تعیین برنامه جامع توسعه امور زنان و خانواده موضوع ماده ۲۳۰ قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران

هیئت وزیران در جلسه مورخ ۱۳۹۲/۱/۱۸ بنا به پیشنهاد مرکز امور زنان و خانواده و تأیید معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهور و به استناد ماده (۲۳۰) قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران – تصویب نمود:

برنامه جامع توسعه امور زنان و خانواده موضوع ماده (۲۳۰) قانون یادشده به شرح پیوست که تأیید شده به مهر “دفتر هیئت دولت ” است ، تعیین می شود.

محمدرضا رحیمی
معاون اول رییس جمهور

---

برنامه جامع توسعه امور زنان و خانواده

ارتقاء سلامت

اصول و ارزشها
*حداکثر سلامت ممکن به مثابه حق برای آحاد جامعه زنان
*عدالت اجتماعی در تامین سلامت برای همه اقشار جامعه و گروهای سنی
*نگاه جامع و همه جانبه به سلامت
*تاکید بر سلامت روحی ومعنوی به عنوان زیربنای سلامت جسمی
*تاکید بر پیشگیری و سلامت محوری به جای درمان محوری
* اخلاق محوری و حفظ کرامت و شان انسانی با تاکید بر عفاف درنظام سلامت
*همبستگی و انسجام اجتماعی در ارتقاء سلامت

ماموریت
ایجاد زیرساخت فرهنگی، انسانی ، تخصصی و فناورانه در کلیه عرصه های جامعه و نظام سلامت کشور در سطوح سه گانه پیشگیری به منظور ارتقاء سلامت زنان در ابعاد معنوی، روانی ، و جسمی در ابعاد فردی، خانوادگی و اجتماعی

چشم انداز
” ایران اسلامی جامعه ای تراز و الگو درحوزه سلامت زنان
برخوردار اززنانی توانمند، آگاه ، با نشاط و بهره مند ازعمری طولانی با حداکثر سلامت جسمی ، روانی و معنوی در ابعاد فردی ، خانوادگی و اجتماعی برپایه قوانین ، فرهنگ ، زیرساخت ها و نظام مدیریت سلامت عدالت محور و حامی مشارکت موثر زنان در ایجاد و رشد خانواده و نسل صالح ، سالم و بالنده
*سازمان های حمایت کننده مادی و معنوی
*سازمان های آموزشی و پژوهشی

تغذیه
تغذیه سالم براساس هرم غذایی بایستی انجام شود. در سبد غذایی خانواده باید کلیه گروه های اصلی غذایی شامل گوشت، پروتئین، کربوهیدرات، میوه و سبزی، شیر و لبنیات و…. وجود داشته باشد و میزان مصرف نیز بر اساس واحد تامین کننده سلامتی باشد.

گروه متفرقه این …..نشان می دهد که قندها وچربی ها درسایر گروههای غذایی نیز وجود دارد.
گروه گوشت ، حبوبات …..وتخم مرغ ۲تا ۳ واحد
گروه شیرو لبنیات ۲تا۳ واحد
گروه میوه ها ۲ تا ۳ واحد
گروه سبزیها ۳ تا ۵ واحد
گروه نان وغلات ۶ تا ۱۱ واحد
شکل ۲ : هرم غذایی ومیزان نیازبدن به هریک ازگروه های اصلی غذایی
زنان سالمند بیماری های مزمن ، کاهش بینایی،
زنان بزرگسال بیماری های مزمن غیرواگیر ، خشونت و حوادث ، خودکشی ،
زنان بالغ STI ، HIV وHPV ، مرگ ومیرناشی ازبارداری وزایمان
دختران نوجوان مشکلات روانی ، مصرف دخانیات و الکل ، رژیم غذایی نامناسب ، عدم فعالیت فیزیکی ، بیماریهای جنسی
دختر بچه‌­ها ذات الریه و اسهال ، بیماریهای عفونی ، سوء استفاده جنسی
شکل ۱: دوره های مختلف سنی و مسایل مربوط به هردوره

گروه های درمعرض خطر بالا
گروه هایی اززنان که به دلیل شرایط خاص خانوادگی ، اجتماعی ،تحصیلات ، اقلیمی و جغرافیایی ، فرهنگی و … دسترسی کافی به خدمات نداشته یا نیازهای ویژه ای دارند که خاص این گروه بوده و باید برای آن برنامه مناسبی اتخاذ گردد.این گروه های در معرض خطر عبارتند از:
*زنان فقیر
*بدسرپرست
*زنان عشایر- زنان روستایی
*زنان معلول و ناتوان
*زنان درمعرض آسیب (زنان زندانی ، زنان پناهنده و…)

بیماری
بار بیماری این امکان رافراهم می آورد که طول زمان و دروه ابتلا به هربیماری یا آسیب خارجی و پیامدهای غیرکشنده آن را برحسب ناتوانی به ازای موارد جدید (بروز) یا قدیم و جدید (شیوع) ، در کنار زمان از دست رفته در اثر مرگ زودرس ناشی از همان بیماری یا آسیب ، به عنوان شاخصی که برآیند سطوح مختلف سلامتی جامعه باشد ، نشان داد. به عبارت دیگر مجموع عمر ازدست رفته در نتیجه مرگ زودرس ؛ بعلاوه زمان سپری شده توام با ناتوانی ومعلولیت در با بیماری ها ارائه می شود.
پس بار بیماری ها (Disability Adjusted LifeYears) یا DALY عبارتست از :
DALYs=YLL+YLD
که درآن :
*: (YLL) Years of Life Lost due to premature moratality سال های ازدست رفته عمر به دلیل مرگ زود هنگام
* : (YLD) Years of Life Lost due to Disability سال های ازدست رفته سلامتی به علت سپری شدن با ناتوانی یا معلولیت

عوامل خطر
خطر یعنی احتمال ایجاد یک پیامد نامطلوب یا هرعاملی که این احتمال را افزایش دهد .خطرات حقیقی سلامت ، به طورعمده عوامل واقعی بیماری ها و همچنین حوادث عمده می باشند. برای شناسایی اثرهرعامل خطر برروی بیماری ها ازشاخص باربیماری منتسب به عامل خطراستفاده می شود . این شاخص بیان می دارد که با حذف خطر عامل بیماری چند درصد از موارد بروز بیماری درآینده کاهش خواهد یافت.

مداخلات
به طورمعمول خدمات بهداشتی درسه سطح سازمان دهی و هرسطح به وسیله سطح بالاتری که بیماران به آن ارجاع می شود. این سطوح عبارتند از : سطح اول ، سطح دوم و سطح سوم.

سطح اول مراقبت های بهداشتی – خدمات پیشگیری
سطح مراقبت اولیه بهداشتی نخستین سطح تماس بین اشخاص و نظام خدمات بهداشتی است. دراین سطح مراقبت­های بهداشتی ضروری یعنی اولیه ، ارائه می شود. بخش بزرگی ازناراحتی ها و دشواری های موجود بهداشتی را می توان دراین سطح به نحو مطلوبی ، برطرف کرد. این سطح درتماس بسیارنزدیک با مردم است . ( درایران مراقبت های اولیه بهداشتی به وسیله مراکز بهداشتی درمانی و خانه های بهداشت وبا مشارکت مردم انجام می گیرد).
* سلامت روانی : همان قدرت سازگاری وتطابق با شرایط محیطی و عکس العمل مناسب در مقابل مشکلات و حوادث زندگی است.
نشانه های سلامت روانی :سازگاری فرد با خودش ودیگران ، قضاوت نسبتا صحیح وعملکرد مناسب در برخورد با مسایل و مشکلات ، انتقاد پذیری.
*سلامت اجتماعی : انسان یک موجود اجتماعی است ودر ارتباط با افراد دیگر وجامعه خود زندگی می کند و سلامتش مرتبط با سلامت این ارتباط است.
برخی عوامل اجتماعی منفی :فقرمالی و فرهنگی ،بیکاری، کمی درآمد، بی سوادی ، فرهنگ کاروتلاش ،ناامنی ، جنگ و مهاجرت ، درگیرهای قومی ، مسکن نامناسب ، تبعیض ، قانون گریزی ، حاشیه نشینی ، استرس درجامعه ، سوانح وحوادث ، طلاق ، اعتیاد ، فحشا، ناامنی غذا ودارو،و…
* سلامت معنوی :تلاش برای دستیابی به اهداف والا و معنا بخشیدن به زندگی است.
نشانه های سلامت معنوی : عدم احساس پوچی و بیهودگی ، ایمان ، پای بندی اخلاقی ، تعاون ، حسن ظن ، بردباری دربرابر مشکلات ، رضایت و…

مرکز امور زنان وخانواده
ریاست جمهوری

برنامه جامع توسعه امورزنان و خانواده (ماده ۲۳۰ برنامه پنجم توسعه) -عنوان برنامه : ارتقاء سلامت

کمیته راهبری: مریم مجتهد زاده ، مهندس اعظم فراحی ، دکتر فاطمه بداغی ، دکترکبری خزعلی ، دکترطیبه صفایی ، پروین هدایتی ، مرضیه طالب
ناظران : دکتر ابراهیم نیک منش ، دکتر عبدالعلی رضایی
کارگروه تلفیق و تدوین برنامه : دکتر مهدی الیاسی ، دکتر مهدی محمدی ، مهندس امیرشجاعان ، الهام هاشمی ، مهندس نعیم جاوید، مهندس ایرج تاج الدین ، مهندس سیاوش ملکی فر، مهندس احمد الهیاری ، مرحومه مهندس سونیا دباغی ، مهندس محمد موسی زاده ، مهندس پردیس نوری ، مهندس رضا جابری ، مهندس ناصرنوروزی ، مهندس بیتا کمالی ، مهندس عطیه دلاور، آقای هادی کیقبادی و …
دبیرخانه تخصصی:آقای دکتر امامی رضوی ، خانم دکتررخشانی ، آقای دکتر مطلق ، خانم دکتر احمدی ، خانم محبی ، خانم دکترعلامه ، خانم دکترباروتی ، خانم طائری ، خانم دکترترکستانی ، آقای دکتر مصداق نیا ، آقای محبی تبار ، خانم علامه ، خانم مدیریان ، خانم دینی ، خانم دکتر طاهره سموات ، آقای دکتر نیک فرجام ، آقای دکتر ناصحی ، آقای دکتریمانی ، مهندس حمید اسمعیل زاده ، افسانه امیدی مراد، دکتر نرگس رستمی گوران ، دکتر فاطمه رجبی ، دکتر سید حامد حسینی

کلیه حقوق مادی و معنوی این سند متعلق به مرکز امورزنان و خانواده ریاست جمهوری می باشد. هرگونه تکثیر و نشر تمام یا بخشی از این سند منوط به اجازه ی کتبی این مرکز است. نقل مطالب با ذکر مشخصات کامل سند و نام مرکز امور زنان و خانواده ریاست جمهوری بلامانع است.

گسترش فرهنگ عفاف و حجاب

راهبرد	برنامه	راهبرد	برنامه	راهبرد	برنامه	راهبرد	برنامه
دستگاههای دولتی ،اصناف و اماکن عمومی	عمومی	اجرای طرح تدوین ضوابط و الگوی عفاف و حجاب درادارات ،اصناف و اماکن عمومی و نظارت برحسن اجرای آن ها در ابعاد تولید و توزیع	تعداد طرح	اجرای طرح تدوین ضوابط ع	وزارت کشور	مرکز امورزنان و خانواده ریاست جمهوری	۱
		اجرای طرح تدوین و ضوابط والگوی عفاف و حجاب دردانشگاهها نظارت برحسن اجرای آن ها درابعاد تولید و توزیع	تعداد طرح	اجرای طرح تدوین ضوابط	وزارت علوم ، تحقیقات و فناوری	مرکز امورزنان و خانواده ریاست جمهوری	۱
		ایجادهماهنگی راهبردی درخصوص طرح های فرهنگی واجتماعی و انتظامی درخصوص حجاب و عفاف با استفاده ازظرفیت ستاد ملی زن و خانواده	تعداد طرح های دریافتی	اجرای طرح های مصوب	ستاد ملی زن وخانواده	–	۱
		تدوین ضوابط حمایت و تشویق بانوان محجبه دردستگاه های اجرایی و ضوابط برخورد با هرگونه تعرض و تحقیر این بانوان دراماکن مختلف	تعداد طرح	اجرای طرح تدوین ضوابط	ستاد ملی زن وخانواده	مجلس شورای اسلامی ، وزارت تعاون، کارورفاه اجتماعی ، وزارت فرهنگ وارشاد اسلامی	۲
		ایجاد نظام ارزیابی عملکرد برای پایش میزان تحقق وظایف و مسئولیت های دستگاه های مختلف اجرایی در حوزه عفاف و حجاب	نظامنامه	ایجاد نظام ارزیابی عملکرد	ستاد ملی زن وخانواده	مرکز امورزنان و خانواده ریاست جمهوری	۱

هدف	راهبرد	برنامه	واحد سنجش	هدف پنج ساله	دستگاه مجری	دستگاه همکار	اولویت‌
هدف ۳:ایجاد زمینه لازم برای دسترسی زنان و دختران به پوشاک اسلامی جذاب ومطلوب مطابق با سلایق ،نیازها و ضوابط شرعی وقانونی	راهبرد ۱: زمینه سازی برای تبدیل ایران به قطب صنعت فرهنگی پوشاک اسلامی دردنیای اسلام	برگزاری جشنواره های استانی عفاف وحجاب مبتنی برفرهنگ بومی و سنت های محلی	تعداد استان های میزبان جشنواره	برگزاری جشنواره دوسالانه در استان های منتخب	وزارت کشور	وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و مرکزامورزنان و خانواده ریاست جمهوری	۱
		بازارسازی برای صنعت پوشاک اسلامی ازطریق برگزاری نمایشگاهای عرضه مستقیم پوشاک اسلامی درسراسرکشوروسایرکشورهای اسلامی	تعداد نمایشگا ه ها	برگزاری نمایشگاه پوشاک اسلامی درسطح کشورواستان ها و بین المللی	وزارت فرهنگ وارشاد اسلامی	وزارت کشور ومرکز امورزنان و خانواده ریاست جمهوری	۲
		ایجاد رشته تحصیلی طراحی پوشاک اسلامی درمقاطع تکمیلی وراه اندازی پارک فناوری ومرکزرشد برای توسعه نوآوری صنعت عفاف وحجاب با محوریت یکی ازدانشگاه ها	تعداد رشته ها	ایجاد ۵ رشته کارشناسی ارشد وسه مرکز رشد دراستان های مستعد	وزارت علوم و تحقیقات وفناوری	مرکزامورزنان وخانواده ریاست جمهوری	۱
		حمایت از ایجاد برند ملی درحوزه پوشاک اسلامی	میزان اعتبار تخصیصی ( برحسب درصدی ازکل)	تخصیصی اعتبار سالانه برای حمایت از تعاونی های پوشاک اسلامی	وزارت تعاون ، کارورفاه اجتماعی	وزارت فرهنگ وارشاد اسلامی ، وزارت صنعت معدن و تجارت	۱

هدف	راهبرد	برنامه	واحد سنجش	هدف پنج ساله	دستگاه مجری	دستگاه همکار	اولویت‌
	راهبرد ۲: تقویت نقش رسانه ها در توسعه فرهنگ عمومی ترویج عفاف و حجاب	برگزاری کرسی های آزاداندیشی و نشست های تخصصی برای پاسخگویی به شبهات مرتبط با حوزه عفاف و حجاب دردانشگاه ها به ویژه دردانشگاه ها ی کلیدی	تعداد کرسی های آزاد اندیشی	برگزاری ۲۰۰ کرسی آزاد اندیشی	وزارت علوم و تحقیقات وفناوری	مرکزامورزنان و خانواده ریاست جمهوری	۱
		تهیه پودمان آموزشی ترویج فرهنگ عفاف و حجاب خانواده ها ازطریق رسانه های دیداری، شنیداری،مجازی و باکمک سازمان های مردم نهاد	تعداد برنامه های تبلیغی	۲۰۰ برنامه تبلیغی کوتاه ویک سایت تبلیغی وکاربردی	سازمان صدا وسیما	وزارت ورزش و جوانان ،مرکز امورزنان و خانواده وزارت فرهنگ وارشاد اسلامی	۱
		تولید برنامه های ترویجی توسط رسانه ملی درقالب فیلم ، انیمیشن ، اجرای نمایش و نظایر آن درخصوص عفاف و حجاب	تعداد برنامه ها	تولید ۱۰۰ برنامه	سازمان صدا وسیما	مرکزامورزنان و خانواده ریاست جمهوری ، وزارت فرهنگ وارشاد اسلامی
		تدوین برنامه های تبلیغی برای ترویج و آگاه سازی نقش والدین (عاطفه مادران و غیرت پدران ) درعفاف و حجاب نسل جوان	تعداد برنامه های تبلیغی	طراحی بسته تبلیغ ویژه اماکن عمومی و اصناف و توزیع آن درسراسرکشور	وزارت فرهنگ وارشاد اسلامی	مرکزامورزنان و خانواده ریاست جمهوری ، وزارت کشور، وزارت بازرگانی	۲
		الگوسازی جامعه با معرفی زنان موفق، اندیشمند و فرهیخته مقید به عفاف و حجاب	تعداد جشنواره	برگزاری جشنواره دوسالانه زنان محجبه اندیشمند و فرهیخته	وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی	وزارت علوم ،تحقیقات و فناوری ، مرکز امورزنان وخانواده ریاست جمهوری	۱

هدف	راهبرد	برنامه	واحد سنجش	هدف پنج ساله	دستگاه مجری	دستگاه همکار	اولویت‌
		حمایت ازطرح های کاربردی درخصوص حدود شاخصه های حجاب وعفاف شرعی وتطبیق آن با نیازها وسلایق گروه های مختلف سنی ،تحصیلی و اجتماعی زنان ودختران	تعداد طرح	حمایت از۳۰طرح	سازمان تبلیغات اسلامی	وزارت علوم تحقیقات وفناوری – وزارت فرهنگ وارشاد اسلامی	۱
		حمایت ازطرح های رصدگری اجتماعی درخصوص نگرش ها ورفتارهای زنان ودختران درگروه های مختلف سنی ، تحصیلی واجتماعی و جغرافیایی با مشارکت سازمان مردم نهاد	تعداد طرح	حمایت از ۳۰ طرح	سازمان تبلیغات اسلامی	وزارت علوم تحقیقات وفناوری – وزارت فرهنگ وارشاد اسلامی	۱
		حمایت ازشکل گیری مراکز پژوهشی حوزوی ودانشگاهی با مشارکت تشکل های مردم نهاد	تعداد موسسه	حمایت از شکل گیری پنج موسسه	سازمان تبلیغات اسلامی	وزارت علوم تحقیقات وفناوری – وزارت فرهنگ وارشاد اسلامی مرکزامورزنان و خانواده ریاست جمهوری	۱
		حمایت ازطرح های پژوهشی ورصدگری درخصوص آثار وتبعات فرهنگ غربی پوشش وتاثیرات مخرب آن برجامعه وکرامت انسانی زنان	تعداد طرح پژوهشی	حمایت از ۵۰ طرح پژوهشی	وزارت فرهنگ وارشاد اسلامی	سازمان تبلیغات ، سازمان صداوسیما، وزارت علوم، تحقیقات وفناوری	۲
	راهبرد۲:ایجاد زمینه نهادی لازم برای مفهوم سازی والگوسازی عفاف وحجاب	حمایت ازطرح های تحقیقاتی با محوریت شناسایی رویکردها وابزارهای تبلیغی وترویجی مناسب برای تقویت حجاب وعفاف درسطوح مختلف جامعه	تعداد طرح	حمایت از۱۰طرح	وزارت فرهنگ وارشاد اسلامی	سازمان تبلیغات ، حوزه های علمیه، وزارت علوم، تحقیقات وفناوری	۱

راهبرد	برنامه
راهبرد ۱: تعیین ضوابط مرزها ونهادینه سازی عفاف وحجاب دردستگاه های دولتی،اصناف واماکن عمومی	اجرای طرح ارزیابی حجاب و عفاف درسطوح کشور
	اجرای طرح تدوین ضوابط والگوی عفاف وحجاب درادارات، اصناف واماکن عمومی و نظارت برحسن اجرای آن ها در ابعاد تولید و توزیع
	ایجاد هماهنگی راهبردی درخصوص طرح های فرهنگی و اجتماعی و انتظامی درخصوص حجاب و عفاف با استفاده از ظرفیت ستاد ملی زن وخانواده
	تدوین ضوابط حمایت و تشویق بانوان محجبه دردستگا ه های اجرایی و ضوابط برخورد با هرگونه تعرض و تحقیر این بانوان در اماکن مختلف
	ایجاد نظام ارزیابی عملکرد برای پایش میزان تحقق وظایف ومسئولیت های دستگاه های مختلف اجرایی درحوزه عفاف وحجاب

-** توضیح:
لازم به ذکر است که برنامه های ذکرشده در جداول حسب شرایط منطقه ای و بومی هراستان ویا برنامه ها واسناد بالادستی دستگاههای اجرایی به شرط تطابق با راهبردها و راهکارهای این سند قابل تنظیم مجدد می باشد.

راهبرد	برنامه
راهبرد ۱: گسترش وتعمیق برنامه های ترویجی درسطوح مختلف نظام آموزشی کودکان ،نوجوانان و جوانان	تربیت مروجین وراه اندازی شبکه تبلیغی عفاف وحجاب درنظام آموزشی کشور(مهد کودک ها ، مدارس ودانشگاه ها) با بهره گیری ازفارغ التحصیلان زن حوزوی سطوح ۳
	تدوین بسته های آموزشی وترویجی ویژه مهدهای کودک دخترانه برای ترویج عفاف و حجاب
	تدوین بسته های آموزشی و ترویجی ویژه مدارس دخترانه برای ترویج عفاف وحجاب
	تدوین بسته های آموزشی عفاف ویژه مردان وارائه آن دررسانه ها ونظام آموزشی کشور
	برگزاری جشنواره سالانه دانشجویی عفاف و حجاب و تقدیر ازدانشجویان ونخبگان موفق محجبه
	برگزاری کرسی های آزاد اندیشی ونشست های تخصصی برای پاسخگویی به شبهات مرتبط با حوزه عفاف وحجاب دردانشگاه ها به ویژه دانشگاه کلیدی
راهبرد ۲: تقویت نقش رسانه ها درتوسعه فرهنگ عمومی و ترویج عفاف وحجاب	تهیه پودمان آموزشی ترویج فرهنگ عفاف و حجاب خانواده ها ازطریق رسانه های دیداری ، شنیداری ، مجازی وبا کمک سازمان های مردم نهاد
	تولید برنامه های ترویجی توسط رسانه ملی درقالب فیلم، انیمیشن ، اجرای نمایش ونظایر آن درخصوص عفاف وحجاب
	تدوین برنامه های تبلیغی برای ترویج وآگاه سازی نقش والدین ( عاطفه مادران وغیرت پدران) درعفاف وحجاب نسل جوان
	حمایت ازترویج عفاف والگوهای مناسب حجاب و تبلیغ آن درتبلیغات شهری ، اماکن عمومی ، اداره جات واصناف
	حمایت ازحضوردرشبکه های اجتماعی ورسانه های مجازی برای تبلیغ فرهنگ عفاف وحجاب وپاسخ به شبهات قشرجوان
	تدوین برنامه های تبلیغی ازآسیب های فرهنگی غربی برای جامعه ،خانواده وشان کرامت انسانی زن برای مخاطبین داخلی وبین المللی

ماموریت
“تبین الگوها وضوابط عفاف وحجاب درسطوح فردی واجتماعی ونیزترویج ، فرهنگ سازی و نهادینه سازی آن درجامعه اسلامی با حفظ کرامت انسانی “

چشم انداز
” جامعه اسلامی ایران ، درپرتوایمان ، تقوی ، کرامت ، آگاهی و پرورش اسلامی زنان ومردان وتقویت نظام خانواده و فرهنگ عمومی درحفظ عفاف و حجاب در چارچوب موازین شرعی ، الگوی کرامت و شأن حقیقی زن مسلمان ، تحکیم خانواده و حضور مؤثر زنان مومن، توانمند و فرهیخته درتعالی جامعه خواهد بود “

اهداف راهبردی
هدف راهبردی ۱: تبیین مفاهیم والگوسازی عفاف وحجاب درسبک زندگی اسلامی ایرانی درهمه عرصه های فردی واجتماعی
هدف راهبردی ۲: تعلیم و تربیت ،تبلیغ وترویج فرهنگ عفاف و حجاب درسطح جامعه با تاکید برنسل آینده
هدف راهبردی ۳: ایجاد زمینه لازم برای دسترسی زنان ودختران به پوشاک اسلامی جذاب و مطلوب مطابق با سلایق ،نیازها و ضوابط شرعی وقانونی
هدف راهبردی ۴: تعیین ضوابط، مرزها ونهادینه سازی عفاف و حجاب دردستگاه های دولتی ، اصناف و اماکن عمومی
توسعه شبکه طراحی ، تولید و توزیع پوشاک اسلامی: توسعه ساز وکارطراحی پوشاک اسلامی مانند طراحان ، سرمایه گذاران ،دانشگاه ها و موسسات آموزشی طراحی مدولباس اسلامی ، ژورنال ها و مجلات مربوطه و برگزاری رویدادها ،همایش ها و نمایشگاه های مد ولباس اسلامی در این مولفه اهمیت می یابد. همچنین ، توسعه توسعه صنعت تولید وتوزیع پوشاک اسلامی شامل تولید کنندگان پارچه و لباس ، ساماندهی توزیع – کنندگان و خرده فروشان ، همکاری با تولید کنندگان خارجی برای برون سپاری تولید محصولات و کاهش قیمت تمام شده دراین حوزه اهمیت دارد.

