۱۳)– در صورت تقاضای مالکین سازمان آبیاری سیستان میتواند طبق توافقی که با مالکین حاصل میشود و بر اساس اصول صحیح اقدام بساختمان شبکه فرعی آبیاری در داخل املاک آنها نموده و همچنین بسایر عملیات و راهنمائیهای کشاورزی مبادرت نماید. در این صورت هزینه های مربوطه بعهده تقاضا کننده خواهد بود که طبق موافقتی که با سازمان آبیاری سیستان مینماید پرداخت کند کند و در مورد املاک مشاع در صورت تقاضای حداقل مالکین یک ثلث از اراضی سازمان اقدام بساختمان شبکه فرعی آبیاری در داخل آن املاک و سایر عملیات و راهنمائیهای کشاورزی مینماید در این صورت هزینه عملیات طبق دفاتر و محاسبات سازمان از تمام مالکین به نسبت سهم هر یک وصول میشود و در صورت استنکاف مالکین از پرداخت بدهی مذکور مطالبات سازمان بر اساس آئین نامه اجراء مفاد اسناد رسمی از طریق اجراء ثبت وصول خواهد شد.
ماده ۱۴)– هیچ مالکی نمیتواند تمام یا قسمتی (با رعایت آیش) از اراضی قابل استفاده واقع در آبخور رودخانه و تأسیسات سد و شبکه آبیاری را بلا استفاده گذارد والا سازمان میتواند اراضی مرقوم را طبق مقررات ماده (۱۶) قانون برنامه عمرانی هفت ساله دوم و آئین نامه آن خریداری نموده و بزارعین و اشخاص و مؤسسات دیگر بطریقی که اطمینان از استفاده مفید و بیشتر حاصل شود واگذار کند.
ماده ۱۵)– مالکین اراضی واقع در حوزه عملیات سازمان باید وضع زارعین را از حیث مقدار زمین زیر کشت و ادامه کشت آنها در قطعه معین و میزان سهم زارع و سایر امور مربوطه تعیین نماید.
هرگاه مالک و یا مالکین بعللی غیر از آنچه که خرج از قدرت آنها است از انجام این وظیفه قصور ورزند سازمان آبیاری سیستان میتواند از آنها دعوت نماید که در مدت متناسبی وضع زارع را روشن کند و چنانچه مالک پس از سه نوبت دعوت حاضر بانجام این امر نگردد سازمان اختیار خواهد داشت بر طبق قسمت آخر تبصره (۲) قانون تحصیل ۴۲ میلیون دلار وام از بانک بین المللی اقدام بخرید اراضی و تأسیسات و ابنیه مالک بنماید و بعدا” آنرا بفروش برساند.
ماده ۱۶)– در صورتی که بین هر یک از زارعین و یا مالکین و بین آنها با یکدیگر یا سازمان اختلافی مربوط به آب و سطح اراضی قابل کشت یا مقدار متصرفی یا ملکی آنها یا سهم هر یک موجود باشد و یا بعدا” بوجود آید این اختلاف مانع انجام وظایف سازمان نخواهد گردید و تا وقتی که اختلاف در مرجع قانونی فیصله نیافته سازمان ترتیب مقتضی خواهد داد و آن ترتیب بدون اینکه در حقوق و دعاوی طرفین مؤثر باشد بموقع اجراء گذارده خواهد شد.
فصل چهارم ) تعیین و وصول بهای آب و هزینه های دیگر
ماده ۱۷)– سازمان باید تعرفه های مربوطه را معین و بر طبق آن بهای آب و هزینه های دیگر را وصول نماید.
تبصره ۱)– مقصود از هزینه های دیگر عبارت است از هزینه های لاروبی و میرآبی و شبکه و هزینه های عمومی و تأسیساتی و استهلاک سرمایه و تأمین ذخیره لازم که حتی الامکان باید ضمن تعرفه ها منظور شود.
تبصره ۲)– تعرفه ها باید طوری تعیین شود که موجب تشویق مصرف کنندگان برای استفاده بیشتر باشد و سازمان بتواند بنا بنوع استفاده مثلا” در مودر آب برای انواع مختلف کشاورزی در مناطق مختلفه تعرفه های متفاوتی تعیین نماید و بهای آب را بمیزان مقدار مصرفی اندازه گیری های فنی و یا بر اساس سطح اراضی تحت کشت بنا بر کیفیات مختلفه کشاورزی تعیین نماید.
ماده ۱۸)– مصرف کنندگان باید بترتیبی که سازمان تعیین میکند در مواعد معینه بهای آب و هزینه های دیگر را بپردازند و در صورت استنکاف آنها سازمان میتواند برای وصول مطالبات طبق نمونه های مخصوص که مقدار آب مصرف شده یا هزینه های دیگر را نشان دهد بر اساس تعرفه مربوطه از طریق اجراء ثبت مبادرت بصدر اجرائیه و وصول مطالبات کند و همچنین میتواند جریان آب و برای استفاده مصرف کنندگان قطع نماید.
