در پرتو توجهات عالیه اعلیحضرت همایون شاهنشاهی برای تربیت و نگاهداری دختران بی‌بضاعت هنرستان شبانه‌روزی دختران تأسیس گردیده است. هنرستان دختران شامل دو دوره می‌باشد.
۱ـ دوره هنری که مدت آن سه سال است.
۲ـ دوره پزشکیاری که مدت آن دو سال است.
اساسنامه و برنامه دوره هنری هنرستان دختران
ماده ۱ـ دوره هنری هنرستان دو منظور اصلی ذیل را تعقیب می‌نماید.
1ـ اکمال معلومات عمومی شاگردان (در حدود سه ساله اول متوسطه)
2ـ تربیت نموده و آماده ساختن آنها برای فن خانه‌داری و بچه‌داری
ماده ۲ـ مدت تحصیل در دوره هنری ۳سال است و داوطلبان ورود بآن باید دارای شرایط ذیل باشند.
الف ـ ایرانی باشند.
ب ـ عدم بضاعت آنان محرز شده باشد.
ج ـ سلامت مزاج آنها بوسیله پزشک هنرستان تصدیق شده باشد.
د ـ سن آنها کمتر از دوازده و بیش از پانزده سال نباشد.
هـ ـ گواهینامه رسمی تحصیلات ابتدائی داشته باشند.
تبصره ـ بین دارندگان شرایط بالا حق تقدم به ترتیب زیر رعایت خواهد شد.
1ـ فرزندان نظامیان و یا خدمتگذاران کشوری که در جنگ و یا در حین انجام وظیفه کشته شده باشند.
2ـ دختران بی‌کس که هیچ سرپرست نداشته باشند.
3ـ دخترانی که پدر و مادر ندارند.
4ـ دخترانی که مادر ندارند.
5 ـ دخترانی که پدر ندارند.
ماده ۳ـ انتخاب و پذیرفتن دخترانی که دارای شرایط مقرره در ماده ۲ اساسنامه هستند بانظر کمیسیونی مرکب از نماینده دربار شاهنشاهی و رئیس و مدیرهنرستان انجام می‌شود.
ماده ۴ـ در هنرستان به تربیت اخلاقی دختران باید توجه کامل مبذول شود مخصوصاً حس نوع دوستی و خانواده پرستی و ایمان به کار و شوق اجرای وظیفه را باید در درجه اول به آنان آموخت.
ماده ۵ ـ هر یک از هنرآموزان که بعلت سوء اخلاق یا سستی و کاهلی در کار و یا عدم استعداد در دروس و توقف بیش از دو سال در یک کلاس و یا ابتلاء به ناخوشی غیرقابل علاج باقی ماندن او درهنرستان مناسب نباشد با تصویب شورای معلمین و ریاست هنرستان اخراج خواهد شد.
ماده ۶ ـ دروس و فنون زیر علماً و عملا در حدود قوه سه کلاس اول متوسطه تعلیم داده می‌شود.
1ـ خانه‌داری. آشپزی. مرتب نمودن میز غذا. شیرینی پزی. شست‌و شوی. لکه‌گیری. اطوکشی. خیاطی. کلاهدوزی. بافندگی. گلدوزی . نقاشی.
2ـ فارسی. زبان خارجه. ورزش. بهداشت. بچه‌داری و پرستاری. کالبدشناسی و وظایف الاعضاء انسان. حیوان‌شناسی. گیاه‌شناسی. فیزیک و شیمی. حساب و دفترداری.
تبصره ـ علاوه بر کلاسهای دوره هنری هنرستان می‌تواند کلاسهای ابتدائی نیز دارا باشد.
ماده ۷ـ بدخترانی که دوره هنرستان را تمام می‌کنند و از عهده امتحانات نهائی آن برمی‌آیند گواهینامه مخصوصی که ارزش آن فقط از لحاظ استخدام و از لحاظ ورود به دوره دوم هنرستان دختران (دوره پزشکیاری) برابر گواهی نامه سه ساله اول متوسطه است داده خواهد شد.
ماده ۸ ـ امتحانات نهائی دوره هنری با حضور نماینده وزارت فرهنگ بر طبق آئین‌نامه مخصوص بعمل می‌آید که بتصویب شورای عالی فرهنگ رسیده باشد.
ماده ۹ـ گواهینامه‌های فوق بامضای وزارت فرهنگ و ریاست هنرستان بنمایندگی وزارت دربار شاهنشاهی خواهد رسید.
ماده ۱۰ـ اداره هنرستان بعهده یک نفر رئیس است و یک نفر مدیرداخلی و بقدر کافی اعضاء دفتری و فنی و خدمتگزاران جزء در اختیار او گذاشته خواهد شد.
ماده ۱۱ـ رئیس هنرستان دارای شرایط زیر خواهد بود:
1ـ معلومات در حدود لیسانس بالا
2ـ سن لااقل ۳۵ سال.
4ـ تأهل
4ـ سابقه خدمت در کارهای آموزشی و اشتهار به حسن اخلاق.
