ماده ۱– نام:
بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی، نهاد انقلاب اسلامی است که در این اساسنامه اختصاراً « بنیاد » نامیده میشود.
ماده ۲– تأسیس:
بنیاد از تاریخ ۵۷/۱۲/۹ با حکم حضرت آیتاله العظمی امام خمینی ولی امر مسلمین و رهبر کبیر انقلاب اسلامی [حکم امام خمینی برای مصادره اموال سلسله پهلوی] برای مدت نامحدود تشکیل گردیده است.
ماده ۳– تابعیت:
بنیاد دارای تابعیت جمهوری اسلامی ایران است.
ماده ۴– شخصیت حقوقی و استقلال مالی:
بنیاد نهادی است نشأت گرفته از انقلاب اسلامی، غیرانتفاعی، دارای شخصیت حقوقی و استقلال مالی، اداری و استخدامی که تحت نظارت عالیه مقام معظم رهبری و طبق مقررات این اساسنامه و آئیننامههای داخلی اداره میشود.
ماده ۵– مرکز اصلی بنیاد:
مرکز اصلی بنیاد در تهران است و میتواند در داخل و یا خارج کشور حسب نیاز شعبه یا دفتر تأسیس نماید.
تبصره: تأسیس شعبه یا دفتر در خارج از کشور منوط به تصویب هیأت امناء میباشد.
ماده ۶– اهداف کلی بنیاد:
اهداف کلی بنیاد عبارتست از کمک به ارتقاء سطح زندگی مادی، معنوی و فرهنگی مستضعفان و محرومین جامعه همراه با اداره بهینه دارائیهای تحت پوشش و با حضور مؤثر در صحنه‌های اقتصادی در چارچوب سیاستهای کلی نظام.
ماده ۷– سرمایه بنیاد:
سرمایه بنیاد عبارتست از خالص داراییها و اموال منقول وغیرمنقولی که به بنیاد اهدا شده و یا مطابق حکم ولیفقیه به تملک بنیاد درآمده و درمیآید و یا در نتیجه فعالیتهای اقتصادی بنیاد حاصل شده و میشود.
تبصره: قبول اموال و یا واحدهای اقتصادی و یا سهام شرکتها از طرف بنیاد متوقف بر این است که بنیاد آن را به مصلحت بداند.
ماده ۸– وظایف کلی بنیاد در زمینههای اقتصادی و محرومان به قرار زیراست:
الف)– وظایف کلی در زمینه فعالیتهای اقتصادی:
۱– تقویم و حفظ و اداره اموال و در صورت نیاز تبدیل آنها به داراییهای مولد.
۲– حفظ اشیاء، اسناد و مدارک تاریخی و بهرهبرداری از آنها در جهت رشد فرهنگی کشور.
۳– اداره بهینه واحدهای اقتصادی، ادغام و تبدیل و توسعه آنها با هدف حضور در صحنه‌های داخلی و بینالمللی.
۴– توسعه توان اقتصادی بنیاد و نیز انجام فعالیتهای تولیدی و خدماتی به منظور افزایش تولید ملی، کسب درآمد، توسعه فضای رقابتی و کمک به اجرای اهداف و سیاستهای دولت جمهوری اسلامی ایران.
ب)– وظایف کلی کمک به محرومان:
انجام فعالیتهای امدادی و عامالمنفعه به منظور کاهش محرومیت مستضعفان در چارچوب تدابیر ابلاغی مقام معظم رهبری.
ماده ۹– ارکان:
ارکان بنیاد عبارتند از:
1- هیأت امناء
2- رئیس بنیاد
3- حسابرس و بازرس (رکن نظارتی)
ماده ۱۰– هیأت امناء (مجمع بنیاد):
هیأت امناء بنیاد با عضویت رئیس بنیاد و چهار الی شش نفر به حکم مقام معظم رهبری به عنوان امین معظمله، وظایف مجمع عمومی بنیاد را به شرح زیر به عهده خواهند داشت.
تبصره ۱: هیأت امناء با حضور اکثریت اعضاء رسمیت یافته و تصمیمات آن با رأی مثبت اکثریت حاضرین تصویب میشود.
تبصره ۲: اداره امور هیأت امناء بر اساس آئیننامه مصوب خواهد بود.