مولفه سوم : نهادینه سازی
موضوع مهم بعدی نهادینه سازی پوشاک اسلامی درجامعه ، اماکن عمومی و محیط های کاری درسازمان ها و دستگاه های دولتی و غیردولتی است . این بخش نیز با استفاده از ابزارهای الگوسازی و تنظیم مقررات و ضوابط انجام می گردد.

۲-۲. موضوعات پشتیبان
موضوعات پشتیبان ،ساختارها یا فرایندهایی که به نظام سیاست گذاری و اجرایی درجهت حمایت از انجام فرایندهای اصلی می باشد مربوط می شود.مهمترین مواردی که با توجه به مطالعات به عنوان پشتیبان درحوزه توسعه فرهنگ عفاف و حجاب شناسایی شده است ، عبارتند از : توسعه پژوهش و نیزسازمان های مردم نهاد فعال دربخش زنان وخانواده است . همچنین وجود زیرساخت های قانونی مقرراتی درکشور ونیزبرخورداری ازساختار مناسب درحوزه ی توسعه فرهنگ عفاف وحجاب مربوط می شود.
شده است تا اطمینان حاصل شود که کلیه موارد وملاحظاتی که باید درتصمیم گیری وسیاست گذاری درحوزه حجاب و عفاف لحاظ شود در برنامه ریزی مورد توجه قرارگیرند. به عبارت دیگر ، چارچوب مفهومی ، درواقع ابزار تحلیل راهبردی درحوزه حجاب وعفاف است که براساس آن وضع موجود تحلیل و عارضه یابی می گردد.
به این ترتیب ، چارچوب مفهومی حوزه ی حجاب و عفاف به شکل زیرطراحی و استفاده شده است (شکل ۱).
هرحوزه راهبردی ، نیازمند شکل گیری و توسعه سه دسته برنامه وراهبرد می باشد. دسته اول که تحت عنوان موضوعات راهبردی می توان به آن ها اشاره نمود، درواقع دربرگیرنده مجموعه ای از موضوعات است که ارتباط تنگاتنگی با عملکرد وضعیت آن حوزه راهبردی داشته و می توان خروجی و نحوه تحقق آن حوزه را با استفاده از بررسی و ارزیابی آن ها مورد تحلیل قرارداد. دسته دوم به به توصیف عوامل و موضوعات پشتیبان مانند پژوهش های مورد نیاز و سازمانهای مردم نهاد می پردازد ودرنهایت دسته سوم زمینه های نهادی مانند ساختار و قوانین مورد نیاز برای توسعه آن حوزه راهبردی را توصیف می کند.

موضوعات راهبردی
تبیین و الگوسازی
اشاعه و ترویج – نهادینه سازی

موضوعات پشتیبان
تشکل های مردمی وسازمانهای مردم نهاد- پژوهش

زیرساخت ها
شکل ۱. چارچوب مفهومی تدوین طرح در حوزه توسعه فرهنگ عفاف و حجاب

اوقات فراغت زنان و خانواده‌

هدف	راهبرد	برنامه	واحد سنجش	هدف پنج ساله	دستگاه مجری	دستگاه همکار	اولویت‌
		تدوین واجرای نظارت وکنترل وارزیابی برنامه‌های مصوب پژوهشی مطابق با اهداف کلان تعیین شده درنقشه جامع علمی حوزه زنان وخانواده	نظامنامه	تدوین واجرای نظام	ستادملی زن وخانواده	مرکزامورزنان وخانواده ریاست جمهوری :وزارت علوم وتحقیقات و فن آوری وزارت آموزش و پرورش وزارت بهداشت ودرمان آموزش پزشکی حوزه های علمیه ، شورای فرهنگی – اجتماعی زنان	۱
		ایجاد دفاتر ویژه شناسایی نیازها و مسائل پژوهشی امورزنان و خانواده درتشکیلات زنان و خانواده قوای مقننه ، قضائیه و مجریه و ارتباط منسجم با مراکز پژوهشی دانشگاهی وحوزوی برای انتقال این نیازها	راه اندازی دفاتر	راه اندازی دفاتر درسال اول	ستادملی زن وخانواده	کلیه دستگاه های اجرایی ، شورای فرهنگی – اجتماعی زنان	۲
		ایجاد مراکزرشد تخصصی ویژه زنان و با تمرکز برموضوعات اولویت دارحوزه زنان وخانواده	تعداد مراکزرشد ایجاد شده	ایجاد ۵مرکز تخصصی	وزارت علوم و تحقیقات وفناوری	مرکزامورزنان وخانواده ریاست جمهوری : وزارت بهداشت درمان آموزش پزشکی ، حوزه های علمیه ؛ شورای فرهنگی – اجتماعی زنان	۲
		حمایت از ایجاد وراه اندازی علمی وپژوهشی مرتبط باحوزه زنان	میزان افزایش درانجمن های علمی و پژوهشی (به درصد)	افزایش ۱۰% تا پایان برنامه	وزارت علوم و تحقیقات و فناوری	مرکزامورزنان وخانواده ریاست جمهوری : وزارت بهداشت درمان آموزش پزشکی ، حوزه های علمیه ؛ شورای فرهنگی – اجتماعی زنان	۲

هدف	راهبرد	برنامه	واحد سنجش	هدف پنج ساله	دستگاه مجری	دستگاه همکار	اولویت‌
		پیشنهاد تخصیص درصدی از بودجه طرحها وبرنامه های تحقیقاتی کشوراعم ازدانشگاهها،مراکزتحقیقاتی ،اجرایی، حوزوی درانجام تحقیقات مربوط به مسائل زنان وخانواده ونظارت براجرای آن (تهیه تصویب نامه)	درصد	تهیه پیشنهادیه و تصویب درهیات دولت	وزارت علوم تحقیقات وفناوری	مرکزامورزنان وخانواده ریاست جمهوری : وزارت بهداشت درمان آموزش پزشکی ، حوزه های علمیه ؛ شورای فرهنگی – اجتماعی زنان	۲
		تخصیص ویژه جهت حمایت ازطرح های نوآورانه ارایه شده از سوی زنان نوآور مخترع	تعداد طرحهای نوآورانه	حمایت از ۱۰۰ طرح نوآورانه	وزارت علوم وتحقیقات و فناوری	مرکزامورزنان وخانواده ریاست جمهوری : وزارت بهداشت درمان آموزش پزشکی ، حوزه های علمیه ؛ شورای فرهنگی – اجتماعی زنان	۲
	راهبرد ۲: توسعه سرمایه انسانی و دانشی تخصصی درحوزه زن وخانواده	حمایت و تشویق محققین و صاحبنظران و نوآور برگزیده درمسائل زنان وخانواده به ویژه محقق	خبره های مورد حمایت و تشویق قرارگرفته	حمایت وتشویق ۱۰۰ خبره	وزارت علوم تحقیقات و فناوری	مرکزامورزنان وخانواده ریاست جمهوری : وزارت بهداشت درمان آموزش پزشکی ، حوزه های علمیه ؛ شورای فرهنگی – اجتماعی زنان	۲
		افزایش رشته های مرتبط با امورزنان دردانشگاه ها و مراکز آموزشی و پژوهشی عالی کشوردردوره های تحصیلات تکمیلی	میزان افزایش تعداد رشته ها (به درصد)	افزایش ۲۰%	وزارت علوم تحقیقات و فناوری	مرکزامورزنان وخانواده ریاست جمهوری : وزارت بهداشت درمان آموزش پزشکی ، حوزه های علمیه ؛ شورای فرهنگی – اجتماعی زنان	۲

هدف	راهبرد	برنامه	واحد سنجش	هدف پنج ساله	دستگاه مجری	دستگاه همکار	اولویت‌
		حمایت از ایجاد شبکه های علمی محققان و نوآوران مربوط به امور زنان وانتشار دستاوردهای پژوهشی آنان درفضای مجازی	تعداد شبکه ها	حمایت از ایجاد وتوسعه ۲۰ شبکه	وزارت علوم و تحقیقات و فناوری	مرکزامورزنان وخانواده ریاست جمهوری : وزارت بهداشت درمان آموزش پزشکی ، حوزه های علمیه ؛ شورای فرهنگی – اجتماعی زنان	۲
	راهبرد ۲: توسعه همکاری های علمی و پژوهشی داخلی و بین المللی درحوزه زن وخانواده	تشویق واعزام زنان محقق ومتفکرداخلی به حضوردرهمایش بین المللی به منظورتاثیرگذاری وراهبردی وتبیین مواضع جمهوری اسلامی ایران با رعایت مصالح امت اسلامی و منافع جمهوری اسلامی ایران به ویژه درسطح جهان اسلام	تعداد اعزام ها	حمایت از اعزام ۱۰۰ نفر	وزارت علوم و تحقیقات و فناوری	مرکزامورزنان وخانواده ریاست جمهوری : وزارت بهداشت درمان آموزش پزشکی ، حوزه های علمیه ؛ شورای فرهنگی – اجتماعی زنان	۲
		حمایت ازهمکاری های بین المللی حوزه زنان از طریق حمایت از پژوهش های مشترک بین المللی، حمایت از حضور پژوهشگران درعرصه های بین المللی و ایجاد مراکز تخصصی تعاملات بین المللی پژوهشی با تاکید برتعامل فعال با کشورهای اسلامی و منطقه	تعداد همکاری و تفاهم نامه	حمایت از۵۰ همکاری و تفاهم نامه بین المللی	وزارت علوم و تحقیقات و فناوری	مرکزامورزنان وخانواده ریاست جمهوری : وزارت بهداشت درمان آموزش پزشکی ، حوزه های علمیه ؛ شورای فرهنگی – اجتماعی زنان	۲
		تدوین سیاستهای مربوط به مشارکت مراکز و موسسات دانشگاهی و پژوهشی (دولتی و غیردولتی ) با مراکز پژوهشی حوزوی درزمینه مطالعات مربوط به امورزنان	سند	تدوین سند سیاسی	ستاد ملی زن و خانواده	مرکزامورزنان وخانواده ریاست جمهوری : وزارت بهداشت درمان آموزش پزشکی ، حوزه های علمیه ؛ شورای فرهنگی – اجتماعی زنان	۲

هدف	راهبرد	برنامه	واحد سنجش	هدف پنج ساله	دستگاه مجری	دستگاه همکار	اولویت‌
هدف ۱: ارتقاء وگسترش پژوهش های نظری ، راهبردی وکاربردی درراستای جنبش نرم افزاری با تعامل هم افزای حوزه ودانشگاه	راهبرد۱: ارتقاء گسترش و پژوهش های مرتبط با نظریه پردازی درراستای تحول علوم انسانی جهت تدوین الگوی اسلامی – ایرانی زن وخانواده با محوریت حوزه های علمیه	حمایت از انجام پژوهش درزمینه های اولویت دار ملی درحوزه زنان وخانواده و انتشارآن درکلیه مراکزپژوهشی ومرکز مطالعات وتحقیقات زنان (با تاکید برموضوعاتی مانند:شناخت معرفی وترویج الگوی زنان مسلمان درنقش های فردی ،خانوادگی و اجتماعی؛مبانی فقهی و حقوقی الگوی ایرانی- اسلامی (نقد فمینیسم و فمینیسم اسلامی؛ تدوین شاخص های توسعه فرهنگی ، اجتماعی، اقتصادی زنان با درنظرگرفتن ساختارفرهنگی، اجتماعی واقتصادی کشور؛ نقش زنان برگزیده درحرکت های اسلامی،بیداری اسلامی ونهضت های آزادی بخش ، خشونت های خانگی نسبت به زنان ؛ سلامت و علل شیوع بیماری های زنان،…)	تعداد پژوهش های اولویت دار مورد حمایت	حمایت از پژوهش اولویت دار تاپایان برنامه	ستاد ملی زن وخانواده	وزارت علو تحقیقات و فن آوری؛ وزارت آموزش وپرورش؛ وزارت بهداشت درمان آموزش پزشکی؛ حوزه های علمیه ، شورای فرهنگی – اجتماعی زنان	۱
		حمایت ازراه اندازی کرسی های نظریه پردازی دردانشگاه ها و مراکر تحقیقاتی کشور وبا حضور صاحبنظران ملی و بین المللی درزمینه ابعاد الگوی ایرانی – اسلامی،زن وخانواده	درصد افزایش تعداد کرسی ها	افزایش ۲۵% تا پایان برنامه	وزارت علوم تحقیقات و فناوری	وزارت امورخارجه وزارت آموزش وپرورش؛ حوزه های علمیه ؛ شورای فرهنگی – اجتماعی زنان، مرکز امورزنان وخانواده ریاست جمهوری	۱
		برنامه تدوین نظام شاخص ها واستانداردها حوزه زن وخانواده با رویکردالگوی ایرانی اسلامی	تعداد برنامه	طراحی و اجرای نظام	مرکز امورزنان و خانواده ریاست جمهوری	حوزه های علمیه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سازمان تبلیغات اسلامی
		برنامه تدوین نظام حقوقی جامع زن وخانواده درالگوی اسلامی ایرانی	نظامنامه	طراحی واجرای نظام	مرکز امورزنان و خانواده ریاست جمهوری	حوزه های علمیه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سازمان تبلیغات اسلامی

بند#

راهبرد	برنامه
راهبرد۱: توسعه و تقویت زیرساخت های سخت افزاری ،نرم افزاری ومالی پژوهش زنان وخانواده	حمایت ازایجاد و توسعه نهادهای پژوهشی غیردولتی درحوزه مطالعات زنان
	تجهیزمراکزواحدهای تحقیقاتی ازمنظرمنابع وزیرساخت های مادی واطلاعاتی به ویژه دسترسی مراکز علمی – پژوهشی به بانک های اطلاعاتی علمی
	شناسایی وراه اندازی قطب های علمی و پژوهشی ویژه مسائل زنان وخانواده درحوزه های مورد تاکید دربرنامه جامع توسعه امورزنان وخانواده
	پیشنهاد تخصیص درصدی از بودجه طرحها وبرنامه های تحقیقاتی کشوراعم ازدانشگاهها ، مراکز تحقیقاتی ،اجرایی،حوزوی درانجام تحقیقات مربوط به مسائل زنان وخانواده نظارت براجرای آن (تهیه تصویب نامه)
	تخصیص بودجه ویژه جهت حمایت از طرح های نوآورانه ارایه شده (سوی زنان نوآور و مخترع
راهبرد۲:توسعه سرمایه انسانی ودانشی تخصصی درحوزه زن وخانواده	حمایت و تشویق محققین وصاحبنظران ونوآور برگزیده درمسائل زنان و خانواده، به ویژه زنان محقق
	افزایش رشته های مرتبط با امورزنان دردانشگاه ها و مراکز آموزشی وپژوهشی عالی کشوردردوره های تحصیلات تکمیلی
	افزایش حضور وبهره وری زنان محقق صاحب نظردرمسائل فرهنگی – اجتماعی در کمیته های ذیربط شورای عالی علوم ، تحقیقات و فناوری کشوربه منظورتقویت بنیه

راهبرد	برنامه
راهبرد۱.طراحی و سازماندهی موثرنظام یکپارچه پژوهش ونهادهای سیاست گذار ومجری پژوهشی وحمایت های	تدوین نقشه جامع علمی حوزه زنان وخانواده درراستای نقشه جامع علمی کشور وبراساس شاخص های توسعه فرهنگی
	ایجاد وراه اندازی شورای سیاست گذاری پژوهشی حوزه زنان با حضوردستگاه ها ی اجرایی و صاحبنظران مرتبط به منظور تعیین اولویت ها ، هدایت ونظارت برپژوهش های این حوزه در تعامل با شورای عالی علوم، تحقیقات وفناوری

	برنامه
	طراحی واجرای دوره ها وکارگاه های علمی وآموزشی تبیین علوم روش شناختی تحقیقات ومطالعات آینده پژوهی درحوزه زنان با تاکید برمعرفی وجوه تمایزروش شناختی پژوهش های حوزه زنان با سایرپژوهش ها
	تشکیل نهاد حمایت ازنظریه پردازی های اسلامی درمطالعات میان رشته ای موضوع زنان و خانواده با همکاری ینسکو
راهبرد۲: توسعه پژوهش های راهبردی وکاربردی درچارچوب اهداف برنامه جامع توسعه امورزنان وخانواده	حمایت ازطرح ها وبرنامه های تحقیقات کاربردی کشوردرانجام تحقیقات مسائل ونیازهای زنان وخانواده وتبدیل آن به بسته‌های محتوایی تخصصی عمومی درمحورهای برنامه جامع امورزنان وخانواده
	اجرای برنامه‌های علمی ، آموزشی وترویجی ، برگزاری نشست ها وهمایش های علمی جهت بیان اولویت ها ونیازهای مرتبط با امورزنان وهمچنین توسعه مبانی روش شناختی پژوهش های حوزه زنان
	طراحی واجرای نظام نیازسنجی واولویت بندی نیازها براساس اطلاعات روزآمد ازنیازهای اساسی واولویت های مطالعات زنان درجامعه اسلامی ایران با تاکید بربهره گیری از روش های نوین آینده پژوهی وراهبردی (سناریوپردازی ،دلفی ، نقشه راه و…)
	حمایت ازطرح های آینده پژوهی وراهبردی درزمینه زنان وخانواده با تاکید برحوزه های مورد تاکید دربرنامه جامع توسعه امورزنان وخانواده

هدف ۲: هدفمندسازی وافزایش …. دانش اجرایی سازی پژوهش ها ودستاوردهای ( حوزه ودانشگاه
راهبرد	برنامه
راهبرد۱. انتشاردانش وترویج واجرایی سازی دستاوردهای پژوهشی ودانشی درحوزه زنان و	حمایت ازانتشارات (مجلات ،فصلنامه و کتاب و…) علمی – پژوهشی مرتبط با امورزنان وخانواده
	برگزاری سالیانه جشنواره پژوهش های برترحوزه زنان وبرترین پژوهشگران زن به منظورگسترش فرهنگ پژوهش واخلاق علمی دراین حوزه وتشویق فعالیت های پژوهشی و پژوهشگران مرتبط (درحاشیه هفته پژوهش)

چشم انداز
درافق چشم انداز، جمهوری اسلامی ایران موثروتعیین کننده گفتمان بین المللی در حوزه زن و خانواده و پیشرو در جهان اسلام با ارائه الگوی اسلامی – ایرانی پیشرفت در حوزه زنان و خانواده ، برپایه نظام پژوهشی حوزوی و دانشگاهی کارآمد در انجام مطالعات نظریه پردازی ، راهبردی وکاربردی ومشارکت گسترده زنان فرهیخته و دانشمند در حوزه زنان و خانواده

اهداف راهبردی:
هدف راهبردی ۱: ارتقاء گسترش و پژوهش­های نظری ،راهبردی وکاربردی درراستای جنبش نرم افزاری یا تعامل هم افزای حوزه ودانشگاه
هدف راهبردی ۲: گفتمان سازی و افزایش انتشاردانش و اجرایی سازی پژوهش ها و دستاوردهای دانشی درحوزه زن وخانواده
هدف راهبردی ۳: ارتقا توانایی های انسانی ودانشی وتوسعه زیرساخت های سخت افزاری، نرم افزاری ومالی درزمینه پژوهش زنان وخانواده
هدف راهبردی ۴: ارتقا سازماندهی و نهاد سازی و حمایت­های قانونی موثربرپژوهش درحوزه زنان وخانواده

۲. ارتقاء نقش زنان درحوزه سیاست گذاری پژوهش : موضوع مهم دیگر ارتقاء نقش زنان درحوزه سیاست گذاری پژوهش است ، زیرا با درک بهتری که نسبت به مسائل زنان دارند، می توانند درحوزه سیاست گذاری برای پژوهش زنان فعالیت نمایند.
3- ارتقاء نقش زنان درحوزه پژوهش زنان وخانواده: موضوع آخر دربحث توسعه انسانی و دانشی، ارتقاء زنان به —-عنوان پژوهشگران اصلی درحوزه زنان است.
بعد دیگر، چارچوب وضعیت مطلوب نظام ونهادها وفرآیندهای پژوهش درحوزه زنان وخانواده است ، که به ارائه الگویی اجرایی برای ساماندهی فرآیندهای پژوهش وایجاد مسیری برای تعامل فعال بخش های پژوهشی وسیاست گذاری می باشد. این چارچوب ، با تبیین مهم ترین فرآیندهای لازم درمسیرشناخت نیازهای پژوهشی تا دستیابی به دستاوردهای پژوهشی وکاربست و بهره برداری ازآن نتایج ، چگونگی تاثیرگذاری پژوهش در نظام تصمیم سازی حوزه زنان وخانواده را روشن می کند. هدف اصلی این نظام ، ایجاد انسجام وهماهنگی لازم به منظوراطمینان از ایفای نقش پژوهش به عنوان عاملی توانمند ساز درنظام تصمیم سازی و حرکت راهبردی حوزه زنان وخانواده است.
توسعه زیرساخت­های سخت افزاری ، نرم افزاری ومالی مورد نیاز برای پژوهش زنان درکشور ازیک سو وایجاد قوانین ومقررات حمایتی و پشتیبان پژوهش زنان از سوی دیگر، به عنوان ابعاد مهم دیگری برای پشتیبانی از پژوهش دراین حوزه مطرح می باشند.
موضوعات راهبردی
تبیین مبانی نظری ودینی الگوی ایرانی – اسلامی زن
گفتمان سازی ، انتشارواجرایی سازی – توسعه مطالعات راهبردی ، کاربردی ومساله محور
موضوعات پشتیبان
توسعه سرمایه انسانی ودانشی پژوهشی زنان – توسعه زیرساخت های سخت افزاری ونرم افزاری ومالی پژوهش زنان
شکل ۱. چارچوب مفهومی تدوین طرح درحوزه پژوهش
درادامه به تشریح ابعاد مدل می پردازیم:

۲-۱ . موضوعات راهبردی
. توسعه پژوهش های بنیادی ونظری به منظورتبیین مبانی نظری وارایه الگوی ایرانی – اسلامی زن
.توسعه مطالعات وپژوهش های راهبردی وکاربردی ومساله محور
. گفتمان سازی ، انتشارواجرایی سازی دستاوردهای دانشی وپژوهشی
.توسعه پژوهش های بنیادی ونظری به منظور تبیین مبانی نظری وارایه الگوی ایرانی – اسلامی زن
. توسعه مطالعات و پژوهش های راهبردی وکاربردی ومساله محور
. گفتمان سازی ، انتشار واجرایی سازی دستاردهای دانشی وپژوهشی

مولفه اول: توسعه پژوهش های بنیادی ونظری به منظور تبیین مبانی نظری وارایه الگوی ایرانی- اسلامی زن
یکی ازمهمترین موضوعاتی که درساماندهی پژوهش درحوزه زنان باید مورد توجه قرارگیرد تعیین اولویت های پژوهشی و جهت دهی به پژوهشی بنیادی حوزه زنان و خانواده به منظور نظریه پردازی وتدوین الگوی

۱. مقدمه و معرفی موضوع
نظام اسلامی درهمه عرصه های جامعه ، مفاهیم نوورویکردهای نوینی را معرفی نموده است که برخواسته ازمبانی الهی و سنّت های اسلامی وایرانی است ودرعمرسی ساله خود تلاش نموده است تا درعرصه مدیریت جامعه به سمت آرمان ها وارزش های ناشی ازاین مفاهیم نوحرکت نماید، با این وجودطبیعی است که دربسیاری ازحوزه ها ، وضع موجودکشور با چشم انداز وآرمان مطلوب ، فاصله داشته ومجاهدت فکری و نظری زیادی برای دستیابی به اهداف عالیه نظامع مورد نیازخواهد بود.
دراین میان ، یکی از حوزه های اجتماعی مورد تاکید ودرجه یک نظام ، حوزه زن وخانواده است که علی رغم تلاش های فکری وعملی انجام شده درسه دهه اخیر،هنوز راه درازی برای روشن نمودن همه ابعاد موضوع و تبیین کامل نظریه های پایه نظام ، الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت وراهبردهای کشوردراین حوزه وجود دارد .
به تعبیرمقام معظم رهبری دراین حوزه “منابع وتعالیم اسلامی برگزیده و مقتضی وجود دارد که باید پس از تئوریزه شدن ، به صورت نظریه های قابل استفاده دراختیارهمگان قرارگیرد. علاوه براین به دلیل انتقادی نظام درمورداندیشه های غربی ،لزوم بررسی نقد ونظریات رایج دنیا درباب زن وخانواده با رویکرد فعال وسرمایه گذاری پژوهشی از اهمیت زیادی برخورداراست . دراین چارچوب نظریه پردازی وگفتمان سازی ، درحوزه زن وخانواده یکی ازاهداف تدوین الگوی اسلامی – ایرانی پیشرفت می باشد.
درکنارمطالعات بنیادی، پژوهشی های کاربردی درمورد وضعیت زن وخانواده درسطح نظام اجرایی کشور از منظر حقوقی ،ساختاری و رویکردی ودرسطح جامعه ازمنظرنگرشی ورفتاری وفرهنگی وشناسایی آسیب ها وارائه راهکارهای علمی دراین حوزه ، ازضرورت های دیگر حوزه پژوهش می باشد.
طبیعی است برای تحقق جنبش نرم افزاری دراین حوزه ، ایجاد زیرساخت ها وسازوکارهای پژوهش وتعاملات علمی کارآمد درسطح داخلی وبین المللی ، ازدیگر موضوعات راهبردی درحوزه پژوهش می باشد. علاوه برموارد فوق ،اهمیت تربیت وحمایت ازمجاهدت علمی زنان اندیشمند وفرهیخته حوزوی و دانشگاهی در فعالیت های پژوهشی درموضوع زنان وخانواده یکی دیگراز موضوعات کلیدی می باشد.
دراین راستا موضوع پژوهش به عنوان یکی ازحوزه های اصلی برنامه جامع توسعه امورزنان و خانواده دربرنامه پنجم قرارگرفته است . درادامه این سند، مدل مفهومی تدوین راهبرد وبرنامه های اقدام درحوزه پژوهش زنان وخانواده تبیین شده است.

هدف	راهبرد	برنامه	واحد سنجش	هدف پنج ساله		دستگاه مجری	دستگاه همکار	اولویت‌
		حمایت ازحضورزنان متخصص وتوانمند دربرنامه های تعمیق باورهای دینی وتوسعه فرهنگ عفاف وحجاب با محوریت مساجد، بسیج وتشکل های مردم نهاد—	تعداد برنامه ها	طراحی وساماندهی ۵۰۰برنامه		سازمان تبلیغات اسلامی	مرکزامورزنان وخانواده ریاست جمهوری، وزارت کشور، امورمساجد ،بسیج	۱
		—متناسبسازی زیرساخت های اماکن مختلف فرهنگی ،مذهبی، تفریحی، ورزشی وآموزشی برای حضورهمزمان همه اعضای خانواده درآن ها	سند	تهیه واجرای طرح جامع		وزارت فرهنگ وارشاد اسلامی	مرکزامورزنان وخانواده ریاست جمهوری، وزارت کشور، امورمساجد ،بسیج	۱
		حمایت ازگردشگری زیارتی برای خانواده ها بابهره گیری از ابزارهایی مانند بن های گردشگری	سند	تهیه و اجرای طرح جامع		سازمان گردشگری	مرکزامورزنان وخانواده ریاست جمهوری، وزارت ورزش وامورجوانان	۲
		ارایه برنامه های توسعه فرهنگ صله رحم وتعاملات خانوادگی و خویشاوندی	سند	تهیه و اجرای طرح جامع			مرکزامورزنان وخانواده ریاست جمهوری، وزارت ورزش وامورجوانان	۲
هدف	راهبرد	برنامه	واحد سنجش	هدف پنج ساله	دستگاه مجری		دستگاه همکار	اولویت‌
	راهبرد۴. توسعه برنامه های مهارت آموزی درزنان و دختران وخانواده‌ها	ایجاد زمینه مناسب و تشویق خیرین برا ی مشارکت وسرمایه گذاری دراحداث مراکز فرهنگی ،هنری و ورزشی ویژه بانوان	تعداد پوشش ها	زمینه سازی اجرای ۳۰۰ پویش دعوت ازخیرین	وزارت کشور		وزارت ورزش وامورجوانان ، وزارت فرهنگ وارشاداسلامی ، سازمان شهرداری ها	۱
		بکارگیری ظرفیت مدارس دراوقات عصربرای شکل دهی مراکز آموزش مهارت به دختران دردوره راهنمایی ودبیرستان به ویژه درمناطق محروم	تعداد مدارس	هماهنگی بکارگیری ظرفیت ۴۰۰۰مدرسه	وزارت آموزش وپرورش		وزارت تعاوت ،کارورفاه اجتماعی ،وزارت فرهنگ وارشاداسلامی	۱
		تدوین برنامه های رسانه ای وکمک آموزشی درمقاطع تحصیلی مختلف برای آموزش مهارت های سبک زندگی متعالی با رویکرد جامع به دختران وزنان وزنان شاغل	تعداد برنامه ها	تدوین ۱۰۰برنامه	وزارت آموزش وپرورش		مرکزامورزنان وخانواده ریاست جمهوری، وزارت تعاون ،کارورفاه اجتماعی	۲
		حمایت ازتقویت برنامه های محله محورتوسط شهرداری ها ، مساجد وحسینیه های چندمنظوره برای آموزش مهارت های سبک زندگی متعالی با رویکرد جامع برای غنی سازی اوقات فراغت بانوان	تعداد برنامه ها	تدوین ۱۰۰۰ برنامه	شهرداری ها، امورمساجد		مرکزامورزنان وخانواده ریاست جمهوری، وزارت تعاون ،کارورفاه اجتماعی	۱
		حمایت ازبرنامه سازمان های مردم نهاد ودستگاه های اجرایی مرتبط با ارتقاء مهارت های زنان در ابعاد مختلف فردی ، خانوادگی وارتقای معیشت خانواده	تعداد تفاهمنامه	عقد ۲۰۰ تفاهمنامه دراین خصوص	مرکز امورزنان وخانواده ریاست جمهوری		وزارت کشور، وزارت تعاون، کارورفاه اجتماعی وسایردستگاهها	۲

هدف	راهبرد	برنامه	واحد سنجش	هدف پنج ساله	دستگاه مجری	دستگاه همکار	اولویت‌
		طراحی واجرای برنامه آموزش به منظور افزایش آگاهی فکری وعلمی زنان وخانواده ها درابعاد مختلف	تعداد برنامه ها	حمایت از۱۰۰۰ برنامه	وزارت علوم ، تحقیقات وفناوری	سازمان شهرداری ها ، امورمساجد، بسیج	۲
		حمایت ازفعالیت های فکری وعلمی موجود درفضای مجازی با تاکید برتقویت جنبه های اعتقادی و بینشی زنان وخانواده ها	تعداد سایت ها و…	حمایت از ۵۰۰ سایت ، وبلاگ ، تالارهای گفتگو و…	وزارت علوم ، تحقیقات وفناوری	وزارت فرهنگ وارشاد اسلامی	۲
	راهبرد ۲:ارتقا زمینه های اخلاقی ومعنوی زنان با تأکید بربهره گیری ازفعالیت های معنوی ، فرهنگی وهنری	برگزاری مسابقات فرهنگی درسطح خانواده	تعداد مسابقات	سازماندهی واجرا درسطح ۵۰۰ هزارخانوار	وزارت فرهنگ وارشاد اسلامی	مرکز امورزنان وخانواده ، ریاست جمهوری ،سازمان شهرداری ها	۲
		سازمان دهی برنامه معنوی (مراسم مذهبی ،اعتکاف ) ونهضت قرآن آموزی ، درسطح خانواده	تعداد برنامه ها	سازماندهی واجرا درسطح ۵۰۰ هزارخانوار	وزارت فرهنگ وارشاد اسلامی	سازمان تبلیغات اسلامی ، امورمساجد، حوزه های علمیه	۱
		سازمان دهی نهضت قرآن آموزی درسطح خانواده		طراحی وبرنامه ریزی، وانجام طرح	وزارت فرهنگ وارشاد اسلامی	سازمان تبلیغات اسلامی ، حوزه های علمیه	۱
		تدوین برنامه پودمانی آموزش هنرهای سنتی و نوین به صورت مجازی و رسانه ای برای خانواده با رویکرد شکل دهی مشاغل خانگی	تعداد دوره ها	ارائه ۱۰۰ دوره آموزشی	وزارت فرهنگ وارشاد اسلامی	سازمان صدا وسیما وسازمان صنایع دستی	۱
		حمایت ازتقویت برنامه های فرهنگی هنری محله محورتوسط شهرداری ها، مساجد وحسینیه های چندمنظوره ، برای غنی سازی اوقات فراغت بانوان	تعداد برنامه ها	حمایت از ۱۰۰۰ برنامه	وزارت فرهنگ وارشاد اسلامی	سازمان شهرداری ها ،امورمساجد	۱
		طراحی واجرای آموزشی به منظورافزایش زمینه های اخلاقی ومعنوی زنان وخانواده ها درابعاد مختلف	تعداد برنامه ها	حمایت از۱۰۰۰ برنامه	وزارت فرهنگ وارشاد اسلامی	شهرداری ها ،امورمساجد ، بسیج	۲

هدف ۲: هماهنگ سازی و هم افزایی و بهره‌گیری موثر از ظرفیت‌های موجود سازمانی و نهادی در تولید و ارائه محتوا برای اوقات فراغت زنان و خانواده‌ در چارچوب الگو
راهبرد	برنامه
راهبرد ۱. ساماندهی تولید محتوا برای زنان و خانواده در ابعاد اخلاقی ـ معنوی، فکری ـ اعتقادی، ورزشی ـ مهارتی	توسعه و ارتقای نهادهای تولید محتوا در ابعاد اخلاقی ـ معنوی در زمینه اوقات فراغت زنان و خانواده با تاکید بر مساجد و اماکن مذهبی و تقویت رویکردهایی مانند زیارت، صله رحم
	توسعه و ارتقای نهادهای تولید محتوا در ابعاد فکری ـ اعتقادی در زمینه اوقات فراغت زنان و خانواده
	توسعه و ارتقای نهادهای تولید محتوا در ابعاد ورزشی ـ مهارتی در زمینه اوقات فراغت زنان و خانواده
راهبرد ۲. تقویت و همراستاسازی و هم افزایی مراکز و نهادهای درگیر در حوزه اوقات فراغت زنان و خانواده	تعیین متولی واحد برای ایجاد هماهنگی و یکپارچگی در فعالیت‌های اوقات فراغت زنان و خانواده با استفاده از ظرفیت‌های ستاد ملی زن و خانواده
	ایجاد نظام رصدگری و پایش و ارزیابی وضعیت و نیازهای زنان و خانواده در زمینه اوقات فراغت در ابعاد مختلف اخلاقی ـ معنوی، فکری ـ اعتقادی، ورزشی ـ مهارتی
	تدوین برنامه راهبردی توسعه اوقات فراغت زنان و خانواده با تعیین حوزه‌های اولویت‌دار و تعیین تقسیم کار ملی

-توضیح:
لازم به ذکر است که برنامه‌های ذکر شده در جداول حسب شرایط منطقه‌ای و بومی هر استان و یا برنامه‌ها و اسناد بالادستی دستگاه‌های اجرایی به شرط تطابق با راهبردها و راهکارهای این سند قابل تنظیم مجدد می‌باشد.

هدف ۱: تبیین الگوی اسلامی ایرانی گذران اوقات فراغت و ارتقاء ظرفیت‌های معنوی، فکری و جسمی زنان و خانواده در ابعاد فردی خانوادگی و اجتماعی
راهبرد	برنامه
از فعالیت‌های معنوی، فرهنگی و هنری	سازمان‌دهی نهضت قرآن آموزی در سطح خانواده
	تدوین برنامه پودمانی آموزش هنرهای سنتی و نوین به صورت مجازی و رسانه‌ای برای خانواده با رویکرد شکل‌دهی مشاغل خانگی
	حمایت از تقویت برنامه‌های فرهنگی هنری محله محور توسط شهرداری‌ها، مساجد و حسینیه‌های چند منظوره برای غنی‌سازی اوقات فراغت بانوان
	طراحی و اجرای برنامه‌های آموزشی به منظور افزایش زمینه‌های اخلاقی و معنوی زنان و خانواده‌ها در ابعاد مختلف
	حمایت از فعالیت‌های ارتقاء زمینه‌های اخلاقی و معنوی زنان و خانواده‌ها در فضای مجازی
راهبرد ۳. ارتقاء نشاط و سلامتی جسمی در زنان و دختران و خانواده	ساماندهی پارک‌ها و بوستان‌های ویژه بانوان با رویکرد توسعه ورزش در سطوح مختلف سنی دختران، زنان جوان، میانسال و سالخورده
	توسعه، تجهیز و گسترش امکانات مراکز فرهنگی و ورزشی برای گذران اوقات فراغت بانوان با اولویت به مناطق محروم و روستاها
	بهره‌برداری از امکان ورزشی سازمان تربیت بدنی در ساعات بلااستفاده جهت ارتقاء سلامت جسمی بانوان
	تشویق دانشجوویان دختر به ورزش و گسترش فرهنگ ورزش همگانی در دانشگاه‌ها
	تدوین برنامه‌های رسانه‌ای آگاهی بخشی زنان در خصوص تاثیر تغذیه مناسب، ورزش و رعایت بهداشت و تامین سلامت جسمی و نشاط روحی
	تقویت برنامه‌های ورزشی و تفریحی مرتبط با طبیعت گردی و محیط زیست با رویکرد خانواده محور
	ایجاد زمینه مناسب و تشویق خیرین برای مشارکت و سرمایه گذاری در احداث مراکز فرهنگی، هنری و ورزشی ویژه بانوان
راهبرد ۴. توسعه برنامه‌های مهارت آموزی در زنان و دختران و خانواده‌ها	بکارگیری ظرافت مدارس در اوقات عصر برای شکل دهی مراکز آموزش مهارت به دختران در دوره راهنمایی و دبیرستان به ویژه در مناطق محروم
	تدوین برنامه‌های رسانه‌ای و کمک آموزشی در مقاطع تحصیلی مختلف برای آموزش مهارت‌های سبک زندگی متعالی با رویکرد جامع به دختران و زنان و زنان شاغل

اصول و ارزشها
حاکمیت رضایت الهی و رشد انسانی در برنامه‌های ساماندهی اوقات فراغت
عدالت و ایجاد فرصت‌های برابر برای کلیه اقشار و گروه‌های سنی در جامعه
صیانت از کرامت انسانی، عفاف و ارزشهای معنوی زنان در برنامه‌های اوقات فراغت
محور بودن خانواده و روابط خانوادگی در بهبود و ساماندهی اوقات فراغت
اصالت کیفیت محتوا و غنی بودن برنامه‌ها در چارچوب سبک زندگی متعالی اسلامی و ایرانی.

ماموریت
هدایت تولید محتوا و ساماندهی و آمایش منابع انسانی و زیر ساخت‌های نرم افزاری و سخت افزاری لازم برای غنی‌سازی و بهره گیری از اوقات فراغت زنان و دختران جامعه در جهت تکامل معنوی و فردی، تعالی اجتماعی و سلامت، نشاط و تحکیم خانواده‌ها در سراسر ایران اسلامی

چشم انداز
در افق چشم انداز، اقشار مختلف زنان و خانواده‌های ایرانی بر پایه فرصت‌های عادلانه در حوزه‌ اوقات فراغت براساس سبک زندگی اسلامی ایرانی از نشاط، سلامت و سرزندگی روحی، فکری و جسمی برای انجام تکالیف فردی، خانوادگی و اجتماعی برخوردار خواهند بود.

اهداف راهبردی
هدف راهبردی ۱: تبیین الگوی اسلامی ایرانی گذران اوقات فراغت و ارتقاء ظرفیت‌های معنوی، فکری و جسمی زنان و خانواده‌ در ابعاد فردی، خانوادگی و اجتماعی
هدف راهبردی ۲: هماهنگ سازی، هم افزایی و بهره‌گیری موثر از ظرفیت‌های موجود سازمانی و نهادی در تولید و ارائه محتوا برای اوقات فراغت زنان و خانواده در چارچوب الگو

برنامه‌های متعددی که برای پر کردن اوقات فراغت زنان وجود دارد را می‌توان عنوان محتوای فراغتی در دسته‌های زیر تفکیک کرد:
1. معنوی و اخلاقی: ارتقاء معنوی و اخلاقی زنان و خانواده در اقصا نقاط کشور
2. علمی و آگاهی: فعالیت‌های علمی مرتبط با علاقه، مطالعه‌ و کتاب‌خوانی، فعالیت‌های رسانه‌ای
3. مهارت‌آموزی: یادگیری مهارت و بهره‌گیری از اوقات فراغت به منظور ارتقاء توانایی‌های زنان در عرصه‌های مختلف خانوادگی و اجتماعی
4. فرهنگی و هنری: انجام فعالیت‌های فرهنگی و هنری مانند قرآن آموزی، اعتکاف، مذهبی، نقاشی و خوشنویسی، صنایع دستی، فیلم و نمایش، دست دوزی، ادبیات و شعر…
5. ورزش، نشاط و سلامت: انجام فعالیت‌های ورزشی به صورت تخصصی یا آماتوری
6. …
مولفه سوم: زمینه، فضا، ابزار
فعالیت‌های فراغتی عموما نیاز به حضور در فضاهای مربوطه دارد و به این منظور باید زمینه‌ها و فضاهای لازم برای استفاده مفید زنان از اوقات فراغتی‌شان در برنامه‌ریزی‌ها فراهم شود. اهم این موارد در زیر فهرست شده‌اند:
فضاها
ـ مساجد، بقاع متبرکه، هیئت‌ها، دارالقرآن و…
ـ مراکز فرهنگی هنری
ـ بسیج
ـ سینما و تئاتر
ـ فرهنگسراها
ـ مدارس
ـ پارک‌ها و بوستان‌ها
ـ ورزشگاه‌ها
ـ تشکل‌های مردمی و سازمان‌های مردم نهاد
ـ …

تامین اجتماعی

هدف	راهبرد	برنامه	واحد سنجش	هدف پنج ساله	دستگاه مجری	دستگاه همکار	اولویت‌
هدف ۲: ارتقاءء زمینه‌های حقوقی و قانونی لازم برای توسعه نظام تامین اجتماعی گروه‌های مختلف زنان و خانواده	راهبرد ۱. توسعه زمینه‌های نهادی، پژوهشی و قانونی لازم برای نظام تامین اجتماعی گروه‌های مختلف زنان و خانواده	تهیه، تدوین و اجرای برنامه جامع نظام رفاه و تامین اجتماعی زنان و خانواده		تدوین و استقرار نظام جامع	وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی	مرکز امور زنان و خانواده ریاست جمهوری	۲
		حمایت از انواع پژوهش‌های مبنایی، کاربردی و راهبردی در خصوص تبیین نظام تامین اجتماعی در الگوی اسلامی ایرانی	تعداد طرح‌ها	اجرای ۱۰۰ طرح پژوهشی	سازمان تبلیغات اسلامی	مرکز امور زنان و خانواده ریاست جمهوری	۱
		پژوهش و فرهنگ‌سازی در خصوص نقش و مسئولیت خانواده بزرگ در تامین اجتماعی از ابعاد مادی و عاطفی در کنار نقش حاکمیت	تعداد طرح‌ها	اجرای ۲۰ طرح پژوهشی تولید ۵ برنامه تبلیغی تلویزیونی	سازمان تبلیغات اسلامی	حوزه‌های علمیه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مرکز امور زنان و خانواده ریاست جمهوری	۱
		پژوهش و فرهنگ‌سازی در خصوص نهادهای ارزشی مانند مسجد و بسیج در تامین اجتماعی از ابعاد مادی و غاطفی در کنار نقش حاکمیت	تعداد برنامه	۲۰ برنامه تبلیغی تلویزیوونی ۴۰ برنامه تبلیغی در سطح مساجد	سازمان تبلیغات اسلامی	وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مرکز امور زنان و خانواده ریاست جمهوری بسیج مستضعفین	۲
		تققویت و اصلاح ساختار و مقررات بیمه بیکاری برای حمایت بیشتر از گروه‌های مختلف زنان و تعمیم آن به مشاغل غیررسمی مانند کار زنان خانه‌دا		تحلیل و اصلاح قوانین	وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی	مرکز امور زنان و خانواده ریاست جمهوری	۲
		حمایت از پژوهش‌های مرتبط با توسعه نظام‌های تامین اجتماعی و حمایتی در زمینه زنان و خانواده	تعداد پژوهش	حمایت از ۵۰ پژوهش	وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی	وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، مرکز امور زنان و خانواده ریاست جمهوری	۱

هدف ۲ ارتقاء زمینه‌های حقوقی و قانونی لازم برای توسعه نظام تامین اجتماعی دوره‌ای مختلف زنان و خانواده
راهبرد	برنامه
راهبرد ۱. توسعه زمینه‌های نهادی، پژوهشی و قانونی لازم برای نظام تامین اجتماعی گروه‌های مختلف زنان و خانواده	تهیه، تدوین و اجرای برنامه جامع نظام رفاه و تامین اجتماعی زنان و خانواده
	حمایت از انواع پژوهش مبنایی، کاربردی و راهبردی در خصوص تبیین نظام تامین اجتماعی در الگوی اسلامی ایرانی
	پژوهش و فرهنگ‌سازی در خصوص نقش و مسئولیت خانواده بزرگ در تامین اجتماعی از ابعاد مادی و عاطفی در کنار نقش حاکمیت
	پژوهش و فرهنگ‌سازی در خصوص نهادهای ارزشی مانند مسجد و بسیج در تامین اجتماعی از ابعاد مادی و عاطفی در کنار نقش حاکمیت
	تقویت و اصلاح ساختار و مقررات بیمه بیکاری برای حمایت بیشتر از گروه‌های مختلف زنان و تعمیم آن به مشاغل غیررسممی مانند کار زنان خانه‌دار
	حمایت از پژوهش‌های مرتبط با توسعه نظام‌های تامین اجتماعی و حمایتی در زمینه زنان و خانواده

-توضیح:
لازم به ذکر است که برنامه‌های ذکر شده در جداول حسب شرایط منطقه‌ای و بومی هر استان و یا برنامه‌ها و اسناد بالادستی دستگاه‌های اجرایی به شرط تطابق با راهبردها و راهکارهای این سند قابل تنظیم مجدد می‌باشد.

