قسمت اول – انتخاب نمایندگان کارگران و کارفرمایان و دولت در شورای کارگاه
فصل اول – انتخاب نماینده کارگران در شورای کارگاه
ماده ۱ – کارگران کارگاههای مشمول قانون کار کشور میتوانند نسبت به انتخاب نماینده کارگران کارگاه خود اقدام کنند، در کارگاههائی که حداقل دارای ۵۰ نفر کارگر میباشند انتخاب نماینده کارگر باید انجام شود.
ماده ۲ – کارگرانی که سن آنها به ۱۸ سال تمام رسیده باشد میتوانند در انتخاب نماینده کارگر همان کارگاه شرکت نمایند.
ماده ۳ – داوطلبان نمایندگی کارگران در کارگاه باید حائز شرایط زیر باشند:
الف – داشتن تابعیت ایران.
ب – داشتن حداقل ۲۵ سال تمام سن.
پ – داشتن سواد خواندن و نوشتن فارسی کافی.
ت – داشتن صلاحیت اخلاقی و اجتماعی.
ث – لااقل ده درصد کارگران واجد شرایط کارگاه تمایل خود را کتباً نسبت بنمایندگی داوطلب اعلام نموده باشند.
ج – کارگر همان کارگاه بوده و حداقل دو سال سابقه کار متوالی در کارگاه داشته باشند جز درمورد کارگاههائیکه کمتر از دو سال سابقه فعالیت دارند.
چ – نداشتن سابقه محکومیت کیفری که مستوجب محرومیت از حقوق اجتماعی گردد.
ح – نماینده کارفرما نباشند.
ماده ۴ – واحد کار و امور اجتماعی آگهی انتخابات را منتشر و کارگران را از طریق الصاق این آگهی در تابلو اعلانات کارگاه و یا وسائل مقتضی دیگر از جریان انتخابات مطلع خواهد ساخت (واحد کار و امور اجتماعی به: اداره کل – اداره مستقل – اداره تابع و نمایندگی، کار و امور اجتماعی اطلاق میگردد)
تبصره ۱ – در کارگاهی که سندیکای ثبت شده وجود دارد یک نسخه از آگهی انتخابات برای سندیکا نیز ارسال خواهد شد.
تبصره ۲ – داوطلب مکلف است از تاریخ اعلان آگهی انتخابات حداکثر ظرف مدت بیست روز داوطلبی خود را کتباً به واحد کار و امور اجتماعی محل اعلام و مدارک لازم را نیز تسلیم نماید.
ماده ۵ – واحد کار و امور اجتماعی پس از بررسی صلاحیت و مدارک داوطلبان با توجه به شرائط کار کارگاه ضمن تعیین روز و ساعت و محل مناسب جهت اخذ رأی اسامی داوطلبان واجد شرایط را حداقل پنج روز قبل از اخذ آراء بترتیب مندرج در ماده ۴ این آئین نامه آگهی مینماید و در صورتی که کارگران دارای سندیکای ثبت شده باشند نسخه ای از آگهی را بسندیکا ارسال میدارد.
تبصره – در صورتی که صلاحیت داوطلبان نمایندگی از طرف واحد کار وامور اجتماعی مورد تردید قرار گیرد موضوع در هیأت نظارت مرکزی انتخابات مطرح خواهد شد و نظر این هیأت درباره صلاحیت داوطلب یاد شده قطعی خواهد بود.
ماده ۶ – انتخابات کارگاه زیر نظر هیأت نظارتی مرکب از نماینده واحد کار و امور اجتماعی و دو نفر از کارگران آن کارگاه انجام میگیرد.
تبصره ۱ – هریک از داوطلبان نمایندگی دو نفر از کارگران باسواد و باسابقه همان کارگاه را کتباً به واحد کار و امور اجتماعی معرفی مینماید و واحد مذکور دو نفر عضو هیأت نظارت را از بین آنان انتخاب خواهد کرد مشروط بر اینکه دو نفر انتخاب شده از طرف یک داوطلب معرفی نشده باشند باستثنای مواردی که فقط یکنفر داوطلب نمایندگی باشد.
تبصره ۲ – کارگران عضو هیأت نظارت نباید داوطلب نمایندگی باشند.
