دوره نهم تقنینیه
مذاکرات مجلس شورای ملی ۸ امرداد ۱۳۱۲
جلسه ۲۸ – شماره مسلسل ۵۷۲
صورت مشروح مجلس روز یکشنبه ۸ امردادماه ۱۳۱۲ (۷ ربیع الاخر ۱۳۵۲)
فهرست مذاکرات:
۱) تصویب صورت مجلس.
۲) معرفی معاون و تقدیم یک فقره لایحه از طرف آقای وزیر امور خارجه.
۳) تقدیم لایحه استخدام دو نفر مهندس از طرف معاون وزارت طرق.
۴) تقدیم لایحه اجازه معافیت گمرکی دو قسم ماهی و تصویب آن.
۵) شور ثانی و تصویب لایحه مجازات صادرکنندگان چک بلامحل.
۶) تقدیم دو فقره لایحه از طرف آقای وزیر عدلیه.
۷) شور و تصویب لایحه استخدام مسیو فونتانا.
۸) تقدیم لایحه تقاضای اعتبار برای خرید کارخانه‌های قند و تصویب آن.
۹) نطق آقای رئیس بمناسبت جشن مشروطیت و اقتراع برای شرفیابی.
۱۰) موقع و دستور جلسه بعد – ختم جلسه.
(مجلس یک ساعت و سه ربع قبل از ظهر بریاست آقای دادگر تشکیل گردید.)
صورت مجلس روز یکشنبه اول امردادماه را آقای مؤید احمدی (منشی) قرائت نمودند.
[۱-تصویب صورت مجلس]
رئیس– در صورت مجلس نظری نیست؟
(گفته شد: خیر)
صورت مجلس تصویب شد.
[۲- معرفی معاون وزارت امور خارجه و تقدیم یک فقره لایحه از طرف آقای وزیر امور خارجه ]
رئیس– آقای وزیر امور خارجه.
وزیر امور خارجه (آقای فروغی) – اولا اجازه می‌خواهم آقای انوشیروان خان سپهبدی را که سوابق خدمتشان در وزارت امور خارجه و خاطر محترم آقایان معلوم است بسمت معاونت وزارت امور خارجه بمجلس شورای ملی معرفی می‌کنم
(صحیح است)
ثانیاً یک لایحه قانونی است تقدیم مجلس شورای ملی می‌کنم مشتمل بر یک قراردادی که اخیراً امضا شده است مابین دولت ایران و چند دولت دیگر خاطر محترم آقایان البته بخوبی مسبوق است از اینکه در این اوقات چقدر اذهان و افکار دنیا متوجه این است که حتی الامکان موجبات جلوگیری از وقوع جنگ را فراهم سازند از برای این مقصود اقدامات عدیده شده است. شروع شده است اولا از تأسیس جامعه ملل و بعد یک عهدنامه‌ها و قراردادهای متعددی که بعد از جنگ وبعداز تأسیس جامعه ملل منعقد شده است و بسیاری از دول آنها را امضاء و تصویب کرده‌اند گذشته از اینکه در خود اساسنامه جامعه ملل هم این هست که میثاقی است عهدنامه ایست که میثاق بریان و کلک که دو نفر وزیر امور خارجه فرانسه وامریکا مؤسس این کار بوده‌اند که بموجب آن قرارداد ومیثاق که تقریباً همه دول امضا کرده‌اند و دولت ایران هم آن راامضاء کرده است تعهد کرده‌اند که جنگ را وسیله پیشرفت مقاصد ملی خودشان قرار ندهند حالا برای اینکه اصول این مقصود تأمین بشود البته لوازم دیگری هم دارد منجمله اینکه کسی خلاف عهد کرد با وجود اینکه تعهد کرده بود که جنگ نکند و جنگ کرد چه باید بکند البته باید یک مجازاتی یک پاداشی یک رادعی ازبرای این کار باید باشد وقتی که باین مقام رسیدیم آنوقت می‌رسیم به اینکه کیست آن کسی که اقدام بجنگ کرده است چون ممکن است که جنگی واقع بشود یک دولت بگوید خیر من نکردم من مقدم نبوده‌ام من مبادرت نکرده‌ام طرف مقابل کرد من دفاع کردم وطرف مقابل هم همینطور بگوید منجمله از چیزهایی که باید معین شود این است که تعریف می‌کند که حمله کننده و مهاجم کیست که اگر همچو امری واقع شد بعد بخواهند درصدد جلوگیری برآیند و درصدد آن برآیند که مکافات و پاداش به آن حمله کننده بدهند معلوم باشد این یکی از مشکلات کار است چندی قبل در کنفرانس خلع سلاح که منعقد بوده است و حالا تعطیل است وباز منعقد خواهد شد مذاکراتی در این زمینه شده و بالاخره یک طرحی تهیه شد که بالاخره معلوم کند که کدام دولت رامیتوان گفت مهاجم و حمله‌کننده بوده است مقدم بامر جنگ بوده است این تعریف و لایحه که حاضر شد می‌بایستی بعد از آنکه کنفرانس عملیات خودش را در باب منع اسلحه تمام کرد لابد منتهی شد وتکمیل کرده راپرت هم تهیه خواهد شد و چندین قرارداد که دولت امضا کند که این قرارداد عملی شود این قرارداد هم هست که ضمناً معلوم باشد متجاوز ومعرض کیست در چند روز قبل که کنفرانس دیگری که خاطر آقایان محترم مسبوق است در لندن منعقد بود که دو روز قبل تعطیل شد وتقریباً تمام دول دنیادر آنجا نماینده داشتند یک پیشنهادی شد مخصوصاً از طرف نماینده دولت رومانی که آن تعریف متجاوز را تقریباً می‌توان گفت که توافق نظر حاصل شده است بین اکثر نمایندگان دول در کنفرانس خلع سلاح آن را یک عده از دول که یک علاقه خاصی داشتند به مسئله مخالفت از وقوع جنگ فیمابین خودشان امضاء کنند این تعریف حمله‌کننده و متعرض در واقع باین صورتی که امروز درآمده است در نتیجه پیشنهادی است که مسیو لیتوینف وزیر امور خارجه کرده بود وتقدیم کرده بود و بعد هم در کمیسیونها و کنفرانس واینها روی آن مطالعه شد و تقریباً بر همان پیشنهادی که او کرده بود توافق حاصل شد و باین واسطه این معروف شد به پیشنهاد لیتوینف در کنفرانس لندن طرح شد عرض کردم که این پیشنهاد ازطرف بعضی شد که بیاییم ومنتظر نشویم برای اینکه این قرارداد تعریف متجاوز رسمی بشود منتظر نشویم به اینکه کنفرانس خلع سلاح کار خودش را تمام کندوعهدنامه‌ها وقراردادهای لازمه راتهیه بکند شاید این کار طول کشید عجالتاً این غنیمت است یکقدم پیش میروددر خصوص این مقصود مقدس که همه دارند وبعضی از دول هم استقبال کرده‌اند این پیشنهاد رامنجمله دولت ایران دولت رمانی ودولت لهستان و چند دولت دیگر مخصوصاً از همسایه‌های دولت شوروی و همچنین یکعده از دولتهای دیگری که از همسایه‌های دولت شوروی نیستند حاضر شدند که این قرارداد راامضا کنند دولت ایران هم این قرارداد را امضا کرده است والبته یک لایحه‌ایست که باید بتصویب مجلس شورای ملی برسد این ست که لایحه آن راتقدیم می‌کنم وتمنا می‌کنم از آقایان نمایندگان محترم که در تصویب آن تسریع فرمایند.
عده از نمایندگان – صحیح است – بسیار خوبست.
[۳- تقدیم لایحه استخدام دو نفر مهندس از طرف معاون وزارت طرق ]
رئیس– آقای معاون وزارت طرق
معاون وزارت طرق (آقای سلطان محمد خان عامری)– لایحه ایست تقدیم میشود راجع به تجدید استخدام دو نفر مهندس برای خدمت شعبه فنی اداره مرکزی طرق
[۴- تقدیم لایحه معافیت گمرکی دو قسم ماهی و تصویب آن]
رئیس– آقای رئیس کل تجارت.
رئیس کل تجارت (آقای سیاح) – لایحه ایست از برای معاف داشتن دو قسم ماهی از حق صدور یعنی حقوق گمرکی چون بواسطه پست بودن قیمتش صادر نمی‌شود تقاضای معافیت شده است فوریت هم دارد:
ساحت محترم مجلس شورای ملی:
نظر باینکه دو قسم ماهی متو و حشینه که از اجناس صدوری بنادر جنوب بوده و صید وداد ستد آن وسیله اعاشه جمع کثیری از صیادان کسبه و تجار آن حدود خاصه حوالی جاسک و لنگه می‌باشد و فقط برای تهیه کود نباتات بخارجه صارد می‌گردد و از همین جهت نیز قیمت آن خیلی قلیل وابداً طرف نسیبت باماهیهای معموله خوراکی نبوده و بتفاوت وقت تقریباً در حدود یکمن بیست وپنج الی سی و پنج دینار بفروش می‌رسد از طرفی در تعرفه گمرکی پیش بینی خاصی دراین دو مورد نگردیده و بموجب فقره ۱- ۲ از بند (د) ازماده ۵ تعرفه گمرکی خروجی مانند تمام اقسام ماهیهای خوراکی یکمن ده دینار حقوق گمرکی می‌پردازد و با اضافه صد و شصت درصد معموله به بیست و شش دینار بالغ می‌گردد واین میزان که تقریباً معادل تمام قیمت آن جنس است البته از لحاظ تجارتی تحمل‌پذیر نبوده و چون با این ترتیب صدور آن صرف نمی‌کند لطمه زیادی بصادرات و باوضاع معاش و کسب عده کثیری از اهالی وارد می‌آید ودر نتیجه پیوسته مقادیر هنگفتی از آن فاسد وبه هدر می‌رود لذا ماده واحده ذیل را پیشنهاد و تصویب آنرا با قید فوریت تقاضا می‌نماید.ماده واحده – ماهیهای موسوم به متو و حشینه که در سواحل خلیج فارس صید میشود در موقع صدور از پرداخت حق گمرکی معاف می‌باشد.