ماده ۱۲ـ مدیره هنرستان دارای شرایط زیر خواهد بود:
1ـ معلومات در حدود دوره کامل دبیرستان یا دانشسراهای مقدماتی.
3ـ سن لااقل ۳۰ سال.
3ـ سابقه خدمت در کارهای آموزشی و هنری و اشتهار به حسن اخلاق.
ماده ۱۳ـ رئیس هنرستان در کلیه کارهای مربوط به هنرستان گزارش به دربار شاهنشاهی تقدیم می‌دارد.
ماده ۱۴ـ سایر وظایف رئیس و وظایف کلیه کارمندان اداری و فنی و همچنین جریان کار دروس و کارهای داخلی هنرستان بموجب آئین‌نامه جداگانه تعیین می‌شود که بتصویب وزارت دربار شاهشاهی رسیده باشد.
ماده ۱۵ـ دستور تحصیلات دوره هنری هنرستان بقرار زیر است:
جدول ساعات دروس دوره هنری سه ساله هنرستان دختران
| سال اول | سال دوم | سال سوم | |
| فارسی | ۵ | ۵ | ۴ |
| اصول تعلیمات دینی | ۱ | ۱ | ۱ |
| زبان خارجه | ۵ | ۵ | ۵ |
| حساب و دفترداری | ۲ | ۱ | ۱ |
| فیزیک | ۱ | ۲ | ۲ |
| شیمی | ۱ | ۲ | ۲ |
| طبیعی و بهداشت | ۳ | ۲ | ۲ |
| کاردستی و نقاشی | ۲ | ۲ | ۲ |
| خانه‌داری و اخلاق و آداب معاشرت | ۱ | ۱ | ۲ |
| خیاطی | ۵ | ۵ | ۵ |
| پرستاری | ـ | ۱ | ۱ |
| بچه‌داری | ـ | ۱ | ۲ |
| جمع ۲۸ | ۳۰ | ۳۲ |
ورزش هر روز یک ساعت خارج از ساعات دروس.
موسیقی ـ اختیاری و خارج از ساعات برنامه خواهد بود.
فارسی – سال اول
1ـ قرائت: قطعات نظم و نثر از آثار فصحاء بزرگ با رعایت نکات اخلاقی و سهولت و اشکال آنها نسبت بقوای دانش‌آموز و حفظ بعضی از آنها.
2ـ املاء از روی کتاب قرائت.
3ـ انشاء : بشرح سال قبل.
4ـ دستور زبان فارسی: اقسام کلمه ـ اسم ـ صفت ـ فعل کنایات با تمرینات بسیار.
سال سوم
1ـ قرائت: بشرح سال قبل قدری مشکلتر.
2ـ املاء ـ از روی کتاب قرائت
3ـ انشاء : بشرح سال قبل باضافه بسط با تلخیص موضوعهای خوانده شده و تبدیل قطعات نظم به نثر.
4ـ دستور زبان فارسی. قیود حرف اضافه حرف ربط اصوات. تعریف جمله و اقسام آن اجزاء جمله. تجزیه و ترکیب قواعد تبدیل حروف بیکدیگر. تمرین بسیار و ذکر شواهد متعد از کلام قدما.
اصول تعلیمات دینی سال اول و دوم و سوم
زبان خارجه سال اول سال دوم سال سوم
مطابق برنامه سه ساله اول دبیرستان دختران تدریس شود
حساب و دفترداری (سال اول ـ یک ساعت)
کمیت. عدد. شمارلفظی و کتبی صحاح و اعشار. چهار عمل اصلی در اعداد صحاح و اعشار. حل مسائل زیاد در اعمال اصلیه با استفاده از قاعده تحویل به واحد.
قابلیت تقسیم اعداد. اعداد اول و فائده عملی تجزیه. بزرگترین عاد و کوچکترین مضرب مشترک حل مسائل.
(سال دوم ـ یکساعت)
کسور متعارفی. رفع . تجنیس. تحویل چندین کسر بمخرج مشترک و به کوچکترین مخرج مشترک. سنجش کسر با واحد و شنجش دو یا چند کسر با یکدیگر. تحویل کسر متعارفی باعشار (بدون ذکر حالات تناوب) اعمال اصلی در کسور متعارفی مقیاسات متری. حل مسائل متعدد.
(سال سوم ـ یکساعت)
نسبت و تناسب. کمپانی که بنسبت مستقیم یا معکوس تغییر می‌کنند حل مسائل تناسب از راه تحویل بواحد مراجعه ساده و تنزیل تجارتی. تقسیم به نسبت و مشارکت اختلاط و امتزاج. حل مسائل دفترداری ساده مربوط به خانه‌داری.
فیزیک تدریس فیزیک در کلیه سالها باید با آزمایش توأم باشد
سال اول ـ یک ساعت
کار در آزمایشگاهها: آزمایشگاههای ساده از قبیل سنجش طول سطح. حجم سنگینی و (وزن) زمان تکاثف. نیرو (قوه) فشار سرعت و مانند آنها در هر یک از سنجشها باید میزان تقریب معلوم گردد.