اهداف راهبردی
هدف راهبردی ۱: ارتقاء هدفمند بیمه‌های تامین اجتماعی با تاکید بر زنان سرپرست خانوار و خانواده‌های آسیب دیده و نیازمند، زنان روستایی و زنان خانه‌دار و زنان شاغل با رویکرد ارتقاء توانایی‌های آنها
هدف راهبردی ۲: ارتقاء زمینه‌های حقوقی و قانونی لازم برای توسعه نظام تامین اجتماعی گروه‌های مختلف زنان و خانواده

مولفه دوم: گروه‌های هدف
بعد دیگر در برنامه ریزی برای بهبود وضعیت تامین اجتماعی زنان، شناسایی و تفکیک گروه‌های هدف است. بنا بر مطالعات اکتشافی گروه‌های زیر به عنوان گروه‌های هدف معرفی شده‌اند:
زنان در معنی عام شامل زنان شاغل، زنان جویای شغل و…
زنان سرپرست خانوار
زنان و دختران بد سرپرست و بی‌سرپرست
زنان خانه‌دار
خانواده‌های کم درآمد و نیازمند
مادران باردار و شیرده
زنان مطلقه و بیوه
زنان سالخورده و خودسرپرست نیازمند
زنان و دختران معلول و آسیب دیده جسمی و روحی

۲ـ۲. موضوعات پشتیبان
موضوعات پشتیبان، به ساختارها و فرآیندهایی گفته می‌شود که مربوط به نظام سیاست گذاری و اجرایی در جهت توانمند کردن فرآیندهای اصلی می‌باشد. مهمترین مواردی که با توجه به مطالعات به عنوان توانمندساز در حوزه‌ تامین اجتماعی شناسایی شده است، توسعه پژوهش و نیز بهره‌گیری موثر از ظرفیت‌های نهادی و قانونی کشور در این زمینه است.

۲. طراحی چارچوب مفهومی
تحولات و پیچیدگی‌های روز افزون محیط خارجی و داخلی کشور از یک سو و اهمیت حوزة زنان و خانواده از سوی دیگر، ایجاب می‌کند که برای سیاستگذاری در این حوزه، بالاخص در افق‌های دور، نگاهی کل نگر و جامع اتخاذ شده و کلیه ابعاد و مولفه‌های هر موضوع مشخص شوند. در طرح‌های راهبردی و پژوهشی، این مهم به وسیله تدوین چارچوب مفهومی انجام می‌شود. اصولا یکی از مهمترین ویژگی‌ها و مزایای طراحی چارچوب مفهومی، در کنار کاهش پیچیدگی‌های تصمیم‌گیری، ایجاد جامعیت و اطمینان از این مساله است که نکته یا موردی در برنامه‌ریزی مغفول نمانده است. در این راستا، با مطالعه اسناد بالادستی، مطالعه تجربیات سایر کشورها، اخذ نظرات خبرگان این حوزه و بهره‌گیری از آخرین روشها و متدهای مدیریتی چارچوبی طراحی شده است تا اطمینان حاصل شود که کلیه موارد و ملاحظاتی که باید در تصمیم‌گیری و سیاست‌گذاری در حوزه تامین اجتماعی در بخش زنان و خانواده لحاظ شود در برنامه‌ریزی مورد توجه قرار گیرند. به عبارت دیگر، چارچوب مفهومی، در واقع ابزار تحلیل راهبردی در حوزه تامین اجتماعی است که براساس آن وضع موجود تحلیل و عارضه‌یابی می‌گردد.
به این ترتیب، چارچوب مفهومی حوزة تامین اجتماعی در بخش زنان و خانواده به شکل زیر طراحی و استفاده شده است (شکل ۱). هر حوزه راهبردی، نیازمند شکل گیری و توسعه سه دسته برنامه و راهبرد می‌باشد. دسته اول که تحت -عنوان موضوعات راهبردی می‌توان به آنها اشاره نمود، که در واقع دربرگیرنده مجموعه‌ای از موضوعات است که ارتباط تنگاتنگی با عملکرد و وضعیت آن حوزه راهبردی داشته و می‌توان خروجی و نحوه تحقق آن حوزه را با استفاده از بررسی و ارزیابی آنها مورد تحلیل قرار داد. دسته دوم به توصیف عوامل و موضوعات توانمندساز مانند پژوهش‌های مورد نیاز و سازمانهای مردم نهاد و در نهایت دسته سوم زمینه‌های نهادی مانند ساختار و قوانین مورد نیاز برای توسعه آن حوزه راهبردی را توصیف می‌کند.

توسعه و ساماندهی امور اقتصادی ـ معیشتی با اولویت ساماندهی مشاغل خانگی برای زنان سرپرست خانوار و زنان بدسرپرست

هدف	راهبرد	برنامه	واحد سنجش	هدف پنج ساله	دستگاه مجری	دستگاه همکار	اولویت‌
هدف ۴: ارائه الگوی اشتغال مبتنی برشأن ، کرامت انسانی ونقش خانوادگی زنان وافزایش آگاهی جامعه درزمینه مشارکت اجتماعی واقتصادی زنان	راهبرد۱: تدوین برنامه های راهبردی وتوسعه پژوهش ومطالعه درزمینه استخراج وتبیین مبانی ورویکرد اسلام وشیعه به اشتغال زنان	تدوین الگوی مناسب وبرنامه راهبردی حضورزنان درعرصه های اقتصادی با تاکید برایجاد توان با نقش آنها درخانواده		تدوین واجرای برنامه	وزارت تعاون ، کارورفاه اجتماعی	مرکزامورزنان ریاست جمهوری	۲
		حمایت از پژوهش ها ومطالعات مرتبط با استخراج رویکرد ونگاه اسلام وشیعه به اشتغال وفعالیت اقتصادی زنان به منظورایجاد استحکام درمبانی نظری	تعداد پژوهش ها	حمایت از ۲۰ پژوهش	وزارت علوم ،تحقیقات وفناوری	وزارت تعاون ، کارورفاه اجتماعی ،مرکزامورزنان وخانواده ریاست جمهوری	۲
		انجام پژوهش های مرتبط با بازتعریف واصلاح قوانین ورویکردهای بین المللی درزمینه اشتغال زنان برپایه اصول ومبانی اسلامی وشیعی	تعداد پژوهش ها	حمایت از۲۰ پژوهش	وزارت علوم ،تحقیقات وفناوری	وزارت تعاون ، کارورفاه اجتماعی ،مرکزامورزنان وخانواده ریاست جمهوری	۲
	راهبرد ۲: افزایش آگاهی جامعه و به ویژه مردان نسبت به نقش و فعالیت اقتصادی ومعیشتی زنان با تاکید برتبیین شان وکرامت انسانی آن ها ونقش آن ها درخانواده	طراحی واجرای آموزش های عمومی دررسانه های مختلف درارتباط با نقش وجایگاه فعالیت اقتصادی ومعیشتی زنان با تاکید برعدالت زوجیتی وتبیین شان وکرامت انسانی زن ونقش آن ها درخانواده	تعداد برنامه ها	طراحی واجرای ۵۰ برنامه رسانه ای	وزارت فرهنگ وارشاد اسلامی	وزارت تعاون، کارورفاه اجتماعی، مرکزامورزنان وخانواده ریاست جمهوری ،سازمان صدا وسیما	۲
		طراحی واجرای آموزش های مرتبط باعدالت زوجینی درسازمان های تخصصی و انجمن ها واتحادیه های حرفه ای به منظور تبیین شان وکرامت انسانی زن ونقش آن ها درخانواده	تعداد برنامه های آموزشی	طراحی واجرای ۲۰۰ برنامه آموزشی	وزارت تعاون، کارورفاه اجتماعی	مرکزامورزنان وخانواده ریاست جمهوری	۱
		ارایه آموزش های ترویجی وآگاه سازی برای مردان واعضای خانواده های زنان شاغل در زمینه نقش وجایگاه آن ها درخانواده	تعدادبرنامه های آموزشی	طراحی واجرای ۲۰۰ برنامه آموزشی	وزارت تعاون، کارورفاه اجتماعی	مرکزامورزنان وخانواده ریاست جمهوری	۱

هدف	راهبرد	برنامه	واحد سنجش	هدف پنج ساله	دستگاه مجری	دستگاه همکار	اولویت‌
		طراحی واجرای برنامه آموزش ملی درزمینه تبیین نقش زنان ودختران تحصیل کرده و صاحب مهارت ومشارکت آن ها دراهداف دهه عدالت پیشرفت	تعداد برنامه های آموزسی[آموزشی] ملی	طراحی واجرای برنامه آموزشی ملی	وزارت علوم ، تحقیقات وفناوری	مرکز امورزنان وخانواده ریاست جمهوری ، وزارت تعاون، کارورفاه اجتماعی	۱
	راهبرد ۲. ایجاد زمینه های کارآفرینی برای زنان ودختران صاحب ایده ، مهارت وتحصیل کرده به ویژه درحوره هایی که کمبودها ویا نیازهای کلیدی مرتبط با نیاززنان می باشند	بهره گیری ازظرفیت مراکز رشد وپارک های علم فناوری به منظور حمایت از شکل گیری ورشد شرکت های دانش بنیان توسط زنان ودختران صاحب ایده کارآفرین	میزان افزایش شرکت ها (برحسب درصد)	افزایش ۱۰۰% شرکت های دانش بنیان توسط زنان ودختران	وزارت علوم ،تحقیقات وفناوری	مرکز امورزنان وخانواده ریاست جمهورری، وزارت تعاون ، کارورفاه اجتماعی	۲
		راه اندازی مرکزرشد ویژه برای زنان ودختران تحصیلکرده صاحب ایده کار آفرین در جهت راه اندازی شرکت های دانش بنیان با تاکید برحوزه های اولویت دار	تعداد مراکز رشد	راه اندازی ۱۰ مرکز رشد ویژه	وزارت علوم ، تحقیقات و فناوری	مرکز امورزنان وخانواده ریاست جمهورری، وزارت تعاون ، کارورفاه اجتماعی	۱
		ایجاد مراکزارائه دهنده خدمات آموزشی ،مالی ومشاوره ای برای تشویق وحمایت از زنان کارآفرین با تاکید بربهره گیری ازظرفیت بخش خصوصی وسازمان های مردم نهاد	تعداد مراکز	راه اندازی ۵۰ مرکز	وزارت علوم ، تحقیقات و فناوری	مرکز امورزنان وخانواده ریاست جمهورری، وزارت تعاون ، کارورفاه اجتماعی	۱
		اطلاع رسانی به دختران تحصیلکرده وزنان درمورد طیف گسترده مشاغل خانگی مبتنی برتخصص دانشگاهی ،مهارت های عمومی ، هنرو صنایع دستی	تعداد سمینارها	برگزاری ۲۰۰ سمینارآموزشی دردانشگاه ها	وزارت علوم ، تحقیقات و فناوری	مرکز امورزنان وخانواده ریاست جمهورری، وزارت تعاون ، کارورفاه اجتماعی	۲
		ایجاد وراه اندازی صندوق حمایت ازکارآفرینی زنان با تاکید برمشاغل دانش بنیان ، حوزه های اولویت دار ملی وصنایع دستی		راه اندازی صندوق حمایت ازکارآفرینی زنان	وزارت علوم ، تحقیقات و فناوری	مرکز امورزنان وخانواده ریاست جمهورری، وزارت تعاون ، کارورفاه اجتماعی	۱
		ایجاد وتقویت کانون های کارآفرینی خانگی	تعداد کانون ها	راه اندازی ۲۰۰ کانون	وزارت تعاون ، کارورفاه اجتماعی	مرکز امورزنان وخانواده ریاست جمهوری	۱
		ایجاد نظام جامع اطلاعات بازار کار ویژه زنان ماهر وتحصیلکرده و باارایه ایده هایی برای راه اندازی کسب وکارهای کوچک ومتناسب با شرایط روحی و جسمی آنان	طراحی واجرای نظام جامع	طراحی واجرای نظام جامع	وزارت تعاون ، کارورفاه اجتماعی	مرکز امورزنان وخانواده ریاست جمهوری	۲
هدف ۳: ارتقا زمینه های نهادی وقانونی لازم برای ایجادفرصت های عادلانه حضورفعال وارزشی زنان در	راهبرد ۱: زمینه های قانونی لازم برای بهبود وضعیت کاری زنان شاغل یا تاکید برشکل گیری عدالت زوجیتی وویژگی طبیعی واحساسی زنان	ایجاد زمینه های قانونی لازم برای زنان شاغل به منظور پرداختن به امورمادری وخانه داری به ویژه درزمینه مرخصی ها، زمان بازنشستگی ، مدت کارروزانه ،زمان کار انعطاف پذیر، مراکز نگه داری از کودکان درمحل کار		تحلیل واصلاح قوانین ومربوط	وزارت تعاون ، کارورفاه اجتماعی	مرکز امورزنان وخانواده ریاست جمهوری	۲
		ایجاد زمینه حقوقی لازم برای افزایش کاردرخانه ودورکاری زنان شاغل درسازمان ها ودستگاه های اجرایی		تهیه واجرای تصویبنامه مربوطه	وزارت تعاون ، کارورفاه اجتماعی	مرکز امورزنان وخانواده ریاست جمهوری	۲

هدف	راهبرد	برنامه	واحد سنجش	هدف پنج ساله	دستگاه مجری	دستگاه همکار	اولویت‌
هدف ۱: بهبود حمایت ها و ارتقا ومهارت های زنان تامین معیشت خانواده با تاکید برزنان سرپرست خانوار و خانواده های آسیب دیده ونیازمند، مناطق محروم	راهبرد ۱: حمایت وتوانمندسازی زنان سرپرست خانوار وخانواده های آسیب دیده ونیازمند درانجام فعالیت های اقتصادی وتامین معیشت	طراحی واجرای برنامه های آموزشی ومهارتی زنان سرپرست خانوارو خانواده های آسیب دیده ونیازمند با تاکید برتوسعه مشاغل خانگی وتعاونی همسو با شأن زنان	تعداد برنامه	طراحی واجرای ۵۰۰ برنامه آموزشی	وزارت تعاون ،کارورفاه اجتماعی سازمان آموزش فنی وحرفه ای	کمیته امداد ، مرکزامورزنان وخانواده ،ریا ست جمهوری، بهزیستی	۱
		ارتقا آموزش های فنی وحرفه ای با ضمانت اشتغال برای زنان سرپرست خانواروخانواده های آسیب دیده ونیازمند	میزان افزایش (برحسب درصد)	افزایش ۵۰% آموزش های فنی وحرفه ای	سازمان فنی وحرفه ای	وزارت تعاون،کارورفاه اجتماعی، کمیته امداد، مرکزامورزنان وخانواده ریاست جمهوری،سازمان بهزیستی	۱
		تدوین واجرای برنامه های ویژه برای تحصیل زنان سرپرست خانواروخانواده های آسیب دیده ونیازمند درآموزش ابتدایی وسوادآموزی به منظورتسهیل درایفای نقش اقتصادی ومعیشتی آنان	میزان افزایش (برحسب درصد)	افزایش ۵۰%نرخ سواد دراین اقشار	نهضت سواد آموزی ، وزارت آموزش وپرورش	کمیته امداد ، مرکزامورزنان وخانواده ،ریا ست جمهوری، بهزیستی	۱
		طراحی واجرای نظام پایش وشناسایی زنان سرپرست خانوار وخانواده های آسیب دیده و نیازمند به منظورتعیین نوع، نحوه ومیزان لزوم اجرای برنامه های حمایتی وتوانمند سازی درمناطق وجوامع هدف مختلف		طراحی واجرای نظام	وزارت تعاون ، کارورفاه اجتماعی	کمیته امداد، امورزنان وخانواده ریاست جمهوری،سازمان بهزیستی	۱
		فرهنگ سازی وترویج سنت های اصیل اقتصاداسلامی مانند وقف ،قرض الحسنه ، و انفاق برای حمایت ازتأمین معیشت زنان سرپرست خانوار و آسیب دیده ونیازمند	تعداد برنامه	اجرای ۲۰ برنامه تبلیغی	سازمان تبلیغات اسلامی	حوزه های علمیه وزارت فرهنگ وارشاداسلامی مرکز امورزنان وخانواده ریاست جمهوری	۱
		بهره گیری از ظرفیت نهادهای عمومی خیریه وسازمان های مردم نهاد درارایه برنامه های حمایتی اولیه زنان سرپرست خانواروخانواده های آسیب دیده ونیازمنددرمناطق شهری و روستایی	تعداد برنامه	اجرای ۱۰۰ برنامه	مرکز امورزنان وخانواده ریاست جمهوری	سازمان بهزیستی سازمان تبلیغات اسلامی کمیته امداد امام خمینی بسیج	۲
	راهبرد۲: حمایت وتوانمندسازی زنان روستایی برای تامین معیشت وفعالیت های اقتصادی مبتنی بر	پشتیبانی ازتاسیس تعاونی های زنان روستایی وبالابردن عضویت ومشارکت فعال زنان درتعاونی های موجود	میزان افزایش تعاونی ها (برحسب درصد)	افزایش۵۰% تعاونی های زنان روستایی	وزارت تعاون، کارورفاه اجتماعی	وزارت کشور،وزارت جهادکشاورزی	۱

هدف ۳. ارتقاء زمینه‌های نهادی، قانونی لازم برای ایجاد فرصتت‌های عادلانه حضور فعالان زنان در عرصه‌های اشتغال و معیشت کشور و ایفای نقش در جهاد عدالت و پیشرفت جامعه
راهبرد	برنامه
راهبرد ۱. ایجاد زمینه‌های قانونی لازم برای بهبود وضعیت کاری زنان شاغل با تاکید بر شکل گیری عدالت زوجیتی و ویژگی‌های طبیعی و احساسی زنان	ایجاد زمینه‌های قانونی لازم برای زنان شاغل به منظور پرداختن به امور مادری و خانه‌داری به ویژه در زمینه مرخصی‌ها، زمان بازنشستگی‌، مدت کار روزانه، زمان کار انعطاف پذیر، مراکز نگه داری از کودکان در محل کار
	ایجاد زمینه حقوقی و قانونیی لازم برای افزایش کار در خانه و دورکاری زنان شاغل در سازمان‌ها و دستگاه‌های اجرایی
	ایجاد زمینه‌های قانونی و نظارتی لازم برای برقراری عدالت زوجیتی در محیط‌های کاری در زمینه دستمزدهای زنان و مردان در شرایط یکسان کاری و سایر تبعیض‌های کای و شغلی
راهبرد ۲. ایجاد مکانیزم‌های قانونی برای ارزش‌گذاری کار زنان خانه‌دار و ایجاد زمینه‌ برای ارتقاء هویت و تامین اجتماعی آنها	ایجاد مکانیزم‌هایی قانونی برای ارزش گذاری کار زنان خانه دار و نظام تامین اجتماعی پشتیبان آن
	ایجاد مکانیزم اطلاع رسانی به زنانی که در خانه کار می‌کنند در مورد نحوه استفاده و بهره‌برداری از نظام امنیت و تامین اجتماعی و مزایای کار در خانه
	ایجاد بانک اطلاعاتی گسترده در زمینه شناسایی و ثبت زنان دارای کار خانگی و یا زنان خانه‌دار نیازمند بهره‌مندی از مزایای امنیت و تامین اجتماعی
راهبرد ۳. ساماندهی و حمایت از شکل‌گیری نهادهای حمایتی، مجامع و شبکه‌های حرفه‌ای خاص معیشت و اشتغال و کارآفرینی زنان با تاکید بر توسعه سازمان‌های مردم نهاد	تقویت بنیاد تعاون و توسعه کارآفرینی زنان و ایجاد شعب استانی
	حمایت از تاسیس تعاونی‌ها و صنایع کوچک جهت افزایش فرصت‌های شغلی با محوریت زنان دارای مهارت‌های فنی و حرفه‌ای
	حمایت از ایجاد بازارچه‌های ویژه در استان‌ها برای عرضه مستقیم محصولات تولیدی تعاونی‌ها و مشاغل خانگی (دائمی، ماهانه، فصلی و بازارچه‌های مرزی)
	حمایت از ایجاد شبکه‌ها و انجمن‌های تخصصی و حرفه‌ای ویژه زنان با تاکید بر حوزه‌های اولویت دار و نیاز ملی و با ماهیت سازمان‌های مردم نهاد

راهبردها و برنامه‌ها
در چارچوب اهداف فوق، راهبردها، برنامه‌های زیر در این حوزه پیشنهاد شده است:

هدف ۱. بهبود حمایت‌ها و ارتقا توانایی‌ها و مهارت‌های زنان تامین معیشت خانواده با تاکید بر زنان سرپرست خانوار و خانواده‌های آسیب دیده و نیازمند مناطق محروم
راهبرد	برنامه
راهبرد ۱. حمایت و توانمندسازی زنان سرپرست خانوار و خانواده‌های آسیب دیده و نیازمند در انجام فعالیت‌های اقتصادی و تامین معیشت	طراحی و اجرای برنامه‌های آموزشی و مهارتی مورد نیاز زنان سرپرست خانوار و خانواده‌های آسیب دیده و نیازمند با تاکید بر توسعه مشاغل خانگی و تعاونی همسو با شأن زنان
	ارتقا آموزش‌های فنی و حرفه‌ای با ضمانت اشتغال برای زنان سرپرست خانوار و خانواده‌های آسیب دیده و نیازمند
	تدوین و اجرای برنامه‌های ویژه برای تحصیل زنان سرپرست خانوار و خانواده‌های آسیب دیده و نیازمند در آموزش ابتدایی و سوادآموزی به منظور تسهیل در ایفای نقش اقتصادی و معیشتی آنان
	طراحی و اجرای نظام پایش و شناسایی زنان سرپرست خانوار و خانواده‌های آسیب دیده و نیازمند به منظور تعیین نوع، نحوه و میزان لزوم اجرای برنامه‌های حمایتی و توانمندسازی در مناطق و جوامع هدف مختلف
	فرهنگ سازی و ترویج سنت‌های اصیل اقتصادی اسلامی مانند وقف، قرض‌الحسنه، و انفاق برای حرکت از تامین معیشت زنان سرپرست خانوار و آسیب دیده و نیازمند
	بهره گیری از ظرفیت نهادهای عمومی خیریه و سازمان‌های مردم نهاد در ارائه برنامه‌های حمایتی اولیه زنان سرپرست خانوار و خانواده‌های آسیب دیده و نیازمند در مناطق شهری و روستایی
راهبرد ۲. حمایت و توانمندسازی زنان روستایی برای تامین معیشت و فعالیت اقتصادی مبتنی بر قابلیت‌ها و مزیت‌های منطقه‌ای	پشتیبانی از تاسیس تعاونی‌های زنان روستایی و بالا بردن عضویت و مشارکت فعال زنان در تعاونی‌های موجود
	ارتقاء آموزش‌های فنی و حرفه‌ای با ضمانت اشتغال برای زنان روستایی، با در نظر گرفتن شرایط محیطی و منطقه‌ای و تاکید بر گسترش صنایع دستی و کشاورزی
	تشویق و حمایت زنان کارآفرین روستایی در بخش کشاورزی و صنایع دستی با در نظر گرفتن مزیت‌های منطقه‌ای
	ایجاد و توسعه مراکز مشاوره و آموزش حرفه‌ای روستایی برای زنان روستایی فعال به ویژه در بخش‌های کشاورزی و صنایع دستی

اصول و ارزشها
محور بودن خانواده و نقش همسری و مادری زنان در فعالیت‌های اقتصادی، اشتغال و معیشت آنها و اهمیت تدبیر منزل توسط بانوان در جامعه اسلامی
عدم آسیب جسمانی و روانی اطفال در اثر اشتغال مادران
نگاه جامع به ازدواج، اشتغال و ارتقاء سطح تحصیلات متناسب با پسران و دختران در جامعه
حفظ کرامت و ارزش معنوی و انسانی و عدم ظلم به زنان در محیط کار و بهره‌مندی از امنیت اخلاقی در محیط کار
ایجاد زمینه عادلانه برای مشارکت اقتصادی و اجتماعی مردان و زنان با تاکید بر گروه‌هایی که اشتغال به عنوان یک ضرورت معاش فردی و خانوادگی است.
لزوم تطابق و تناسب شغل با توانمندی‌ها و ویژگی‌های طبیعی
ارائه الگوی منعطف در اشتغال زنان متناسب با مسئولیت‌های خانوادگی زنان
استقلال در مالکیت اموال و درآمد حاصل از فعالیت اقتصادی زنان
مدیریت مصرف درآمد حاصل از اشتغال خانواده در چارچوبب تحکیم خانواده
لزوم توجه به خانواده‌های مستضعف و محروم و سرپرست خانوار در سیاست‌های حمایت از اشتغال زنان
توجه به کسب و کار خانگی و کارآفرینی و تعاونی‌های خانوادگی
ارجحیت رویکرد هدایت شغلی و تواناسازی نسبت به رویکرد حمایتی در زمینه معیشت و اقتصاد زنان و خانواده
ایفای نقش زنان در عرصه پیشرفت جامعه، عدالت اجتماعی و جهاد اقتصادی
ضرورت حفظ نقش مردان در تامین معاش خانواده.

