شماره ۳۰۰/۷۵۲۴۰ – ۲۰/۵/۱۴۰۳
استانداران محترم و رؤسای شوراهای برنامه‌ریزی و توسعه کلیه استان های کشور
شورای عالی شهرسازی و معماری ایران در جلسه مورخ ۱/۵/۱۴۰۳ و در اجرای ماده ۲ و جزء ۳ بند ج مصوبه مورخ ۲۱/۶/۱۴۰۱ خود، با موضوع « سیاستها و ضوابط تشویقی کالبدی متضمن نوسازی محله‌ای در بافتهای فرسوده و ناکارآمد شهری »، ابلاغیه شماره ۳۰۰ /۱۱۱۸۹۸ مورخ ۱۶/۷/۱۴۰۱، و نیز ردیف ۲ مصوبات جلسه مورخ ۲۵/۹/۱۴۰۲ شورای مسکن وزارت راه و شهرسازی هم راستا با مفاد ۳، ۹، ۸، ۱۱ و ۱۶ «قانون حمایت از مرمت و احیای بافتهای تاریخی ـ فرهنگی » مصوب ۲/۴/۱۳۹۸ مجلس شورای اسلامی و همچنین نظر به اهمیت اتخاذ رویکرد یکپارچه و توامان «ظرفیت‌سازی»، توانمندسازی» و ارائه «راهکارهای تشویقی کالبدی» به منظور احیاء و تقویت سکونت در محدوده های تاریخی شهرها؛ پس از استماع گزارش شرکت بازآفرینی شهری ایران و نظر به صورتجلسه مورخ ۳۰/۴/۱۴۰۳ کمیته فنی شماره ۴، پیشنهاد مشترک وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و شرکت بازآفرینی شهری ایران پیرامون «مجموعه راهکارهای تشویقی با هدف احیاء و تقویت سکونت در محدوده بافتهای تاریخی ـ فرهنگی کشور» را بررسی و پس از بحث و تبادل نظر، سیاست‌های ذیل را با پایبندی به رعایت ضوابط پدافند غیرعامل، قانون مدیریت بحران و مقررات ملی ساختمان مصوب و مقرر نمود :
۱. در راستای اجرایی نمودن ماده ۱۶ «قانون حمایت از مرمت و احیای بافتهای تاریخی ـ فرهنگی» و با توجه به تکلیف پیش‌بینی شده در بند ۵ مصوبه شماره ۱۹۳۴۰۰ت۵۶۸۳۵هـ مورخ۱۰/۱۰/۱۴۰۲ هیأت وزیران، سازمان اداری و استخدامی کشور با همکاری وزارت کشور، وزارت راه و شهرسازی (شرکت بازآفرینی شهری ایران) و وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، ظرف مدت ۳ ماه نسبت به تدوین «چهارچوب ایجاد ساختار مناسب اداری در شهرداری شهرهای دارای بافت تاریخی ـ فرهنگی و همچنین ارتقاء ساختار بازآفرینی (حفاظت و احیاء) در شهرداری ها به تناسب درجه و ادارات کل راه و شهرسازی استانها به تناسب سطح» اقدام نماید.
۲. وزارت راه و شهرسازی به منظور تهیه «طرح های ویژه حفاظت و احیای محدوده بافتهای تاریخی ـ فرهنگی»، برنامه ساﻻنه خود را به سازمان برنامه و بودجه ارائه نموده و در صورت تخصیص اعتبار از سوی آن سازمان درخصوص تکالیف مندرج در ماده ۳ قانون حمایت از مرمت و احیاء بافتهای تاریخی ـ فرهنگی اقدام نماید.
۳. کمیسیون های موضوع ماده ۵ قانون تأسیس شورای عالی مکلفند با قید فوریت نسبت به بررسی و طی فرآیندهای تصویب «طرح های ویژه حفاظت و احیای محدوده بافتهای تاریخی ـ فرهنگی» و حسب مورد از طریق شورای عالی اقدام نمایند. بدیهی است وفق بند ۳ مصوبه شماره ۳۰۰/۱۴۱۶۷۷ مورخ ۲۱/۱۰/۱۳۹۹ مرجع نهایی تصویب طرح های مذکور «شورای عالی شهرسازی و معماری ایران» تعیین گردیده است.
۴ . مشوق های پیشنهادی در این سند صرفﺎً در چهارچوب ضوابط عمومی و اختصاصی حفاظت از بافتهای تاریخی و طرح های ویژه حفاظت و احیاء بافتهای تاریخی، موضوع ماده ۳ «قانون حمایت از مرمت و احیای بافتهای تاریخی ـ فرهنگی» و در هماهنگی با الگوهای بومی قابل اعمال بوده و متناسب با شرایط ویژه هر شهر تهیه و تدوین می‌گردد.