رئیس– فوریت مطرح است آقایانی که موافقند قیام فرمایند
(اکثر قیام نمودند).
رئیس– تصویب شد.
رئیس– فوریت ثانی مطرح است مخالفی نیست؟
(خیر)
آقایانی که با فوریت ثانی موافقند قیام فرمایند.
(اکثر قیام نمودند.)
رئیس– تصویب شد. ماده واحده مطرح است آقای فرشی.
فرشی – بنده کاملا موافقم با این ماده اما اینجا تنها گمرکش را عفو کرده‌اند ولی پاره عوارض دیگر هم هست که آنها اسم برده نشده آیا آنهاهم معاف است یا خواهند گرفت؟
دکتر طاهری – آن عوارض را چون خوددولت در قانونی که برای عوارض راه گذشت حق دارد تخفیف بدهد این جنس ماهی را از آن عوارض بکلی معاف کرده است فقط حق گمرکی است که اجازه مجلس را می‌خواهد از این جهت است که اینجا آورده‌اند.
رئیس– آقای کازرونی.
کازرونی – موافقم.
رئیس– موافقین ورقه سفید خواهند داد.
(اخذ و استخراج آراء بعمل آمده ۹۶ ورقه سفید تعداد شد)
رئیس– عده حاضر در موقع اعلام رأی صد نفر. باکثریت ۹۶ رأی تصویب شد.
[۵- شور ثانی و تصویب لایحه مجازات صادرکنندگان چک بلامحل]
رئیس– خبر کمیسیون عدلیه شور دوم راجع به چکهای بلامحل قرائت میشود:
خبر کمیسیون: کمیسیون قوانین عدلیه برای شور دوم لایحه نمره ۸۶۵۲ دولت راجع به چک را با حضور آقای وزیر عدلیه مورد شور و مطالعه قرار داده پس از مذاکرات لازمه در اطراف پیشنهادات و نظریه آقایان نمایندگان محترم بالاخره کمیسیون راپرت شور اول خود را با جزئی اصلاح عبارتی تأیید و علیهذا راپرت آن را که همان راپرت شور اول باضافه کلمه (صورت) در قسمت الف قبل از کلمه (میزان) است تقدیم می‌دارد.
دکتر طاهری – آن ماده واحده را هم بخوانند.
رئیس– اطاعت میشود.
ماده واحده – ماده ذیل در تحت نمره ۲۳۸ مکرر بقانون مجازات عمومی افزوده میشود:
ماده ۲۳۸ مکرر –
الف – هر کس بدون داشتن محل اعم از وجه نقد یا اعتبار چک صادر نماید بجزای نقدی معادل عشر وجه چک محکوم میشود و اگر محل کمتر از مبلغ چک باشد جزای نقدی به نسبت تفاوت بین محل موجود و مبلغ چک اخذ خواهد شد و در هر صورت میزان جزای نقدی نباید کمتر از دویست ریال باشد.ب- هر کس از روی سوء نیت بدون محل و یا بیشتر از محلی که دارد چک صادر کند و یا پس از صادر کردن چک تمام یا یک قسمت وجهی را که باعتبار آن چک صادر کرده بنحوی از انحاء از محال علیه پس بگیرد به حبس تأدیبی از شش ماه تا دو سال و بتأدیه جزای نقدی که نباید از دو برابر وجه چک بیشتر و ربع آن کمتر باشد محکوم خواهد شد جرایم مذکوره در فوق بدون شکایت مدعی خصوصی قابل تعقیب نیست استرداد شکایت در مورد الف این ماده در تمام مراحل مانع تعقیب و مجازات است. هر گاه صادرکننده چک در ظرف پنج روز از تاریخ ابلاغ اظهاریه رسمی یا از تاریخ ابلاغ اعتراض نامه وجه چک را نپردازد سوء نیت او محرز است.
رئیس– آقای طباطبائی دیبا.
طباطبائی دیبا- در کمیسیون عدلیه راجع به این قسمت الف یک مذاکراتی شد. آقای وزیر عدلیه هم یک جوابهایی فرمودند ولی حقیقتش این است که بنده قانع نشدم. اینجا در قسمت الف هر کس بدون داشتن محل اعم از وجه نقد یا اعتبار چک صادر نماید بجزای نقدی معادل عشر وجه چک محکوم میشود این در صورتی است که از روی علم باشد یعنی شخصی بدون اینکه وجه نقد داشته باشد یا اعتبار داشته باشد چک صادر کند ولی اگر عالم نیست باینکه محل ندارد از روی اشتباه است تقصیری ندارد اگر از روی قصد و علم است یعنی میداند که محل ندارد یا وجه نقد ندارد چک صادر کند باید مجازات شود ولی اگر علم ندارد نباید مجازات شود. و این خارج از انصاف است خارج از اصول است. این است که خواستم آقای وزیر عدلیه در این خصوص یک توضیحی بدهند که این مطلب بعقیده بنده و جمعی از آقایان هم که همین عقیده را دارند خارج از اصول قضائی است که یک کسی اشتباه کند در یک عملی و او را مجازات بکنند.
وزیر عدلیه – بنده تصور می‌کنم نماینده محترم فقط خواستند توضیحاتی که بنده در کمیسیون دادم و آقا را قانع نکرد در مجلس هم گفته باشم بلکه اینجا قانع بشوند والا توضیحی مفصل تر از آنچه در کمیسیون عرض کردم بنده ندارم. حالا برای آقایانی که تشریف نداشتند در کمیسیون عرض می‌کنم: اولا بنده می‌خواستم اصلی را که نماینده محترم یک اصل مسلمی گرفتند ثابت کنم که اصل مسلمی نیست لازم نیست جرم همیشه و همه جا از روی نیت باشد و از روی قصد و عمد باشد. بسیار جاها است که صرف غفلت است و مقنن به مناسباتی آن غفلت و اشتباه و آن سهو را جرم قرار داده. اگر در جرمهای بزرگ بگیریم جرمهایی که بواسطه غفلت باعث این میشود که بیک کسی صدمه جانی و بدنی بخورد اگر بنا باشد که آقا یا شوفرتان غفلت بکنند یا بی مبالاتی بکنند و یک کسی را صدمه بزنید اعم از اینکه او پایش بشکند و یا از دنیا برود بدون اینکه قصد داشته باشید این جرمی است در صورتی که واقعاً هیچ قصدتان این نبوده است و هیچ نمی‌خواستید او را بکشید. و بعد یک جرمهایی است که در مقابل این جرم بزرگ است درست نقطه مقابل این جرم است. خلاف یا تمام امور خلافی را که ملاحظه کنید مقنن صرف نظر از نیت مجازات می‌کند. البته مجازاتش ملایم است البته حبس خیلی کم است جزای نقدی خیلی مختصر ولی اصلاً کار از روی غفلت بوده است. ولی حالا چرا و چطور شده و برای چه آمده‌اند و این ترتیب را ایجاد کرده‌اند؟ برای اینکه مقننین دنیا معتقد هستند که باید افراد یک جامعه را طوری تربیت کرد و عادت داد که یک دقت معتدلی را لااقل در زندگانی خودشان عادت کنند و اگر بنا شد کسی آن دقت متوسط و معتدلی را هم بداشت آن وقت باید او را مجازات کرد برای اینکه عادت بکند. روی همین است که اعمال خلافی را که برای جامعه هم چندان ضرر ندارد ولی معهذا چرا مجازات میکنند برای اینکه عادت کنند همینطور در جرمهای مهم مثل قتل وضرب و جرح این جرمها نتیجه خیلی بدی داردولو اینکه هیچ قصد نداشته نیت نداشته با وجود این مجازات میشود. حالا وقتی که ما دیدیم این آدم را که آقا فرمودند نه این یک چیزی است که بنده امروز آورده باشم و اختراع کرده باشم اینطور نیست. این اصلی است که دنیا قبل از ما آمده است وضع کرده است و قبول کرده است. بنده هم در همان مکتب دارای همان فکر شده‌ام و امیدوار هستم که آقا هم قبول بفرمایند و با من هم عقیده بشوند که باید مردم را عادت داد باینکه یکقدری در زندگانیشان باملاحظه باشند. حالا وقتی که این اصل را دیدیم برمیگردیم باین ماده که آیا اساساً آثار این جرم یا این عمل یک چیز بدی هست یا نیست؟ بنده عرض می‌کنم خیلی خیلی بد است. چرا؟ برای اینکه قبلا هم گفتم چک باید در حکم اسکناس باشد. مردم اعتبار بدهند. اگر بنا شد هر وقت آدمی که محل نداشت چک داد، بعد که معلوم شد گفت آقا بنده یک حسابی داشتم صد تومان یک وقتی داشتم اما گرفته بودم و خیال می‌کردم هنوز باقیست همه‌اش روی این اشتباه است باشخاصی که اشتباه میکنند و بالاخره آن چک از بین رفته و نتیجه نمی‌گیرند و باین جهت این اشتباهی که باطمینان چک صدمه می‌زند و باطمینانی که مردم باید در معاملات داشته باشند لطمه می‌زند. باید آن اشتباه یک مجازاتی داشته باشد. جزایش هم یک چیز فوق‌العاده نیست، جزای نقدی است. آقا می‌فرمایند که خوب این اشتباه خوب نیست حالا این اصل بجای خودش صحیح بنده عرض می‌کنم چرا؟ از صبح تا شب (همین مسئله را در کمیسیون عدلیه عرض کردم) هر فردی از افراد ممکن است دچار یک حوادث و پیش آمدهایی بشود که آن پیش آمدها صدماتی داشته باشد مثلا اگر یک کسی اشتباه کند پایش را بگذارد جائی که گودالی هست بتناسب آن گودال ممکن است از دنیا برود یا پایش بشکند. علت اینکه شما می‌خواهید حوادث قانونی نباشد چیست؟ قانون هم همین حوادث را دارد. اگر بنا شد اشتباه کردید البته باید قانون صدمه بزند. نتیجه چه میشود؟ این میشود که آن وقت در موقعی که انسان می‌خواهد چک را بکشد از جیبش که بیرون می‌آورد، حسابش را می‌کند که محل دارد یا ندارد.