مولفه اول: سیاست‌های حمایتی حضور زنان در عرصه‌های اقتصادی
سیاست‌های حمایتی مرتبط با حضور زنان در عرصه‌های اقتصادی دربرگیرنده دو دسته کلی از حمایت‌ها است:
ـ دسته اول) حمایت‌های مرتبط با اقشار آسیب‌پذیر و گروه‌های نیازمند در حوزه معیشت و اشتغال مانند زنان سرپرست خانوار و بدسرپرست و زنان روستایی که عمدتا به صورت حمایت‌های مستقیمم در زمینه توسعه اشتغال خانگی، ایجاد بازارچه‌های محلی و… می‌باشند.
ـ دسته دوم) حمایت‌های مرتبط با دیگر اقشار زنان که لزوما آسیب‌پذیر نبوده بلکه باید شرایط مساعد برای رشد و تعالی فردی و اجتماعی آنها فراهم آید مانند زنان شاغل؛ زنان خانه‌دار؛ دختران تحصیل کرده و صاحب مهارت و خودتامین که عمدتا نیازمند حمایت‌های غیرمستقیم و زیر ساختی شرایط لازم برای حضور موثرتر آنها در عرصه‌های اقتصادی را فراهم نمود و یا مسائل پیش روی آنها را برطرف کرد.

مولفه دوم: سیاست‌های توانمندسازی حضور زنان در عرصه‌های اقتصادی
رویکرد توامند سازی برای ایجاد توانایی‌های لازم در آنها برای تامین معیشت خود و خانواده و حضور فعال در عرصه‌های اقتصادی، مولفه‌ای کلیدی در این حوزه راهبردی می‌باشد. براین اساس، اثر بخشی حمایت‌هایی که از اققشار مختلف به عمل می‌آید، بسیار تحت تاثیر توانایی‌های آنها و میزان قابلیت‌های شکل گرفته و بالفعل شده در آنها است. بخش عمده‌ای از سیاست‌های توانمندسازی زنان، معطوف به آرایه آموزش‌های حرفه‌ای برای ایفای نقش‌های معیشتی و اقتصادی در خانه و یا بیرون از خانه است.

مولفه سوم: گروه‌های هدف
بعد دیگر در برنامه‌ریزی برای بهبود معیشت زنان شناسایی و تفکیک گروه‌های هدف است. بنابر مطالعات اکتشافی، گروه‌های زیر به عنوان گروه‌های هدف معرفی شده‌اند:
زنان خانه‌دار
زنان شاغل
دختران تحصیل کرده و صاحب مهارت و خود تامین
زنان روستایی
زنان سرپرست خانوار و بدسرپرست

۲. طراحی چارچوب مفهومی
تحولات و پیچیدگی‌های روز افزون محیط خارجی و داخلی کشوور از یک سو، و اهمیت حوزة زنان و خانواده از سوی دیگر، ایجاب می‌کند که برای سیاستگذاری در این حوزه، بالاخص در افق‌های دور، نگاهی کل نگر و جامع اتخاذ شده و کلیه ابعاد و مولفه‌های هر موضوع مشخص شوند. در طرح‌های راهبردی و پژوهشی، این مهم به وسیله تدوین چارچوب مفهومی انجام می‌شود. اصولا یکی از مهمترین ویژگی‌ها و مزایای طراحی چارچوب مفهومی، در کنار کاهش پیچیدگی‌های تصمیم‌گیری، ایجاد جامعیت و اطمینان از این مساله است که نکته یا موردی در برنامه‌ریزی مغفول نمانده است. در این راستا، با مطالعه اسناد بالادستی، مطالعه تجربیات سایر کشورها، اخذ نظرات خبرگان این حوزه و بهره‌گیری از آخرین روشها و متدهای مدیریتی چارچوبی طراحی شده است تا اطمینان حاصل شود که کلیه موارد و ملاحظاتی که باید در تصمیم‌گیری و سیاست‌گذاری در حوزه اشتغال و معیشت زنان لحاظ شود در برنامه‌ریزی مورد توجه قرار گیرند. به عبارت دیگر، چارچوب مفهومی، در واقع ابزار تحلیل راهبردی در حوزه آسیب‌ها است که براساس آن وضع موجود زنان در حوزه اقتصادی و معیشتی تحلیل و عارضه‌یابی می‌گردد.
به این ترتیب، چارچوب مفهومی به شکل زیر طراحی و استفاده شده است (شکل ۱). هر حوزه راهبردی، نیازمند شکل گیری و توسعه دو دسته برنامه و راهبرد می‌باشد. دسته اول که تحت عنوان موضوعات راهبردی می‌توان به آنها اشاره نمود، در واقع دربرگیرنده مجموعه‌ای از موضوعات که ارتباط تنگاتنگی با عملکرد و وضعیت آن حوزه راهبردی داشته و می‌توان خروجی و نحوه تحقق آن حوزه را با استفاده از بررسی و ارزیابی آنها مورد تحلیل قرار داد. دسته دوم به عوامل و موضوعات پشتیبانی مانند پژوهش‌های مورد نیاز، ساختار و قوانین مورد نیاز برای توسعه آن حوزه راهبردی می‌پردازد.

پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی

هدف	راهبرد	برنامه	واحد سنجش	هدف پنج ساله	دستگاه مجری	دستگاه همکار	اولویت‌
هدف ۴. توسعه حمایت اجتماعی موثر در بازتوانی و رفع آسیب برای زنان و خانواده‌های آسیب دیده	راهبرد ۱. اصلاح و ارتقاء کیفیت رویکردهای بازپروری و بازتوانی زنان آسیب دیده با رویکردهایی اجتماعی و پرهیز از گسترش غیرضرور رویکردهای انتظامی	اصلاح و تقویت رویکردهای مداخله و بازتوانی در حوزه آسیب‌های اجتماعی مانند اورژانس اجتماعی با تاکید بر حفظ و ارتقا کرامت خانواده و ارتقاء ارزش‌های دینی و ملی	تعداد مرکز	۴۰۰ مرکز	سازمان بهزیستی	وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، وزارت کشور	۱
		ایجاد زمیننه مناسب برای جذب و تحت پوشش قرار دادن زنان معتاد و روسپی در برنامه‌های آزمایش و آموزش و توانمندسازی رایگان و بازتوانی‌ آنها	تعداد مرکز	راه اندازی ۱۰۰ مرکز	سازمان بهزیستی	وزارت کشور، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی	۲
		تقویت مراکز ترک اعتیاد و مراکز بین راهی برای معتادان پس از ترک	میزان افزایش (برحسب درصد)	افزایش ۱۰۰%	سازمان بهزیستی	وزارت کشور، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی	۲
		حمایت از برنامه‌های سازمان‌های مردم نهاد برای ارائه خدمات اجتماعی به زنان آسیب دیده	تعداد برنامه‌های حمایت شده	حمایت از ۲۰۰ برنامه	سازمان بهزیستی	وزارت کشور	۲
		طرح خانواده محور ساماندهی کودکان کار و خیابان (با اولویت دختران)	تعداد کودوکان تحت ساماندهی	ساماندهی ۶۰۰۰ کودک	سازمان بهزیستی	وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی	۲

هدف	راهبرد	برنامه	واحد سنجش	هدف پنج ساله	دستگاه مجری	دستگاه همکار	اولویت‌
		تدوین و اجرای برنامه‌های آگاه سازی برای همسران معتادین، زنان خودسرپرست و سرپرست خانوار در معرض آسیب	تعداد برنامه‌های مشاوره راه‌اندازی شد	راه‌اندازی ۱۰۰۰ برنامه مشاوره	سازمان بهزیستی	مرکز امور زنان و خانواده ریاست جمهوری، وزارت کشور	۱
		اجرای طرح پرونده اجتماعی ایرانیان	تعداد	طراحی و اجرای پرونده	سازمان بهزیستی	مرکز امور زنان و خانواده ریاست جمهوری، وزارت کشور، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی	۲
		تقویت برنامه‌های مذهبی، فرهنگی، ورزشی، اجتماعی و مراکز مشاوره در مناطق حاسیه‌ای و مستعد آسیب	تعداد برنامه	حمایت از ۱۰۰ برنامه	وزارت کشور	مرکز امور زنان و خانواده ریاست جمهوری، حوزه علمیه، سازمان تبلیغات اسلامی، سازمان بهزیستی	۲
		سااماندهی مراکز مشاوره و گسترش مناطق تحت پوشش آن در همه نقاط کشور (ماده ۴۳)	میزان اجرای طرح (برحسب درصد)	اجرای ۱۰۰% طرح	سازمان بهزیستی	وزارت کشور	۲
		گسترش برنامه‌های مشاوره تلفنی و مجازی در حوزه آسیب‌های اجتماعی	میزان اجرای طرح (برحسب درصد)	افزایش ۱۰۰%	سازمان بهزیستی	وزارت کشور	۲

هدف	راهبرد	برنامه	واحد سنجش	هدف پنج ساله	دستگاه مجری	دستگاه همکار	اولویت‌
		اجرای طرح آموزش همگانی مهارت‌های زندنگی خانواده با رویکرد پیشگیری از آسیب‌های خانوادگی و افزایش سلامت روانی فرزندان	تعداد افراد آموزش دیده	آموزش ۱۰ میلیون نفر	سازمان بهزیستی	مرکز امور زنان و خانواده ریاست جمهوری،ِ وزارت کشور، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، نیروی انتظامی، سازمان صدا و سیما، جمعیت حلال احمر، وزارت رفاه و تامین اجتماعی، نیروی مقاومت بسیج، ستاد مبارزه با مواد مخدر، وزارت ورزش و امور جوانان، کمیته امداد	۲
		اجرای طرح آموزش زندگی خانوادگی و زناشویی (با اولویت ازدواج‌هایی که کم‌تر از ۵ سال از آن گذشته است)	تعداد زوج‌های آموزش دیده	آموزش ۲ میلیون زوج	سازمان بهزیستی	مرکز امور زنان و خانواده ریاست جمهوری، وزارت کشور، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان صدا و سیما، نیروی مقاومت بسیج، وزارت ورزش و امور جوانان	۲
		تهیه محتوا و اجرای برنامه‌های آگاه سازی به منظور پیشگیری از آسیب‌های نوپدید (فضای مجازی، مواد مخدر نوین، فرقه‌های انحرافی،…) برای خانواده‌ها	تعداد انیمیشن تدوین شده	تدوین ۲۰۰ انیمیشن	سازمان صدا و سیما	سازمان بهزیستی، مرکز امور زنان و خانواده ریاست جمهوری، وزارت کشور، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت ورزش و امور جوانان	۲

هدف	راهبرد	برنامه	واحد سنجش	هدف پنج ساله	دستگاه مجری	دستگاه همکار	اولویت‌
		ایجاد سامانه پایش وارزیابی اثربخشی برنامه های مختلف کاهش آسیب های اجتماعی درسطح کلان کشور واستان ها	تعداد	ایجاد وراه اندازی سامانه	سازمان بهزیستی	مرکزامورزنان وخانواده ریاست جمهوری ،وزارت علوم ،تحقیقات وفناوری ،وزارت کشور	۲
		ایجادهماهنگی ووحدت رویه دربرنامه ریزی های کلان وشفاف سازی مسئولیت و تقویت نقش وعملکرد دستگاه ها وسازمان های مختلف درپیشگیری ،ایمن سازی و کنترل آسیب های اجتماعی	کیفی	طراحی واجرای نگاشت نهادی این بخش	سازمان بهزیستی	مرکزامورزنان وخانواده ریاست جمهوری ، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، وزارت کشور	۱
		تبیین نقش وجایگاه نهادهای مذهبی ومردمی وانقلابی درحوزه آسیب های اجتماعی با تاکید برمساجد، بسیج، حوزه علمیه، هیات های مذهبی ومدارس ومحلات	تعداد برنامه	تولید ۲۰ برنامه تبلیغی تلویزیونی	سازمان بهزیستی	سازمان تبلیغات اسلامی	۲
		اصلاح قوانین ورویه ها وایجاد امکانات تفکیک بزهکاران حرفه ای ومجرمین از افراد آسیب دیده اجتماعی	تعداد	بررسی واصلاح قوانین مربوطه	وزارت دادگستری	مرکزامورزنان وخانواده ریاست جمهوری ، سازمان بهزیستی	۱
		انجام حمایت های لازم قانونی نسبت به حقوق زنان ودختران درمعرض آسیب جسمی ،روحی وزوجیتی درخانواده واجتماع توسط دستگاه قضایی وانتظامی	تعداد	تدوین واجرای برنامه	وزارت دادگستری	مرکزامورزنان وخانواده ریاست جمهوری ، سازمان بهزیستی	۱
		ایجادامکانات جهت جداسازی زندانیان زن باجرم های متفاوت برای جلوگیری ازیادگیری جرم وپیشگیری ازآسیبهای اجتماعی	تعداد	تدوین واجرای برنامه	وزارت دادگستری	مرکزامورزنان وخانواده ریاست جمهوری،سازمان بهزیستی	۲
		تدوین قوانین بازدارنده دراعمال خشونت نسبت به زنان به ویژه درخانواده	تعداد	بررسی واصلاح قوانین مربوطه	وزارت دادگستری	مرکزامورزنان وخانواده ریاست جمهوری،سازمان بهزیستی

هدف	راهبرد	برنامه	واحد سنجش	هدف پنج ساله	دستگاه مجری	دستگاه همکار	اولویت‌
		انجام مطالعات وپژوهش های تخصصی درزمینه آسیب ها وانحرافات علمی و اخلاقی با تاکید برنحله ها، عرفان ها وفرقه های دروغین ورویکردهای پیشگیری ومقابله با آن	تعداد پژوهش	حمایت از۱۰ پژوهش	سازمان بهزیستی	مرکزامورزنان وخانواده ریاست جمهوری ،وزارت علوم، تحقیقات وفناوری	۱
		انجام مطالعات وپژوهش های تخصصی درخصوص ریشه ها وعوامل موثربرروند زنانه شدن آسیب های اجتماعی ورویکردهای پیشگیری ومقابله با آن	تعداد پژوهش	حمایت از۱۰ پژوهش	سازمان بهزیستی	مرکزامورزنان وخانواده ریاست جمهوری ، وزارت علوم ، تحقیقات وفناوری	۱
		انجام مطالعات وپژوهش های تخصصی درخصوص آسیب های مرتبط با کودک آزاری ،همسرآزاری وفراردختران درخانواده ها ورویکردهای پیشگیری ومقابله با آن	تعداد پژوهش	حمایت از۱۰ پژوهش	سازمان بهزیستی	مرکزامورزنان وخانواده ریاست جمهوری ،وزارت علوم ، تحقیقات وفناوری	۱
		انجام مطالعات وپژوهش های تخصصی درخصوص ریشه ها وعوامل موثربرخودکشی زنان ودختران آسیب دیده اجتماعی ورویکردهای پیشگیری ومقابله با آن	تعداد پژوهش	حمایت از۱۰ پژوهش	سازمان بهزیستی	مرکزامورزنان وخانواده ریاست جمهوری ، وزارت علوم ، تحقیقات و فناوری ، وزارت کشور	۲
		انجام مطالعات وپژوهش های تخصصی درخصوص آسیب ها وانحرافات اقتصادی مانند فقر،رباخواری، اسراف و….درخانواده ها	تعداد پژوهش	انجام ۲۰پژوهش	سازمان بهزیستی	مرکزامورزنان وخانواده ریاست جمهوری ، وزارت علوم، تحقیقات وفناوری ، وزارت کشور	۱
		انجام مطالعات وپژوهش های تخصصی درخصوص آسیب ها و انحرافات سیاسی مانند فتنه انگیزی	تعداد پژوهش	انجام ۱۰ پژوهش	سازمان بهزیستی	مرکزامورزنان وخانواده ریاست جمهوری ، وزارت علوم، تحقیقات وفناوری	۱
		انجام مطالعات وپژوهش های تخصصی درخصوص آسیب ها و انحرافات سیاسی مانند فتنه انگیزی و…	تعداد پژوهش	انجام ۱۰ پژوهش	سازمان بهزیستی	مرکزامورزنان وخانواده ریاست جمهوری ، وزارت علوم، تحقیقات وفناوری	۱

هدف ۳. گسترش تعمیم و ارتقاء کیفی خدمات موثر و بهنگام مبتنی بر آموزش و توانمندسازی خانواده‌های در معرض آسیب
راهبرد	برنامه
پدیده‌ها	ساماندهی مراکز مشاوره و گسترش مناطق تحت پوشش آن در همه نقاط کشور (ماده ۴۳)
	گسترش برنامه‌های مشاوره تلفنی و مجازی در حوزه آسیب‌های اجتماعی
	طراحی زمینه مناسب و رویکردهای سالم برای گسترش آموزش‌ها و آگاه‌سازی در خصوص موضوعات حساس مانند آموزش مسائل زوجیتی، الکل و مواد مخدر جدید برای جوانان و خانواده‌ها
	حمایت از دختران تحت پوشش مراکزز بهزیستی پس از سن ۱۸ سال برای حضور در جامعه
راهبرد ۲. توسعه برنامه‌های سلامت روان برای خانواده‌ها و زنان در معرض اختلالات و آسیب‌های روانی	ارائه خدمات آموزش و مشاوره برای زنان در معرض آسیب‌های روانی مانند زنان در دوران بارداری و شیردهی، زنان مطلقه، همسران معتادین…
	تدوین و اجرای برنامه‌های توسعه سلامت روان برای گروه‌های سنی و شغلی مختلف
	ایجاد مراکز سلامت روان جامعه محور ویژه زنان به ویژه در مناطق و مراکز مستعد آسیب
	طراحی بسته‌های ویژه و اجرای مداخلات پیشگیری از خودکشی به ویژه در مناطق و استان‌های پر آسیب‌تر در این حوزه

هدف ۴: توسعه حمایت اجتماعی موثر در بازتوانیی و رفع آسیب برای زنان و خانواده‌های آسیب دیده
راهبرد	برنامه
راهبرد ۱. اصلاح و ارتقاء کیفیت رویکردهای بازپروری و بازتوانی زنان آسیب دیده با رویکردهای اجتماعی و پرهیز از گسترش غیر ضرور رویکردهای انتظامی	اصلاح و تقویت رویکردهای مداخله و بازتوانی در حوزه‌ آسیب‌های اجتماعی مانند اورژانس اجتماعی با تاکید بر حفظ و ارتقاء کرامت خانواده و ارتقاء ارزش‌های دینی و ملی
	ایجاد زمینه مناسب برای جذب و تحت پوشش قرار دادن زنان معتاد و روسپی در برنامه‌های آزمایش و آموزش و توانمند سازی رایگان و بازتوانی آنها
	تقویت مراکز ترک اعتیاد و مراکز بین راهی برای معتادان پس از ترک
	حمایت از برنامه‌های سازمان‌های مردم نهاد برای ارائه خدمات اجتماعی به زنان آسیب دیده
	طرح خانواده محور ساماندهی کودکان کار و خیابان (با اولویت دختران)

-توضیح:
لازم به ذکر است که برنامه‌های ذکر شده در جداول حسب شرایط منطقه‌ای و بومی هر استان و یا برنامه‌ها و اسناد بالادستی دستگاه‌های اجرایی به شرط تطابق با راهبردها و راهکارهای این سند قابل تنظیم مجدد می‌باشد.

