رأی ﺷﻤﺎره ٣٢٢٢۰٣ – ١۴۰٣/۲/۱۱ ھﯿﺄت ﻋﻤﻮﻣﯽ دﯾﻮان ﻋﺪاﻟﺖ اداری: ابطال ﺟﺰء ٣ از ﺗﺒﺼﺮه ﯾﮏ ﺑﻨﺪ ٢ ﻣﺎده ﯾﮏ آﯾﯿﻦ‌ﻧﺎﻣﻪ اﺟﺮاﯾﯽ ﻗﺎﻧﻮن ﺳﺎﻣﺎﻧﺪھﯽ و ﺣﻤﺎﯾﺖ از ﺗﻮﻟﯿﺪ و ﻋﺮﺿﻪ ﻣﺴﮑﻦ ﻣﺼﻮب ﺳﺎل ١٣٨٧ ھﯿﺄت وزﯾﺮان

تاریخ تصویب: ۱۴۰۳/۰۲/۱۱
تاریخ انتشار: ۱۴۰۳/۰۳/۲۹

اولاً براساس ماده 1 قانون ساماندهی و حمایت از تولید و عرضه مسکن مصوب سال 1387 مقرر گردیده است: «به منظور تأمین مسکن و سهولت دسترسی فاقدین مسکن به ویژه گروه های کم‌ درآمد به خانه مناسب، ارتقاء کیفی و کمی مسکن تولیدی کشور، حمایت از سرمایه‌‌ گذاری در امر تولید مسکن با استفاده از فناوری های نوین و تولید صنعتی مسکن، بهسازی و نوسازی بافتهای فرسوده شهری و سکونتگاه های غیررسمی و مقاوم‌ سازی واحدهای مسکونی موجود، دولت موظّف است از طریق حمایت های لازم از قبیل تأمین زمین مناسب و کاهش یا حذف بهای زمین از قیمت تمام شده مسکن، تأمین تسهیلات بانکی ارزان قیمت، اعمال معافیت های مالیاتی و تأمین سایر نهاده‌ های مورد نیاز بخش مسکن در چهارچوب مفاد این قانون، تدوین نظامات و مقررات ملّی ساخت و ساز و اعمال نظارت بر تحقّق آنها و افزایش ظرفیت سرمایه‌‌گذاری در بخش تولید و عرضه مسکن با هدف تأمین مسکن برای فاقدین مسکن (جهت هر خانوار یک‌‌ بار) با رعایت مقررات ملّی ساختمان و الگوی مصرف مسکن و اصول شهرسازی و معماری اقدام نماید» و لذا در این ماده عبارت «فاقدین مسکن» به نحو مطلق آمده و معلولین ذهنی از ماده 1 قانون مذکور مستثنی نشده‌ اند. ثانیاً برمبنای ماده 1 قانون جامع حمایت از حقوق معلولان مصوب 1383 مقرر گردیده است: «دولت موظّف است زمینه‌ های لازم را برای تأمین حقوق معلولان، فراهم و حمایت های لازم را از آنها به عمل آورد» و براساس تبصره این ماده نیز: «منظور از معلول در این قانون به افرادی اطلاق می ‌گردد که به تشخیص کمیسیون پزشکی سازمان بهزیستی بر اثر ضایعه جسمی، ذهنی، روانی یا توأم اختلال مستمر و قابل توجهی در سلامت و کارایی عمومی وی ایجاد گردد، به طوری که موجب کاهش استقلال فرد در زمینه ‌های اجتماعی و اقتصادی شود» و لذا براساس این ماده و تبصره آن، معلولین ذهنی نیز علاوه بر معلولان جسمی – حرکتی باید از حقوق و حمایتهای اختصاص یافته به معلولین برخوردار باشند. بنا به مراتب فوق و با عنایت به اینکه به موجب جزء 3 تبصره 1 بند 2 ماده 1 آیین ‌نامه مورد اعتراض، معلولین ذهنی از شمول معلولینی که می ‌توانند بدون شرط تأهل و بدون شرط سرپرست خانوار بودن در زمره متقاضیان واجد شرایط جهت برخورداری از مزایای موضوع ماده 1 قانون ساماندهی و حمایت از تولید و عرضه مسکن مصوب سال 1387 قرار بگیرند خارج شده و این مزایا صرفاً به معلولین جسمی، حرکتی اختصاص یافته و این امر مصداق بارز ترجیح بلا مرجح است، لذا جزء 3 تبصره 1 بند 2 ماده 1 آیین ‌نامه اجرایی قانون ساماندهی و حمایت از تولید و عرضه مسکن مصوب سال 1387 هیأت وزیران، دایره شمول ماده 1 قانون مزبور و تبصره ماده 1 قانون جامع حمایت از حقوق معلولان مصوب سال 1383 را محدود نموده و‌ خلاف قانون و خارج از حدود اختیار است و مستند به بند 1 ماده 12 و ماده 88 قانون دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 ابطال می‌ شود. این رای براساس ماده 93 قانون دیوان عدالت اداری (اصلاحی مصوب 1402/2/10) در رسیدگی و تصمیم ‌گیری مراجع قضایی و اداری معتبر و ملاک عمل است.

حکمتعلی مظفری