(اورنگ: ته چک را حساب می‌کند)
بقول آقا ته چک را حساب می‌کند ببیند محل دارد یا ندارد و اگر در آن هم اشتباه گردید مثل این است عیناً که شما تشریف ببرید درب یک دکانی عوض پنجاه تومانی که باید بدهید هفتاد تومان بدهید. این هم یک اشتباهی است از کیسه تان هم نرفته. ممکن هم هست طرف هم ندهد. یا اینکه ممکن است شما اشتباه کنید صد تومان پولتان را بگذارید در گوشه یک باغی بروید لباستان را بپوشید و از بین برود. این اشتباهات است که در دنیا به آدم صدمه می‌زند و این اشتباه که در چک کرد مجازات زیادی ندارد. عشر آن اشتباه را ازشان می‌گیرند و بعلاوه اگر شما پول آن طرف را که مدعی خصوصی نداشته باشید بدون تعقیب مدعی خصوصی که قابل تعقیب نیست. یعنی آقا چکی داده‌اید بهتان هم رجوع میکنند نمیدهند بعد از مدتی می‌آید به عدلیه و کشمکش. آن وقت می‌گویید آقا ملتفت نبودم، خداحافظ شما! بنده که موافق نیستم، شما هم موافق نباشید.
(صحیح است).
بعضی از نمایندگان – مذاکرات کافی است.
کازرونی – بعقیده بنده کافی نیست.
رئیس– چرا؟
کازرونی – بدلیل اینکه عرض می‌کنم باید جواب فرمایشات آقا که خیلی متأسفم وارد تجارت نبوده‌اند داده شود. از روی یک اصول کلی بتقلید دیگران که سالهای متمادی یک عملیاتی داشته حالا در یک مملکتی که از تصدق سر یک آدم بزرگواری جدیداً پا در دایره ترقی و تمدن گذاشته ما می‌خواهیم تقلید در قانون از آنها بکنیم بنده عقیده‌ام این است که اجازه داده شود که جواب آقا داده شود که این قانون با اوضاع عادی تجارتی که ما داریم برای ما بکلی بکلی مخالف است. قانون گذاردن که آدم اشتباه نکند بنده سر درنمیآورم. می‌خواهم ببینیم این دیگر چیست. قانون بگذرانیم که از برای ما سهو و نسیان نباشد. سهو و نسیان جزو فطرت بشر است. اشتباه می‌کند. اشتباه در هیچ مملکتی و ملتی در هیچ عصری از اعصار در هیچ مذهب و ملتی مجازات ندارد. بنده نمی‌فهمم صحیح است که آقایان می‌گویند برای چیست بنده عقیده‌ام این است.
وزیر عدلیه – عرض کنم که بنده یک کلمه می‌خواهم بگویم که آقا اشتباهی کردند. آقا فرمودند که این قانون با تجارت امروزه مملکت ما منافات دارد. گمان میکنند که واقعاً ما وقتی یک قانون می‌آوریم و می‌گوییم چک بی محل صادر نکنند، مثل این است که تمام تجار چک بدون محل صادر میکنند باین عبارتی که شما می‌گویید معنیش این است که کار معمولی تجار کلاه برداری است؟
رئیس– دو فقره پیشنهاد از طرف آقای کاشف و آقای وکیلی رسیده است.
پیشنهاد آقای کاشف: این جانب جمله ذیل را پیشنهاد می‌کنم که به آخر ماده اول اضافه شود: محال علیه مکلف است بلامحل بودن چک صادره را بحواله کننده فوراً کتباً اطلاع دهد.
رئیس– آقای کاشف.
کاشف– آقایان و بیشتر آقایان تجار که مبتلا هستند باین قسمت و میدانند که اغلب اتفاق می‌افتد که بهیچوجه تاجر سوء نیت نداشته و یا حواله کننده سوء نیت نداشته و حسابش هم صحیح بوده ولی اغلب اتفاق می‌افتد که بانک در حساب تاجری اشتباه می‌کند و چک را رد می‌کند و اغلب این اتفاق می‌افتد تمام آقایان تجار میدانند که اطلاع نمیدهند و چون اطلاع ندارند نمی‌تواند اقدامی کند و اگر اطلاع بدهند ممکن است اگر در بانک اشتباهی شده رفع آن را بکند در صورتی که اغلب اطلاع نمیدهند و حواله کننده سلب اعتباری از او شده در صورتی که تقصیری هم نداشته. باید اینجا برای محال عیه یک وظیفه معین شود یا برای بانک که اگر محل نبود اطلاع بدهد برای اینکه اغلب این اشتباه میشود و این اتفاق می‌افتد که حساب یک نفری نقل وانتقال شده و آن عضو که مأمور این کار است اشتباه کرده قبل از اینکه آن حساب را رسیدگی کند آن چک را رد می‌کند و تولید این زحمت را می‌کند. بنده تصور می‌کنم که اگر این را اول اطلاع دهند خیلی خوبست.
وزیر عدلیه – بنده متأسفانه نمی‌توانم این پیشنهاد را قبول کنم برای اینکه این خیلی مقید خواهد بود. اگر این تکلیفی را که معین می‌کنم اطلاع نداد اولاً دنباله این موضوع و مجازات این تکلیف چیست و ضامن اجرای این کیست؟ مجازات می‌کنید یا نصیحت می‌کنید؟ نصیحت کردن که کار مقنن نیست. بنده این را مصلحت نمی‌بینم. من نمیدانم از برای تجار چقدر خوبست (باید همیشه رقابتها را هم در نظر گرفت) که یک چک را برد پشت آن بنویسد محل ندارد به بیست نفر هم نشان بدهد، اصلاً این چیز خوبی نخواهد بود. دیگر این که بانک ممکن است اشتباه کرده باشد. بنده استدعا می‌کنم آقا موافقت بفرمایند و پیشنهادشان را استرداد بفرمایند.
کاشف– استرداد می‌کنم.
پیشنهاد آقای وکیلی: این بنده پیشنهاد می‌کنم در آخر قسمت الف اضافه شود صدور چک با تاریخ مؤخر ممنوع است.
رئیس– آقای وکیلی.
وکیلی– اصولا معاملات بر دو قسم است. یا نقد است یا نسیه. چک شرطش این است که نقد باشد. یعنی محل باید در بانک داشته باشد و از آن بابت حواله بدهد. چک اصولا دین آور نیست. ممکن است کسی پول در بانک داشته باشد به آدم خودش چک بدهد که برود پول بگیرد. در این صورت از چکی که با تاریخ مؤخر نوشته میشود سوء استفاده میشود. اگر کسی یک مالی بخرد به ده هزار تومان بوعده پانزده روز و یک چکی بدهد به پانزده روی وعده و قبل از پانزده روز فوت کند، آن وقت تکلیف دارنده چک چیست؟ این یک قسمت.
(کازرونی: مثل دیون دیگر)
عرض کردم مطابق اصول قانونی، چک دین آور نیست. صاحب چک می‌گوید من این چک را بکسی داده بودم که برود پولش را بگیرد و بمن بدهد ولی فته طلب غیر از این است. معاملات باید نقد باشد یا نسیه. اگر نسیه است ولو به نصف قیمت فته طلب می‌دهد. بنابراین در هیچ جای دنیا و در قوانین دنیا چک با تاریخ غلط و غیرصحیح سابقه ندارد و ممنوع است. غیر صحیح یعنی بتاریخ روز گذشته یا روز نیامده. من این توضیح را عرض کردم برای این که منافع عملی مردم حفظ شود و باید چک یا تاریخ موخر بکلی ممنوع باشد.
وزیر عدلیه – این پیشنهاد را نماینده محترم در شور اول هم کردند بنده هم عرض کردم که ما را دچار یک مشکلات دیگری می‌کند. اولاً قانون نگفته که یک نفر آدم بیاید و بی احتیاطی کند و چکی را که صادر شده قبول کند. بعلت این که ممکن است فردا همین آدمی که چک را داده بمیرد و بعد اصلاً معلوم نشود که این امضای او بوده یا معلوم شود ساختگی است. این یک بی احتیاطی است و خطرناک‌ترین کاری است که یک کسی می‌کند ولی اگر آمد و کرد یک کسی چک صادر کرد و طرف قبول کرد این را چه بکنیم؟ بگوییم یک چنین عملی جرم است. باز هم عرض می‌کنم مقنن قاضی نیست. مقنن باید امر بدهد و هر کس از آن امر تخلف کرد باید برای آن یک عواقب مادی یا حیثیتی یا هر دو را قرار داد. بنابراین اگر نوشته شود فلان امر ممنوع است این فائده ندارد. باید نوشت اگر بتاریخ مؤخر چک صادر کرد فلان مجازت را باید بشود و یا اگر کسی این طور چک را قبول کرد او هم مجازات شود. آیا این مصلحت است؟ خوب است بنده تصور می‌کنم بهتر این است فعلاً این مسئله همینطور باشد ولی البته بهتر این است که اشخاص این طور چکها را قبول نکنند.