هدف ۱. ارتقاء پژوهش‌های بنیادی و کاربردی و راهبردی و یکپارچگی سیاستگذاری و اجرا در حوزه آسیب‌های اجتماعی
راهبرد	برنامه
	انجام حمایت‌های لازم قانونی نسبت به حقوق زنان و دختران در معرض آسیب جسمی، روحی و زوجیتی در خانواده و اجتماع توسط دستگاه قضایی و انتظامی
	ایجاد امکانات جداسازی زندانیان زن با جرم‌های متفاوت برای جلوگیری از یادگیری جرم و پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی
	تدوین قوانین بازدارنده در اعمال خشونت نسبت به زنان به ویژه در خانواده

هدف ۲. گسترش، تعمییم و ارتقاء آگاهی‌ها و توانمندی‌های جامعه به منظور فرهنگ سازی و پیشگیری در زمینه آسیب‌های اجتماعی در کلیه سطوح اجتماعی و مناطق کشور
راهبرد	برنامه
راهبرد ۱. توسعه سلامت معنوی و بهره‌گیری از ظرفیت‌های دینی جامعه اسلامی در خصوص پیشگیری و مقابله با آسیب‌های اجتماعی	نهادینه سازی برنامه‌های امر به معروف و نهی از منکر با بهره‌گیری از ظرفیت نهادهای مذهبی و مردمی (مانند بسیج، مساجد، هیئت‌های مذهبی و…) با تاکید بر رویکرد خانواده محور در آگاه‌سازی و فرهنگ‌سازی
	بهره‌گیری از ظرفیت نهادهای تخصصی دینی حوزوی و دانشگاهی برای تولید محتوای کاربردی و روزآمد در حوزه‌ آگاهی و مهارت‌های دینی مرتبط با پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی (عفاف، مهارت‌های تاب آوری و صبر، …)
	آموزش هنجارها و ارزش‌های دینی همگانی مرتبط با پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی با محوریت زنان و با بهره‌گیری از ظرفیت اجتماعات مذهبی کشور (مساجد، هیئت‌های مذهبی، حوزه علمیه و…)
	آگاه سازی و توسعه مهارت‌های والدین با رویکرد خانواده مطلوب دینی به منظور پیشگیری و مقابله با آسیب‌هاهی اجتماعی به ویژه در مورد فرزند پروری و رفع ظلم (همسر آزاری، فرزند آزاری و…)
	حمایت از نهادهای مردمی و سازمان‌های مردم نهاد برای فعالیت‌های اجتماعی و محله محور با تاکید بر سلامت معنوی
راهبرد ۲. آگاه سازی، ارتقا دانش و	تدوین محتوای بومی و مذهبی برای گروه‌های سنی کودک، نوجوان و جوان و ارائه آن به سطوح آموزشی مربوطه در جهت آگاه سازی در حوزه سلامت اجتماعی و معنوی

براساس اهداف فوق، راهببردها و برنامه‌های این حوزه تعریف شده است:
راهبردها و راهکارها

هدف ۲. ارتقاء پژوهش‌های بنیادی و کاربردی و راهبرددی و یکپارچگی سیاستگذاری و اجرا در حوزه آسیب‌های اجتماعی
راهبرد	برنامه
راهبرد ۱. توسعه پژوهشهای کاربردی و راهبرددی در حوزه تعری، طبقه‌بندی، ریشه‌ها و نحوه گسترش آسیب‌های اجتماعی در زنان	انجام مطالعات و پژوهش‌های بنیادی به منظور نظریه پردازی و تدوین متدولوژی و الگوی اسلامی مرتبط با انواع آسیب‌های اجتماعی
	انجام مطالعات و پژوهش‌های کاربردی در زمینه آسیب‌ها و انحرافات اخلاقی و فرهنگی مانند عوامل شکل‌دهنده سلامت معنوی و فضایل اخلاقی (عفت، تقوی، صبر و…) در سطوح مختلف جامعه و تاثیر آن بر کاهش آسیب‌های اجتماعی
	انجام مطالعات بومی و منطقه‌ای در کل کشور در خصوص ویژگی‌های خاص هر منطقه در شکل‌گیری و توسعه آسیب‌های اجتماعی
	انجام مطالعات پژوهش‌های تخصصی در خصوص ریشه‌ها و عوامل توسعه اعتیاد به ویژه مواد مخدر صنعتی در جامعه و تبعات آن در شکل‌گیری انواع آسیب‌های اجتماعی و رویکرد‌های پیشگیری و مقابله با آن
	انجام مطالعات و پژوهش‌های تخصصی در خصوص ارتباط بین طلاق و آسیب‌های اجتماعی و رویکردهایی پیشگیری و مقابله با آن
	انجام مطالعات و پژوهش‌های تخصصی در زمینه آسیب‌هاه و انحرافات علمی و اخلاقی با تاکید بر نحله‌ها، عرفان‌ها و فرقه‌های دروغین و رویکردهای پیشگیری و مقابله با آن
	انجام مطالعات و پژوهش‌های تخصصی در خصوص ریشه‌ها و عوامل موثر بر روند زنانه شدن آسیب‌های اجتماعی و رویکردهای پیشگیری و مقابله با آن
	انجام مطالعات و پژوهشهای تخصصی در خصوص آسیب‌های مرتبط با کودک آزاری، همسر آزاری و فرار دختران در خانواده‌ها و رویکردهای پیشگیری و مقابله با آن
	انجام مطالعات و پژوهش‌های تخصصی در خصوص ریشه‌ها و عوامل موثر بر خودکشی زنان و دختران آسیب دیده اجتماعی و رویکردهای پیشگیری و مقابله با آن

اصول و ارزشها
معنویت، عفاف، تقوی و دوری از گناه و اخلاق اسلامی در ابعاد فردی، خانوادگی و اجتماعی به عنوان پایه اساسی جامعه تراز
آگاهی و هوشیاری آحاد جامعه در خصوص ریشه ها و پیامدهای آسیب‌های اجتماعی
عدالت اجتماعی و اقتصادی و دوری از ظلم و تبعیض به زنان در خانواده و جامعه
رعایت اصول «تولی و تبری» و «امر به معروف و نهی از منکر» در حوزه ارتباطات فردی، اجتماعی و خانوادگی
توجه به نقش کمال آفرینی خانواده در رویکردهای توسعه سلامت و پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی
هوشمندیی و آینده‌نگری در مواجهه با آسیب‌های نوپدید و روند آسیب‌ها
سلامت محوری و پیش‌گیری جامع به جای درمان و مبارزه با آسیب
مسئولیت پذیری و مشارکت و همگرایی کلیه نهادهای جامعه (حاکمیتی، مذهبی، علمی، مردمی و خانواده)
تقدم رویکرد فرهنگی و اجتماعی بر رویکرد انتظامی

ماموریت
شناسایی الزامات، زمینه سازی و تدوین سیاست‌های مناسب برای ارتقاء سلامت معنوی و اجتماعی از طریق پیشگیری، کاهش عوامل شکل دهنده و رفع آسیب از زنان و خانواده‌های در معرض آسیب و آسیب دیده اجتماعی در حوزه زنان و خانواده
2. آموزش و توانمندسازی: این نوع مداخله برای کلیه سطوح استفاده می‌شود. هدف از این نوع مداخله توانمندسازی افراد برای پیشگیری و مقابله با آسیب‌های اجتماعی است.

مداخله نوع ۲) درمان:
3. حمایت و بازپروری: این نوع مداخله برای سطح سه استفاده می‌شود و مخاطب آن افراد آسیب‌دیده است. در این گونه مداخله فعالیت‌ها از جنس درمان است.

مداخله نوع ۳) بازتوانی:
4. توان‌بخشی و بازتوانی: این نوع مداخله برای افراد پس از رهایی از آسیب‌ها طراحی می‌شود و هدف آن کمک به فرد برای بازگشتن به زندگی طبیعی است.
بر این اساس، مجموعه‌ای از مداخلات در این زمینه انجام می‌شوند که در برگیرنده سطوح پیشگیری، بازسازی و نوسازی روحی، فکری و جسمی (رفتاری) افراد مختلف جامعه می‌باشد. لازم به ذکر است که با توجه به زمان اجرای استراتژی‌ها و برنامه‌ها که سعی دارند در افق ۵ ساله پاسخگوی نیازهای جامعه و محقق کننده ارزشها و اهداف کلان مورد انتظار باشند، در این مدل مفهومی سعی شده است که همزمان به نیازها و مسائل و آسیب‌های اجتماعی موجود در کشور پاسخ موثر داده شود و در عین حال به ارزشها، آمال و اهداف بلند مدت این حوزه نیز پرداخته شود. با توجه به زمان دستیابی به اهداف و برنامه‌ها، به نظر می‌رسد که در راهبرددهای دوره گذار باید ابتدا به رفع آسیب‌ها و مسائل موجود پرداخته شود که عمدتا مبتنی بر استفاده از ابزارهای درمان و بازتوانی هستند و سپس به تحقیق اهداف کلان‌تر و ارزشهای مورد انتظار پرداخته شود که بر آگاه سازی و پیشگیری استوار می‌باشند. با توجه به این اصل، در اولویت‌گذاری راهبردهای دوران گذار توجه به آسیب‌های اصلی، فرعی و تبعی به ترتیب زیر مدنظر قرار می‌گیرد:
ـ آسیب‌ها و انحرافات علمی و اعتقادی
ـ آسیب‌ها و انحرافات اخلاقی و فرهنگی
ـ آسیب‌ها و انحرافات اقتصادی
ـ آسیب‌ها و انحرافات اجتماعی
ـ آسیب‌ها و انحرافات سیاسی
موضوعات راهبردی
نوع وبار آسیب
نوع مداخله – سطح مداخله
حوزه های پشتیبان
سازمانهای مردم نهاد و موسسات خیریه – پژوهش
زیرساخت ها
قوانین ومقررات –
شکل ۲. چارچوب مفهومی تدوین طرح در حوزه پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی
در ادامه به تشریح ابعاد چارچوب می‌پردازیم.

۲-۱. موضوعات راهبردی
این مدل در بخش موضوعات راهبردی دارای سه مولفه اصلی است:
1. بار آسیب‌های اجتماعی (نوع آسیب‌های اصلی)
2. سطح مداخله
3. نوع مداخله

مولفه اول: نوع و بار آسیب‌های اجتماعی
اولین مولفه در تحلیل آسیب‌ها، شناسایی مهمترین آسیب‌ها در جامعه فعلی و رونده آینده آن است. بار آسیب‌های اجتماعی کشور با توجه به نتایج مطالعات اکتشافی در زیر ارائه شده است:
افزایش کمی و نیز تنوع آسیب‌های اجتماعی و افراد در معرض خطر را مشاهده نمود. دلایل مختلفی باعث شکل‌گیری چنین روندی شده‌اند که به طور کلی می‌توان به فقدان مهارت‌های زندگی، سست‌ شدن ریشه‌های اعتقادی، اخلاقی و معنوی، روابط ناسالم حاکم بر خانواده، مهاجرت بی رویه به شهرها و گسترش سکونت‌گاه‌های غیررسمی، ناهماهنگی‌های بین سازمان‌های مسئول و عدم توجه به تجربیات یکدیگر، نداشتن استراتژی مشخص و یکپارچه و وجود نگاه آسیب‌نگر به جای نگاه سلمات‌نگر اشاره نمود. در این میان، شناخت مهم‌ترین آسیب‌های اجتماعی مرتبط با زن و خانواده از یک سو و تمهید اقدامات و برنامه‌های لازم برای پیشگیری، کنترل و کاهش آنها از سوی دیگر به عنوان یک حوزه راهبردی جدی در عرصه برنامه‌های راهبردی حوزه زن و خانواده مطرح می‌باشد. بنابراین پیشگیری از آسیب‌ها یک مقوله حیاتی و کلیدی خواهد بود. پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی در نگاه کلی عبارت است از مجموعه اقداماتی که به مقابله با عوامل شکل دهنده، کنترل و کاهش آسیب‌های اجتماعی منجر خواهد شد.
برای ایجاد یک نگاه و رویکرد جامع به موضوع آسیب‌های اجتماعی در حوزه زن و خانواده لازم است که در ابتدا انواع آسیب‌های اجتماعی مهم و کلیدی که در جامعه کنونی و آیندنه می‌توانند اثرات مخرب و مهمی داشته باشند، شناسایی شده و سپس با توجه به نوع افرادی که آسیب‌ دیده‌اند و یا در معرض آسیب می‌باشند، برنامه‌های لازم را برای ارائه انواع مداخلات لازم از قبیل کنترل زمینه‌های شکل گیری آسیب، آگاه سازی، آموزش، بازپروری و توان بخشی تدوین و اجرایی کرد. بنابراین، راهبردها و برنامه‌های این حوزه باید ناظر بر افراد و گروه‌های مختلفی در جامعه باشد که به صورت بالقوه و یا بالفعل در معرض آسیب‌های اجتماعی مهم و کلیدی می‌باشند و نیازمند مراقبت، آگاه سازی و بازتوانی می‌باشند.

۲. طراحی چارچوب مفهومی
تحولات و پیچیدگی‌های روز افزون محیط خارجی و داخلی کشور از یک سو، و اهمیت حوزة زنان و خانواده از سوی دیگر، ایجاب می‌کند که برای سیاست‌گذاری در این حوزه، بالاخص در افق‌های دور، نگاهی کل نگر و جامع اتخاذ شده و کلیه ابعاد و مولفه‌های هر موضوع مشخص شوند. در طرح‌های راهبردی و پژوهشی، این مهم به وسیله تدوین چارچوب مفهومی انجام می‌شود. اصولا یکی از مهمترین ویژگی‌ها و مزایای طراحی چارچوب مفهومی، در کنار کاهش پیچیدگی‌های تصمیم‌گیری، ایجاد جامعیت و اطمینان از این مساله است که نکته یا موردی در برنامه‌ریزی مغفول نمانده است. در این راستا، با مطالعه اسناد بالادستی، مطالعه تجربیات سایر کشورها، اخذ نظرات خبرگان این حوزه و بهره‌گیری از آخرین روشها و متدهای مدیریتی چارچوبی طراحی.

هدف	راهبرد	برنامه	واحد سنجش	هدف پنج ساله	دستگاه مجری	دستگاه همکار	اولویت‌
		۳. پیش بینی مشوق‌های اقتصادی برای کارفرمایان برای بازگشت به کار زنان پس از مرخصی زایمان و جلوگیری از اخراج زنان باردار	ماده قانونی	یک لایحه	مرکز امور زنان و خانواده	معاونت حقوقی رئیس جمهور و کمیسیونهای دولت و وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی	۲
		۴. استفاده از کمک هزینه مهد کودک نظیر بخش دولتی در صورت عدم همکاری کارفرما در ایجاد مهد کودک	ماده قانونی	یک لایحه	مرکز امور زنان و خانواده	معاونت حقوقی رئیس جمهور و کمیسیونهای دولت و وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی	۱

هدف	راهبرد	برنامه	واحد سنجش	هدف پنج ساله	دستگاه مجری	دستگاه همکار	اولویت‌
		۵. حضور مشاورین بانوان در کارگروه‌های محیط زیست، سلامت و اشتغال شورای برنامه ریزی و توسعه استان	تصویبنامه هیئت وزیران	مصوبه استانی	مرکز امور زنان و خانواده	معاونت حقوقی رئیس جمهور و کمیسیونهای دولت و وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی	۱
		۱. معافیت زنان سرپرست خانوار و بد سرپرست از پرداخت هزینه دادرسی	ماده قانونی	یک لایحه	مرکز امور زنان و خانواده	معاونت حقوقی رئیس جمهور و کمیسیونهای دولت و وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی	۱
	راهبرد ۲. اصلاح نظام حقوقی به منظور حمایت از تامین حقوق اجتماعی زنان سرپرست خانوار و بد سرپرست	۲. معافیت زنان سرپرست خانوار از پرداخت بخشی از سهم بیمه خود و افراد تحت تکفل و مالیات بر درآمد حقوق و مشاغل	ماده قانونی	یک لایحه	مرکز امور زنان و خانواده	معاونت حقوقی رئیس جمهور و کمیسیونهای دولت و وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی	۱
		۳. بازنشستگی پیش از موعد و تقلیل ساعت کار زنان سرپرست خانوار	ماده قانونی	یک لایحه	مرکز امور زنان و خانواده	معاونت حقوقی رئیس جمهور و کمیسیونهای دولت و وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی	۲

هدف	راهبرد	برنامه	واحد سنجش	هدف پنج ساله	دستگاه مجری	دستگاه همکار	اولویت‌
		۸. جرم انگاری و تعریف خشونت در قوانین و تشدید مجازات خشونت خانگی	ماده قانونی	یک لایحه	مرکز امور زنان و خانواده	معاونت حقوقی رئیس جمهور و کمیسیونهای دولت وزارت دادگستری	۲
		۹. اصلاح زمینه‌های حقوقی برای پیشگیری از جرایم جنسی علیه زنان و کودکان در خانواده و جامع	ماده قانونی	یک لایحه	مرکز امور زنان و خانواده	معاونت حقوقی رئیس جمهور و کمیسیونهای دولت وزارت دادگستری	۱
		۱۰. اولویت برخورداری از وکیل معاضدتی برای زنان آسیب دیده در مراحل دادرسی	ماده قانونی	یک لایحه	مرکز امور زنان و خانواده	معاونت حقوقی رئیس جمهور و کمیسیونهای دولت وزارت دادگستری	۱

هدف	راهبرد	برنامه	واحد سنجش	هدف پنج ساله	دستگاه مجری	دستگاه همکار	اولویت‌
هدف ۲: فراهم نمودن زمینه‌های مناسب حقوقی و قانونی در راستای رفع ظلم و تعدی و تامین امنیت زنان در خانواده و –جامعه	راهبرد ۱: اصلاح زمینه‌های حقوقی برای تامین امنیت و پیشگیری از خشونت جسمی و روانی نسبت به زنان در خانواده و جامعه	۱. ایجاد کمیته امنیت زنان در راستای ساماندهی اقدامات دستگاه‌های اجرایی مسئول و پیش بینی اقدامات پیشگیرانه و تدابیر حمایتی برای جلوگیری از خشونت	ایجاد کمیته	کمک به ایجاد یک کمیته	مرکز امور زنان و خانواده	معاونت حقوقی رئیس جمهور و کمیسیونهای دولت ـ وزارت خارجه	۲
		۳. اصلاح قوانین مبارزه با قاچاق انسان و پیش بینی اقدامات پیشگیرانه برای جلوگیری از قاچاق زنان و کودکان	ماده قانونی	اصلاح مواد مرتبط در قانون قاچاق انسان	مرکز امور زنان و خانواده	معاونت حقوقی رئیس جمهور و کمیسیونهای دولت ـ وزارت خارجه	۱
		۴. انعقاد معاهدات بین‌المللی با کشورهای مقصد قاچاق زنان	انعقاد معاهده	سه کشور اصلی مقصد قاچاق	مرکز امور زنان و خانواده	معاونت حقوقی رئیس جمهور و کمیسیونهای دولت ـ وزارت خارجه	۱

هدف	راهبرد	برنامه	واحد سنجش	هدف پنج ساله	دستگاه مجری	دستگاه همکار	اولویت‌
		۱. تشدید مجازات انواع خشونت و توجه به موضوع خشونت خانگی و پیش بینی تمهیداتیی جهت جلوگیری از تکرار خشونت و اتخاذ تدابیر پیشگیرانه و حمایتی و ایجاد مراکز خانه‌های امن و ایجاد کمیته تامین امنیت و تعییین وظایف برای دستگاه‌های متولی	ماده قانونی	یک لایحه	مرکز امور زنان و خانواده	معاونت حقوقی رئیس جمهور و کمیسیونهای دولت ـ سازمان بهزیستی ـ ناجا	۱
	راهبرد۳. اصلاح زمینه‌های حقوقی به منظور حمایت از خانواده‌های آسیب پذیر و پیشگیری از متلاشی شدن خانواده‌های در معرض آسیب	۱. اعطای حمایت‌های مالی به زنان زندانی با اولویت زنان سرپرست خانواده (جرایم مالی غیر عمدی)	ماده قانونی	یک لایحه	مرکز امور زنان و خانواده	معاونت حقوقی رئیس جمهور و کمیسیونهای دولت	۱
		۲. احداث مهد کودک مجاور زندان زنان	ماده قانونی	تنظیم آئین نامه اجرایی	مرکز امور زنان و خانواده	معاونت حقوقی رئیس جمهور و کمیسیونهای دولت ـ سازمان بهزیستی	۱
		۳. اولویت استخدام زنان سرپرست خانوار، اعطای تسهیلات و امتیازات شغلی زنان سرپرست خانوار شاغل و تبدیل وضعیت استخدامی آنان	ماده قانونی	اصلاح برخی مواد قانون استخدام کشوری	مرکز امور زنان و خانواده	مععاونت حقوقی و معاونت توسعه سرمایه انسانی رئیس جمهور و کمیسیونهای دولت	۱

راهبرد	برنامه
راهبرد ۱. اصلاح زمینه حقوقی و تدوین مقررات حقوقی برای ایجاد فرصت‌های عادلانه برای شکوفایی استعدادهای زنان در حوزه‌های مختلف اجتماعی با رعایت مصالح خانواده و کرامت زن	اصلاح مصوبات شورای عالی اداری در خصوص انتساب زنان در پست های مدیریتی و افزایش هر ساله آن و اجرایی نمودن مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی
	برقراری حمایتهای لازم برای توانمندسازی، توسعه، اشتغال و کارآفرینی زنان به ویژه تعاونی‌های زنان و بنگاه‌های زود بازده و مشاغل خانگی
	اصلاح سیاست‌ها و قوانین موجود در جهت حایت از کارآفرینی خانوادگی
	پیش بینی حضور مستشاران زن در محاکم خانواده
	حضور مشاورین بانوان در کارگروه‌های محیط زیست، سلامت و اشتغال شورای برنامه ریزی و توسعه استان
راهبرد ۲. اصلاح نظام حقوقی به منظور حمایت از تامین حقوق اجتماعی زنان سرپرست خانوار و بدسرپرست	مافیت زنان سرپرست خانوار و بدسرپرست از پرداخت هزینه دادرسی
	معافیت زنان سرپرست خانوار از پرداخت بخشی از سهم بیمه خود و افراد تحت تکفل و مالیات بر درآمد حقوق و مشاغل
	بازنشستگی پیش از موعد و تقلیل ساعت کار زنان سرپرست خانوار
	اولویت استخدام یکی از فرزندان زنان سرپرست خانوار در صورت فوت، از کار افتادگی و بازنشستگی مادر
	پیش بینی پرداخت کمک هزینه عائله مندی و اولاد به زنان بدسرپرست با ارائه مدارک مثبته
	پیش بینی مشوق‌ها و معافیت‌های قانونی برای کارفرمایان در جذب زنان سرپرست خانوار
راهبرد ۳. اصلاح نظام حقوقی به منظور حمایت از حقوق اجتماعی زنان شاغل کارگر	بازنشستگی پیش از موعد و تقلیل ساعت کار زنان کارگر
	پیش بینی الزام حضور نماینده کارگران زن در شورای عالی کار و شورای حفاظت فنی و بهداشت
	پیش بینی مشوق‌های اقتصادی برای کارفرمایان برای بازگشت به کار زنان پس از مرخصی زایمان و جلوگیری از اخرا زنان باردار
	استفاده از کمک هزینه مهد کودک نظیر بخش دولتی در صورت عدم همکاری کارفرما در ایجاد مهدکودک

هدف	راهبرد	برنامه	واحد سنجش	هدف پنج ساله	دستگاه مجری	دستگاه همکار	اولویت‌
	راهبرد ۲: اصلاح زمینه های حقوقی برای پیشگیری وکنترل رفتارهای مست کننده کیان خانواده توسط زوجین وسایراعضای خانواده	۱- تشدید مجازات انواع خشونت وپیش بینی تمهیداتی جهت جلوگیری وایجاد مراکز خانه های امن وایجاد کمیته تامین امنیت وتعیین وظایف برای دستگاه متولی	ماده قانونی	پیشنهاد لایحه امنیت زنان – کمک به ایجاد یک واحد خانه امن در هر استان	مرکز امور زنان وخانواده	معاونت حقوقی رئیس جمهور و کمیسیونهای دولت	۲
		تقدم نفقه برسایردیون و پیش بینی پرداخت نفقه حمل به مادران درزمان عده وفات	ماده قانونی	یک لایحه	مرکز امور زنان وخانواده	معاونت حقوقی رئیس جمهور و کمیسیونهای دولت	۱
		۳- ضابطه مند نمودن ازدواج مجدد درقوانین ومقررات در راستای حکیم خانواده وحفظ حقوق همسراول	ماده قانونی	اصلاح قانون حمایت ازخانواده	مرکز امور زنان وخانواده	معاونت حقوقی رئیس جمهور و کمیسیونهای دولت	۱
		۴- ثبت ازدواج موقت واجبار زوج به بذل مدت یا دخالت دادگاه درصورت ترک وغیبت طولانی و پیش بینی ضمانت اجرای شرط پرداخت نفقه در ازدواج موقت	ماده قانونی	یک لایحه	مرکز امور زنان وخانواده	معاونت حقوقی رئیس جمهور و کمیسیونهای دولت	۱

-توضیح: لازم به ذکر است که برنامه‌های ذکر شده در جداول حسب شرایط منطقه‌ای و بومی هر استان و یا برنامه‌ها و اسناد بالادستی دستگاه‌های اجرایی به شرط تطابق با راهبردها و راهکارهای این سند قابل تنظیم مجدد می‌باشد.

