ماده ۱ ـ نام مؤسسه: نام موسسه بنیاد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامی است که در این اساسنامه اختصاراً بنیاد نامیده می شود.
ماده ۲ ـ تاسیس: بنیاد از تاریخ ۱۳۵۷/۱۲/۹ به امر حضرت آیت الله العظمی امام خمینی ولایت امر مسلمین و رهبر کبیر انقلاب اسلامی قدس سره الشریف [حکم امام خمینی برای مصادره اموال سلسله پهلوی] برای مدت نامحدود تشکیل گردیده است.
ماده ۳ ـ تابعیت و ماهیت : بنیاد نهادی است جوشیده از انقلاب اسلامی ایران، غیرانتفاعی و دارای تابعیت ایرانی که به فرمان مطاع مقام معظم رهبری ایجاد شده و مستقیماً تحت امر معظم له اداره می شود.
ماده ۴ ـ شخصیت حقوقی و استقلال مالی : بنیاد دارای شخصیت حقوقی و استقلال مالی ، اداری و استخدامی است که امور آن منحصراً طبق مقررات این اساسنامه دستورالعملهای داخلی مؤسسه اداره خواهد شد.
ماده ۵ ـ مرکز اصلی بنیاد: مرکز اصلی بنیاد تهران است که نشانی آن را رئیس بنیاد تعیین می نماید و بنیاد می‌تواند در هر محل داخل یا خارج کشور که صلاح بداند شعبه یا دفتر تأسیس نماید.
ماده ۶ ـ اهداف کلی بنیاد: متمرکز ساختن وجوه نقد و سهام و اوراق بهادار و بطور کلی اموال منقول و غیرمنقول خاندان پهلوی و عمال و وابستگان آنها و تمام اشخاص حقیقی و حقوقی که دادگاهها حکم استرداد آنها را به نفع این بنیاد صادر نموده و می نماید و نیز قبول هدایا از اشخاص حقیقی و حقوقی و حفظ و صیانت و بهره گیری از اموال مزبور برای تأمین نیازمندیها و رفاه جانبازان و بهبود بخشیدن به وضع زندگی مستضعفان در جهت رفع استضعاف مادی و فرهنگی آنان در چارچوب سیاستها و خطمشی هایی که به تصویب مقام معظم رهبری می رسد.
ماده ۷ ـ سرمایه بنیاد: سرمایه بنیاد عبارت است از کلیه اموال منقول و غیرمنقول که به حکم محاکم صالحه به بنیاد تملیک شده و می شود و نیز اموال و وجوهی که از طرف اشخاص حقیقی و حقوقی به بنیاد اهدا می گردد.
تبصره ۱ ـ بنیاد مکلف است ضمن شناسایی و تصرف اموال واگذاری به بنیاد، نسبت به تقویم و ارزیابی آنها اقدام و ارزش اموال را به حساب سرمایه بنیاد ثبت و منظور نماید.
تبصره ۲ ـ قبول هر مال یا واحد اقتصادی و یا سهام شرکتها از طرف بنیاد متوقف بر این است که بنیاد آن را به مصلحت بداند والا از قبول آن خودداری خواهد کرد.
ماده ۸ ـ وظایف کلی بنیاد: وظایف کلی بنیاد از این قبیل است:
الف ـ مبادرت به انجام امور اقتصادی اعم از صنعتی ، کشاورزی، بازرگانی، خدمات، عمرانی، به منظور کسب درآمد و کمک به اجرای اهداف و سیاستهای دولت جمهوری اسلامی ایران .
ب ـ رسیدگی به وضع معیشتی و امور اجتماعی و فرهنگی و نیز مراقبت و معالجه و اشتغال بکار جانبازان .
ج ـ انجام امور عام المنفعه به منظور بهبود بخشیدن و رفاه مادی و معنوی مستضعفین و نیازمندان از قبیل ایجاد مسکن، احداث مدارس، کمکهای بلاعوض برطبق سیاست کلی بنیاد.
د ـ حفظ، نگهداری و تنظیم اسناد و مدارک تاریخی به جا مانده از عوامل طاغوت در اختیار بنیاد به منظور بهره برداریهای فرهنگی و تدوین تاریخ معاصر ایران که این اسناد و مدارک براساس ضوابطی که تعیین خواهد شد مورد استفاده سایر دستگاههای مجاز نیز قرار خواهد گرفت.
