روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
سال چهارم
شماره ۱۱۶۲
۴شنبه ۲۰ بهمن ماه ۱۳۲۷
دوره پانزدهم قانونگذاری
شماره مسلسل ۱۶۷۰
مذاکرات مجلس شورای ملی
بقیه جلسه ۱۴۱
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز شنبه ۱۶ بهمن ۱۳۲۷
فهرست مطالب:
- ۱- تصویب صورت جلسه فوق‌العاده ۱۵ بهمن ماه ۱۳۲۷
- ۲- بیانات قبل از دستور آقای دکتر اقبال سرپرست وزارت کشور دایر به اظهار تاسف و تاثر دولت از سوءقصد نسبت به اعلیحضرت همایونی
- ۳- اعلامیه دولت راجع به برقراری حکومت نظامی و انحلال حزب توده ایران
- ۴- تعطیل جلسه به عنوان تنفس
۱- تصویب صورت جلسه فوق‌العاده ۱۵ بهمن ماه ۱۳۲۷
جلسه فوق العاده مجلس شورای ملی ساعت هفت و نیم بعداز ظهر روز جمعه ۱۵ بهمن بریاست آقای رضا حکمت تشکیل و جناب آقای حکمت رئیس مجلس شورای ملی چنین بیان نمودند:
- خاطر آقایان نمایندگان از حادثه غم انگیز و سوءقصدی که امروز هنگام ورود به دانشگاه نسبت بذات مقدس اعلیحضرت همایون شاهنشاهی رخ داده مستحضر شده است از این عمل خیانتکارانه و خائنانه که به کشور ایران شده مجلس شورای ملی کمال انزجار و نفرت را اظهار می‌دارد زیرا به شهادت تاریخ و گواهی ملت ایران اعلیحضرت همایون شاهنشاهی در مدت هشت سال سلطنت خود که مصادف با جنگ جهانی و سخت‌ترین واقع دنیا بوده تمام وقت و هم خود را صمیمانه در راه ترقی و سعادت و رفاه مردم کشور با نهایت رافت و کمال عطوت مبذول فرموده‌اند تصدیق نمایندگان چون فضل و مشیت خداوندی بر حفظ این کشور کهن سال است نقشه خائنانه به نتیجه نرسید و با اینکه چند تیر بطرف ذات مقدس شاهانه انداخته شده بود فقط مختصر جراحتی به صورت وارد آمده و چهار گلوله به کلاه و لباس اعلیحضرت اصابت کرد.
- من یقین دارم قلوب تمام نمایندگان مجلس و قاطبه ملت ایران که کمال مهر و علاقه به شاهنشاه محبوب خود دارند از رفع این خطر و سلامتی ذات ملوکانه مملو از مسرت و غرق در شادمانی است (تصدیق نمایندگان) به شکرانه این تفضل الهی که شامل حال کشور و ملت ایران گردیده همه یک دل و یک زبان سلامتی و دوام عمر اعلیحضرت شاهنشاه محبوب و عظمت میهن عزیز را از درگاه حضرت احدیت مسئلت می‌نماییم.
- (تصدیق نمایندگان)
- بیانات آقای رئیس مجلس در میان تصدیق و احساسات پرشور نمایندگان خاتمه یافت و جلسه آتیه مجلس طبق اعلام قبلی به ساعت ۹ صبح شنبه ۱۶ بهمن ماه موکول گردید.
رئیس – صورتجلسه پیش تصویب شد.
اردلان – آقا بنده بصورت مجلس دیروز عرض دارم رئیس دیروز شما بیانی نکردید یک عده از آقایان نمایندگان تقاضای نطق قبل از دستور کرده‌اند جمعی از نمایندگان آقای وزیر کشور بیاناتی دارند.