درچارچوب اهداف فوق ، راهبردها و برنامه های زیررا پیشنهاد می شود:

هدف ۱ فراهم نمودن زمینه‌های مناسب حقوقی و قانونی در راستای تحکیم بنیان خانواده
راهبرد	برنامه
راهبرد ۱. اصلاح نظام حقوقی و اداری کشور به منظور ایجاد تناسب بین وظایف و نقش‌های اجتماعی و خانوادگی زوجین	وضع و اصلاح قوانین استخدامی و کار از جمله در خصوص تقلیل ساعت کار، مرخصی خانوادگی، بازنشستگی پیش از موعد، مرخصی بدون حقوق مادران، پیش بینی ایجاد مهد کودک با افزایش کمک هزینه مهد کودک متناسب با تعرفه بهزیستی، عائله مندی بانوان شاغل و بازنشسته و افزایش حداکثر سن استخدام بانوان دارای فرزند، ممنوعیت کار شبانه به جز مشاغل خاص
	وضع قوانین در حمایت از زنان خانه دار و شناسایی ارزش کار خانگی آنان در تولید ملی و رفع مشکلات اجرایی بیمه زنان خانه‌دار
	افزایش مرخصی زایمان مادران و پیش بینی مرخصی همزمان برای پدران
	رفع موانع اجرایی قوانین موجود در خصوص دورکاری مادران شاغل و زنان دارای همسر و فرزند معلول
راهبرد ۲: اصلاح زمینه های حقوقی برای پیشگیری و کنترل رفتارهای سست کننده کیان خانواده توسط زوجین وسایر اعضای خانواده	تشدید مجازات انواع خشونت و توجه به موضوع خشونت خانگی و پیش بینی تمهیداتی جهت جلوگیری از تکرار خشونت و اتخاذ تدابیر پیشگیرانه و حمایتی و ایجاد مراکز خانه‌های امن و ایجاد کمیته تامین امنیت و تعیین وظایف برای دستگاه‌های متولی
	تقدم نفقه بر سایر دیون و پیش بینی پرداخت نفقه حمل به مادر در زمان عده وفات
	ضابطه مند نمودن ازدواج مجدد در قوانین مقررات در راستای تحکیم خانواده و حفظ حقوق همسر اول
	ثبت ازدواج موقت و اجبار زوج به بذل مدت یا دخالت دادگاه در صورت ترک و غیبت طولانی و پیش بینی ضمانت اجرای شرط پرداخت نفقه در ازدواج موقت
	اصلاح قوانین و مقررات طلاق به منظور جلوگیری از سوء استفاده از حق و اضرار به غیر
	اصلاح قوانین به منظور منطقی نمودن میزان مهریه و جلوگیری از سوء استفاده متناسب با استطاعت مالی و بیمه مهریه در صورت پذیرش به عنوان شرط ضمن عقد
	پیش بینی تمهیدات قانونی به منظور پیشگیری از ازدواج زودهنگام و اجباری جرم انگاری ترک خانواده و نشوز مرد
راهبرد ۳. اصلاح زمینه‌های حقوقی به منظور حمایت از خانواده‌های آسیب پذیر و	اعطای حمایت‌های مالی به زنان زندانی با اولویت زنان سرپرست خانواده (جرایم مالی غیرعمدی)
	احداث مهد کودک مجاور زندان زنان

خانواده است، در این پروژه موارد نیازمند توجه و بررسی موجود در متن قوانین مورد بررسی قرار گرفته است و تلاش گردیده تا نارسایی و ناکارآمدی قوانین و مقررات در جهت استحکام نظام حقوقی خانواده اصلاح گردد.
بنابراین امید است با رعایت سه اصل فوق در راستای اصلاح قوانین و مقررات به سه هدف مهم در حوزه خانواده دست یابیم:
بهبود زمینه حقوقی جامعه در راستای تحکیم خانواده
بهبود زمینه حقوقی جامعه در راستای ارتقاء امنیت زنان در خانواده
بهبود زمینه حقوقی جامعه در راستای ایجاد محیط عادلانه و استیفای حقوقی شرعی زنان در عرصه‌های مختلف جامعه.

اصول و ارزش‌ها
عدالت و رفع تبعیض ناروا در نظام حقوقی خانواده و جامعه
برابری زن و مرد در ذات و ماهیت انسانی و حقوق و آزادی‌های اساسی در اسلام
توجه به تفاوت‌های فطری زن و مرد در اسلام
مبارزه با ظلم و تعدی نسبت به زنان و تامین امنیت آنان در خانواده و جامعه
احقاق و تضمین حقوق زنان بر پایه اصول و مبانی متعالی اسلام
خانواده محوری و تحکیم بنیان خانواده
حفظ و ارتقاء ارزش و کرامت انسانی زوجین و توجه به نقش اساسی آنها در خانواده
آگاهی افراد نسبت به حقوق، مسئولیت‌ها و وظایف یکدیگر در خانواده و جامعه
ماموریت
اصلاح قوانین و مقررات در حوزه زنان و خانواده و مرتفع نمودن خلاهای موجود ناشی از نقص یا ابهام در مفاد قوانین و مقررات و یا فقدان ضمانت اجرایی به منظور ایجاد زمینه‌های مساعد برای رشد شخصیت و احیای حقوق مادی و معنوی زنان در خانواده و جامعه

به این ترتیب، چارچوب مفهومی حوزه‌ی قوانین و مقررات به شکل زیر طراحی و استفاده شده است:

۱.مقدمه ومعرفی موضوع
براساس نظریات دانشمندان به ویژه جامعه شناسان، خانواده نخستین نهادی است که افراد در آن عضویت حاصل می‌کنند. این نظریه پردازان نقش خانواده را به عنوان اولین نهاد اجتماعی برای شکل دهی یک جامعه سالم که یکی از اهداف اصلی حیات اجتماعی است مهم و با ارزش تلقی می‌کنند و معتقدند که خانواده به عنوان شالوده حیات اجتماعی، گذشته از وظیفه تولید مثل برای بقای نوع بشر، وظایف متعدد دیگری را نیز بر عهده دارد.
توجه خاص به حقوق زنان و فراهم نمودن امکانات لازم برای توانمندسازی آنان و مشارکت در فعالیت‌های علمی، فرهنگی، اجتماعی و تساوی آنان با مردان در برابر قوانین با رعایت موازین اسلامی در اصول مختلف قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به صراحت بیان شده است که این اصول عبارتند از:
اصل سوم بند ۱۴ قانون اساسی: «دولت جمهوری اسلامی ایران موظف است برای نیل به اهداف مذکور در اصل دوم، همه امکانات خود را برای امور زیر به کار برد: … تامین حقوق همه جانبه افراد از زن و مرد و ایجاد امنیت قضایی عادلانه برای همه و تساوی عموم در برابر قانون».
اصل دهم قانون اساسی: «از آنجا که خانواده واحد بنیادی جامعه اسلامی است، همه قوانین و مقررات و برنامه‌ریزی‌های مربوط باید در جهت آسان کردن تشکیل خانواده، پاسداری از قداست آن و استواری روابط خانوادگی بر پایه حقوق و اخلاق اسلامی باشد».
اصل بیستم قانون اساسی: «همه افراد ملت اعم از زن و مرد یکسان در حمایت قانون قرار دارند و از همه حقوق انسانی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی با رعایت موازین اسلام برخوردارند».
اصل بیست و یکم: «دولت موظف است حقوق زن را در تمام جهات با رعایت موازین اسلامی تضمین نماید و امور زیر را انجام دهد:
ـ ایجاد زمینه‌های مساعد برای رشد شخصیت زن و احیای حقوق مادی و معنوی او
ـ حمایت مادران، بالخصوص در دوران بارداری و حضانت فرزند، و حمایت از کودکان بی‌سرپرست
ـ ایجاد دادگاه صالح برای حفظ کیان و بقای خانواده
ـ ایجاد بیمه خاص بیوگان و زنان سالخورده و بی‌سرپرست
ـ اعطای قیمومت فرزندان به مادران شایسته در جهت غبطه آنها در صورت نبودن ولی شرعی»

این سند مربوط به یکی از حوزه‌های ۱۴ گانه برنامه جامعه توسعه امور زنان و خانواده می‌باشد.
این ۱۴ حوزه شامل عناوین زیر است:
تحکیم خانواده پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی
امور معیشتی و اقتصادی تعمیق باورهای دینی
توسعه سلامت تامین اجتماعی
توسعه فرهنگ عفاف و حجاب اوقات فراغت
توسعه زنان مدیر، نخبه و فرهیخته توسعه تعاملات بین المللی
ساماندهی و ارتقاء پژوهش در امور زن و خانواده اصلاح ساختار
سازمان‌های مردم نهاد اصلاح قوانین و مقررات

حوزه بازنگری قوانین و مقررات مربوطه

هدف	راهبرد	برنامه	واحد سنجش	هدف پنج ساله	دستگاه مجری	دستگاه همکار	اولویت‌
	راهبرد ۲. تقویت زیر ساخت‌های اجتماعی و اقتصادی مرتبط با تشکیل، تحکیم، تعالی و گسترش خانواده	ایجاد مراکز کارآفرینی و توسعه تعاونی‌های ویژه بانوان در راستای تقویت بنیه اقتصادی خانواده مثل مشاغل خانگی	میزان پیشرفت در اجرا (بر حسب درصد	طراحی و جاری سازی نظام	معاونت سرمایه انسانی رئیس جمهور	رکز امور زنان و خانواده ریاست جمهوری، وزارت کار رفاه و تامین اجتماعی	۲
		طراحی نظام جامع اشتغال و فعالیت‌های اقتصادی خانواده با حفظ و ارتقاء منزلت و نقش همسری و مادری زن و همچنین وظایف مردان در خانواده	نظامنامه	طراحی و راه اندازی مرکز	مرکز امور زنان و خانواده ریاست جمهوری	وزارت کار رفاه و تامین اجتماعی	۲
		ارتقاء و گسترش نقش نهادهای دینی و روحانیت در امر تشکیل و تحکیم و گسترش خانواده	تعداد مبلغ دینی تحت آموزش	آموزش ۵۰۰۰ مبلغ دینی در حوزه خانواده اسلامی	سازمان تبلیغات اسلامی	مرکز امور زنان و خانواده ریاستت جمهوری	۱
		گسترش، تقویت و تعیین فعالیت‌های سازمان‌های مردم نهاد در تشکیل، تحکیم و تعالی خانواده	تعداد	حمایت از ۱۲۰۰ سازمان مردم نهاد	مرکز امور زنان و خانواده	وزارت کشور	۱
		گسترش و قانونمند کردن دوره‌های آموزش قبل، حین و پس از ازدواج براساس سبک زندگی اسلامی ـ ایرانی و اصلاح محتوا و روش آموزش‌های موجود	میزان پیشرفت در اجرا (برحسب درصد)	تدوین و اجرای نظام آموزش خانواده	سازمان بهزیستی	مرکز امور زنان و خانواده ریاست جمهوری	۱
	راهبرد۳. تقویت نظام سیاست گذاری، پایش و راهبری خانواده در سطح کلان نظام	تعیین شاخص‌های پیشرفت و تعالی خانواده اسلامی ـ ایرانی برای پایش و ارزیابی عملکرد دستگاه‌های اجرایی ایجاد سامانه جامع رصد خانواده	میزان پیشرفت در اجرا (برحسب درصد)	طراحی و جاری سازی سامانه جامع رصد خانواده	مرکز امور زنان و خانواده ریاست جمهوری	وزارت کشور و مرکز آمار	۲
		ارتقاء ساختار و تشکیلات نهادهای متولی امور زنان و خانواده با بهره‌گیری حداکثری از ظرفیت ستاد ملی زن و خانواده	سند	طراحی و جاری سازی	ستاد ملی زن و خانواده	مرکز امور زنان و خانواده و مشاورین دستگاه‌های اجرایی	۱

هدف	راهبرد	برنامه	واحد سنجش	هدف پنج ساله	دستگاه مجری	دستگاه همکار	اولویت‌
		ساماندهی و ارتقاء کیفی خدمات مشاوره، مددکاری اجتماعی برای مداخله در بحران خانواده با رویکرد سازنده و اسلامی	میزان اجرا در استان‌ها (بر حسب درصد)	تدوین بسته مشاوره‌ای و برگزاری آموزش برای کلیه مراکز مشاوره‌ای کشور	سازمان بهزیستی	مرکز امور زنان و خانواده ریاست جمهوری	۱
		ارتقاء آگاهی و توانمندی‌های اعضای خانواده در معرض آسیب با رویکرد کاهش و کنترل آسیب	تعداد برنامه تبلیغی تولید شده	۲۰۰ برنامه تبلیغی کوتاه و یک سایت تبلیغی و کاربردی	سازمان صدا و سیما	سازمان بهزیستی، مرکز امور زنان و خانواده ریاست جمهوری	۱
	راهبرد ۲. توسعه مداخلات موثر برای پیشگیری و رفع آسیب از خانواده‌های در معرض فروپاشی	گسترش، اصلاح و ساماندهی مراکز ارائه خدمات به خانواده‌ةای در معرض فروپاشی با رویکرد خانواده محور	میزان اجرا در استان‌ها (بر حسب درصد)	تدوین بسته مشاوره‌ای و برگزاری آموزش برای کلیه مراکز مشاوره‌ای کشور	سازمان بهزیستی	مرکز امور زنان و خانواده ریاست جمهوری	۱
		گسترش و ارتقاء خدمات کلینیک‌های تخصصی مشکلات زوجیت مبتنی بر الگوهای اسلامی	میزان اجرا در استان‌ها (بر حسب درصد)	تدوین بسته مشاوره‌ای و برگزاری آموزش برای کلیه مراکز مشاوره‌ای کشور	وزارت بهداشت	سازمان بهزیستی و مرکز امور زنان و خانواده ریاست جمهوری	۱
		توانمند سازی زنان مطلقه و فرزندان طلاق در مقابل آسیب‌ها و پیامدهای ناشی از طلاق مانند مشاوره‌ای و حمایتی (حقوقی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و…)	میزان اجرا در استان‌ها (بر حسب درصد)	تدوین بسته مشاوره‌ای و برگزاری آموزش برای کلیه مراکز مشاوره‌ای کشور	سازمان بهزیستی	مرکز امور زنان و خانواده ریاست جمهوری	۱

هدف	راهبرد	برنامه	واحد سنجش	هدف پنج ساله	دستگاه مجری	دستگاه همکار	اولویت‌
هدف ۳. اصلاح فرهنگ عمومی و زمینه‌های اجتماعی موثر بر تشکیل، گسترش، تحکیم و تعالی خانواده	راهبرد۱. فرهنگ‌سازی و ترویج مولفه‌های موثر بر تشکیل و تحکیم و تعالی خانواده در فرهنگ عمومی جامعه	تهیه برنامه‌های رسانه‌ای برای فرهنگ سازی و ترویج مولفه‌های معنویت و اخلاق اسلامی در روابط خانوادگی (رفق، گذشت، صمیمیت و…)	تعداد سریال فیلم و برنامه تبلیغی	تهیه ۵ سریال، ۱۰ فیلم، ۱۰۰ برنامه تبلیغی	سازمان صدا و سیما	مرکز آمور زنان و خانواوده ریاست جمهوری، وزارت ورزش و جوانان، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی	۲
		تهیه برنامه‌های رسانه‌ای برای آموزش و ارتقاء فرهنگ عمومی بر پایه الگوهای اسلامی و تعالیم دینی در خصوص اصول حاکم بر خانواده (اصل زوجیت، اصل عدالت و تناسب، اصل تعلیم و تربیت، اصول مودت و…)
	راهبرد ۲. آسیب شناسی و اصلاح مولفه‌ةای فرهنگ عمومی موثر بر تضعیف خانواده در سطح کلان کشور و ویژگی‌های خاص استان‌ها	تدوین بسته جامع آموزشی به منظور ارتقاء آگاهی‌ها و مهارت‌های خانواده‌های ساکن در مناطق محروم و روستاها و بخش‌هایی از کشور که سنن بومی غیرقابل قبول در آن حاکم است در خصوص زندگی خانواده متعالی با کمک دستگاه‌های استانی و مراکز مذهبی	میزان اجرا در استان‌ها (بر حسب درصد)	تدوین و اجرای بسته ویژه استانی برای استان‌های منتخب	وزارت کشور	مرکز امور زنان و خانواده ریاست جمهوری، سازمان صدا و سیما، سازمان تبلیغات اسلامی	۱
		ارتقاء آگاهی‌ها و مهارت‌های والدین و خانواده‌ها در خصوص ارتباطات بین نسلی به ویژه تعامل با فرزندان در آستانه ازدواج و زوجین جوان و بیان نقش‌ هدایتی و حمایتی والدین	تعداد برنامه تبلیغی	۲۰۰ برنامه تبلیغی کوتاه و یک سایت تبلیغی و کاربردی	سازمان صدا و سیما	وزارت ورزش و جوانان، مرکز زنان و خانواده وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی	۱
		تقویت نقش‌های نظارتی در ساماندهی، نظارت و پالایش محتویات رسانه‌های مکتوب و غیرمکتوب با رویکرد ترویج ارزش‌های اسلامی و مقابله با جنگ نرم علیه خانواده در فضای مجازی	کیفی	–	ستاد ملی زن و خانواده	وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان صدا و سیما	۱
	راهبرد۳.فرهنگ‌سازی و ترویج به منظور جلوگیری از کاهش نرخ باروری کل و ارتقای آن متناسب با آموزه‌های اسلامی	ایجاد شبکه‌های اجتماعی و سازمان‌های دولتی و مردم نهاد داخلی و بین‌المللی مروج افزایش نسل صالح و سالم حامی تسهیل ازدواج به هنگام جوانان و استحکام خانواده	تعداد	برنامه ریزی و تلاش برای ایجاد شبکه‌های اجتماعی و سازمان‌های دولتی و مردم نهاد داخلی و بین‌المللی	ستاد ملی زن و خانواده	وزارت ورزش و جوانان وزارت کشور	۲

هدف	راهبرد	برنامه	واحد سنجش	هدف پنج ساله	دستگاه مجری	دستگاه همکار	اولویت‌
		حمایت از ایجاد توسعه نشریات تخصصی مرتبط با مطالعات خانواده	تعداد نشریه علمی	حمایت از ایجاد ۳ نشریه علمی با توجه به حوزه‌های اولویت‌دار	وزارت علوم، تحقیقات و فناوری	مرکز امور زنان و خانواده ریاست جمهوری، سازمان تبلیغات اسلامی و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی	۱
هدف۲. ارتقاء آگاهی و توانایی‌های زنان و مردان جهت ایفای نقش‌های اساسی خود در خانواده در چارچوب سبک زندگی اسلامی ـ ایرانی	راهبرد ۱. توسعه آگاهی‌ها و مهارت‌های زنان و مردان در همه گروه‌های سنی با رویکرد جامع تشکیل، گسترش، تحکیم و تعالی خانواده	طراحی بسته آموزشی به منظور ارتقاء آگاهی نوجوانان در خصوص تغییر و تحولات جسمانی، روانی، فکری و رفتاری در ابعاد فردی، خانوادگی و اجتماعی دوران بلوغ به منظور آماده سازی برای ازدواج مناسب با محوریت مدارس سراسر کشور	تعداد مدرسه‌هایی که بسته در آن اجرا شده	تدوین بسته و اجرا در ۵۰ هزار مدرسه راهنمایی و دبیرستان	وزارت آموزش و پرورش	سازمان صدا و سیما، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، مرکز امور زنان و خانواده ریاست جمهوری	۲
		تدوین و اجرای بسته آموزشی جذاب در رسانه‌های مورد توجه جوانان به منظور ارتقاء آگاهی و مهارت جوانان در زمینه نحوه و اهمیت ازدواج به هنگام، آگاهانه، پایدار و ساده بر مبنای سبک زندگی اسلامی ـ ایرانی با تاکید بر: مهارت‌های ارتباطی بین زوجین تعادل بین نقش‌های اجتماعی و مسئولیت‌های خانوادگی (همسری و تربیت فرزند به ویژه برای کارکنان قوای سه گانه و نهادهای وابسته) توانمندی تامین نیازهای اساسی خانواده در ابعاد اقتصادی، سلامت و نشاط، فرهنگی و معنوی و…) افزایش آگاهی زوجین در خصوص عواومل تضعیف کننده خانواده و ارتقاء مهارت‌های مقابله‌ای در حل مشکلات خانواده و تحکیم و تعالی آن	تعداد سریال فیلم برنامه تبلیغی و سایت	تهیه ۵ سریال، ۱۰ فیلم، ۲۰ برنامه تبلیغی کوتاه و یک سایت تبلیغی و کاربردی	سازمان صدا و سیما	وزارت ورزش و جوانان مرکز امور زنان و خانواده ریاست جمهوری، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی	۱
		تدوین بسته جامع ارتقا مهارت‌ها و آگاهی‌های زوجین در خصوص سلامت زوجیتی براساس آموزه‌های اسلامی و اجرای آن در مراکز بهداشتی، مشاوره‌ای و مراکز مذهبی سراسر کشور		تدوین و اجرای بسته در کلیه استان‌های کشور	وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی	وزارت کشور، سازمان تبلیغات اسلامی	۱

هدف	راهبرد	برنامه	واحد سنجش	هدف پنج ساله	دستگاه مجری	دستگاه همکار	اولویت‌
هدف ۱. تبیین و الگوسازی خانواده طراز و متعالی مناسب با سبک زندگی اسلامی ـ ایرانی	راهبرد۱. حمایت از نظریه‌پردازی، الگوسازی، رصدگری و آسیب‌شناسی علمی و پژوهشی حوزه تشکیل، تحکیم، تعالی و گسترش خانواده	حمایت از پژوهش‌های نظری و الگوسازی سبک زندگی خانواده اسلامی ـ ایرانی	تعداد پروژه‌ها	حمایت از ۱۰ کلان پروژه ملی	مرکز امور زنان و خانواده ریاست جمهوری	وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و سازمان تبلیغات اسلامی	۱
		حمایت از پژوهش‌های کاربردی برای تولید محتوا و بسته‌های آموزشی و ترویجی در چارچوب الگوی سبک زندگی خانواده اسلامی ـ ایرانی با کمک حوزه دانشگاه و تشکل‌های مردمی (با تاکید بر موضوعاتی مانند افزایش زاد و ولد و نگرش خانواده‌ها به آن، الگوی سلامت زوجین (زوجیت)، مشاوره و خدمات روانشناسی، تدوین مولفه‌ها و شاخص‌های فرهنگ عمومی موثر بر تحکیم خانواده، تدوین ویژگی‌ها و فضایل اخلاقی و دینی موثر بر تحکیم خانواده، تدوین نظام اخلاقی، نظام فرهنگی و نظام حقوقی موثر بر تشکیل، تحکیم و تعالی خانواده، تدوین نظام اقتصادی موثر بر تحکیم خانواده، تحلیل آسیب‌های اجتماعی موثر بر تضعیف خانواده)	تعداد پروژه‌ها	حمایت از ۲۰۰ پروژه ملی و منطقه‌ای	وزارت علوم، تحقیقات و فناوری	مرکز امور زنان و خانواده ریاست جمهوری سازمان تبلیغات اسلامی	۱
		حمایت از پژوهشهای آسیب شناسی و ریشه‌یابی تشکیل و تحکیم و گسترش خانواده در سراسر کشور با کمک حوزه، دانشگاه و تشکل‌های مردمی	تعداد پروژه‌ها	حمایت از ۲۰۰ پروژه ملی و منطقه‌ای	وزارت علوم، تحقیقات و فناوری	مرکز امور زنان و خانواده ریاست جمهوری، سازمان تبلیغات اسلامی	۱
		ایجاد نظام رصدگری وضعیت خانواده در سراسر کشور		ایجاد نظام رصد گری و اجرای سالانه پیمایش ملی خانواده	مرکز امور زنان و خانواده ریاست جمهوری	وزارت کشور، مرکز آمار ایران	۱

