فرمان همایونی در خصوص اعلان جنگ ایران به ژاپن – و اعلام آن در مجلس شورای ملی

تاریخ تصویب: ۱۳۲۳/۱۲/۱۰
تاریخ انتشار: ۱۳۲۳/۱۲/۱۱

صورت مذاکرات روز ۱۰ اسفند ۱۳۲۳ مجلس شورای ملی:

نخست وزیر [مرتضی‌قلی بیات] – آقایان نمایندگان محترم می‌دانند که چون وضع سیاسی جهان ایجاب می‌نمود که دول آزادیخواه سیاست واضح و روشنی برای خود معین نماید دولت ایران با عقد پیمان سه گانه از بهمن ماه ۱۳۲۰ مخالفت خود را با دولی که بر علیه آزادی و دموکراسی مبارزه می‌نماید اعلام و با کلیه دول محور قطع رابطه نموده و خود را در ردیف مدافعین دموکراسی و آزادی ملل قرار داده، ضمناً برای اینکه در مبارزه با دولی که علمدار پایمال کردن حقوق بشریت هستند شریک باشد در شهریور ۱۳۲۲ به دولت آلمان اعلام جنگ داد. اینک هم برای اینکه در نبرد بر علیه دولی که از هیچ اقدام وحشیانه جهت اختناق ملل آزادیخواه مضایقه ندارند کاملاً سهیم و شریک باشیم و دولت ژاپن را هم یکی از دول بزرگ تجاوزکار می‌دانیم لهذا به اعلان جنگ به آن دولت تصمیم (نمایندگان – صحیح است – صحیح است) و بر حسب پیشنهاد دولت، فرمان همایونی شرف صدور یافت و از تاریخ نهم اسفند ۱۳۲۳ حالت جنگ بین ایران و ژاپن اعلام گردید. عین فرمان را هم می‌خوانم:

با تاییدات خداوند متعال
ما
پهلوی شاهنشاه ایران
بنا به پیشنهاد دولت، بر طبق اصل ۵۱ قانون اساسی، از تاریخ نهم اسفند ماه ۱۳۲۳ حالت جنگ را بین کشور خودمان و ژاپن مقرر و اعلام می‌داریم.

مراتب به سفارت سوئد که حافظ منافع ژاپن در ایران است اطلاع داده شده.

در پایان برای اینکه معلوم باشد مجلس شورای ملی و ملت ایران این اقدام دولت را تصدیق دارند تقاضای رأی اعتماد می‌نماید.

دکتر رادمنش – بطور کلی در اطراف سیاست خارجی دوات در مجلس کمتر صحبت می‌شود بمناسبت اعلان جنگی که دولت ما به ژاپن داده‌ است بنده صلاح میدانم که مجلس شورای ملی در اطراف بیانات آقای نخست وزیر و بطور کلی در اطراف سیاست خارجی دولت وارد بحث بشوند البته آقایان نمایندگان میدانند که در این اواخر کنفرانس‌ها و مجامعی در غالب نقاط دنیا تشکیل می‌شود و خیلی از مجالس بزرگ مانند مجلس انگلستان و مجلس مصر در اطراف سیاست خارجی خودشان مباحثاتی کرده‌اند و بنده صلاح میدانم چون سیاست خارجی ما کاملاً روشن نیست و دولت هم معلوم نیست چه اقداماتی کرده‌است و اگر هم اقداماتی کرده‌ است تا کنون ظاهر نشده‌است بنده صلاح می‌دانم که آقایان نمایندگان اجازه بدهند در اطراف سیاست خارجی دولت و در اطراف بیانات آقای نخست وزیر در این جا بحث بشود و اگر هم صلاح نمی‌دانند که این بحث در جلسه علنی مجلس بشود ممکنست جلسه سری تشکیل بدهند و در اطراف سیاست خارجی بحث شود. وزیر امور خارجه (آقای انتظام) – دولت هیچ مانعی نمی‌بیند که اگر مجلس شورای ملی لازم بداند در هر موقعی که مقتضی باشد لازم هم نیست جلسه سری باشد در جلسه علنی موضوع سیاست خارجی مطرح شود و دولت برای دادن هر توضیحی حاضر است ولی بنده تصور می‌کنم که بهیچوجه موقعش حالا نباشد زیرا دولت ایران یک تصمیمی گرفته‌است و مطابق قانون اساسی هم این حق برای پادشاه شناخته شده و بموجب آن حق اعلان جنگ داده شده‌است و حالا برای اینکه معلوم شود مجلس شورای ملی و ملت ایران هم این عمل دولت را تصدیق دارد تقاضای رأی اعتماد شده‌ است. (صحیح است)

فاطمی – عرض کنم به عقیده بنده و سایر آقایان رفقای مجلسی این عملی که دولت کرده‌است تا حدی هم تأخیر شده‌ است (صحیح است) و زودتر از اینها می‌بایستی انجام می‌شد موضوع سیاست خارجی را هم که آقا اشاره فرمودند سیاست خارجی ما خیلی روشن است و اساس سیاست خارجی ما روی پیمان سه گانه‌است راجع به رأی اعتمادی هم که آقای نخست وزیر خواسته‌اند بنده برای این موضوع بخصوص رأی اعتماد می‌دهم و خیال می‌کنم سایر آقایان رفقا هم رأی خواهند داد (صحیح است)

رئیس – عده حاضر ۹۴ نفر بود. با ۹۱ رأی، اعتماد به دولت ابراز شد.

دسته‌ها