ماده ۹ ـ ارکان بنیاد: ارکان بنیاد عبارتند از:
الف ـ رئیس بنیاد.
ب ـ شورای سیاستگذاری اقتصادی.
ج ـ شورای سیاستگذاری امور جانبازان و مستضعفان.
د ـ بازرسی.
هـ ـ حسابرسی.
ماده ۱۰ ـ رئیس بنیاد: رئیس بنیاد از بین افراد متعهد و بصیر به حکم مقام معظم رهبری برای مدت سه سال به این سمت منصوب می شوند. تجدید انتصاب او در صورت صلاحدید مقام رهبری برای دوره های بعد بلامانع است. رئیس بنیاد بالاترین مقام اجرایی است و امور بنیاد را بر اساس سیاستها و خطمشی کلی که به تایید مقام رهبری رسیده باشد اداره می نماید.
ماده ۱۱ ـ اختیارات و وظایف رئیس بنیاد: رئیس بنیاد مسئول اجرای سیاستها و خطمشی های تأیید شده از سوی مقام رهبری و هدایت فعالیتها و حفظ حقوق و منافع بنیاد بوده و در اجرای این مقصود دارای کلیه اختیارات لازم برای اداره امور بنیاد می باشد که اهم آنها عبارتند از:
الف ـ تدوین و پیشنهاد خط مشی کلی و سیاستهای اجرایی بنیاد برای تأیید مقام رهبری و نظارت بر حسن انجام امور و به کارگیری دارائیها و امکانات بنیاد در جهت رفاه جانبازان و مستضعفان از قبیل:
احداث مسکن ، ایجاد مدارس ، ایجاد اشتغال ، انجام امور فرهنگی و هنری و بهداشتی و درمانی و خدمات اجتماعی .
ب ـ برقراری ارتباط با دولت و وزارتخانه ها و مجلس و سازمانها و نهادها جهت ایجاد هماهنگی بین برنامه های بنیاد با آنها.
ج ـ تصویب تشکیلات بنیاد و آئین نامه ها و صدور دستورالعمل های لازم برای حسن اجرای امور و سازماندهی و تعیین وظایف و مسئولیتهای هر واحد.
د ـ تعیین معاون ، مدیر، رئیس ، برای اداره هر یک از قسمتهای بنیاد از قبیل حقوقی و مجلس ، صنعتی ، بازرگانی ، کشاورزی ، اداری ، مالی ، فرهنگی ، بهداشت و درمان ، امور جانبازان ، محرومان و نیز واحدهای تابعه و شعب استانها و شهرستانها و دفاتر خارج از کشور و تعیین حدود اختیارات هر یک از آنان.
هـ ـ گشایش انواع حسابهای بانکی و انجام هر نوع معامله با شرکتها و مؤسسات و سازمانهای دولتی و خصوصی و اشخاص حقیقی یا حقوقی در رابطه با مقاصد و اهداف بنیاد.
و ـ اخذ وام از بانکها و مؤسسات اعتباری و اشخاص و مشارکت با آنها.
ز ـ اعطاء نمایندگی و وکالت برای انجام امور به اشخاص یا سازمانها و همچنین قبول آنها.
ح ـ استخدام کارمندان و کارگران و نصب و عزل آنان و تعیین حقوق و پاداش و مزایای مستخدمین و دستور پرداخت آنها طبق مقررات استخدامی بنیاد.
ط ـ طرح و اقامه دعاوی و دفاع و جوابگوئی هرگونه دعوی حقوقی و جزایی و اداری بطرفیت هر یک از اشخاص حقیقی یا حقوقی و بطور کلی شرکت در هر گونه دعاوی و ادعائی که یک طرف آن بنیاد و یا به منافع بنیاد مربوط باشد با تعیین وکیل یا نماینده و تفویض اختیارات لازم به آنان برای امور محوله.
ی ـ ارجاع دعاوی و اختلافات به داوری و تعیین داور یا داوران لازم برطبق مقررات جاری مملکتی .