رئیس– آقایانی که پیشنهاد آقای وکیلی را قابل توجه میدانند قیام فرمایند
(کسی قیام نکرد)
قابل توجه نشد. رأی می‌گیریم بماده واحده با اصلاحی که در شور ثانی با یک کلمه شده است. آقایانی که موافقت دارند قیام فرمایند
(اکثر قیام نمودند)
تصویب شد.
[۶- تقدیم دو فقره لایحه از طرف آقای وزیر عدلیه ]
وزیر عدلیه – اجازه می‌فرمایید بنده چند تا لایحه دارم که تقدیم می‌کنم و بعد نوبت کار را به همکاران محترم خودم واگذار می‌کنم. این چند لایحه باید برود به کمیسیون عدلیه.
[۷-شور و تصویب لایحه استخدام مسیو فن تانا]
رئیس– خبر کمیسیون بودجه راجع به استخدام موسیو فن تانا تبعه دولت فرانسه قرائت میشود:
خبر کمیسیون: کمیسیون بودجه با حضور آقای کفیل وزارت معارف لایحه نمره ۱۸۸۳ دولت راجع بتجدید کنترات مسیو فونتانا تبعه دولت فرانسه را مطرح نموده بالاخره مواد ذیل را تنظیم واینک راپرت آنرا تقدیم می‌دارد.
ماده اول- وزارت معارف مجاز است استخدام مسیو فونتانا تبعه دولت فرانسه معلم مدرسه عالیه حقوق را که بموجب قانون مصوب دوازدهم مرداد ماه ۱۳۰۹ بتصویب رسیده برای مدت سه سال دیگر از تاریخ اول تیر ماه ۱۳۱۲ تمدید نماید.
ماده دویم – حقوق مسیو فونتانا درهر ماه ۳۲۵۰ ریال بعلاوه ۴۲ پهلوی خواهد بود.
ماده سوم – مستخدم مزبور در موقع تعطیل تابستانی مدارس سالی یکماه حق مرخصی با استفاده از حقوق خواهدداشت.
ماده چهارم – در صورتی که قرارداد استخدام مسیو فونتانا پس از ختم کنترات تجدید نشود مبلغ پنجاه پهلوی برای مخارج مسافرت بمشارالیه تأدیه خواهد شد.
ماده پنجم – وزارت معارف مجاز است سایر شرایط استخدام مسیو فونتانا را مطابق قانون استخدام اتباع خارجه مصوب ۲۳ عقرب ۱۳۰۱ تعیین و قرارداد او را امضاء نماید.
رئیس– خبر کمیسیون امور خارجه در این خصوص قرائت میشود:
خبر کمیسیون: در تاریخ هشتم امرداد ۱۳۱۲ کمیسیون امور خارجه با حضور آقای کفیل وزارت معارف تشکیل و لایحه نمره ۱۸۸۳ دولت را راجع به تجدیداستخدام موسیو فونتانا معلم مدرسه عالیه حقوق مطرح و بالنتیجه از نظر ملیت بااستخدام مشارالیه موافقت حاصل گردید.
رئیس– شور در کلیات است آقای روحی.
روحی– بنده در کلیات از موقع استفاده می‌کنم ودر دنباله یک سلسله عرایضی که در چند جلسه قبل عرض کرده‌ام حالا هم که آقای کفیل معارف تشریف دارند موقع را مغتنم می‌شمارم و برای تذکر ایشان مطالبم را عرض می‌کنم. بنده مکرر در این جا عرض کردم آقایان همه شاهدعرایض بنده‌اند تعلیم و تربیت باصطلاح دنش و پرورش دو اصل مترادف همند درایران متأسفانه جز یک تعلیم خشک ما هیچ چیز نداریم و از اصول تربیت در سرتاسر مدارس مرکز و ولایات اسمی نیست واین برای نسل آتیه فوق العاده مضر است. اطفال همان طور که در مدرسه علم می‌آموزند باید بهمان اندازه تربیت وپرورش بیابند. در مملکت بهیچ وجه تربیت نیست وسابق بر این اتفاقاً توجهی بعرض بنده نشد حالا آقای کفیل محترم فعلی معارف خوب است باین اصل توجه کنند. بنده یک قسمت از عملیات شاگردان ابتدائی را عرض می‌کنم. این خانهای شهر امروز خیلی زیبا شده اینها ذغال دستشان است و دائم دیوارها را سیاه میکنند.
رئیس– برای مذاکره ۸۶ نفر باید حضور داشته باشند آقایانی که بیرون می‌روند رعایت کنند که اکثریت باقی باشد. آقای روحی بفرمایید.
روحی– اینها دائماً با ذغال در و دیوارها را سیاه میکنند اگر باینها در مدرسه گفته شود یا یک مقرراتی برایشان وضع شود که در نتیجه به آنها خاطرنشان شود که این عمل خوب نیست دیگر نمی‌کنند. همین طور شاگردان سیکل اول ودوم مدارس متوسطه بنده نمی‌خواهم از لحاظ ناموس معارف این جا یک عرایضی عرض کنم در جاهایی که هیچ مناسبت ندارد اینها حضور پیدا میکنند واین خوب نیست و برای آتیه مملکت مضر است سودمند نیست. و من نمیدانم چه عیب دارد که چندین ماده وضع کنیم برای تربیت که وزارت معارف هم اینها را در شورای عالی معراف بگذارندوحقیقتاً در مدارس عملی شود. اولاً معلمین روزی یک ساعت دو ساعت راجع به ترتبیت حرف بزنند و وظایف شاگرد را در داخل و خارج حتی در خیابان خاطرنشان کنند. حتی چه ضرر دارد که بسپاریم شاگردان را بمؤسسات و نقاطی که صلاح نیست راه ندهند و دیگر اینکه ممکن است یک عده را معین کنند که مراقب حال اطفال باشند یاخود مردم چه ضرر دارد کمک کنند همراهی کنند اگر دیدند یک شاگرد مدرسه جای نامناسب آمد از او جلوگیری کنند امروز اولیاء شاگردان مدارس گمان میکنند که تمام جهات را باید وزارت معارف حفظ کند در هر حال در درجه اول تربیت است که واقعاً وزارت معارف تاکنون در این باب یک گامی برنداشته است و باید در این موضوعات یک اقدامات اساسی بکند. بنده خاطر دارم که جمعی از محترمین عراق به بنده نوشتند که یک خانمی است که خیلی خوب تحصیل کرده و می‌خواهد یک کودکستان برای بچه‌های سلطان‌آباد تأسیس کند بندم بردم بوزارت معارف و وزارت معارف پیش گفتند مابا کودکستان مخالفیم خیلی عجیب است که وزارت معارف با کودکستان که کلاس اول تربیت است مخالف باشد. حالا که وضعیت عوض شده باید تشویق وترغیب کنند معذلک اجازه ندادندکه این خانم در سلطان آباد عراق یک کودکستان تأسیس کند در صورتیکه کودکستان برای بچه خیلی لازم است. خارجیها که پنج شش زبان میدانند اینها را غالباً پیش از مدرسه در کودکستان می‌آموزند. ولی اتفاقاً در مملکت ما نه مؤسسات ورزش هست نه کودکستان است نه اصول تربیت است واین به عقیده بنده خیلی بد است وباید اقدام کنیم. بنده برایتان نمونه می‌آورم مدارس عالیه نظام را. در آنجا بروید ببینید اصول تربیت در آنجا چه طور است شما یک شاگرد مدرسه نظام رادر یک جای نامناسبی نمی‌بینید بروید ببینید برای آن مدارس چه مقرراتی وضع کرده‌اند عین آن مقررات را وضع کنید آقا. این اشکال ندارد. این قدر بی اعتنائی به تربیت اطفال یک مملکت این عواقب بد ووخیم دارد. والا بنده اولادی ندارم یک پسردارم آنهم امسال مدرسه نظام می‌فرستم وقتی که دیدم تربیت نیست مجبورم این کار را بکنم. این عرایض بنده در کلیات این لایحه بوددیگر این که می‌خواستم به کفیل محترم وزارت معارف تذکر بدهم که معارف کرمان سه سال است بهیچ وجه حتی یک دینار در بودجه آنجا منظور نشده وکلای کرمان زحمانی کشیدند و باوزارت معارف سابق مذاکرات کردند قرار بود امسال سی هزار تومان علاوه کنند در آنجا یک مدرسه صنعتی است که محتاج به اسباب و توسعه است. البته میدانید که کرمان یک شهر صنعتی است و محتاج به این مدرسه است. و بنده لازم میدانم که این جور مدارس باید در این نقاط بوجود آید از این جهت بنده استدعا می‌کنم شما هم مساعدت و موافقت کنید که توسعه پیدا کند وامسلا این مدرسه صنعتی کرمان تکمیل شود.