ادارات ثبت مکلفند ظرف ۴۸ ساعت پس از وصول تقاضای سازمان مبادرت بصدور اجرائیه و شروع عملیات اجرائی بر طبق آئین نامه اجراء مفاد اساسنامه رسمی نمایند.
ماده ۱۹)– مطالبات سازمان بابت بهای آب و هزینه های دیگر نسبت بمحصول عملیات کشاورزی و صنعتی مطالبات مرجّح است و بنابراین در صورت تقاضای سازمان آبیاری سیستان در موقع برداشته محصول کشاورزی یا صنعتی باید قبلا” بمیزان مطالبات سازمان از آن تأمین گردد.
ماده ۲۰)– هرگاه ملک یا تأسیساتی بابت بهای آب و مخارج دیگر بسازمان بدهی داشته باشد در صورتی که بنحوی اموال مزبور بدیگری منتقل شود منتقل الیه نیز متضامنا” مسئول پرداخت مطالبات سازمان خواهد بود که طبق مواد ۱۷ و ۱۸ و ۱۹ اقدام بوصول آن بعمل خواهد آمد.
فصل پنجم ) استخدام
ماده ۲۱)– سازمان آبیاری سیستان باید تشکیلات اداری و فنی خود را طوری انجام بدهد که بنا بر احتیاجات قابل توسعه یا کاهش باشد. سازمان میتواند کارمندان لازم و متخصصین و کارگران مورد نیاز را بطور موقت استخدام نماید تا در موقع عدم احتیاج بخدمت آنها بتواند خاتمه دهد.
ماده ۲۲)– شرائط عمومی ورود بخدمت سازمان عبارت است از
الف- تابعیت ایران
ب- صحت مزاج و قدرت کار
ج- انجام خدمت زیر پرچم یا معافیت بعلتی که مانع خدمت نباشد
د- عدم اعتیاد باستعمال مواد مخدره و الکل
هـ – نداشتن سابقه محکومیت جنائی مطلقا” و جنحه هائیکه بموجب قوانین کیفری مستلزم محرومیت موقت یا دائم از خدمت دولت باشد.
و- دارا بودن معلومات و شرائط لازم برای شغلی که در نظر گرفته میشود
ماده ۲۳)– سازمان آبیاری سیستان میتواند اشخاصی را که منحصرا” دارای تجارب یا تخصص کافی تشخیص میدهد برای مدت و کار معینی بکار گمارده و شرائط استخدام و وظایف این قبیل اشخاص طبق موافقتی که بین سازمان و آنان حاصل میشود معین خواهد گردید.
ماده ۲۴) [اعلام نسخ ۱۴۰۰/۱۰/۸]
[صورت سازمانی و جدول حقوقی و مزایا و طرز ترفیع و ترمیم حقوق و مرخصی و معذوریت و تخلفات کارمندان و نحوه رسیدگی به آن و حساب پس انداز و خاتمه خدمت و غیره طبق مقررات داخلی که بتصویب وزیر کشاورزی میرسد معین خواهد شد.]
ماده ۲۵)– استخدام متخصص خارجی طبق قسمت آخر ماده (۲۰) قانون برنامه عمرانی هفت ساله دوم بعمل خواهد آمد.
ماده ۲۶)– سازمان آبیاری سیستان میتواند برای تأمین کادر اداری و فنی اقدام بتعلیم افراد مورد نیاز و پس از طی دوره کارآموزی کسانی را که شایسته بداند بکار بگمارد.
فصل ششم – مقررات مختلفه
ماده ۲۷)– سازمان آبیاری سیستان ترتیبات اداری برای حفظ اموال و تأسیسات و نحوه استعمال و استفاده از آنها را طبق مقررات داخلی تعیین خواهد نمود و کسانی که در رعایت مقررات مزبور قصور نمایند مسئول خسارات وارده خواهند بود.
ماده ۲۸)– مأموران سازمان آبیاری سیستان میتوانند برای بررسی و تنظیم و اصلاح تأسیسات یا مطالعات مقدماتی با مراقبت در شبکه های آبیاری و ترمیم آنها در املاکی که لازم باشد وارد شوند و عملیات مزبور را انجام دهند.
ماده ۲۹)– هرگاه زمینی که جهت تأسیسات و استفاده بیشتر کشاورزی و یا تحصیل هر گونه حقوق ارتفاقی در آن مورد نیاز سازمان است زمین موقوفه باشد سازمان میتواند زمین مورد لزوم را با رعایت تشریفات مصرحه در ماده (۱۶) قانون برنامه عمرانی هفت ساله دوم و آئین نامه آن با موافقت متوالی بصورت اجاره و برای مدتی که لازم باشد باختیار خود بگیرند.
در مورد مواد ۱۴ و ۱۵ این آئین نامه نیز هرگاه ملک مشمول آن مواد موقوفه نباشد بترتیب فوق عمل خواهد شد.
ماده ۳۰)– حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض مربوط به کالاهائی که برای انجام وظائف سازمان وارد کشور شود غیر از مواردی که قانونا” معاف میباشند با صدور سند جمعا” و خرجا” بحساب وزارت کشاورزی منظور خواهد شد.
نخست وزیر