۵. این مشوق ها صرفﺎً در محدوده بافتهای تاریخی ـ فرهنگی مصوب وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و ابلاغی شورای عالی ملاک عمل بوده و در سایر انواع محدوده های ناکارآمد شهری مصوبه مورخ ۲۱/۶/۱۴۰۱، با موضوع «سیاستها و ضوابط تشویقی کالبدی متضمن نوسازی محله‌ای در بافتهای فرسوده و ناکارآمد شهری»، ابلاغیه شماره ۳۰۰/۱۱۱۸۹۸ مورخ ۱۶/۷/۱۴۰۱، ملاک عمل خواهد بود.
۶. مشوق های ویژه محدوده بافتهای تاریخی ـ فرهنگی در قالب «طرح های ویژه حفاظت و احیای محدوده بافتهای تاریخی ـ فرهنگی» توسط وزارت راه و شهرسازی با همکاری شهرداری ها از طریق مهندسین مشاور ذیصلاح تدوین و پس از تأیید وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی بر اساس ضوابط ابلاغی آن وزارت، در شورای عالی تصویب و پس از طی مراحل قانونی ابلاغ می‌گردد.
۷. به منظور تسریع در بازآفرینی، احیاء و رونق سکونت در محدوده بافتهای تاریخی ـ فرهنگی، شهرداری ها مکلفند تا زمان تهیه و تصویب طرح های ویژه حفاظت، ضوابط و مشوق های عمومی ستاره دار مندرج در این مصوبه که قابلیت بهره برداری در تمامی بافتهای تاریخی را داراست، در چهارچوب ضوابط عمومی و اختصاصی حفاظت از بافتهای تاریخی و در هماهنگی با الگوهای بومی و با تایید وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و تصویب کمیسیون های ماده ۵ استان ها در خارج از حرائم درجه یک و دو آثار ثبت ملی ملاک عمل قرار دهند.
تبصره: ضوابط و مشوق های عمومی مذکور در قالب طرح های ویژه حفاظت و احیاء بافتهای تاریخی ـ فرهنگی، با توجه به شرایط اختصاصی بافت، تدقیق و تکمیل شده و پس از تصویب طرح، جایگزین ضوابط و مشوق های عمومی خواهد شد.
۸. شهرداری ها مکلفند نسبت به تامین پارکینگ‌های محله‌ای در مکان های مناسب در محدوده بلافصل بافتهای تاریخی (حاشیه محدوده مصوب) برای جبران کسری پارکینگ ناشی از ضوابط و محدویت‌های تردد سواره در این محدوده ها اقدام نمایند.
۹ . وفق ماده (۳) قانون حمایت از مرمت و احیاء بافتهای تاریخی ـ فرهنگی، مبنی بر تهیه طرح های ویژه حفاظت و احیاء بافتهای تاریخی، توسط وزارت راه و شهرسازی با همکاری میراث فرهنگی و شهرداری ها، شهرداری های شهرهای دارای بافت تاریخﯽِ ابلاغی شورای عالی، می‌توانند در تأمین اعتبار تهیه طرح های مذکور مشارکت نمایند.
۱۰. با توجه به شرایط ویژه بافتهای تاریخی ـ فرهنگی و وضعیت ناپایدار بناهای واقع در این محدوده ها، استانداران مکلفند نسبت به برنامه‌ریزی و اجرای این مصوبه در کلیه شهرهای دارای بافت تاریخی مصوب ظرف مدت ۱۲ ماه اقدام و گزارش دوره ای از عملکرد اجرای این مصوبه را در دوره های ۳ ماهه به وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، شرکت بازآفرینی شهری ایران و دبیرخانه شورای عالی ارسال نمایند.
۱۱. پیشنهاد می‌شود در صورت تصویب شورای عالی مسکن، در راستای افزایش رقابت‌پذیری و ایجاد مزیت نسبی برای احیاء و توسعه سکونت موضوع این مصوبه، کلیه نوسازی های واقع در بافتهای مذکور ضمن ثبت در واحدهای مشمول قانون جهش تولید مسکن، امکان بهره گیری از مزایای مالی قانون را داشته باشند.
۱۲ . راهکارهای تشویقی با هدف تقویت سکونت در محدوده بافتهای تاریخی ـ فرهنگی کشور به شرح زیر می‌باشد:
الف) کاربری
۱) استقرار کاربری جدید درکل پلاک و امکان تخصیص سطح اشغال مجاز همکف به کاربری های انتفاعی در چهارچوب ضوابط عمومی و اختصاصی بافتهای تاریخی.