کفیل وزارت معارف (آقای محسنی)– با اینکه فرمایشات نماینده محترم کلیاتی بود معذلک در اطراف پیشنهاد وزارت معارف فرمایشاتی فرمودند و خشنودم که ایشان تذکرات لازمه را دادند. اما وزارت معارف خودش کاملاً متوجه این نواقص است در تبریز ما چهارده هزار شاگرد داشتیم همین شکایت یک روز رسید که بچها در ودیوارها را سیاه کرده ند همیشه این طور بوده منتهی یک وقتی مدرسه نبوده سواد نداشتند که روی دیوارها را چیز بنویسند ولی حالا سواد پیدا کرده‌اند و می‌نویسند. این قسمت بیشتر مربوط است به تربیت خانوادگی وروحیات اطفال و جلوگیر از این هم خیلی مشکل است. هر کس در خانه بچه دارد میداند که درخود خانه نمی‌تواند جلو بچه‌ها را بگیرند که روی دیوار ننویسند معذلک در خانواده‌هایی که می‌توانند جلوی بچها را بگیرند می‌گیرند و تربیت میکنندوالبته تربیت خانه بمدرسه هم اثر می‌کند در کوچه و بازار هم اثر می‌کند وزارت معارف قبل از این که بنده افتخار خدمت آنرا داشته باشم سایرین هم هرچه توانسته‌اند کرده‌اند و کوتاهی نکرده‌اند. باغچه اطفال هم نبوده است. اما این که یک نفر از یک جایی پیشنهاد کرده که باغچه اطفال درست کند اغلب از آقایان مکرر دیده‌اند که یک کسی با یک حرارت فوق العاده می‌خواهد که یک مدرسه در یک جایی تأسیس کند ولی شش ماه طول نمی‌کشد که بودجه از وزارت معارف می‌خواهد معلم می‌خواهد و خلاصه همه چیزش را از وزارت معارف می‌خواهد. وزارت معارف هم همیشه متوجه این نقیصه بوده وانگهی باغچه اطفال معلم و معلمه اش را پیدا کردن مشکل‌تر است از پیدا کردن معلم مدارس عالیه. اما امروز جزء بودجه که بنده تقدیم کرده‌ام یک باغچه اطفال بطور نمونه پیشنهاد کرده‌ام انشاءالله امیدوارم این یک نمونه باشد که از روی این نمونه بتوانیم نظائرش را در ایالات و ولایات تأسیس کنیم. تذکرات آقایان را هم همیشه کارکنان وزارت معارف قدر میدانند و هیچوقت کدر نمی‌شوند و هر قدر بیشتر بفرمایند ما بیشتر متوجه خدمت گذاری خودمان خواهیم شد.
(صحیح است)
رئیس– آقای طباطبائی دیبا.
طباطبائی دیبا- عرضی که بنده دارم راجع به شخص مسیو فونتانا نیست آنچه راجع به شخص ایشان است و از خارج بنده شنیده‌ام این شخص از حیث علم و فضیلت و دانش واخلاق مستخدم خیلی خوبی است وزارت معارف کمال رضایت مندی را از او دارد همچنین محصلین بنده از هر کسی که تحقیق کرده‌ام کمال رضایتمندی را از این شخص داشته‌اند و حقیقتاً در این مدت استخدامش خوب خدمت کرده ولی عرض بنده یک قسمت دیگری بود که یک حقیقت کلی است و می‌خواستم تذکر بدهم. در این مدت غالباً در کنتراتها و حقوق مستخدمین خارجی رسم شده که یک مبلغی به پهلوی منظور می‌داریم اولاً و اساساً بنده عقیده‌ام این است عجالتاً که ما خودمان پول داریم نباید در واحد پول ما که امروز ریال و در جریان است باید با این آقایان هم که کنترات می‌بندیم با ریال و با پول خودمان باشد. پهلوی را یک مدتی دولت در شش تومان تسعیر کرد با مأمورین خارجی خودمان واشخاصی که کنترات می‌کردیم یک مدتی هم نه تومان تسعیر کرد. آنچه که بنده شنیده‌ام امروز پهلوی در پانزده تومان تسعیر شده است و در حقوق خیلی تفاوت پیدا شده است حتی نسبت بمأمورین خارجی خودمان. بیک نفر مأمور خارجی که صد لیره می‌دادند آنوقت که حساب می‌کردند ششصد تومان می‌دادند ولی امروز این صد پهلوی را حساب میکنند در پانزده تومان واین پول را می‌دهند این است که حقیقتاً مخارج ماراجع باین قضایا خیلی زیاد شده است عقیده بنده ین است که اگر باین ترتیب باشد خیلی گزاف است چنانچه عرض کردم اگر یک مستخدمی ششصد تومان می‌گرفت امروز هزار و دویست تومان بلکه بیشتر باید پول بدهد اینجا هم حقوق مسیو فونتانا غیر از ریال چهل و دو پهلوی است این را در پانزده تومان که حساب کنیم تقریباً هزار تومان میشوددر صورتیکه حقوق اولی این شخص آنچه که بنده مراجعه کردم چهارصد تومان بود ودر سایه همین پرداخت طلا و پهلوی میشود تقریباً هزار تومان یک چیزی کم. این است که بنده عقیده‌ام این است دولت در این باب یک فکری بکند والا امروز پهلوی را از روی فرانک حساب کردن که حداکثرش هم پانزده تومان وحداقلش دوازده تومان هم باشخاصی که کنترات هستند وهم اشخاصی که مستخدم دولت هستند در خارج به آنها بدهند این خیلی گزاف است این یک مطالبی بود که عرض کردم کلی است و تذکراً هم عرض کردم وباید در اطراف این یک فکری بکنند که بعداز این پرداخت حقوق بریال باشد بهتر است بعدهم راجع باین لایحه در لایحه دولت مدت استخدام مسیو فونتانا تقریباً سه سال و سه ماه بود در کمیسیون بودجه صحبت شد سه سال تمام شد جهتش این بود که چون این سه ماه مرخصی دارد ممکن است درآخر استفاده نکند ودر موقع تحصیلی از آن سه ماه استفاده کند یعنی در موقعی که مدارس تعطیل نیست بالاخره در کمیسیون قرار شد سه سال باشد ولی بعقیده بنده سه سال و سه ماه بهتر است چون سالی یکماه این شخص حق استفاده مرخصی دارد این را اگر سال بسال استفاده کند صحیح است مثلاً امسال تابستان اگر استفاده کند صحیح است سال دیگر همینطور سال سوم هم در موقع تابستان که مدارس تعطیل است استفاده بکند صحیح است ولی اگر ذخیره کرد و خواست یک جا از مرخصیش استفاده کند آنوقت موقعی تصادف می‌کند که هنوز مدارس تعطیل نشده است تقریباً در فروردین میشود این است که بنده عقیده‌ام این بود که با همان سه سال و سه ماه باشد یا یک چیزی باشد در این لایحه که ایشان حق اینکه ذخیره کند این سه ماه مرخصیشان را نداشته باشند هر سال حق یکماه مرخصی داشته باشد واگر استفاده نکرد دیگر حق ندارد ذخیره کند والا اگر حق ذخیره داشته باشد این تصادف می‌کند با موقعی که مدارس تعطیل نیست.
مخبر کمیسیون بودجه (دکتر طاهری)– فرمایشات نماینده محترم چون خودشان عضو کمیسیون بودجه هستند گویا برای استفاده سایرین بودوالا در کمیسیون هم اینها را فرمودند
(صحیح است)
موضوع سه ماه که فرمودید این سه ماه یک پول مفتی بود که باید باین معلم داده شود زیرا که از وجودش استفاده نمی‌نمایند واگر ملاحظه بفرمایید یک ماده در کنترات اضافه شد که سالی یک ماه موقع تعطیل حق استفاده از مرخصی داشته باشد والا یک معلمی که می‌آورند هفتصد تومان هشتصد تومان حقوق بهش می‌دهند موقع دایر بودن مدارس که مرخصی بهش نمیدهند مرخصی در موقع تعطیل است و تصریح هم شده یعنی یک ماده در کمیسیون اضافه شده. می‌ماند موضوع تسعیر پهلوی این همانطور که فرمودید در کمیسیون هم مذاکره شد یک تصمیم اصولی است که دولت گرفته که یک قسمت از حقوق مستخدمین خارجی را بریال بدهد برای مصارف اینجا و یک قسمت را با اسعار خارجی بدهد برای مخارج خارج پهلوی رادر صد و بیست و چهار فرانک تسعیر کرده‌اند واین اعتباری که در بودجه گذاشته شده است اعبتار احتیاطی است که پانزده تومان نوشته شده یعنی مجبور نیست دولت که پانزده تومان بدهد به مستخدم از بابت یک پهلوی تسعیر می‌کند با صدو بیست و چهار فرانک هر چه قیمتش هست می‌دهد واینهم منحصر باین مستخدم نیست آنچه که در بودجه مملکتی پهلوی منظور شده است برای پرداخت حقوق مستخدمین پهلوی معادل صد و بیست و چهار فرانک منظور شده و همینطور که خود آقای دیبا فرمودند این معلم از معلمین خیلی خوب است و وزارت معارف هم ازش قدردانی کرده و مختصر اضافه برایش منظور کرده‌اند.
جمعی از نمایندگان – مذاکرات کافی است.
رئیس– آقای مؤید احمدی با کفایت مذاکرات مخالفید بفرمایید.
مؤید احمدی – بنده عقیده‌ام این است جوابی که آقای کفیل به بیانات آقای روحی دادند قانع کننده نبود و چون در کلیات لایحه است می‌توانیم در این موضوعات صحبت کنیم اگر اجازه بفرمایید هر صحبتی داریم بکنیم.
عده از نمایندگان – بفرمایید.