گرما. درجه حرارت. میزان. مقدار گرما انبساط جامدها و معایعات و گازها (ذوب. انجماد. تبخیر)
سال دوم ـ یکساعت
نیرو و سنگینی. تعریف نجومی نیرو. سنگینی و توده. نیرو سنگینی. شاغول. خط شاغولی. مرکز ثقل. نیروسنج. تراز و تعادل اجسام جامد (بطریق تجربی) اهرم.
تعادل مایع‌ها. فشارمایع وارد برته و دیوارهای ظرف قانون ارشمیدس. اجسام شناور غوطه‌ور. سطح آزاد مایع. ظروف مرتبط.
تعادل گازها. تعمیم قانون‌های تعادل مایعات درباره گازها. فشارهوا. آزمایش توریسلی. میزان الهوای جیوه‌دار. قابلیت تراکم گازها بالون ـ تلمبه.
سال سوم یکساعت
نور ـ انتشار نور بخط مستقیم ـ اجسام کدر و شفاف و نیم شفاف انعکاس نور آئیننامه‌های (مسطح و مقعر و محدب) تصویر حقیقی و مجازی تعریف انکسار ـ عدسیها فاصله کانونی ـ دیوپتری چشم و طریق اصلاح چشمهای معیوب بوسیله عینک ذره‌بین و میکروسکوب (به اختصار).
آهن‌ربا ـ آزمایش آهن ربای شکسته ـ میدان آهن‌ربائی.
برق. الکتریسیته مثبت و منفی ـ جریان و خاصیت‌های آن ـ آثار برق ـ (فیزیکی حرارتی شیمیائی ـ فیزیولوژیک) چراغ برق.
شیمی
سال اول تعلیم شیمی باید با تجربه شروع و همواره با تجربه توأم باشد بطوری که دانش‌آموز مطالب شیمی را بتدریج بوسیله تجربه فهمیده و در مغز خود جا دهد ـ باید هنرآموزان را نیز بموارد استفاده از خاص شیمیائی و دوائی اجسام مذکور در زندگانی خانوادگی آشنا ساخت.
در ابتدای سال فقط هشت درس اختصار به تجربیات ابتدائی داده شود بنحوی که دانش‌آموز علم شیمی را جادوگری و حقه‌بازی نپندارد و از این تجارب استنباط نماید که تعریف و موضوع و فایده شیمی چیست.
آزمایش اول ـ مخلوط و مرکب. مخلوط کردن نمک و خاک. ذغال. نمک و کچ سائیده گوگرد آهن.
آزمایش دوم ـ بسط و مرکب . تجزیه آب. تجزیه جیوه قرمز.
آزمایش سوم ـ مبل ترکیبی. ترکیب گوگرد و مس. ید و فسفور محلول آمونیاک و محلول جوهرنمک.
آزمایش چهارم ـ فلزاسید ـ روی و جوهرگوگرد. مس و جوهر گوگرد بدون حرارت و با حرارت.
آزمایش ششم ـ معرفات شیمیائی: اثر آنها براسید و باز (جوهر گوگرد. جوهرنمک. سودآمونیاک) معرفات شیمیائی دیگر مثل اثر پرمنگنات هیپوسولفیت. ید و نشاسته. آزمایش تفریح رنگهای پرچم. رسوب یک جسم غیرقابل حل با رنگ مثل تیدرات آهن اکسید جیوه آبی پروس (فقط و فقط بشاگرد نشان داده شود که از روی این تغییر رنگ یا تولید رسول می‌توان فهمید چه اجسامی در این محلولها وجود دارند بدون اینکه فرمول یا قسمت علمی آن شرح داده شود).
آزمایش هفتم ـ محلول. حلال. قابلیت انحلال. جسم محلول جسم نامحلول. اثر حرارت در قابلیت انحلال (جسم قابل حل مثل نمک طعام یا قند ـ جسم غیرقابل حل مثل کربنات دو کلسیم کلرور دو پلمپ در آب.
آزمایش هشتم ـ نشان دادن چند آلت مقدماتی آزمایشگاه و فائده موارد استعمال آن مثل لوله امتحان گیلاس پایه‌دار. لوله مدرج. قیف. کاغذ صافی و غیره.
برای تمام این آزمایش‌ها دانش‌آموزان باید دفتر یادداشتی تهیه نموده و دبیر با زبان ساده علمی مختصر آنها را بعد از انجام آزمایش دیکته و انشاء نماید.
بعد از این که این هشت آزمایش کاملا انجام گرفت دبیر می‌تواند آنها را بوسیله یک دانش‌آموز لایق تکرار نماید و بشرح ذیل نتیجه علمی آنها را بیان کند.
تعریف و موضوع و فائده شیمی. حالات سه‌گانه اجسام. آثار فیزیکی. آثار شیمیائی و فرق آنها اجسام ساده و مرکب مخلوط و مرکب و تجزیه و ترکیب مبل ترکیبی اجسام. تقسیم‌بندی اجسام ساده فلزات و شبه‌فلزات. تفاوت آنها.