ک ـ مراقبت و نظارت در سود و زیان مؤسسات مربوطه و تنظیم بودجه بنیاد.
ل ـ تقدیم بودجه سالانه بنیاد به حضور مقام معظم رهبری به منظور تصویب و گزارش عملکرد سالانه.
ماده ۱۲ ـ شورای سیاستگذاری اقتصادی : شورای سیاستگذاری اقتصادی از پنج نفر عضو بصیر و متعهد آشنا به امور اقتصادی که به حکم رئیس بنیاد تعیین و منصوب خواهند شد تشکیل می شود.
ماده ۱۳ ـ وظیفه شورای سیاستگذاری اقتصادی بررسی مستمر عملکرد اقتصادی بنیاد و ارائه سیاستها و خطمشی کلی در جهت بهبود وضعیت اقتصادی به رئیس بنیاد می باشد.
ماده ۱۴ ـ شورای سیاستگذاری امور مستضعفان و جانبازان : این شورا از پنج نفر افراد صالح و متعهد آشنا به امور اجتماعی و فرهنگی و پزشکی به تعیین و انتصاب رئیس بنیاد تشکیل می شود.
ماده ۱۵ ـ وظیفه شورای سیاستگذاری امور مستضعفان و جانبازان : این شورا مسئول ارائه سیاست و خط مشی در جهت رفاه مادی و معنوی مستضعفان و جانبازان از قبیل تامین مسکن و بهبود معیشتی و اشتغال و درمان و فرهنگی و آموزش آنان می باشد.
ماده ۱۶ ـ بازرسی بنیاد: امور بازرسی به دو صورت ذیل انجام می شود:
1 ـ هرگاه مقام معظم رهبری مصلحت بداند گروهی را برای بررسی و تحقیق در مورد حسن انجام امور بنیاد تعیین می فرمایند که نتیجه رسیدگی را به معظم له گزارش خواهند داد.
2 ـ برای کنترل امور داخلی بنیاد و بررسی وضع هر یک از سازمانها و مؤسسات و کارکنان بنیاد واحدی بنام بازرسی تشکیل می شود که مسئول آن را رئیس بنیاد منصوب و به تعداد لازم بازرس متعهد و بصیر به یپشنهاد رئیس بازرسی و تأیید رئیس بنیاد منصوب می شوند.
ماده ۱۷ ـ وظیفه واحد بازرسی : وظیفه واحد بازرسی بررسی و تحقیق در مواردی است که از طرف رئیس یا معاونین و یا مدیران بنیاد به آن واحد ارجاع می شود. نحوه بازرسی برطبق دستورالعملی است که به تصویب رئیس بنیاد برسد.
ماده ۱۸ ـ حسابرسی بنیاد: برای نظارت بر حسن اجرای امور مالی بنیاد و واحدهای تابعه بررسی عملکرد مالی سالیانه آنها، واحدی بنام سازمان حسابرسی بنیاد تأسیس می شود. تعیین مسئول سازمان حسابرسی و سازماندهی و نحوه فعالیت و انجام وظیفه آن بموجب دستورالعمل مصوب رئیس بنیاد خواهد بود.
ماده ۱۹ ـ سال مالی بنیاد: از اول فروردین ماه هر سال شروع می شود و آخر اسفندماه همان سال پایان می پذیرد.
ماده ۲۰ ـ انحلال و تصفیه بنیاد: تصمیم گیری در مورد انحلال و نحوه تصفیه و تعیین تکلیف اموال و دارائیهای بنیاد با مقام معظم رهبری خواهد بود.
ماده ۲۱ ـ مواردی که در این اساسنامه یپش بینی نشده است منوط به نظر مقام معظم رهبری خواهد بود.
ماده ۲۲ ـ این اساسنامه متضمن بیست و دو ماده و دو تبصره در تاریخ ۱۳۷۰/۷/۱۵ به توشیح مقام معظم رهبری حضرت آیت الله خامنه ای مدظله العالی رسیده و اجازه فرمودند که رئیس بنیاد نسبت به ثبت و اجرای آن اقدام نمایند.
با تصویب این اساسنامه کلیه مقررات مغایر با آن ملغی الاثر خواهد بود.