ماده ۷ – در روز انتخابات بتعداد داوطلبان صندوقهائی برای اخذ رأی در کارگاه آماده میشود و روی هر یک از صندوقها نام و نام خانوادگی یکی از داوطلبان نوشته شده و عکس او نیز بر آن الصاق میگردد.
تبصره ۱ – هر کارگر ورقه سفیدی را که از طرف هیأت نظارت مهر و امضاء شده است دریافت داشته و در صندوق مورد نظر خود می اندازند.
تبصره ۲ – اخذ رأی مستقیم و مخفی است و هر کارگر فقط حق دادن یک رأی را دارد.
ماده ۸ – پس از اتمام اخذ رأی بلافاصله شمارش آراء شروع میشود و به ترتیب تعدا آراء نفر اول نماینده اصلی و نفر دوم نماینده علی البدل خواهد بود.
تبصره – در صورت تساوی آراء حائزین اکثریت هیأت نظارت به قید قرعه نمایندگان اصلی و علی البدل را از بین آنان انتخاب خواهد کرد.
ماده ۹ – حضور داوطلبان در موقع بازکردن صندوقها و شمارش آراء آزاد است. هیأت نظارت مکلف است پس از شمارش آراء و تنظیم و امضاء صورتجلسه نتیجه را از طریق الصاق آگهی یا بهر نحو که مقتضی بداند باطلاع کارگران برساند و یک نسخه از صورتجلسه مزبور را به واحد کار و امور اجتماعی ارسال دارد.
ماده ۱۰ – در صورتی که کارگران شرکت کننده در انتخابات به چگونگی انتخابات معترض باشند میتوانند ظرف یکهفته از تاریخ پایان انتخابات اعتراض کتبی خود را به واحد کار و امور اجتماعی تسلیم دارند.
ماده ۱۱ – واحد کار و امور اجتماعی پس از پایان انتخابات هیأت نظارت مرکزی انتخابات را جهت رسیدگی باعتراضات دعوت مینماید.
ماده ۱۲ – هیأت نظارت مرکزی انتخابات عبارتست از نمایندگان فرمانداری، دادگستری، واحد کار و امور اجتماعی و دو نفر از نمایندگان کارگران هیأت حل اختلاف محل و در نقاطی که هیأت حل اختلاف وجود نداشته باشد دو نفر از نمایندگان کارگران در شورای کارگاه به انتخاب واحد کار و امور اجتماعی.
ماده ۱۳ – هیأت مذکور که با دعوت قبلی در محل واحد کار و امور اجتماعی تشکیل جلسه میدهد ظرف ده روز از تاریخ پایان انتخابات نماینده کارگر به اعتراضات رسیدگی و نظر خود را اعلام میدارد تصمیمات هیأت مذکور با اکثریت آراء قطعی و لازم الاجراست.
ماده ۱۴ – در صورت وارد بودن اعتراضات هیأت مذکور ابطال انتخابات را اعلام و واحد کار و امور اجتماعی بترتیب مقرر انتخابات را تجدید خواهد نمود. در صورت عدم وصول اعتراض و یا وارد نبودن اعتراضات واحد کار و امور اجتماعی اعتبارنامه های نمایندگان اصلی و علی البدل کارگران را صادر و بآنان تسلیم خواهد نمود و رونوشت آنرا جهت اطلاع کارفرمای مربوط ارسال خواهد داشت.
ماده ۱۵ – مدت نمایندگی کارگزاران از تاریخ صدور اعتبارنامه دو سال خواهد بود.
تبصره – در موارد زیر:
الف – در صورتی که ۳ /۲ از کارگران واجد شرایط مندرج در ماده ۲ این آئیننامه کتباً اظهار عدم اعتماد به نماینده خود بنمایند.
ب – نماینده در دوره نمایندگی فاقد شرایط مندرج در بند الف، ت، ج، چ و ح از ماده ۳ این آئین نامه گردد.
پ – هرگاه معلوم شود که نماینده فاقد یکی از شرایط مندرج در ماده ۳ بوده است:
واحد کار و امور اجتماعی هیأت نظارت مرکزی انتخابات را دعوت و پرونده را برای اتخاذ تصمیم در مورد لغو اعتبارنامه بآن هیأت احاله خواهد نمود.