۲- بیانات آقای دکتر اقبال سرپرست وزارت کشور و ابراز تاسف و تاثر دولت از سوءقصد نسبت به اعلیحضرت همایونی
رئیس – آقای دکتر اقبال بفرمایید
دکتر اقبال (سرپرست وزارت کشور) – اولا دولت بی‌اندازه از واقعه‌ای که دیروز در محوطه دانشگاه اتفاق افتاده متاثر است (نمایندگان – ملت ایران متاثر است) و مطمئن هستم که ملت ایران مخصوصا آقایان نمایندگان مجلس ایران که به منزلهٔ مظهر ملت ایران هستند با دولت هم‌آهنگ هستند (نمایندگان – صحیح است)
قبلا اجازه می‌خواهم قبل از اینکه مطالبی گفته شود و صحبتهایی از طرف دولت به عرضتان برسانم مختصری از جریان دیروز که خود بنده شاهد و ناظر بودم باستحضار آقایان برسانم. دیروز در ساعت ۳ بعداز ظهر بندگان اعلیحضرت همایون شاهنشاهی بمحوطه دانشگاه تشریف‌فرما شدند و بعد از ادای مراسم احترام از طرف گارد سلطنتی نسبت به هیئت دولت و استادان دانشگاه اظهار تفقد فرمودند و عازم ورود به دانشگاه بودند. در همین موقع یک نفر خیانتکار و خائن به کشور با مدارکی که الان باستحضار آقایان خواهم رساند جلو آمد و با هفت‌تیر خودش به سمت اعلیحضرت شاهنشاه شلیک کرد. سه تیر اول به کلاه ایشان اصابت کرد که خوشبختانه نتیجه گرفته نشد. (نمایندگان- الحمدلله) بعدا از آن اعلیحضرت همایونی یک تکانی خوردند و یک تیر از گونه راست وارد شد از لب قسمت راست رد شد که خراشی وارد کرده ولی اعلیحضرت همایونی شاهنشاهی بهیچوجه خونسردی خودشان را از دست ندادند و بلافاصله بنده و سرهنگ دفتری، اعلیحضرت همایونی را گرفتیم و بردیم به مریضخانه یوسف‌آباد. خوشبختانه جراحت هیچ قابل اهمیت نبود پانسمان شد و تشریف‌فرما شدند به کاخ سلطنتی. اغلب آقایان آنجا تشریف آوردند و شرفیات شدند و جناب آقای رئیس مجلس هم شرفیاب شدند و مشاهده کردند که الحمدالله در کمال صحت و سلامتی هستند.
امروز صبح هم که بنده شرفیاب شدم حالت مزاجیشان بسیار خوب بود و دیشب هم با کمال خوبی استراحت کرده‌اند.
و اما راجع بجریان شخصی که این عمل را مرتکب شده است دیروز بنا بوضعیتی که در مملکت بود و حدسیاتی که زده می‌شد از طرف مامورین انتظامی در محوطه دانشگاه نهایت مراقبت را کرده بودند و برای کارتهای ورودی خیلی دقت می‌کردند و بالاخره این شخص هم که وارد آنجا شده‌است شخصی است که بنام ناصر حسین فخرآرائی است. دیروز یعنی تاریخ ۲۷/۱۱/۱۵ که آقایان ملاحظه می‌فرمایند از روزنامه پرچم اسلام یک کارتی رفته‌است فورا گفته‌است تاریخش ۲۷/۱۱/۱۵ دیروز صبح و ضمن سوالاتی که از مدیر روزنامه پرچم اسلام که دیروز توقیف شده‌است گردیده، اظهار کرده‌است که این شخص سابقا مریض من بوده است و دیروز آمده است با اصرار و ابرام که به او کارت بدهم البته این اظهارات او است و بعدا تحقیقاتی که بشود به استحضار آقایان و ملت ایران خواهد رسید یک کارت دیگری در جیبش پیداشده‌است که کارت خبرنگاری است به امضای مدیر روزنامه فریاد ملت. تاریخ البته این ندارد. سجلش هم که در توی جیبش پیدا کرده‌اند یک شخصی است که در ۱۲۹۹ متولد شده است در تهران آقای ناصر نام خانوادگی فخرآرائی متولد ۱۲۹۹ این هویت شخصی است که دیروز به بزرگترین مقامات مقدس ملی ایران سوءقصد کرده‌است (نمایندگان – صحیح است)