ب) توده گذاری
۲) معافیت از الزامات توده گذاری طرح تفصیلی مشروط به رعایت ضوابط حفاظت بافت تاریخی و تبعیت از الگوهای ارائه شده بومی در طرح ویژه حفاظت و احیاء
ج) سطح اشغال
۳ ) امکان افزایش سطح اشغال ما به ازای کاهش تراکم ناشی از محدودیت ارتفاع تا مقادیر تعیین شده درضوابط حفاظت بافت تاریخی و طرح ویژه حفاظت و احیاء
د) تراکم
۴ ) امکان تعدیل تراکم مجاز با سطح اشغال و طبقات به فراخور موقعیت و شرایط مجاز حسب الگوهای بومی و ضوابط حفاظت بافت تاریخی.
۵) عدم احتساب سطح بالکن، ایوان و زیر زمین مسکونی در تراکم ساختمانی.
ﻫ) طبقات
۶) امکان توسعه طبقات به صورت منفی با رعایت تمهیدات الزامی جهت تامین نور و تهویه طبیعی و شرایط ژئوتکنیکی منطقه و در چهارچوب ضوابط حفاظت بافت تاریخی ضمن رعایت الگوهای بومی.
و) ارتفاع
۷ ) امکان کاهش یا افزایش ارتفاع طبقات مشروط به رعایت ضوابط عمومی و اختصاصی حفاظت از بافتهای تاریخی و حرایم آثار تاریخی و خط آسمان و نظام ارتفاعی پیشنهاد شده در طرح ویژه حفاظت و احیاء
ز) پارکینگ
۸) امکان تخصیص فضای باز غیرمسقف (حیاط) به منظور تامین پارکینگ. (ضمن حفظ باقیمانده فضای حیاط به منظور تداوم کارکردهای حیاط
۹ ) امکان احداث درب اضافه پارکینگ در معابر با عرض کمتر از ۵ متر (فاقد اصلاحی) ضمن رعایت ضوابط سیما و منظر .
۱۰) کاهش ضریب تامین پارکینگ مشروط به تامین پارکینگ‌های جمعی .
ح) فضای باز
۱۱ ) لغو الزامات فضای باز (به ازای هر واحد مسکونی) درصورت تبعیت از الگوهای بومی، ضوابط حفاظت از بافت تاریخی و طرح ویژه حفاظت و احیاء
ت) خدمات عمومی پشتیبان
۱۲ ) امکان تامین سرانه مورد نیاز خدمات پشتیبان سکونت (غیر از فضای سبز) از طریق احداث کاربری های خدماتی در طبقات در چهارچوب ضوابط حفاظت عمومی و اختصاصی بافتهای تاریخی.
ی) دسترسی معابر
۱۳) امکان الحاق معابر جدید و غیر ساختاری بافت تاریخی که در اثر تجمیع و ایجاد الگوی توده گذاری و پیش‌بینی آن در طرح ویژه حفاظت کارکرد خود را از دست داده اند.
ک) حد نصاب قطعه
۱۴ ) امکان صدور پروانه برای پلاک های موجود با مساحت کمتر از نصاب تفکیک شهر در صورت عدم امکان تجمیع مطابق الگوهای توده گذاری طرح ویژه حفاظت با رعایت ضوابط حفاظت عمومی و اختصاصی بافتهای تاریخی.
ل) حداقل زیربنای واحد مسکونی
۱۵ ) لغو محدودیت‌های موجود برای مساحت واحدهای مسکونی در چهارچوب ضوابط حفاظت عمومی و اختصاصی بافتهای تاریخی.
۱۳. به منظور رونق سکونت در بافتهای تاریخی ـ فرهنگی و ایجاد انگیزه برای ساکنین و سرمایه‌گذاران و ترغیب جوانان علاقه‌مند به سکونت در این محدوده ها و کسب و کارهای نوین، ظرفیت‌سازی در بافت و توانمندسازی ساکنین به عنوان پیش‌نیاز اقدام مورد تاکید می‌باشد:
۱ـ۱۳ ظرفیت‌سازی:
الف) ظرفیت‌سازی در دستگاه های اجرایی برای تحقق اهداف تعیین شده به واسطه ایجاد ساختار شهرداری بافت تاریخی ـ فرهنگی و تقویت اقدامات ترویجی مشوق سکونت در این محدوده ها.
ب) الگوسازی از طریق ارائه الگوهایی متناسب با نیازها و توان خانواده ها با رعایت اصول، الزامات و ضوابط بافتهای تاریخی ـ فرهنگی کشور و در چهارچوب طرح های ویژه حفاظت و احیاء محدوده بافتهای تاریخی ـ فرهنگی.