مؤیداحمدی – عرض کنم بنده می‌خواستم سئوال کنم از آقای کفیل که این آدم این چند سالی که در اینجا معلم بوده است در مدرسه از عملیات ایشان راضی هستند یا نه البته ایشان باید این را بفرمایند که کنترات ایشان را تجدید میکنند آیا درس دادن او خوب بوده است مفید بوده است که باز محتاج میدانند خودشان را به کنترات او این البته یک چیزی است که عمل راچون ایشان دیده‌اند باید ایشان بفرمایند. ما هم چون اعتماد داریم باید توضیحات ایشان را قبول کنیم واما موضوعی که آقای روحی تذکر دادند بعقیده بنده خیلی مهم بود ما هم عرایضی که می‌کنیم برای تذکر و یادآوری است موضوع مملکت ومعارف عبارت است از تعلیم وتربیت تعلیم صرف بدون تربیت هیچ فایده ندارد اینهم که فرمودند باید پدر ومادرهاشان در خانه تربیت کنند پس تربیت وزارت معارف چیست همانطور که مثل زدند مدرسه نظام مگر آنها تربیت پدر ومادری ندارند لکن تربیت مدرسه است که قدغن کرده‌اند ببعضی تآترها یا سینماها یا بعضی خیابانها نروند لکن استدعا می‌کنم عصر بیایید جلو بهارستان یا بالای خیابان پهلوی بنده بی پرده عرض می‌کنم ببینید این بچه‌های مدرسه چه میکنند وزارت معارف باید جلوگیری کند اگر باید پدر ومادر تربیت کنند پس تربیت وزارت معارف چیست. فایده او چیست نمونه هم مدارس نظام فرمایش خیلی عالی فرمودند بنده قانع نیستم باینکه آقای کفیل بفرمایند پدر ومادشان باید تربیت کنند نمونه هم دست می‌دهیم مدرسه نظام شما ببینید در خیابان لاله زار یکنفر شاگرد مدرسه نظام را می‌بینید یا بعضی خیابانهای دیگر ولی ببینید از سایر شاگردان مدارس ما چه خبر است این برای مملکت مضر است برای آتیه مملکت مضر است باید وزارت معارف با کمال سختی جلوگیری کند متحدالمآلهای سخت بمدارس بفرستند نمی‌خواهند تحصیل کند بیرونشان کنند تحصیل میخواهند بکنند باید تربیت را هم بپذیرند بعلت اینکه اگر تریبت نداشته باشند اگر بوعلی سینا باشند فایده ندارد تعلیم وتربیت با هم است والاخیلی خوب گفت چو دزدی با چراغ آیاد گزیده‌تر برد کالا. تعلیم بدون تربیت نتیجه ندارد موضوع دوم فرمایش ایشان راکه اصلاً جواب ندادند موضوع مدارس کرمان است همه آقایان شاهدند که سه دوره است وزارت معارف همین امسال وقتی که قانون متمم بودجه می‌گذشت تذکر دادیم که یک مدرسه متوسطه دوازده کلاسه در کرمان داریم والحق از مدیر مدرسه مترجم همایونی خیلی راضی هستیم رئیس معارف هم در این قسمت خیلی خوب کار کرده از او هم خیلی راضی هستیم ولی نواقص دارد نواقص را هم خود آنها پیشنهاد کرده ند که اگر آن نواقص رفع نشود فایده ندارد این مدرسه و در وقتی که بودجه می‌گذشت وزیر معارف سابق یا معاونشان در همین پشت تریبون بما وعده دادند که تمام نواقص را ما رفع می‌کنیم همین امسال در دهات مدارس چهار کلاسه باز می‌کنیم لکن حالا می‌بینیم اثری نیست وفایده ندارد شما باید نواقص این را رفع کنید ما نمی‌گوییم چیزی اضافه کنید یک مدرسه باز کرده‌اند و نواقص دارد ده تا ناقصه دارد مدیر مدرسه ورئیس معارف خودتان هم نواقص را پیشنهاد کرده نواقص را رفع کنید.
کفیل وزارت معارف – فرمایشات نماینده محترم را بسه قسمت می‌توان تقسیم کرد اول اینکه از خدمات مسیو فونتانا راضی بودیم که پیشنهاد کردیم جواب این واضح است اگر ما راضی نبودیم که تجدیدش را پیشنهاد نمی‌کردیم
(صحیح است)
تربیت و تعلیم این دو کلمه امروز در السنه و افواه خیلی منتشر است تربیت و تعلیم را البته کارکنان معارف میدانند که با هم خیلی فرق دارد اگر اطفال را سر آنها را از معلومات انباشته کنند وتربیتی نداشته باشند برای خدمت ودر زندگی خوب نباشند معلومات زیادی داتشه باشند ولی کار نتوانند بکنند تازه هیچ چیز نخواهند بود یک کتابخانه خواهند بود حتی وقتی خیلی هم چیز بدانند اصل تعلیم وتربیت برای این است که انسان در زندگی بدرد خودش وسایرین بخورد این کلمه تربیت را آنطوری که بعضی حس میکنند که اطفال باتربیت باشد معقول باشد سیاهی بدر ودیوار ننویسد بجاهای غیر مناسب نرود تمامش این نیست این باید در زندگی مقید باشد ورزش خوب بداند برای تمام کارهای عملی بقدری که بایدیک طفل را تربیت کرد باید تربیت کرد البته این توجهات شده است و خواهد شد و مدارس کرمان هم با وجودی که بنده بنماینده محترم وعده ندادم اقدام برفع نواقصش خواهد شد ما نواقص همه جا داریم منحصر به کرمان نیست این علومی که امروز در مدارس متوسطه درس می‌دهند علوم علمی و عملی است این فلسفه نیست شرعیات نیست وقتی فیزیک میخواهند درس بدهند باید در لابراتوار بروند شیمی میخواهند باید در لابراتوار بروند یاد بگیرند این مسائل بتدریج درست خواهد شد متوجه رفع نواقص کرمان هستیم و انشاءالله بزودی رفع خواهد شد.
جمعی از نمایندگان – مذاکرات کافی است.
رئیس– آقایانی که با ورود در مواد موافقت دارند قیام فرمایند.
(اکثر برخاستند)
رئیس – تصویب شد. ماده اول قرائت مشود:
ماده اول- وزارت معارف مجاز است استخدام مسیو فونتانا تبعه دولت فرانسه معلم مدرسه عالیه حقوق را که بموجب قانون مصوب دوازدهم مردادماه ۱۳۰۹ بتصویب رسیده برای مدت سه سال دیگر از تاریخ اول تیرماه ۱۳۱۲ تمدید نماید.
رئیس– بنده قبل از اینکه ناطقی که نوبتشان می‌رسد صدا کنم یک تذکر کوچکی عرض کنم این لایحه متضمن استخدام یک نفری است برای معلمی قضایای معارفی یک دریائی است یک اقیانوسی است اگر بخواهید آنرا باین سنجاق بفرمایید امروز و فردا کار نمی‌گذرد. آقای طهرانی.
طهرانی – با تذکری که آقای رئیس فرمودند البته بنده خارج از موضوع نیشوم وراجع بهمین لایحه صحبت می‌کنم و چون ماده اول است تقاضا دارم اجازه بدهید بنده هم قدری عقاید خودم رادر کلیات عرض کنم جاولاً انتخاب آقای عمادالملک برای کفالت وزارت معارف با سابقه که در معارف دارند و حقیقتاً از اول چکیده معارفند و بزرگ شده‌اند خیلی بجا و بموقع بوده است و آقایان نمایندگان و همه شاید انتظار دارند که ایشان چون از ابتداء در معارف نشو ونما کرده‌اند وتحصیلاتشان همین طور از کوچکی بوده است باین مرتبه رسیده اندوترقی کرده‌اند یک آثار خیلی کافی ومفیدی باقی بگذارند یعنی نوقاص گذشته را تدریجاً کم کنند و از بین ببرند و برخلاف سابق یک وضعیتی ایجاد شود که آقایان تا اندازه از معارف راضی باشند والا حضرت اجل عالی هر فرمایشی بفرمایید که سابقین خوب کردند یا خیلی زحمت کشیدند معذلک آنطوریکه باید از معارف آقایان راضی باشند مثل سایر ادارات دولتی حقیقتاً راضی نیستند روی‌دربایستی هم ندارد خجالت هم نباید کشید
(ثقةالاسلامی: ما راضی هستیم)
سرکار راضی هستید جنابعالی تنها مقصود نیستید عرض کنم خدمتتان الان این جا بنده می‌بینم که استخدام یک معلمی با ماهی هزار تومان برای مدرسه حقوق می‌خواهد بعمل بیاید نمیدانم شما که کفالت وزارت معارف را الان عهده‌دار هستید ودر دارالفنون کامبریج هم بوده‌اید با اوضاع و احوال مدارس وبا وضعیت معارف ما با اینکه میدانید که لیسانس ما یعنی مستخرج مدرسه حقوق ما را در فرانسه در مدرسه عالی مطابق قراردادی می‌پذیرند آنجا وقتی که می‌روند اشخاصی نیستند که از دروس آنجا استفاده کنند مجدداً باید برگردد و خودش را مهیا بکند تا استفاده بکند از مدرسه عالی و با اعتراف خودتان در پشت تریبون که ما وسائل اسباب نداریم لابراتوار نداریم چطور می‌توانید از این معلم استفاده کنید وحال آنکه معلم درسی که می‌دهد باید عملا هم نشان بدهد شما که وسائل ندارید چه احتیاجی باین استخدامها دارید بنده تصور می‌کنم که استخدام ما باید در حدود احتیاجاتمان باشد ودر حدودی باید باشد که بتواند محصل استفاده کند والا یک معلمی دارای خیلی رتبه عالی بیاوریم حقوق گزاف هم بدهیم ولی وسائل واسباب نداشته باشیم که آن معلم بتواند به آن متعلم بوسیله آن اسباب وآلات استفاده بدهد فایده اش چه چیز است؟ این پول دور ریختن است این است که بنده راجع باینطور استخدامها نظر موافق ندارم مطلقاً اینجا می‌بینم تقریباًشاید ماهی هزار تومان حقوق داده میشود اصل حقیقت مدارس ما چیست؟ این معلم رویهمرفته سالی شش ماه درس می‌دهد برای اینکه هر سال سه ماه بسه ماه مطابق نظامنامه یک امتحانی دارد امتحان چهل روز طول می‌کشد وچهل روز شاگرد درس خوانده است وقتی که ما حساب کنیم می‌بینیم یک معلمی شش ماه در مدرسه برای ما درس گفته در صورتی که هر ماه دو هزار تومان بیشتر حقوق داده‌ایم یعنی از حقوق رئیس الوزراء هم یک ثلث زیادتر بیک معلم حقوق داده‌ایم گمان می‌کنم یک ثلث زیادتر داده باشیم آیا این اینقدر طرف احتیاج ما است؟ همه آقایان تقاضی دارند ازآقای کفیل معارف که در حدود احتیاجات ودر حدود وضعیاتی که داریم اینها را اصلاح بفرمایید نه اینکه بگوییم که صرفبین چنان کردند مانیز چنین می‌کنیم ملاحظه بفرمایید هر چیز که لازم است البته پیشنهاد بفرمایید ما هم قبول می‌کنیم چون بشما هم اطمینان داریم هر طور که مقتضی هست پیشنهاد بفرمایید ولی طوری نباشد که قابل قبول بنظر مجلس نیاید.