یک کارت دیگری هم در اوراقش پیداشده‌است که عضو اتحادیه‌های کارگران چاپخانه‌است و عضویت آنجا را داشته‌است و این هم ورقه است علاوه بر اینها کتابچه‌ای در منزلش پیدا شده‌است و در ضمن این تحقیقات معلوم شده که این شخص یک عیالی دارد که ضمن بازجویی‌هایی که شده خیلی اظهار تنفر از رفتار این شخص کرده است از بابت رفتاری که میکرده است. اینجا یک کتابچه‌ایست که خاطرات خودش را در آنجا نوشته‌است. البته مفصل است و وقت آقایان را می‌گیرد ولی بعضی چیزهایش را اگر اجازه می‌فرمایید بخوانم؟ (بفرمایید)
شرح حال خودش را می‌نویسد که من یک شخص خیلی پستی بوده‌ام در زندگانی و خیلی شرور بودم و بالاخره رفتم در زندان شهربانی مدتی آنجا بودم و می نویسد که ادامه اعمال زشت به زندانم افکند و مدتها در زندان به سر می‌بردم و بعد از خود این سوال را می‌کردم آیا کسی اگر عملی به این کوچکی را مرتکب شود این مجازات را برای او قائل بشوند دزدی‌ها و جنایات چگونه مجازاتی خواهد داشت. بعد از زندان که بیرون می‌آید مدتی فکر می‌کند که برود خدمت سربازی را چون مشمول بوده انجام بدهد بعد از آنجا که می‌آید، می‌آید تا یک پاساژش یعنی یکی از قسمتهایش اینست که اینجا یادداشت شده‌است و می نویسد که من روزنامه‌های ارگان احزاب را می خواندم، در جلسات سخنرانیها و بحث و انتقادهای آن شرکت می‌کردم، مرامنامه هر یک از آنها را با دقت با اعمال و افعالشان می‌سنجیدم تا بلکه حقیقت امر تا اندازه‌ای برایم مکشوف گردد. منتهی از دور قیافهٔ تماشاچی بخود گرفته ناظر جریان بودم و همه را نسبت بهم می‌سنجیدم و نسبی درباره‌شان قضاوت می‌کردم و بالاخره پس از مدتی در حزب توده ایران اسم‌نویسی کرده و به یکی از حوزه‌های آزمایشی معرفی گردیدم. بعقیده من این اقدامی که از طرف ستاد ارتش و وزارت جنگ و بالاخره شاه بر علیه افراد وطن پرست و عزیز و ناراضی و حساس آذربایجانی صورت گرفت بزرگترین خیانتی بود که به روحیه افراد ملت وارد آوردند.
صفوی – پیشه‌وری خیانت کرد
رئیس – آقای صفوی نظم مجلس را رعایت کنید بگذارید مجلس منظم باشد
صفوی – بیخود نوشته است آقا
رئیس – این نقل قول دیگری است مگر آقایان متوجه نیستید؟ آقا بخوانید
دکتر اقبال – «من همانطور که قبلا گفتم عضو حزب توده ایران بوده و فعالیت خود را بدون جزئی تسامح ادامه می‌دادم. من می‌دانستم که روسها از این تشکیلات پشتیبانی نموده و تنها موفقیت خود را در ایران بوسیله این دسته می‌دانستند.»
کتابچه‌ایست که در توی جیبش پیدا شده که نوشته است: «روزهائی که از خاطرم محو نمی‌شوم روزها و ساعات زیر است. دو بعداز ظهر چهارشنبه ۲۹ اسفندماه ۱۳۲۴ (اینجا فوت پدرش را می‌نویسد). پدر بزرگوارم در سن چند سالگی فوت کرده‌است.
بعد چند صفحه بعدش می‌آید کتابهائی که تنها منحصر بروشنفکران و جوانان حزب توده ایران می‌باشد احتضار سرمایه‌داری، دانتن بزرگترین قهرمان انقلاب کبیر فرانسه، بیکاری ترجمه حسن قائمیان، قیام مسلحانه از نظر ماتریالیسم دیالکتیک، تاجداران تیره‌بخت نگارش آقای علی اصغر، باریکاد، حزب توده ایران چه می‌گوید و چه می‌خواهد؟ و کشاورزی و کشاورزان، الی آخر.
با این مدارکی که بنظر آقایان نمایندگان رساندم و البته بعدا هم توضیح بیشتری داده خواهد شد برای دولت مسلم است که این عنصر بموجب مدارکی که اینجا موجود است عضو فعال حزب توده ایران بوده است و بعدا این تصمیم را گرفته‌است که بعرض نمایندگان محترم رساندم.