۱– ۱۰: بررسی تغییرات لازم در اساسنامه و پیشنهاد آن به مقام معظم رهبری جهت تصویب.
تبصره پیشنهادات اصلاحی منحصراً از طریق رئیس بنیاد در جلسه هیأت امناء مطرح خواهد شد.
۲– ۱۰: بررسی و تصویب سیاستهای کلان و برنامه دورهای به پیشنهاد رئیس بنیاد بر اساس سیاستهای کلی مقام معظم رهبری.
۳– ۱۰: استماع گزارش رئیس بنیاد و همچنین بررسی و تصویب صورتهای مالی بنیاد بر اساس گزارش حسابرس و بازرس قانونی.
۴– ۱۰: بررسی و تصویب کلیات برنامه و بودجه سالیانه بنیاد.
۵– ۱۰: تصویب تشکیلات و شرح وظایف کلان بنیاد به پیشنهاد رئیس بنیاد.
۶– ۱۰: تصویب آئیننامههای مالی و معاملاتی، مشتمل بر روشهای خرید و فروش اموال و املاک، برداشت از خزانه و عملیات سرمایه گذاری به پیشنهاد رئیس بنیاد.
۷– ۱۰: بررسی و اتخاذ تصمیم در مورد پیشنهادهای رئیس بنیاد.
۸– ۱۰: ارائه گزارش عملکرد ششماهه هیأت امناء (مجمع) به مقام معظم رهبری.
۹– ۱۰: تصمیمگیری درباره اموری که از طرف مقام معظم رهبری به هیأت امناء (مجمع) محول میشود.
۱۰– ۱۰: هیأت امناء (مجمع) میتواند بخشی از وظایف خود را با حفظ مسئولیت به رئیس بنیاد تفویض نماید.
ماده ۱۱– حسابرس و بازرس (رکن نظارتی):
وظایف حسابرس و بازرس( رکن نظارتی) بنیاد بعهده معاونت نظارت و حسابرسی دفتر مقام معظم رهبری است که اعم از حسابرسی و کنترلهای برنامهای، بودجهای، مقرراتی و بازرسیهای موردی و نوبهای میباشد.
ماده ۱۲– رئیس بنیاد:
رئیس بنیاد با حکم مقام معظم رهبری منصوب و به عنوان بالاترین مقام اجرائی بنیاد، مسئول انجام و اجرای کلیه امور و هدایت فعالیتها و حفظ حقوق و منافع بنیاد است، وی وظایف خود را در چارچوب این اساسنامه و مصوبات هیأت امناء انجام خواهد داد.
ماده ۱۳– وظایف و اختیارات رئیس بنیاد به قرار زیر میباشد:
۱– ۱۳: اجرای اموری که از طرف مقام معظم رهبری به رئیس بنیاد محول میشود.
۲– ۱۳: اداره امور بنیاد و اتخاذ تصمیم در مورد چگونگی آن.
۳– ۱۳: تأسیس، مشارکت، توسعه و انحلال شرکتها و مؤسسات و دفاتر نمایندگی بنیاد در داخل و خارج از کشور.
۴– ۱۳: اعمال حقوق مالکانه بنیاد در همه زمینهها از جمله در مجامع عمومی شرکتها و اتخاذ تصمیم نسبت به آنها به نمایندگی از طرف بنیاد.
۵– ۱۳: نمایندگی بنیاد در کلیه مراجع و امضاء اسناد و اوراق تعهدآور.
۶– ۱۳: ارجاع اختلافات و دعاوی به داوری یا محاکم.
۷– ۱۳: ختم اختلافات و دعاوی از طریق صلح و سازش طبق آئیننامه مصوب هیأت امناء.
۸– ۱۳: وصول مطالبات و نیز تعهد و پرداخت دیون بنیاد.
۹– ۱۳: ارائه گزارش عملکرد سالیانه و صورتهای مالی بنیاد به هیأت امناء.
۱۰– ۱۳: تعیین و عزل و نصب معاونین و مدیران و اتخاذ تصمیم نسبت به امور کارکنان بنیاد.
۱۱– ۱۳: تهیه نمودار ارکان اساسی بنیاد (ساختار کلان) و آئیننامههای مالی و معاملاتی جهت پیشنهاد به هیأت امناء.
۱۲– ۱۳: تصویب ساختار تفصیلی و دستورالعملها و مقررات جاری بنیاد در چارچوب تشکیلات و شرح وظایف کلان مصوب.