کفیل وزارت معارف– بنده خیلی متشکر از اینکه نماینده محترم راجع بخدمات بنده در آذربایجان اظهار مرحمت فرمودند امیدوارم اینجا هم یک طوری کار بکنم که همه آقایان راضی باشند. راجع بزیاد پول دادن این منحصر باینجا نیست خود نماینده محترم وآقای دیبا هم نگفتند که تمام متخصصین خارجی دولت همین ترتیب است وباید یک تصمیم کلی گرفت وحالا هر چه دولت تصمیم گرفته است باید بدهد راجع باستخدام بدون آلات وادوات لازمه در مقابل اظهاری که خود بنده کردم مدرسه حقوق غیر مدرسه طب است مدرسه حقوق غیر ازمدرسه متوسطه است مدرسه متوسطه آلات وادوات فیزیک و شیمی لازم دارد مدرسه حقوق لازم ندارد و معلمین دیگر که در قسمتهای دیگر استخدام شده‌اند برای فیزیک و شیمی و طبیعیات امروز بقدر لازم آلات وادوات داریم واگر چنانچه در تبریز هم معلم اروپائی استخدام کرده‌ایم برای این است که در آنجا هم لابراتوار کافی داریم وهم آلات و ادوات لازمه دیگر ولی هنوز معلمین اروپائی برای ایالاتی دیگر انتخاب و استخدام نکرده‌ای برای این است که آلات و ادوات را آنجا نداریم اینکه فرمودند معلمین وقتشان را صرف امتحان میکنند و دیگر وقتی برای تدریس باقی نخواهد ماند این امتحانات مطابق نظامنامه که بعمل می‌آید نمرات امتحان سه ماهه کمک می‌کند بنمرات امتحان نهایی واگر محصل تحصلاتش در عرض سال خوب بوده است از این نمرات معلوم میشود.
بعضی از نمایندگان – مذاکرات کافی است.
رئیس– آقای مخبر فرهمند مخالفید؟ بفرمایید.
مخبر فرهمند– موقعی یک نفر نماینده می‌تواند عقاید و نظریات خودش را بیان کند که با بودجه مطرح است و یا لوایح خرجی وقتی که یک لوایحی را می‌آورند بکمیسیون بودجه گرچه کمیسیون بودجه آزاد است ومیتوانند وکلاء بروند ومطالب خودشان را بگویند ولی نمی‌شود تمام وکلاء بروند در کمیسیون بودجه و باید نظریات خودشان را در مجلس بگویند و تذکر بدهند. بنده عقیده‌ام این است که ضرر نداردیکقدری اجازه داده شود که صرف وقت شود برای توضیح یک مطلبی و یک تذکری اگر آقایان اجازه می‌فرمایند بنده تذکری دارم عرض کنم
(بعضی از نمایندگان: بفرمایید)
عرض کنم بنده خواستم تذکراً خاطر کفیل محترم معارف را مستحضر بکنم که یک معلمینی که برای طهران استخدام می‌فرمایید معارف همه جای مملکت حق دارد و می‌بایستی این نظری که برای مرکز هست برای تمام مملکت باشد بهترین نمونه همین سابقه است که در هر سال بعمل می‌آید در این مسابقه در ظرف این پنجسال که محصلین می‌روند باروپا شاید سی نفر اینها شاگردهای ولایات بوده‌اند نمی‌توانیم بگوییم که استعداد وهوش خارج از طهرانی کمتر است وباید مدراس آنجا را پست تر قرار داد ولی تا بحال تمام توجه دولت بمرکز است و حتی بعد از آنکه معلم اروپائی هم میخواهند بیشتر برای طهران تخصیص داده میشود این را می‌خواستم به آقا تذکر بدهم که توجهی بکند از این آقایانی که استخدام میشوندبولایات هم بفرستند.
رئیس– پیشنهادی از آقای مؤید احمدی رسیده است قرائت میشود: بنده پیشنهاد می‌کنم از اول مهر ۱۳۱۲ تمدید نماید.
رئیس– آقای مؤید احمدی.
مؤید احمدی – عرض کنم چون در لایحه نوشته‌اند که مجلس اجازه می‌دهد این معلم از اول تیر ماه استخدام شود در حالیکه الان هشتم امرداد است مدارس هم که تعطیل است و کار هم که نکرده دیگر این سه ماه را برای چه حقوق بدهید پانزدهم مهر مدارس باز میشود وازاول مهر بنده پیشنهاد کردم استخدام شود.
مخبر– این پیشنهادی که فرمودند شرطش قبول از هم هست برای اینکه این مستخدم موجود بوده است مستخدمی بوده است در کنترات وزارت معارف حالا کنتراتش سرآمده است و نمی‌شود گفت که این مدت را حقوق نگیرد و حالا این جا بیکار بگردد خیلی از مستخدمین هستند با اینکه خودشان هم راضی هستند که حقوق کم کنند کسی قبول نمی‌کند که آنها را نگاه دارد ولی یک مستخدمی که خوب کار کرده و دولت ازش راضی است واز عهده خدمتش خوب برآمده با اینکه در کمیسیون بودجه سه ماه از آخر مدت کسر کردیم به آن نظری که فرمودید و قرار شد که هر سال یکماه حق استفاده مرخصی دارد و آن یکماه را موقع تعطیل مدارس باید استفاده کند.
رئیس– آقایانی که پیشنهاد آقای مؤید احمدی را قابل توجه میدانند قیام فرمایند.
(عده قلیلی قیام نمودند).
رئیس– قابل توجه نشد. رأی می‌گیریم بماده اول آقایانی که موافقت دارند قیام فرمایند.
(اکثر برخاستند)
رئیس– تصویب شد. ماده دوم قرائت میشود:
ماده دوم – حقوق مسیو فونتانا در هر ماه ۳۲۵۰ ریال بعلاوه ۴۲ پهلوی خواهد بود.
رئیس– آقای شریعت زاده.
شریعت زاده – موافقم.
رئیس– آقایانی که با ماده دوم موافقت دارند قیام فرمایند.
(اکثر قیام نمودند)
رئیس– تصویب شد ماده سوم قرائت میشود.
ماده سوم – مستخدم مزبور در موقع تعطیل تابستانی مدارس سالی یکماه حق مرخصی با استفاده از حقوق خواهدداشت.
رئیس– آقای شریعت زاده.
شریعت زاده – موافقم.
رئیس – آقای روحی.
روحی – موافقم.
رئیس– موافقین با ماده سوم قیام فرمایند.
(اغلب برخاستند)
رئیس– تصویب شد. ماده چهارم قرائت میشود:
ماده چهارم – در صورتی که قرارداد استخدام مسیو فونتانا پس از ختم کنترات تجدید نشود مبلغ پنجاه پهلوی برای مخارج مسافرت بمشارالیه تأدیه خواهد شد.
رئیس– آقای شریعت زاده.
شریعت زاده – موافقم.
رئیس– موافقین با ماده چهارم قیام فرمایند.
(اکثر قیام نمودند).
رئیس– تصویب شد. ماده پنجم قرائت میشود:
ماده پنجم – وزارت معارف مجاز است سایر شرایط استخدام مسیو فونتانا را مطابق قانون استخدام اتباع خارجه مصوب ۲۳ عقرب ۱۳۰۱ تعیین و قرارداد او را امضاء نماید.
رئیس– اشکالی نیست؟
(گفته شد: خیر)
آقایانی که موافقت دارند قیام فرمایند.
(اغلب برخاستند)
رئیس– تصویب شد. مذاکرات درکلیات ثانی است
(بعضی ازنمایندگان: مخالفی نیست)
قبل از این که رأی با ورقه بگیریم خاطر آقایان را متوجه می‌کنم بطوری که درفراکسیون تصویب فرموده‌اند یک لایحه لازم و فوری است مربوط باداره صناعت که باید آن را بگذرانیم و بعلاوه یادی هم از جشن مشروطیت باید کرد. چون عادةً وقتی که رأی گرفته میشود رفقا بیرون می‌روند این بود که قبلاً تذکر دادم. آقایانی که موافقت دارند ورقه سفید خواهند داد.
(اخذ و شماره آراء بعمل آمده ۸۱ ورقه سفید تعداد شد)
رئیس– عده حاضر در موقع اعلام رأی صد نفر باکثریت ۸۱ رأی تصویب شد.
[۸- تقدیم لایحه تقاضای اعتبار برای خرید کارخانهای قندو تصویب آن]
رئیس– آقای رئیس صناعت
رئیس کل صناعت – گرچه ضیق وقت است یک لایحه است راجع باعتبارسیصد و شصت هزار لیره برای خرید کارخانهای قند که بقید یک فوریت تقدیم میشود.