علامات و رموز شیمیائی برای عناصر مهم. اتم و ملکول ـ جرم اتمی و جرم ملکولی. ترکیب و تجزیه اجساد دوتائی مانند گوگرد و آهن. اکسیژن و مس اکسیژن و ئیدروژن.
سال دوم
1ـ ظرفیت. تعریف ظرفیت. ظرفیت فلزات و شبه فلزات مهم دستور نوشتن اجسام دوتائی با رعایت ظرفیت.
(در این قسمت به دانش‌آموزان تمرین زیاد داده شود و مخصوصاً از فهمیدن او اطمینان حاصل گردد).
2ـ فرمول و معادلات شیمیائی و نتایج آنها ذکر فرمول چندجسم معمولی آب آمونیاک. نمک طعام اکسید جیوه و بالاخره نشان دادن کلیه آزمایش های بالا و قبل بوسیله فرمول شیمیائی.
3ـ هوا. اکسیژن. ئیدروژن. آب. دو خاصیت مهم از هر کدام از این دو عنصر. ذکر اکسیدها و تعریف عملی آنها (بدون ذکر اکسیدبریک اکسیداسید).
4ـ کلر. اسیدگلریدریک. ذکر نام فامیل هالوژن‌ها. نمک طعام. ذکر قابل حل بودن کلرووها بغیر از کلرور نقره و کلرور سرب (در آب سرد)
5 ـ گوگرد: ئیدروژن مولفوره. ذکر خاصیت اسیدی آن و غیرقابل حل بودن بعضی سولفوره‌ها
6 ـ ازت ـ آمونیاک ـ اسیدنیتریک
7ـ کربن ـ اسیدکربنیک
سال سوم
در این سال باید به فرمولها بیشتر اهمیت داده شود بطوری که دانش‌آموزان از عهده نوشتن کلیه فرمولهای شیمیائی برآیند.
1ـ نام‌گزاری و دستور نوشتن فرمول اجسام دوتائی و سه‌تائی.
2ـ اکسیدها. اکسیدهای بازیک. اکسیدهای اسید. اسیدغلیان. نمک. نمک‌بازیک و نمک اسید با ذکر امتله متعدد. تجزیه‌های سال قبل و تجارت جدید.
3ـ انیدرید سولفوره وانیدرید سولوریک. اسیدسولفوریک. اسیدنیتریک. خواص اسپید این اجسام بدون تهیه و طرز تهیه و مورد استعمال آنها
4ـ کلرورها. سولفورها. سولفاتها. ازنات‌ها. کربنات‌ها. طرز تهیه و خواص.
5 ـ فلزات مهم. خواص عمومی آنها. آهن. مس. سرب. قلع. آلومینیم. نیکل.
بدون اینکه وارد بحث استخراج و آلات صنعتی آن بشوند.
6 ـ شیمی‌آلی. تعریف. موضوع. فایده روابط آن با زندگانی حیوانی و نباتی تیدروکربور شرح خیلی مختصر از چند جسم معمولی مثل نفت و استیلین تیدروکربوراکسیژن‌دار. شرح خیلی. مختصر از الکل. سرکه. شمع. قند. صابون. ئیدروکربورازت دار. اوره. برای شیمی آلی بهیچوجه نباید وارد میحث خواص و فرمول منبسط آنها شد.
علوم طبیعی
سال اول ـ آثار کنونی و حیوان شناسی. تعریف علوم طبنیی و تقسیم آن آثار کنونی. آب. گردش طبیعی آب. ابر. باران. برف. یخ. یخچال. بهمن آبهای روان رودخانه.
آبهای فرورو ـ چشمه ـ قنات چاه آبهای معدنی
هوا ـ باد و اقسام آن ـ تأثیر هوا و آب در سطح زمین بطور (مختصر) حیوان‌شناسی. تعریف. زیست شناسی. ساختمان بدن موجودات زنده. یاخته (سلول) تقسیم زیست‌شناسی بر حیوان شناسی و نبات شناسی. تعریف حیوان‌شناسی. طریق شناسائی . لزوم طبقه‌بندی و طرز آن.
هشت شعبه مهم ـ حیوانات ـ تعریف مختصر هر یک ذکر حیوانات مهم از شعبات ذیل با ذکر فوائد یا مضار آنها
شعبه آغازیان ـ یک سلولی‌ها صفات عرومی (خیلی باختصار) آمیب مولد اسهال خونی ـ مکرب نوبه.
شعبه کرمها ـ صفات عمومی و ظاهری ـ دو طبقه مهم کرمها ـ کرمهای انگل کرمهای غیرانگل.
شعبه مفصل‌ها ـ حشرات و عنکبوتان ـ هزارپایان.
1ـ حشرات ـ صفات عمومی ـ ذکر کنونی ـ حشرات کفشدوزـ مورچه. زنبور زرد ـ زنبورقرمزـ زنبورعسل ـ بید ـ پروانه ابریشم ـ مگس ـ پشه ـ شناسائی پشه مالاریا. موریانه. شته. سن. شپش. خرخاکی. اهمیت حشرات در انتقال بیماریها.