۱۳– ۱۳: بررسی و تصویب عملیات سرمایهگذاری و طرحهای توسعه بنیاد در چارچوب برنامههای کلی مصوب.
۱۴– ۱۳: تهیه و تنظیم اهداف، سیاستهای کلان، برنامههای دورهای و بودجه سالانه بنیاد جهت پیشنهاد به هیأت امناء به منظور تصویب.
۱۵– ۱۳: تشخیص، تعهد، تسجیل، پرداخت و هزینه نمودن وجوه بنیاد در قالب بودجه و آئیننامه مالی و معاملاتی.
۱۶– ۱۳: بررسی و تصویب برنامه و بودجه تفصیلی معاونتها و واحدهای تابعه بنیاد.
۱۷– ۱۳: صدور و ابلاغ دستورالعملهای اجرایی بنیاد.
۱۸– ۱۳: تصویب ضوابط و مقررات داخلی بنیاد ( پس از انجام بررسیهای کارشناسی و حقوقی).
۱۹– ۱۳: حفظ و حراست از اموال و دارائیهای بنیاد و اعمال حقوق مالکانه نسبت به آنها و نگهداری حسابها و افتتاح حسابهای مورد نیاز بنیاد نزد بانکها و مؤسسات مالی و اعتباری در داخل و خارج و صدور مجوز افتتاح انواع حسابها توسط واحدهای تابعه.
۲۰– ۱۳: پیشنهاد قائم مقام بنیاد به محضر مقام معظم رهبری و صدور حکم ایشان بعد از تأیید معظم له.
۲۱– ۱۳: تحصیل اعتبار و استقراض از بانکها و شرکتها و مؤسسات به نفع بنیاد و تعهد و تضمین و ظهرنویسی و قبول و پرداخت و واخواست اوراق تجاری و صدور مجوز تحصیل اعتبار و استقراض از بانکها و مؤسسات توسط شرکتها و واحدهای تابعه بنیاد در قالب برنامه و بودجه مصوبه سالانه و دورهای.
۲۲– ۱۳: عقد هر نوع قرارداد و تغییر و تبدیل و یا فسخ و اقاله آن و خرید و فروش و معاوضه اموال و ماشینآلات و مناقصه و مزایده در حدود آئیننامه مالی و معاملاتی.
۲۳– ۱۳: طرح و اقامه دعاوی و دفاع و جوابگویی به هرگونه دعوای حقوقی و جزایی و اداری در کلیه مراجع قضایی، اداری، ثبتی، نظامی و شهرداریها به طرفیت هر یک از اشخاص حقیقی یا حقوقی (در داخل یا خارج کشور) و بطور کلی ورود و شرکت در هر گونه دعاوی و ادعاهایی که یک طرف آن بنیاد و یا به نحوی مرتبط با بنیاد باشد با اختیار تعیین وکیل یا نماینده حقوقی در حد اختیارات وکلای دادگستری و تفویض اختیارات لازم به آنان.
۲۴– ۱۳: ایجاد هماهنگی کامل بین سازمانها و معاونتها و هدایت فعالیتهای در جهت تحقق اهداف بنیاد.
۲۵– ۱۳: قبول اموال و واحد اقتصادی و سهام یا سهمالشرکه شرکتها به نحوی که متضمن صرفه و صلاح بنیاد باشد.
۲۶– ۱۳: هر گونه اتخاذ تصمیم و اقدام در خصوص سایر موارد پیشبینی نشده در چارچوب اساسنامه و مصوبات هیأت امناء.
تبصره – رئیس بنیاد میتواند با حفظ مسئولیت، وظایف و اختیارات موضوع این ماده را به مسئولین و کارکنان بنیاد با حق توکیل به غیر ولو کراراً واگذار نماید.
ماده ۱۴– سازمان:
الف: ساختار کلان تشکیلات بنیاد به پیشنهاد رئیس بنیاد در چارچوب این اساسنامه به تصویب هیأت امناء خواهد رسید.
ب: قائم مقام بنیاد به پیشنهاد رئیس بنیاد و تأیید مقام معظم رهبری و حکم رئیس بنیاد منصوب میشود.