۳- اعلامیه دولت راجع به برقراری حکومت نظامی و انحلال حزب توده ایران
دکتر اقبال – مدتی است بعضی عناصر خائن و مفسده‌جو برای ایجاد ناامنی و اختلال دست به فعالیت‌های تحریک‌آمیز و خطرناک زده و از هیچ نوع اقدام برای ارعاب عامه و ایجاد نگرانی در مردم فروگذار نمی‌نمایند بطوری که اگر کانون‌های فتنه و فساد به نیات پلید و خیانتکارانه خود موفق می‌شدند امنیت و تمامیت مملکت را متزلزل ساخته و بنیان ملیت را منهدم و کشوری را که دارای قرنها تاریخ درخشان است دستخوش اختلال و هرج و مرج نموده و بالنتیجه استقلال چند هزار ساله ما را نابود می‌ساختند دامنه این اغراض و تحریکات متاسفانه بحدی توسعه یافته و تجری مفسدین و خائنین بجائی رسید که حتی از توهین و اسائه ادبب مقدس ترین مقام عالی مملکت و انتشار و اشاعه اکاذیب و اراجیف تحریک‌آمیز خودداری نکرده در انهدام بنیان ملت و افنای مملکت بی باکانه اقدام نموده‌اند (صحیح است) این بی باکیها و خیانت‌کاری‌های عناصر ناپاک در روز ۱۵ بهمن ماه بحد اعلا رسیده بطوری که یکی از خائنین بطرف مقدس ترین مقامات ملی یعنی ذات مبارک اعلیحضرت شاهنشاهی که نماینده قومیت و پایه استقلال مملکت هستند (صحیح است) سوءقصد و با رولور حمله نمود که بحمدالله مشیت الهی بر حفظ اساس استقلال مملکت تعلق گرفته و بطرز معجزه اسائی خطر متوجه ذات مبارک ملوکانه نگردید. (نمایندگان – الحمدالله) اوضاع و احوال کنونی مملکت اینطور نشان می‌دهد که نه تفقدات بی پایان شاهانه و نه بردباری دولت در برابر اقدامات خطرناک خائنین، از فساد و خطرات خانمان بر باد ده مغرضین جلوگیری نمی‌نماید.
با مشاهده این اوضاع، دولت برای حفظ مصالح عالیه کشور در جلسه فوق العاده ۱۵ بهمن ماه تصویب نمود که از آن تاریخ بموجب قانون مصوب ۲۷ سرطان ۱۳۲۹ قمری در شهر تهران و حومه حکومت نظامی برقرار گردد. مامورین مربوط طبق موازین قانون فوق از هرگونه افساد و تحریکات جدا ممانعت نموده و در کشف توطئه خائنانه و دستگیری محرکین و مسببین اقدام و اهتمام لازم بعمل خواهند آورد.
نخست‌وزیر – محمد ساعد
اعلامیه دولت
از چند سال به این طرف در داخل کشور عناصر مفسده‌جوئی به اسم حزب توده ایران دور هم جمع شده یک عده مردمان ساده‌لوح را با کلمات فریبنده اغفال و هرروز ایجاد اغتشاش و هرج و مرج نموده و در صدد واژگون کردن بنیان و اساس کشور بودن و از هیچگونه آزار و قتل و غارت در مازندران و گیلان و آذربایجان فروگذار نکرده و حتی موقعی هم درصدد تجزیه قسمتی از کشور برآمدند. (صحیح است)
گزارشهای رسیده حاکی است که اینک صرف نظر از اغفال مردمان ساده به ترویج مرام اشتراکی در بین نوباوگان و دانشجویان شروع کرده و زمینه انقلاب را در کشور فراهم می‌سازند، بنابراین دولت برای حفظ تمامیت و استقلال کشور و جلوگیری از هرگونه مفسده و آشوب، حزب مزبور را منافی استقلال کشور تشخیص و دستور می‌دهد سازمان حزب مزبور در تمام کشور منحل و افراد خائن که مدارک لازم بر علیه آنها موجود است طبق مقررات قوانین مربوطه تحت تعقیب قرار گرفته و مجازات شوند.
نمایندگان – صحیح است
بنده مطمئنم که با مدارکی که بعرض نمایندگان محترم رساندم اقدام دولت را ضمن اعلامیه‌ای که بعرض رساندم تایید خواهند کرد.
نمایندگان – صحیح است
۴ – تعطیل جلسه بعنوان تنفس
رئیس – پیشنهاد تنفس از طرف آقای دکتر طبا رسیده اگر آقایان موافقت فرمایند تنفس داده شود (صحیح است)
(دراین موقع یک ربع ساعت بعداز ظهر جلسه بعنوان تنفس تعطیل و دیگر تشکیل نگردید)
رئیس مجلس شورای ملی – رضا حکمت