2ـ عنکبوتان ـ صفات عمومی. عنکبوت معمولی. رطل. کنه . کژدم.
3ـ هزارپایان. شکل ظاهری. هزارپایان زرد خاکی.
شعبه استخوانداران. صفات ممیزه استخوانداران طبقه‌بندی استخوانداران بر۵ طبقه.
1ـ ماهیان . صفات عمومی. ماهی حوض. فائده ماهی قرمز در حوضها. ماهیهای آب شیرین و دریا.
2ـ خزندگان. صفات عمومی ذکر مختصر تقسیمات آن. مارفائده زهرمار.
3ـ پرندگان صفات عمومی فائده پرندگان ـ اهمیت و فائده مرغهای خانگی (مرغ. بوقلمون. غاز. اردک. کبوتر)
4ـ پستان داران. صفات عمومی و ظاهری اسب. الاغ. خوک. شتر. گاو. گوسفند. موش خانگی. خرگوش. سک. و گربه انسان و نژادهای مختلف آن.
سال دوم ـ نبات شناسی
تعریف نبات‌شناسی. سلول نباتی. اعضای متشکله بدن نباتات کامل. ریشه. ساقه . برگ. گل. میوه. دانه
باکتریها. ذکر چندباکتری مولد مرض در انسان.
قارچها. قارچهای خوراکی معمولی. قارچهای زهری و اجتناب از خوردن آنها. قارچهای کچلی. کفک.
نباتات گلدار. گیاه‌های ذیل با ذکر فوائد غذائی و طبی و صنعتی آنها.
خشخاش. میخک. ختمی. باقلا. گل‌زرد. جعفری. بادمجان. گاوزبان. بنفشه. پودنه. نعناع. روناس. نیل. گردو. بادام. کرچک. زیتون. کنجد. بید.
سال سوم ـ کالبد شناسی و وظائف الاعضاء
کلیات راجع بساختمان بدن انسان. بافته‌ها بطوراختصار . دستگاه خون. گردش خون. دستگاه دم‌زدن و عمل آن. هوا. مقدار هوای لازم برای تنفس انسان. آلایش هوا. دستگاه گوارش و عمل آن . غذا. اقسام غذا. غذای کامل. ویتامینها. مقدار غذای انسان. حرارت غریزی. روش اندازه‌گیری درجه حرارت بدن. پوست و کلیه به اختصار. رفع مواد زائد از راه پوست و کلیه. استخوان‌بندی بدن انسان. عضلات. مفاصل. سلسله‌یی‌ها. حواس خمسه.
بهداشت
سال اول اغذیه تعریف غذا. اقسام اغذیه بنظر شیمیائی و بنظر طبیعی. عمل غذا. مقدارغذا. غذای اطفال شیرخوار. غذای خردسالان. غذای جوانان. غذای پیران. آب. آب مشروب و صفات آن. آبهای سنگین و ناسالم و ذکر اسم برخی امراض منتشره بوسیله آب. آب رودخانه . چشمه . چاه. حوض آب انبار. باران تصفیه آب. تصفیه شهری و اقسام آن. تصفیه خانگی و اقسامش. تصفیه بوسیله جوشانیدن و تصفیه شیمیایئ.
اغذیه حیوانی. گوشت و اقسام آنو انگلهای موجود در گوشت و امراض حادثه بوسیله آنها (بطور اختصار) مضار استعمال گوشت‌های فاسد و مانده. مضار گوشت محفوظ در جعبه‌های تجارتی شیر و ترکیب آن بطوراختصار. امراضی که بوسیله شیر سرایت می‌کند. طرز حفظ شیر و عقیم نمودن آن. مشتقات شیر (کره. روغن. پنیر. مراعات نکات صحی در استعمال شیر جهت اطفال. تخم‌مرغ و طرز استعمال آن. مضار تخم مرغ فاسد).
اغذیه نباتی. نان و اقسام آن « سبزیجات. بقولات. میوه‌جات. قارچها. مرباجات. ادویه و چاشنیها.
مشروبات. مشروبات الکلی و اقسام آن. الکل و مسمومیت بدن. خطرات وارد برشخص معتاد به الکل در جهاز هاضمه. جهاز دوران خون و سلسله اعصاب . اطفال اشخاص معتاد به الکل. مشروبات معطره (چائی. قهوه. کاکائو) مشروبات عادی (شربت. دوغ. لیموناد) ضررهای تریاک و اجتناب از استعمال آن. مسمومیت از تریاک و مضار آن. دخانیات و مضار آنها.
سال دوم
بهداشت دستگاه هضم. پاکیزگی دهان و دندانها. کرم خوردگی دندانها و مضار آن. پیوره و عواقب و مضار آن . دستورات لازم در کیفیت خوردن غذا. موقع غذا. کیفیت جویدن. انتخاب غذا. (مقدار غذا) اغذیه معمولی با قید بدو خوب بودن هر یک از نظر بهداشت.