(لایحه را تقدیم مقام ریاست نموده و بشرح ذیل قرائت شد)
ساحت محترم مجلس شورای ملی: ضمن ماده ۲۱ قانون متمم بودجه تا مبلغ چهارصد هزار لیره از محل ذخیره مملکتی جهت خرید دو کارخانه قند و پرداخت قروض کارخانه قند کرج تخصیص داده شده است چون از ابتداء تصمیم دولت خرید شش کارخانه بوده واز طرفی اعتبار مصوب مذکور در فوق برای پرداخت اقساط متعلقه هذه السنه و سایر مصارف مربوط بشش کارخانه از حیث مخارج حمل و نصب ماشین آلات وغیره کافی نخواهد بود بنابراین ماده واحده ذیل را پیشنهاد و با قید فوریت تقاضای تصویب می‌نماید.
ماده واحده – وزارت مالیه مجاز است که از اعتبار چهارصد هزار لیره مذکور در ماده ۲۱ قانون متمم بودجه ۱۳۱۲ مملکتی پس از وضع آنچه بر طبق قانون مزبوره باید بابت کارخانه کرج پرداخته شود بقیه را برای تأدیه اقساط هذه السنه خرید شش کارخانه قندسازی جدید ومخارج مربوطه بحمل و نصب آنها تخصیص داده و اضافه بر مبلغ مزبور تا مأخذ سیصدو شصت هزار لیره دیگر از محل ذخیره مملکتی جهت همین مقصود با رعایت قانون مصوب ۱۸ تیر ماه ۱۳۱۲ در وجه اداره کل صناعت و فلاحت بپردازد.
تبصره – مقررات قانون مصوب ۱۸ تیر ماه ۱۳۱۲ شمسی شامل کارخانه قندسازی کهریزک نیزپس از انجام عمل خریداری کل سهام برای دولت خواهد بود.
دشتی – یکمرتبه دیگر ماده را بخوانید. (بشرح فوق خوانده شد.)
رئیس– فوریت مطرح است
(بعضی از نمایندگان: مخالفی نیست)
آقایانی که با فوریت این لایحه موافقت دارند قیام فرمایند.
(اغلب قیام نمودند.)
رئیس– تصویب شد. ماده واحده مطرح است. آقای مهدوی.
آقا رضا مهدوی- بنده می‌خواستم از آقای رئیس صناعت توضیح بخواهم که این جا مبلغ را به لیره نوشته‌اند ولی آنطوریکه ما در روزنامه‌ها خواندیم برای خرید این کارخانه‌های قند دلار نوشته بودند خواستم سئوال کنم که وقتی که می‌پردازند با دلار خواهد بود و لیره تسعیر میشود یا خیر یا لیره است.
رئیس کل صناعت – خرید ما با دلار طلا است بنابراین از نقطه نظر اسعاری فرق نمی‌کند چه دلار باشد و چه لیره.
رئیس– آقای شریعت زاده.
شریعت زاده – نظر باینکه استفاده از این قبیل مؤسسات مربوط باین است که مقدمات آن را فراهم آورندو ناگزیرند از اینکه یک مقدماتی ایجاد شود بنده خواستم سئوال کنم که آیا آقای رئیس صناعت می‌توانند یک توضیحاتی راجع به آن مقدمات بدهند راجع بموضوع زراعت چغندر وکلیه اقداماتی که استفاده از کارخانه قندسازی مربوط به آن است و آیا اینکه چقدر طول می‌کشد که این کارخانها مستقر میشودوراه می‌افتد آیا مقدمات بعمل آمده است که تا وقتی کارخانه‌ها راه بیافتد مقدار کافی چغندر خواهند داشت واین مقدمات انجام شده است یا خیر.
رئیس صناعت – بنای کارخانه قند در دوره سابق که شروع کردیم تقریباً از ابتدای شروع تا وقتی که کارخانه تمام شد پانزده ماه طول کشید یعنی هشت ماه را دیگران متصدی بوده‌اند وهفت ماه را اداره صناعت متصدی بوده وتمام شد و این دو کارخنه راامیدواریم انشاءالله برای کامپانی یعنی دوره عمل ۱۳۱۳ کارخانه‌ها را تمام کنیم یکی در رینه باجک ورامین ویکی در بالانبوک مازندران در ۱۳۱۳ هم دو کارخانه شروع خواهیم کرد که باز در شهریور یعنی دردوره عمل ۱۳۱۴ بهره خواهد داد و دو تا در ۱۳۱۴ شروع خواهیم کرد که در ۱۳۱۵ دوره بهره آن خواهد بود انشاءالله باستعانت الهی. عرض کنم حضور آقا البته در مسئله چغندردرسال اول که کارخانه حاضر میشود بقدر امتحان ما چغندر تهیه می‌کنیم زیرا ممکن است کارخانه درحین عمل یک نواقصی پیدا کند چنانکه پارسال در قسمت کارخانه کرج در قسمت شدیرها یعنی آتش خانه‌های کارخانه یک نواقصی بود که بواسطه کالرین زغال ایجاد شده بود و بالاخره ۱۳-۱۴ هزار خروار چغندر بیشتر عمل نکرده وامسال این نواقص را رفع کردیم وامسال باید صد هزار خروار چغندر برای کرج داشته باشیم و ۶۰ هزار خروار برای کهریزک اینکارخانه‌ها هم عیناً بهره اش مثل کارخانه کرج خواهد بود یعنی صد هزار خروار راندمان خواهد داشت ولی متأسفانه امسال آفت کرم خیلی صدمهم زد و با اینکه مدافعه هم شد این مقدار چغندر رامتأسفانه نداریم لکن نهایت جدو جهد شده است و برای سنه آتیه کوشش میشود که تمام امراضی که برای چغندر قند است لوازم مدافعه اش را دولت تهیه خواهدکرد و مجهز خواهد شد که انشاءالله در سنوات آتیه در مقابل هر آفتی بتوانیم مقاومت کنیم بنابراین وقتی که صد هزار خرورا چغندر داشته باشیم بین چهارده هزار پانزده هزار خروار محصول قند خواهیم داشت.
جمعی از نمایندگان – مذاکرات کافی است.
رئیس– آقایانی که با ماده واحده مواقت دارند ورقه سفید خواهند داد.
(اخذ و شماره آراء بعمل آمده ۹۱ ورقه سفید تعداد شد.)
رئیس– عده حاضر در موقع اعلام رأی صد و هشت نفر باکثریت ۹۱ رأی تصویب شد.
[۹- نطق آقای رئیس بمناسبت جشن مشروطیت و اقتراع برای شرفیابی]
رئیس– روز شنبه ۱۴ امرداد مصادف است با جشن مشروطیت. برای ما موجب مفاخرت و رضامندی است که در این زمان بخصوص یعنی حکومت پهلوی – زمان مجد و عظمت – و عصر ترقی و شوکت مأمور و مسئول این مؤسسه هستیم.
(صحیح است)
اعلیحضرت پهلوی یک شخص نیست یک عصر است.
(صحیح است)
تحولات و ترقیهای روزافزون که بعد از پیدایش این شاهنشاه عظیم الشأن پیدا شده است بما اجازه می‌دهد که آخر سنه ۱۲۹۹ را مبدأ این عصر بشناسیم – و خود را خوشبخت بدانیم که با این نهضت ترقی و اصلاح معاصر – و نیکوتر آنکه خود ما در قسمتی وسیله و مباشر هستیم (صحیح است – احسنت) بنده نمی‌خواهم از مزایای این عصر صحبت کنم و ترقیات را شماره نمایم. دانشمندان از پیش گفته‌اند: مشک آن است که ببوید نه آنکه عطار بگوید. بحمدالله بقدری پیشرفتها محسوس است که نمودن آنها نمودن چراغ در روز است. مقصود بنده منحصراً تذکر از آن قسمتی است که با مشروطیت و قوانین تماس دارد و با امروز تناسب و ارتباط پیدا می‌کند (بفرمایید) برای این منظور هم سرمایه ذخیره دارم از یک روز دوشنبه در خاطره خودم برای چنین روزی نگاه داشته‌ام. در حضور همایونی صحبت از قوانین و نظامات بود، فرمودند «چه خوشبخت و سعادتمند است مملکتی که با قانون و نظامات اداره میشود، و همه کس و هر طبقه، در مقابل قانون مساوی و یکنواخت باشند.» باز فرمودند: «مشروطیت و قوانین، سابقاً کتابت و حرف بود، من حس احترام به قوانین را ایجاد و انشاء کردم.» این دو فرموده محکم و باریشه را اگر در فضائل و. پیشرفت معنوی مشروطیت قصار و موجب شرف و افتخار دانیم باید به حامی و مقوی این اساس که ما در آن عضو عامل هستیم بنام حق شناسی و شکرگذاری تهنیت و تبریک عرض کنیم و هیئتی را مأمور سازیم که احساسات و احترامات ما را بعرض برسانند. بنابراین اگر اجازه می‌فرمایید دوازده نفر به حکم قرعه برای انجام این مقصود انتخاب شوند.
(صحیح است – صحیح است)
(اقتراع بعمل آمده آقایان مفصلة الاسامی ذیل معین شدند)
حیدری، اسکندری، امیر تیمور، ملک مدنی، طالشخان فرشی، ایزدی، محسن خان قراگزلو، دبیر سهرابی مقدم، مؤید قوامی، دکتر امیر اعلم.
[۱۰- موقع و دستور جلسه بعد – ختم جلسه]
رئیس– اگر اجازه می‌فرمایید جلسه را ختم کنیم. جلسه آینده چهارشنبه اول شهریور سه ساعت قبل از ظهر. دستور لوایح وزارت عدلیه.
(مجلس نیم ساعت بعد از ظهر ختم شد.)
رئیس مجلس شورای ملی – دادگر