ج: ارائه خدمات به محرومان و مستضعفان در اروب تدابیر مقام معظم رهبری و برابر برنامه و بودجه سالانه و دورهای مصوب انجام خواهد شد.
تبصره – ریاست بنیاد میتواند ارائه این خدمات را از طریق تشکیلات داخلی یا سازمانها و مؤسسات خارج از بنیاد انجام دهد.
ماده ۱۵– دفاتر و محاسبات:
الف: سال مالی بنیاد از اول فروردین ماه هر سال شروع و در آخر اسفند ماه همان سال پایان خواهد گرفت.
ب: دفاتر حسابهای بنیاد در محل اصلی استقرار آن نگهداری خواهد شد و در کلیه اوقات متعارف جهت اعمال نظارت در دسترس حسابرس و بازرس خواهد بود.
ج: صورتحسابهای مالی که حساب سالانه بنیاد را تشکیل میدهند شامل ترازنامه، حساب سود و زیان و تغییرات وضعیت مالی و گردش وجوه خواهد بود. این صورتحسابها مطابق قواعد و رسوم متداول، توسط رئیس بنیاد تهیه و به همراه گزارش عملکرد سالانه به حسابرس و بازرس بنیاد تسلیم خواهد شد. حسابرس و بازرس سپس گزارش خود را حداکثر ظرف یک ماه به هیأت امناء تسلیم خواهد نمود.
د: تدوین دفاتر و ارائه گزارشات مالی بنیاد بایستی به طریقی انجام شود که حسابها و عملکرد سال قبل بنیاد حداکثر تا آخر تیرماه به تصویب هیأت امناء برسد و حسابهای تجمیعی بنیاد و واحدهای تابعه (که به تصویب مجامع ذیربط رسیده باشد) و عملکرد کل بنیاد به همراه اظهارنظر حسابرس و بازرس حداکثر تا پایان مهرماه به هیأت امناء تقدیم و به تصویب هیأت امناء برسد.
ه: تصویب حسابهای بنیاد توسط هیأت امناء به منزله تأیید و قبول عملکرد مدیران و تصفیه حساب سالانه آنها بوده و قطعی و لازمالاجرا خواهد بود.
ماده ۱۶– تمرکز وجوه:
خزانه بنیاد به نحوی که کلیه درآمدهای بنیاد از جمله سود حاصل از سرمایهگذاریها و فروش اموال منقول و غیرمنقول و وجوه حاصل از مالیاتهای مأخوذه از تمام واحدهای تابعه در آن تمرکز یابد به وجود میآید.
تبصره – برداشت از حسابهای تمرکزی برای هر منظور از جمله هزینهها (محرومین و ستادی)، سرمایهگذاریها و طرحهای توسعه در چارچوب آئیننامه خاصی است که به تصویب مقام معظم رهبری خواهد رسید.
ماده ۱۷– محدودیتها:
الف: معاملات بنیاد با رؤسا و مدیران و اقارب سببی و نسبی آنها تا درجه سوم اعم از مستقیم و غیرمستقیم ممنوع خواهد بود.
ب: انجام معاملات نظیر معاملات بنیاد که متضمن رقابت با عملیات بنیاد باشد، برای مدیران و مسئولین بنیاد ممنوع است.
ج: اعطای هر گونه تخفیف و واگذاری بلاعوض اموال و یا اعطای وام و اعتبار به مؤسسات و اشخاص در حداقل ضرورت و بر مبنای ضوابط مصوب هیأت امناء مجاز میباشد.
د: اعطای وام و اعتبار به مدیران و مسئولین بنیاد صرفاً بر مبنای آئیننامهای است که به تصویب هیأت امناء خواهد رسید.
تبصره – حدود و ثغور محدودیتهای فوق را هیأت امناء تعیین میکند.
ماده ۱۸:
انحلال، تصفیه و یا ادغام بنیاد با نظر مبارک مقام معظم رهبری است.
ماده ۱۹:
این اساسنامه در ۱۹ ماده و ۹ تبصره در تاریخ ۱۱ /۵ /۱۳۷۹ به توشیح مقام معظم رهبری حضرت آیت‌الله خامنه‌ای (مدظلهالعالی) رسید و اجازه فرمودند رئیس بنیاد نسبت به ثبت و اجرای آن اقدام نماید.
با تصویب این اساسنامه کلیه مقررات مغایر آن ملغی خواهد بود.