بهداشت دستگاه تنفسی. هوا. ترکیب هوا بطوراجمال . مقدار هوا برای تنفس. هوای فاسد و علل فساد آن ذکر اسم امراض مهمی که بوسیله هوا منتقل می‌شود تهویه و اقسام آن. خستگی و طرز جلوگیری آن. فوائد ورزش و تأثیر ورزش در نمو استخوان در عضلات در سلسله اعصاب در تنفس. در هضم. افراط در ورزش. طریق راه رفتن و نشستن (در مواقع مختلف) بهداشت پوست بدن. کثافت پوست و مضار آن شستشوی بدن و طریق آن ـ فواید استعمال آب سرد ـ کثافت پوست سر و مضار آن مقررات راجع بنظافت سر و استعمال عطریات و روغن‌ها و کیفیت نگاهداری مو بهداشت چشم و گوش و بینی با پاره اندرزها و دستورات لازم. مسکن . محل مسکن جهت بنا. ابعاد اطاق. نوروضعیت بنا از نظر رطوبت و کیفیت تهویه پاکیزگی اطاقها. جاروب کردن و آبپاشی اطاقها. گرم کردن منازل و طریق مختلف آن و فواید و مقدار هر یک از آنها از نظر بهداشت.
سال سوم
بهداشت اجتماعی:
تعریف بهداشت اجتماعی. مختصری در چگونگی امراض مسریه (اکتشافات پاستوربطورخلاصه) شرح مختصری در خصوص موجودات ذره‌بینی و طریقه‌زندگی آنها. عقیم کردن و طریق مختلف آن (ذکر یکی با دو طریق کافی است) ذکر معدودی از مواد ضدعفونی کننده. ضدعفونی نمودن اماکن بطوراجمال. تربیت میکروبها. دفاع بدن در مقابل میکروبها و اصول ساختن واکسن و سرم و فوائد هر یک. امراض مسریه مهم. خناق. علائم مرض و میکروب آن. طریق سرایت. مراعات نکات صحی. تهیه سرم آن بطوراختصار . سیاه‌زخم. گریپ. حصبه. هاری. کزاز. مالاریا. وبا. طاعون. آبله. سرخک. مخملک. شرح هر یک بطوراجمال با مراعات صحی بقسمی که در خناق مذکور باشد.
کاردستی و نقاشی
سال اول
ژورهای ساده و رنگی و باریک و پهن برای دور دستمال و روکمدی و رومیزی و چای خوری و غذاخوری و روتختخوابی و روبالشی و غیره اقسام گلدوزی و خامه‌دوزی روی پارچه‌های نخی و کتانی سفید و رنگی. رفوی جوراب. بافتن دو در دور دستمال بافتن کلاه و جوراب برای بچه. بافتن ژاکت و لباس بچه بزرگ و نوزاد خامه‌دوزی روی تافته. گلسازی با کاغذ و پارچه.
سال دوم
تکمیل اقسام ژورهای سال قبل. تکمه‌دوزی. تکمیل ابریشم دوزی سال قبل. درست کردن انواع پشتی‌های کوچک برای رومبل (کوسن) درست کردن حیوانات کوچک با کاموا و پارچه برای زینت اطاق و اسباب‌بازی بچه. فیله‌بافی. گلسازی از قبیل (گل میخک. گل شکوفه. گل لباس و کلاه) توربافی برای لباس زیر و روبالشی و روتختخوابی . طراحی و (نقاشی مد) بطوراختصار.
سال سوم تکمیل مواد سالهای قبل
خانه‌داری و آداب معاشرت و اخلاق
سال اول ـ دو ساعت در هفته خانه‌داری
1ـ صفات بانوی خانه‌دار تنظیم و تقسیم کارهای خانه
2ـ هزینه و درآمدخانه. تنظیم فهرست هزینه بتناسب درآمد با منظور داشتن پس‌انداز. اهمیت صرف‌جوئی. دفتر هر هزینه روزانه . دفتر دارائی و اثاثیه خانه.
3ـ اثاثیه خانه. انتخاب اثاثیه با ملاحظه صرفه‌جوئی. بهداشت. راحتی و زیبائی. حسن سلیقه در تنظیم اثاثیه و جورکردن مبلغ و پرده و غیره. پاک کردن و لکه‌گیری اثاثیه و ظرف‌ها.
4ـ آذوقه: موقع خرید. طرز نگاهـداری میزان خرید با تناسـب احتیاجات خانه.
5 ـ غذای خانواده. موادغذائی با ذکر ترکیبات و خواص هر یک. تمیز جنس خوب از بد و طرز نگاهداری آنها. اثاثیه و لوازم آشپزخانه طرز محافظت و پاکیزه کردن آنها. پختن غذاهای معمولی و غذای بیمار. تهیه شیرینی‌ها و مراباها. تقسیم غذاها. تنظیم صورت غذای روزانه با ملاحظه موقع و فصل سفره‌چینی و خدمت سرسفره.