ماده ۱۶ – در کارگاهی که سندیکای کارگری ثبت شده حائز اکثریت وجود دارد هیأت مدیره سندیکا می تواند نماینده اصلی و علی البدل کارگران را از بین اعضاء اصلی و علی البدل هیأت مدیره و بازرسان آن سندیکا انتخاب و معرفی نماید. در صورتیکه معرفی شدگان حائز شرایط مقرر در ماده ۳ این آئیننامه باشند اعتبارنامه نمایندگی آنان براساس مواد ۱۴ و ۱۵ این آئین نامه صادر خواهد شد.
تبصره – در صورتی که نمایندگان اصلی و علی البدل کارگران منتخب هیأت مدیره سندیکای حائز اکثریت جدید نباشند هیأت مدیره سندیکا میتوانند ضمن معرفی نمایندگان اصلی و علی البدل بترتیب فوق، تقاضای لغو اعتبارنامه نمایندگان قبلی را جهت طرح و اتخاذ تصمیم در هیأت نظارت مرکزی انتخابات به واحد کار و امور اجتماعی ارسال دارد.
ماده ۱۷ – در صورت فوت یا استعفای نماینده اصلی و همچنین از دست دادن شرایط مندرج در ماده ۳ این آئیننامه تا تجدید انتخابات، نمانده علی البدل در حکم نماینده اصلی بوده و وظایف وی را انجام خواهد داد، واحد کار و امور اجتماعی نسبت به تجدید انتخابات نماینده علی البدل کارگران برای بقیه مدت نمایندگی اقدام خواهد کرد.
تبصره – در صورتی که بیماری با مرخصی یا مأموریت و یا هر علت دیگر مانع حضور نماینده اصلی در کارگاه باشد نماینده علی البدل باید وظایف وی را موقتاً انجام دهد.
ماده ۱۸ – در صورتی که نماینده اصلی و یا علی البدل کارگران بیکی از سمت های زیر: رئیس، دبیر و خزانه دار سندیکا و یا اتحادیه کارگری – مدیرعامل رئیس هیأت مدیره و خزانه دار شرکتهای تعاونی کارگری – عضویت انجمن های شهر و شهرستان و استان و نمایندگی مجلسین انتخاب شود و قبولی خود را اعلام دارد نمایندگی کارگران را از دست خواهد داد.
فصل دوم – انتخاب نماینده کارفرما در شورای کارگاه
ماده ۱۹ – نمایندگی کارفرما در شورای کارگاه با خود کارفرما و یا نماینده تام الاختیاری خواهد بود که با توجه بماده ۳ قانون کار از طرف کارفرما کتباً به واحد کار و امور اجتماعی معرفی میشود.
تبصره – یک نفر نمیتواند نمایندگی بیش از یک کارفرما را در شورای کارگاه داشته باشد.
فصل سوم – انتخاب نماینده دولت در شورای کارگاه
ماده ۲۰ – منظور از نماینده دولت در شورای کارگاه همان نماینده وزارت کار و امور اجتماعی مصرح در ماده ۳۸ قانون کار است که بموجب حکم کتبی یا مسئولیت شغلی عهده دار این سمت میباشند.
قسمت دوم – انتخاب نمایندگان کارگر و کارفرما و دولت در هیأت حل اختلاف
فصل اول – انتخاب نمایندگان کارگر و کارفرما در هیأت حل اختلاف
ماده ۲۱ – بمنظور انتخاب نمایندگان کارگر و کارفرما در هیأت حل اختلاف موضوع ماده ۴۰ قانون کار واحد کار و امور اجتماعی از کلیه نمایندگان کارگران و کارفرمایان جداگانه بشرح زیر دعوت بعمل خواهد آورد:
۱ – نمایندگان کارگران در شوراهای کارگاهها و نمایندگان کارفرمایان همان کارگاهها – در کارگاههائی که سندیکای کارگری ثبت شده حائز اکثریت وجود داشته باشد، هیأت مدیره سندیکا میتواند نماینده کارگر در شورای کارگاه و یا یک نفر را از بین خود بعنوان نماینده در انتخابات هیأت حل اختلاف تعیین و کتباً معرفی نماید.
۲ – نمایندگان اتحادیه های کارفرمائی صنفی ثبت شده که کارگران آنها دارای سندیکای ثبت شده میباشند.