راهبرد	برنامه
راهبرد ۱. توسعه نظام شناسایی و توانمندسازی برای پیشگیری و رفع آسیب از خانواده‌های در معرض فروپاشی	افزایش آگاهی و مهارت‌های خانواده در خصوص عوامل تضعیف کننده خانواده و ارتقاء مهارت‌های مقابله‌ای در حل مشکلات خانواده و تحکیم و تعالی آن
	ساماندهی و ارتقاء کیفی خدمات مشاوره، مدد کاری اجتماعی برای مداخله در بحران خانواده با رویکرد سازنده و اسلامی
	ارتقاء آگاهی و توانمندی‌های اعضای خانواده در معرض آسیب با رویکرد کاهش و کنترل آسیب
راهبرد ۲. توسعه مداخلات موثر برای پیشگیری و رفع آسیب از خانواده‌های در معرض فروپاشی	گسترش، اصلاح و ساماندهی مراکز ارائه خدمات به خانواده‌های در معرض فروپاشی با رویکرد خانواده محور
	گسترش و ارتقاء خدمات کلینیک‌های تخصصی مشکلات زوجیت مبتنی بر الگوهای اسلامی
	توانمندسازی زنان مطلقه و فرزندان طلاق در مقابل آسیب‌ها و پیامدهای ناشی از طلاق مانند مشاوره‌ای و حمایتی (حقوقی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و…)

راهبرد	برنامه
راهبرد۱. اصلاح نظام حقوقی و رویه‌های قضایی مرتبط با تشکیل، تحکیم و تعالی خانواده	تدوین، تصویب و اجرای نظام جامع حقوق خانواده مبتنی بر آموزه‌های اسلامی
	اصلاح و تکمیل قوانین مدنی با رویکرد تقویت نهاد خانواده و پیشگیری از انحلال آن
	اصلاح و بازنگری در قوانین کیفری با رویکرد تشدید در کنترل و کاهش عوامل مفسده‌انگیز و مخرب کیان خانواده
	راه‌اندازی بخش ویژه ضابط خانواده به منظور مداخل قضایی با ملاحظه ارزش‌های دینی و فرهنگ ایرانی
	پیشگیری و مبارزه قاطعانه با انواع ستم در خانواده‌ها از طریق وضع و اصلاح قوانین
	ایجاد و تقویت وحدت رویه قضایی در برخورد با مشکلات خانوادگی
	الزام در ارجاع زوجین متقاضی طلاق از سوی دادگاه برای طی آموزش‌های خاص مشاوره‌

راهبرد	برنامه
راهبرد۱. توسعه آگاهی‌ها و مهارت‌های زنان و مردان در همه گروه‌های سنی با رویکرد جامع تشکیل، گسترش، تحکیم و تعالی خانواده	طراحی بسته آموزشی به منظور ارتقاء آگاهی نوجوانان در خصوص تغییر و تحولات جسمانی، رمانی، فکری و رفتاری در ابعاد فردی، خانوادگی و اجتماعی دوران بلوغ به منظور آماده سازی برای ازدواج مناسب با محوریت مدارس سراسر کشور
	تدوین و ارای بسته آموزشی جذاب در رسانه‌های مورد توجه جوانان به منظور ارتقاء آگاهی و مهارت جوانان در زمینه نحوه و اهمیت ازدواج به هنگام، آگاهانه، پایدار و ساده بر مبنای سبک زندگی اسلامی ـ ایرانی با تاکید بر: مهارت‌های ارتباطی بین زوجین تعادل بین نقش‌های اجتماعی و مسئولیت‌های خانوادگی (همسری و تربیت فرزند به ویژه برای کارکنان قوای سه گانه و نهادهای وابسته) توانمندی تامین نیازهای اساسی خانواده در ابعاد اقتصادی، سلامت و نشاط، فرهنگی و معنوی و…) افزایش آگاهی زوجین در خصوص عوامل تضعیف کننده خانواده و ارتقاء مهارت‌های مقابله‌ای در حل مشکلات خانواده و تحکیم و تعالی آن
	تدوین بسته جامع ارتقاء مهارت‌ها و آگاهی‌های زوجین در خصوص سلامت زوجیتی بر اساس آموزه‌های اسلامی و اجرای آن در مراکز بهداشتی، مشاوره‌ای و مراکز مذهبی سراسر کشور
	ارتقاء آگاهی‌ها و مهارت‌های والدین و خانواده در خصوص ارتباطات بین نسلی و تربیت فرزندان صالح، موفق و با نشاط و به دور از آسیب‌های اجتماعی
راهبرد۲. بسیج کلیه دستگاه‌های مرتبط فرهنگی، آموزشی، دینی و اجتماعی برای توسعه آگاهی‌ها و مهارت‌های زنان و مردان	تقویت نقش نهادهای معنوی مانند مساجد، جلسات مذهبی و بسیج در برنامه‌های ارتقاء آگاهی‌ها و مهارت‌های خانواده
	تقویت نقش رسانه‌های تصویری و نوشتاری و مجازی در برنامه‌های ارتقاء آگاهی‌ها و مهارت‌های خانواده
	تقویت نقش شهرداری‌ها و محله‌ها در برنامه‌های ارتقاء آگاهی‌ها و مهارت‌های خانواده
	تقویت برنامه‌های آموزشی و مهارتی تحکیم خانواده در دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی

چشم انداز
در افق ۱۴۰۴، خانواده طراز در جامعه ایرانی، خانواده‌ای مستحکم، معنوی، سالم و با نشاط و توانا در گسترش و تربیت نسلی بالنده، صالح و فرهیخته و ایفای کارکردهای موثر اجتماعی در جهت استقرار جامعه‌ای مهدوی برپایه:
فرهنگ عمومی پشتیبان تشکیل، تحکیم و تعالی خانواده مبتنی بر ارزش‌های متعالی اسلامی؛
زنان و مردان آگاه، توانمند و مسئولیت‌پذیر در مورد نقش‌ها و وظایف خانوادگی؛
جامعه‌ای با اخلاق اسلامی در کمترین سطح آسیب‌های اجتماعی؛
نهادهای حاکمیتی هوشمند و مسئول نسبت به حراست از کیان خانواده و تقویت عوامل موثر بر تشکیل، تحکیم، تعالی و گسترش آن
اهداف راهبردی
هدف راهبردی۱: تبیین و الگوسازی خانواده طراز و متعادلی مناسب با سبک زندگی اسلامی ـ ایرانی
هدف راهبردی۲: ارتقاء آگاهی و توانایی‌های زنان و مردان جهت ایفای نقش‌های اساسی خود در خانواده در چارچوب سبک زندگی اسلامی ـ ایرانی
هدف راهبردی۳: اصلاح فرهنگ عمومی و زمینه‌های اجتماعی موثر بر تشکیل، گسترش، تحکیم و تعالی خانواده
هدف راهبردی ۴: حمایت از خانواده‌های در معرض آسیب و آسیب دیده برای پیگیری و حل مشکلات مرتبط با متزلزل شدن خانواده
هدف راهبردی ۵: بهبود ساختارهای حاکمیتی پشتیبان از تشکیل، گسترش، تحکیم و تعالی خانواده

ـ ارائه خدمات مشاوره به این خانواده در مواجه با آسیب‌ها
ـ آموزش و ارتقاء توانایی‌های این خانواده در مواجه با آسیب‌ها و پیشگیری از وقوع آنها
ـ انجام فعالیت‌های حمایتی به منظور حداقل کردن آسیب‌ها و بهبود شرایط این خانواده‌ها

۲ـ۲. موضوعات پشتیبان
به منظور تحقق موضوعات راهبردی، لازم است که مجموعه‌ای از موضوعات پشتیبان مدنظر قرار گیرند و به عبارت دیگر توسعه این موضوعات می‌تواند به عنوان پشتیبان موضوعات راهبردی باشد، مهمترین مواردی که با توجه به مطالعات به عنوان پشتیبان در حوزه تحکیم و گسترش خانواده شناسایی شده است، توسعه پژوهش و نیز وجود زیرساخت‌های قانونی و مقرراتی و برخورداری از ساختار مناسب در حوزه تحکیم و گسترش خانواده در کشور است.

موضوعات راهبردی
تبیین الگوسازی و ترویج عمومی
توسعه مهارت های سبک زندگی خانوادگی متعالی
پیشگیری وحمایت ازخانواده های درمعرض آسیب
موضوعات پشتیبان
پژوهش
شکل ۱. چارچوب مفهومی تدوین طرح در حوزه تحکیم خانواده
در ادامه به تشریح ابعاد چارچوب می‌پردازیم.
2ـ۱. موضوعات راهبردی

این مدل در بخش موضوعات راهبردی دارای سه مولفه اصلی است:
1. تبیین، الگوسازی و ترویج عمومی
2. توسعه مهارت‌های سبک زندگی خانوادگی متعالی
3. پیشگیری و حمایت از خانواده‌های در معرض آسیب

مولفه اول: تبیین، الگوسازی و ترویج عمومی سبک زندگی خانوادگی متعالی

۱. مقدمه و معرفی موضوع
«در نگاه اسلام، خانواده پایه بسیار مهم و سلول اصلی جامعه است به گونه‌ای که بدون بهره‌مندی از خانواده‌های سالم، سرزنده و با نشاط، امکان پیشرفت جامعه به ویژه پیشرفت فرهنگی وجود ندارد و اینگونه خانواده‌ها نیز بدون حضور زنان مومن و فهیم، شکل نمی‌گیرد و استمرار نمی‌یابد». بر این اساس در سال‌های اخیر در چارچوب سیاست‌های کلی نظام و تاکیدات مقام معظم رهبری و ریاست محترم جمهوری، رویکرد اخیر در چارچوب سیاست‌های کلی نظام و تاکیدات مقام معظم رهبری و ریاست محترم جمهوری، رویکرد ویژه‌ای در دولت نهم و دهم به مسئله خانواده در دستور کار دولت قرار گرفته و در برنامه پنجم توسعه، خانواده محوری یکی از محورهای اساسی این برنامه است.
در این راستا در «برنامه جامع توسعه امور زنان و خانواده»، تحکیم خانواده از دو منظر گنجانده شده است. اولا تحکیم خانواده به معنای عام که سایر حوزه‌های برنامه مانند حجاب و عفاف، تعمیق باورهای دینی، سلامت، اوقات فراغت، پیشگیری از آسیب‌ها، معیشت و تامین اجتماعی و نظایر آن در راستای موضوع تحکیم خانواده و با توجه به نقش آنها در تحکیم خانواده در دستور کار قرار گرفته است.
از زاویه دیگر، یک سرفصل مستقل به عنوان تحکیم خانواده در ماده ۲۳۰ پیش‌بینی شده است که به صورت متمرکز بر ابعاد شکل گیری و تعاملات درون خانواده مانند فرهنگ و زمینه‌های ازدواج، تعاملات زوجین، مسئولیت و توانایی‌های مرد و زن برای ایفای نقش همسری و والدین است. از این زاویه، رهنمودهای مقام معظم رهبری، و اسناد بالادستی و همچنین مطالعات و پژوهش‌های انجام شده در خصوص مبانی تشکیل خانواده اسلامی و چالش‌های آن در جامعه ایرانی تلاش خواهد شد که سیاست‌ها و راهکارهای لازم برای تعالی و تحکیم بنییان خانواده ارائه گردد.
2. طراحی چارچوب مفهومی
تحولات و پیچیدگی‌های روز افزون محیط خارجی و داخلی کشور از یک سو و اهمیت حوزة زنان و خانواده از سوی دیگر، ایجاب می کند که برای سیاستگذاری در این حوزه، بالاخص در افق‌های دور، نگاهی کل نگر و جامع اتخاذ شده و کلیه ابعاد و مولفه‌های هر موضوع مشخص شوند. در طرح‌های راهبردی و پژوهشی، این مهم به وسیله تدوین چارچوب مفهومی انجام می‌شود. اصولا یکی از مهمترین ویژگی‌ها و مزایای طراحی چارچوب مفهومی، در کنار کاهش پیچیدگی های تصمیم‌گیری، ایجاد جامعیت و اطمینان از این مساله است که نکته یا موردی در برنامه ریزی مغفول نمانده است. در این راستا، با مطالعه اسناد بالادستی، مطالعه تجربیات سایر کشورها، اخذ نظرات خبرگان در قالب مصاحبه و نظرات کارگروه تخصصی این حوزه و بهره‌گیری از آخرین روشها و متدهای مدیریتی، چارچوبی طراحی شده است تا اطمینان حاصل شود که کلیه موارد و

این سند مربوط به یکی از حوزه های ۱۴ گانه برنامه جامع توسعه امور زنان وخانواده می باشد.
این ۱۴ حوزه شامل عناوین زیراست:
تحکیم خانواده پیشگیری از آسیب های اجتماعی امور معیشتی و اقتصادی
تعمیق باورهای دینی توسعه سلامت تامین اجتماعی
توسعه فرهنگ عفاف وحجاب اوقات فراغت توسعه زنان (مدیر) نخبه و فرهیخته
توسعه تعاملات بین المللی ساماندهی و ارتقا پژوهش در امور زنان و خانواده اصلاح ساختار
سازمان های مردم نهاد اصلاح قوانین ومقررات

برنامه جامع توسعه امور زنان و خانواده
(ماده ۲۳۰ برنامه پنجم توسعه)
حوزه تحکیم بنیان خانواده
چکیده سند برنامه جامعه توسعه امور زنان و خانواده
(ماده ۲۳۰ برنامه پنجم توسعه)
چشم انداز، اهداف، راهبردها، برنامه‌ها به تفکیک حوزه‌های راهبردی

چشم انداز
در افق ۱۴۰۴: ایران اسلامی، الهام بخش و الگو در سطح جهانی در تحکیم و تعالی خانواده، کرامت و تکامل انسانی و حضور اجتماعی زنان
در افق ۱۴۰۴: ایران اسلامی الهام بخش و الگو در سطح جهانی در کرامت و تکامل انسانی زنان و حضور تناسب با شان و منزلت زن در عرصه‌های علمی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی و برخوردار از خانواده‌هایی معنوی، مستحکم، با نشاط و توانمند در تربیت نسل صالح و فرهیخته بر پایه نظام نهادی، حقوقی و قانونی کارآمد، منسجم و هدایت گر در همه شئون و عرصه‌های حضور زن و خانواده

ارزش‌ها
1. معنویت و اخلاق:
حاکمیت ارزش‌های معنوی مبتنی بر دین، تقوی، اخلاق
2. کرامت انسانی:
تحقق آزادی، کرامت و شرافت واقعی زنان در چارچوب ارزش‌های دینی و اخلاقی حاکم در قرآن و سیره ائمه
3. عدالت:
محوریت عدالت در ابعاد فردی، خانوادگی و اجتماعی و باز بودن مسیر برای حضور علمی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی زنان
4. تناسب با فطرت:
توجه به ویژگی‌های ذاتی زن از ابعاد اخلاقی، روحی، جسمانی و غریزی
5. خانواده محوری:
خانواده به عنوان رکن اساسی جامعه اسلامی و تاکید بر جایگاه زن در خانواده در نقش مادری در خانواده
6. آگاهی و بصیرت:
نقش ممتاز آگاهی و بصیرت فردی، خانوادگی، اجتماعی و انقلابی زنان در پیشبرد اهداف انقلاب اسلامی و اعتلای بیداری اسلامی.
7. تعالی و تکامل:
تاکید بر تعالی و تکامل زن و خانواده به عنوان محور اصلی راهبردها و برنامه‌ها
8. عقل:
عقل، حجت درونی و یکی از بسترهای جریان حجت بیرونی (وحی) است که به کارگیری آن موجب شکوفایی حیات طیبه در ابعادی فردی، خانوادگی و اجتماعی می‌شود.
9. عمل:
فعالیت‌های فردی و اجتماعی، مادی و معنوی، در عرصه‌های مختلف فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی است که با انگیزه الهی تحقق و با مجاهدت مومنانه ارتقاء می‌یابد.
ماموریت و ارزش‌ها تدوین گردد. سپس با استفاده از رویکرد برنامه‌ریزی چشم انداز محور به تحلیل وضع موجود در مقایسه با چشم‌انداز، شکاف وضع موجود و مطلوب تحلیل و مسائل اصلی و کلیدی شناسایی گردد.

ساختار اجرایی طرح
در تدوین سند جامع، چهار رکن اصلی فعالیت داشته‌اند که در قالب شکل سه نشان داده شده است:
کمیته راهبردی
کارگروه تلفیق ودبیرخانه – کارگروه مبانی ونظارت
کارگروه تخصصی شماره (۱) – کارگروه تخصصی شماره (۲) – کارگروه تخصصی شماره (…)-کارگروه تخصصی شماره (۴)
شکل ۳: سازمان نمای طرح تدوین برنامه جامع توسعه امور زنان و خانواده
کمیته راهبردی طرح: که با حضور جمعی از مدیران ارشد نظام تشکیل شده است وظیفه راهبردی کلان طرح را به عهده داشته است.
کار گروه مبانی و نظارت: این کارگروه با هدف تبیین دیدگاه ارزشی و مبانی نظام در حوزه زن و خانواده و نظارت بر محتوای اسناد تدوین شده در حوزه‌های مختلف در چارچوب این مبانی تشکیل شده است.
کارگروه‌های تخصصی: این کارگروه‌ها با توجه به حوزه‌های ۱۴ گانه مدنظر ماده ۲۳۰ با ترکیب خبرگان علمی و اجرایی و با مشارکت دستگاه‌های مسئول، در هر حوزه تشکیل شده و وظیفه تحلیل و تدوین محتوا را بر عهده داشته است.
کارگروه تلفیق و دبیرخانه: این کارگروه وظیفه راهبردی تخصصی کلیه کارگروه‌ها از منظر روش شناسی تدوین برنامه جامع و همچنین تدوین سند نهایی براساس نتایج فعالیت کارگروه‌ها را بر عهده داشته است.
موضوع اختصاص داده شده است و زیربنای نظری و راهبردی متقنی برای سیاستگذاری و اقدام توسط مدیران اجرایی فراهم شده است. در این راستا، در برنامه جامع تعالی امور زنان و خانواده، تحلیل محتوای دیدگاه‌های مقام معظم رهبری، به عنوان یکی از مبانی اصلی مدنظر قرار گرفته است. در این چارچوب، در کمیته مبانی طرح، فعالیت گسترده‌ای برای جمع‌آوری مفاهیم مرتبط با موضوع زن و خانواده در بیانات معظم له انجام و سپس با روش تحلیل محتوا تلاش شد حتی الامکان و در حد وسع فکری تیم تلفیق، مفاهیم کلیدی استخراج گردد. در نتیجه، تاکنون بیش از سه هزار مفهوم کلیدی از این فرایند استخراج و در قالب موضوعات مورد نظر در هر یک از حوزه‌های مدنظر در ماده ۲۳۰ برنامه پنجم توسعه، تفکیک شده است.

تحلیل محتوای اسناد بالادستی و مطالعات مرتبط
یکی از مهمترین فرآیندهای تدوین سند راهبردی یک سازمان ماموریت محور تحلیل اسناد بالادستی و انتظارات ذی نفعان است. منظور از ذینفعان کلیه نهادهای دولتی و غیردولتی می‌باشند که به نحوی تصمیمات یا رفتار آنها برای مرکز الزام آور بوده و یا بر روی تصمیمات حوزه نان و خانواده تاثیر گذار می‌باشد. اسناد بالادستی نیز عبارتند از کلیه اسناد، مکتوبات، بخشنامه‌ها، پژوهش‌ها و… که توسط ذینفعان تهیه، تدوین و ابلاغ شده‌اند.
ب. برنامه‌ریزی چشم انداز محور
این رویکرد نیز یکی از رویکردهای اساسی در برنامه ریزی حاکمیتی است که تلاش دارد مبتنی بر ترسیم یک تصویب مطلوب هنجاری و تحلیل وضع موجود براساس آن، مسائل و مشکلات اصلی برای تحقق چشم انداز را در وضع مطلوب شناسایی و راهبردی لازم برای حل آنها ارائه نماید. در واقع در رویکرد چشم انداز محور مسیر حرکت از آینده به حال و تلاشی است برای حرکت از وضع موجود و ساختن آینده مطلوب براساس راهبردها است. این رویکرد در مقابل بهبود تدریجی وضع موجود براساس امکانات و مقدورات قرار دارد.
ج. نگاشت نهادی
این رویکرد تلاش می‌نماید تا در یک موضوع حاکمیتی، کلیه دستگاه‌های سیاستگذار، پشتیبان و مجری را مشخص و نقش‌ها، وظایف و تعاملات آنها را ترسیم و برای حذف موازی کاری‌ها و پر کردن خلاءها تلاش
در این راستا، تدوین برنامه جامع توسعه امور زنان و خانواده از طرف معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی به مرکز امور زنان و خانواده ریاست جمهوری محول شده است و مرکز نیز تلاش نموده است با تشکیل کمیته راهبری، کمیته مبانی و نظارت، کمیته تلفیق و کارگروه‌های تخصصی به تفکیک هر یک از حوزه‌های مدنظر در سند جامع، کلیه ظرفیت‌های مدیریتی، تخصصی و اجرایی کشور را در این مسیر بسیج نماید.
همچنین تلاش شده است تا با تلفیق دو رویکرد محوری مورد توجه دولت یعنی «حرکت در چارچوب تحقق ارزشها و مبانی» و «شناسایی مسائل و رویکرد حل مسئله» و همچنین با استفاده از تحلیل مبانی مورد نظر در منویات مقام معظم رهبری و بررسی اسناد بالادستی، مصاحبه هم اندیشی خبرگان، بررسی پژوهش‌های انجام شده در حوزه شناسایی مشکلات و مسائل اصلی زنان و خانواده و همچنین با استفاده از تعاملات انجام شده با دستگاه‌ها، برنامه جامع توسعه امور زنان و خانواده تدوین گردد.
نکته مهمی که در این سند جامع مورد توجه قرار گرفته است تلاش برای تدوین برنامه‌های کاربردی و اجرایی به منظور تعریف برنامه‌ها و اقدامات اساسی کشور در حوزه زنان و خانواده و تعیین شرح وظایف و تکالیف دستگاه‌های اجرایی در این حوزه می‌باشد.

هدف اصلی
هدف اصلی و خروجی نهایی این سند، یک سند برنامه‌ای و طرح اقدام در چارچوب ارزشها، چشم انداز و سیاست‌های کلی نظام در حوزه زن و خانواده می‌باشد.

روش شناسی تدوین سند
در تدوین این سند تلاش شده است از روزآمدترین رویکردهای سیاستگذاری در بخش عمومی و حاکمیتی با در نظر گرفتن الزامات بومی و چارچوب ارزشی نظام بهره‌گیری شود. براین اساس، سه رویکرد کلیدی در تدوین سند مدنظر قرار گرفته است.