سال دوم ـ دو ساعت در هفته گرم کردن و روشنائی خانه: اقسام بخاری‌ای معمولی. عیب و حسن هر یک. سوختهای متداول. احتیاط برای جلوگیری از آتش‌سوزی و وسائل معمولی روشنائی (چراغ. برق . چراغ نفتی معمولی. چراغ طوری) با بیان طرز بکاربردن ومحاسن و محاسب هر یک.
1ـ لباس. شناختن اقسام پارچه‌ها و پوست‌های نرم. سلیقه در انتخاب و تهیه لباس با تناسب فصل و درآمد و بهداشت . شستشو و لکه‌گیری و اطوکشی و آهارزنی تمیزکردن لباسهائیکه شسته نمی‌شود. پاک کردن کفش و کلاه و دستکش. ضدعفونی کردن لباس. نگاهداری لباس از بید زدگی و امثال آن. برطرف کردن حشرات حیوانات موذی از قبیل مورچه. زنبور. مگس. پشه. کبک. شپش. ساس. موش دستورکلی شستن ظروف چوبی و فلزی و شیشه‌ای.
اخلاق و آداب معاشرت
سال سوم ـ دو ساعت در هفته
اخلاق مهر و شادی. اخلاق نیک. حسن سلوک. بردباری. قناعت. امانت. راستی. پاکدامنی. مضارتزویر و دوروئی و خودنمائی و اسراف
وظائف و تکلیف زن و شوهر. وظایف بانو نسبت به افراد خانواده (خویشاوندان خویشاوندان خود. اطفال خدمتکاران)
وظائف فرزندان نسبت بپدر و مادر. شرایط حصول توافق اخلاق با شوهر. شرایط محجوب شدن میان افراد خانواده با حسن سلوک و اخلاق راه عملی تربیت اخلاق کودکان.
آداب معاشرت با افراد خانواد طبقات مختلف اجتماعی. شیوه رفتار و سخن‌گوئی در هر موقع و مقام با تناسب درجات اجتماعی. طرزرفتار در مهمانی‌ها و مجالس رسمی طرز پذیرائی مهمان. تشریفات معمولی مملکت مانند اعیاد ـ جشنها ـ سوگواری‌ها ـ اصول نامه‌نگاری در مواقع مختلف (دعوت ـ اعتذار تسلیت ـ تبریک)
آشپزی
سال اول ۱ـ شرایط بهداشت آشپزخانه ـ اشیاء و لوازم آشپزخانه انواع فر نظامت آشپزخانه ـ شستشوی ظروف
2ـ طرز نگاهداری موادغذائی از قبیل نان و گوشت و سبزیجات و شیر و تخم‌مرغ و پنیر و روغن و کره و حفظ آنها از کفک زدگی راه شناختن روغن و ماهی و تخم‌مرغ و شیر و پنیر و سایر مواد غذائی خوب و تازه.
3ـ ادویه طعام و چاشنی ها ـ تأثیر و طریقه استعمال آنها.
4ـ طرز شناختن ماست و پنیر و گرفتن خامه و شیر با وسایل دستی آب کردن و نگاهداری روغن و کره.
5 ـ تهیه خوراکی های ساده و مختصر مخصوص بیش از غذا اقسام آبگوشت‌ها و سوپ‌های با گوشت و بدون گوشت اقسام پلوها و چلوها و انواع ته‌چین.
6 ـ اقسام خورشها
سال دوم ۱ـ عمل حرارت در اغذیه و راههای عمده پخت و پز و مورد استعمال هر یک از اغذیه که بیشتر متداول است.
2ـ تأثیر رطوبت و حرارت در بعضی از مواد غذائی
3ـ اقسام کوفته و اقسام کبابت و اقسام طاس کباب و اقسام دلمه و اقسام آش.
4 ـ خوراکهای محلی
5 ـ خوراک‌هائی‌که با تخم‌مرغ تهیه می‌شود خاگینه و املت و کوکو و غیره.
6 ـ خوراکهای فرنگی ـ انواع بیفتک و ژیکو و راگو و انواع گوشت و خوراک زبان گاو و مغز گاو
7ـ اقسام یاته
8 ـ پوره سیب‌زمینی و اسفناج
سال سوم ۱ـ مواد غذائی کلیات موادغذائی و ترکیبات و خواص غذائی نان و گوشت چربی‌ها و سبزیجات بقولات و میوه خشک و غیره.
اقسام نان ـ اقسام گوشت طبقه‌بندی غذاهای نباتی و خمیری و گوشتی و سبزی و معدنی انتخاب و جورکردن غذاها از نظر احتیاجات بدن.
2ـ اقسام رب
3ـ اقسام مربا
4ـ اقسام ترشیها و خیارشور
5 ـ اقسام شربت
6 ـ اقسام بستنی
7ـ خوراکی‌هائی که با ماهی می‌شود ساخت
8 ـ انواع خوراکی‌های گوشت پرندگان (مرغ و بوقلمون و کبک و قرقاول).