۳ – نمایندگان سندیکاهای کارگری حرفه ای ثبت شده که باید از بین اعضاء هیئت مدیره انتخاب و معرفی شوند.
نمایندگان کارگری و کارفرمایان، هر دسته سه نفر نماینده اصلی و سه نفر نماینده علی البدل با رأی مخفی از بین نمایندگان حاضر در جلسه انتخاب خواهند نمود و واحد کار و امور اجتماعی اعتبارنامه بنام آنان صادر خواهد کرد.
تبصره – نمایندگان انتخاب شده باید واجد شرایط مندرج در ماده ۳ این آئیننامه برای گروه کارگر و ماده ۱۹ و ۲۱ برای گروه کارفرما باشند.
ماده ۲۲ – نظارت بر انتخابات فوق بوسیله هیأتی مرکب از نماینده واحد کار و امور اجتماعی و دو نفر از نمایندگان حاضر در جلسه بعمل خواهد آمد. هیأت نظارت مکلف است نتیجه انتخابات را پس از اخذ رأی و شمارش و قرائت آراء بلافاصله اعلام و همچنین طی صورتجلسه امضاء شده به واحد کار و امور اجتماعی محل ارسال دارد.
ماده ۲۳ – باعتراض وارده بر چگونگی انتخابات که از طرف انتخاب کنندگان در خلال یک هفته از تاریخ اعلام نتیجه انتخابات بعمل آید ظرف ده روز در هیأت نظارت مربوط مندرج در ماده ۲۲ این آئین نامه رسیدگی خواهد شد و نظر هیأت قطعی و لازم الاجراء خواهد بود.
ماده ۲۴ – مدت نمایندگی از تاریخ صدور اعتبارنامه دو سال خواهد بود در صورتی که هر یک از نمایندگان گروه کارگر و کارفرما بترتیب فاقد شرایط مندرج در بند الف، ت، ج، چ، ح از ماده ۳ و ماده ۱۹ و ۲۱ این آئیننامه شود و همچنین در صورتی که نمایندگان کارگران در هیأت حل اختلاف عنوان نمایندگی خود را در شورای کارگاه و یا سمت عضویت را در هیأت مدیره سندیکا از دست بدهند موضوع در هیأت نظارت مرکزی انتخابات مطرح و نسبت به لغو اعتبارنامه تصمیم مقتضی اتخاذ خواهد شد.
تبصره ۱ – در مواردی که فقدان شرایط مربوط به نمایندگان کارفرما در هیأت حل اختلاف باشد بجای دو نفر نماینده کارگر در هیأت نظارت مرکزی انتخابات از دو نفر نمایندگان کارفرما در شوراهای کارگرها، به انتخاب واحد کار و امور اجتماعی دعوت بعمل خواهد آمد.
تبصره ۲ – در صورتی که سه نفر از نمایندگان اصلی و علی البدل هریک از گروه های کارگر و کارفرما فوت شده و یا استعفا دهند و یا بدلایل ذکر شده در همین ماده اعتبارنامه آنان لغو گردد واحد کار و امور اجتماعی نسبت به تجدید انتخابات نمایندگان همان گروه جهت تکمیل تعداد نمایندگان، برای مدت باقیمانده دوره هیئت حل اختلاف اقدام خواهد نمود و انتخاب شدگان نمایندگان علی البدل همان گروه خواهند بود.
تبصره ۳ – در صورتی که بدلایل مذکور در تبصره ۲ همین ماده بیش از سه نفر از نمایندگان هر یک از گروه های مذکور فاقد سمت نمایندگی گردند انتخابات هیأت حل اختلاف نسبت بهمان گروه برای بقیه مدت نمایندگی تجدید خواهد گردید.
فصل دوم – انتخاب نمایندگان دولت در هیأت حل اختلاف
ماده ۲۵ – انتخاب نمایندگان دولت در هیأت حل اختلاف به ترتیبی است که در ماده ۴۰ قانون کار پیش بینی شده است.
ماده ۲۶ – این آئین نامه مشتمل بر ۲۶ ماده و ۱۶ تبصره در جلسه مورخ هفتم شهریور ماه ۱۳۵۷ به تصویب شورایعالی کار رسید و جایگزین مصوبات قبلی این شورا در مورد انتخاب نمایندگان کارگران و کارفرمایان در شورای کارگاه و هیأت حل اختلاف میگردد.