ج) تأمین خدمات عمومی و ارتقاء خدمات شهری برای افزایش کیفیت سکونت (ایجاد ظرفیت‌های سکونتی) با اولویت قرار دادن اعتبارات دستگاه های عضو ستاد ملی بازآفرینی شهری به بافتهای تاریخی ـ فرهنگی، پیش‌بینی سازوکار اجرایی ﻻزم برای جلب مشارکت بخش خصوصی در تامین خدمات روبنایی و زیربنایی بافتهای تاریخی ـ فرهنگی از طریق ارائه خدمات معوض در نقاط برخوردار شهر توسط شهرداری ها و همچنین تامین پارکینگ عمومی توسط شهرداری در این محدوده ها بر اساس طرح های مصوب.
د) تدوین برنامه شهرداری ها به منظور بهره گیری حداکثری از امکانات حمل و نقل عمومی در بافتهای تاریخی ـ فرهنگی برای طراحی و اجرای سیستم‌های حمل و نقل عمومی ویژه بافتهای تاریخی با هماهنگی سازمان شهرداری ها و دهیاری ها و معاونت حمل و نقل وزارت راه وشهرسازی و تصویب آن در مراجع ذیربط.
۲ـ۱۳ توانمندسازی:
الف) کاهش هزینه‌های سکونت در محلات هدف برای ترغیب و افزایش مشارکت در احیاء، بهسازی و نوسازی متناسب با نوع قطعه و نوع اقدام (از مرمت و احیاء تا نوسازی) از طریق اعمال معافیت کامل مالیاتی ابنیه تاریخی ثبت شده و معافیت مالیاتی حداقل ۵۰ درصدی سایر ابنیه واقع در بافت تاریخی و نیز معافیت کامل کلیه ابنیه بافت تاریخی از عوارض مرمت، احیاء، بازسازی و نوسازی.
ب) بسترسازی برای استفاده از مشارکت جوانان در فرآیند برنامه‌ریزی و اجرای طرح تأمین مسکن با ارائه تسهیلات و خدمات ویژه به جوانان در صورت تمایل به سکونت در بافتهای تاریخی ـ فرهنگی.
ج) ارائه امتیاز جبران محدودیت و «انتقال حق توسعه» به مالکان بناهای واقع در محدوده های تاریخی ـ فرهنگی با اولویت ابنیه واقع در حریم بناهای ثبتی.
د) معافیت هزینه‌های برق، گاز و آب برای تمامی بناهای تاریخی فرهنگی دارای سکونت و پیش‌بینی جبران آن در ﻻیحه بودجه.
ﻫ) تشکیل مدیریت محله‌محور برای ارتقاء هویت سکونتی محلات بافتهای تاریخی ـ فرهنگی.
و) تشکیل دفاتر تسهیل‌گری احیاء بافت تاریخی ـ فرهنگی برای ارتقاء هویت سکونتی محلات بافت (بر اساس چهارچوبی که به صورت مشترک توسط وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و وزارت راه و شهرسازی تدوین می‌شود.
ز) بازآفرینی پایدار و احیاء محلات واقع در بافت به ویژه از نظر توانمندسازی برای کارآفرینی و اشتغال پایدار با حمایت نهادهای متولی.
ح) اختصاص حداقل ۱۰ درصد از اراضی موضوع تبصره ۴ قانون تعیین وضعیت املاک واقع در طرح های دولتی و شهرداری ها به منظور تأمین بخشی از خدمات مورد نیاز بافتهای تاریخی ـ فرهنگی و همچنین اراضی عوض طرح های نوسازی و بهسازی شهری و یا معادل ریالی ارزش آن، تحت نظارت شرکت بازآفرینی شهری ایران (با اولویت استفاده در بافتهای دارای شرایط بحرانی)
۱۴ . شرکت بازآفرینی شهری و وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی مسئول پیگیری تحقق مفاد مندرج در بندهای ۱ـ۱۳ و ۲ـ۱۳ این مصوبه و اخذ مصوبات از مراجع ذی ربط می‌باشند. گزارش تحقق مفاد بندهای مذکور، همچنین گزارش ارزیابی تاثیرات و آسیب‌شناسی اجرای مصوبه در بازه های زمانی ۶ ماهه به دبیرخانه شورای عالی ارائه شود.
مراتب جهت استحضار و صدور دستور انعکاس و اقدام اعلام می‌شود.
معاون شهرسازی و معماری و دبیر شورای عالی شهرسازی و معماری ایران ـ خسرو دانشجو