9ـ انواع سالاد
10ـ انواع سوس
11ـ انواع کیک‌ها
12ـ انواع کرم برای دسر (کرم وانیل. کرم شکلا. کرم رانورسا. کرم کرامل).
13ـ انواع مشروب از قبیل چای. قهوه. شیرینی‌ها و غیره و موقع صرف هر یک.
14ـ طریقه و ترکیب غذا در اوقات معین روز صبحانه. نهار. عصرانه. شام . خوراک شب نشینی.
15ـ طرز چیدن میز. تزئین میزهای مهمانی ظروف و سرویس مخصوص میز.
16ـ طرز تقدیم و گرداندن غذا.
17ـ لباس مستخدمین آشپزخانه و خدمتگزاران سرمیز.
18ـ آداب و رسوم پذیرائی
19ـ طریقه‌های مختلف تهیه کنسروهای میوه و سبزی و گوشت و غیره.
خیاطی
سال اول کرست. جادکمه. اقسام چین. دوختن مغزی. بریدن و دوختن لباس رو بطریق ساده از روی قاعده و لباس بچه از قبیل ناف بند و پیراهن زیر و رو. ژاکت. سینه‌بند. کلاف و کفش بافتنی. فنداق بطرز جدید. لوازم تخت خواب بچه. ملافه و روبالش با تزئین و غیره. لباس زیر و رو دخترانه و پسرانه تا پنج سال. شلوار و جلیقه سرهم اقسام پیش‌بند پیراهن زیر و روی پسرانه و پیراهن خواب وصالی لباس و جوراب.
سال دوم طراحی و برش و دوخت لباسهای مختلف از روی ژورنال و آزمایش روی مجسمه روی بدن انسان. کت. دامن. رفوی پارچه‌های پشمی و نخی تکه دادن پارچه.
تبصره ـ در سال اول و دوم این مواد به طریق مقدماتی تدریس و در سال سوم تکمیل خواهد شد.
سال سوم تکمیل مواد سالهای قبل باضافه کلفت دوزی و لباس زیرمردانه (پیراهن و یقه)
پرستاری
سال دوم
وظایف پرستار. شرایط پرستار. وظیفه عمومی پرستار. وظیفه پرستاران نسبت به بیماران. نظامت بیماران و پرستاران. نسبت به بیماران. نظافت بیماران و پرستاران. عوض نمودن لباس بیمار. عوض نمودن ملافه بیمار. توالت و شستشوی بیمار طرز رفتار با بیمار و حرکت دادن آن. استحمام بیماران . تعیین درجه حرارت. نبض و تنفس . عیادت نمودن بیمار. تفریح بیمار. تنها گذاردن بیمار و جلوگیری از سرایت بیماری.
سال سوم
پرستاری عملی. کمکهای نخستین قبل از رسیدن پزشک (پانسمان. تزریق و غیره) با مراجعه بمواد لازم کتاب کمکهای نخستین پاکیزه کردن بیماران برای عمل جراحی. نظامت اطاق عمل. تزریقات و انواع آن. تنقیه. خون ریزش وسائل فیزیکی برای گرم نگاهداشتن بیمار سخت. زخم‌بندی و اقسام آن.
بچه‌داری
سال دوم
مواظبتهای اولیه نوزاد
لباس نوزاد
شیردادن (شیرمادر ـ شیر مصنوعی) اقسام تطیهر طبی ـ عقیم نمودن شیر ـ شیردادن مختلفط ـ شیر دایه ـ پرهیز و بهداشت زن شیرده.
مراقبتهای بچه در سال اول تولد.
نشو نمای نوزاد
لزوم تلقیح برای جلوگیری از بروز مرض آبله
سال سوم
بهداشت کودکان و آداب پرورش آنها ـ ادوار کودکی ـ نمو و وزن طفل در ماههای مختلف. دندانهای کودکان. شستشوی کودکان. حمام‌دادن نوزاد ـ لباس نوزاد ـ لباس پوشاندن بطرزنوین. اطاق کودک تخت یا گهواره پوشش تخت بچه. طرز خواباندن کودک. غذای طفل با شیرمادر. تمیز نگاهداشتن پستان مادر. شیرهای مصنوعی. عقیم کردن شیر بوسیله جوشانیدن . عقیم کردن شیر (بن ماری) طرز شیردادن به نوزاد ـ شیردادن با قاشق و یا پستانک. شیر دایه و انتخاب دایه. بهداشت غذائی و روحی زن شیرده . لزوم تلقیح مایه آبله. بیرون آمدن دندان. غذای کودکان شیرخوار. غذای کودک تا دو سالگی ـ میکروب و مصونیت. بیماریهای کودکی. اسهال . یبوست. برفک. کرمهای روده. سیاه سرفه. آبله و آبله مرغان. سرخک . مخملک.
اساسنامه و برنامه دوره پزشکیاری هنرستان دختران
ماده ۱ـ دوره پزشکیاری هنرستان دختران بمنظور تربیت پزشکیاران برای خدمت در بیمارستانها مطابق اساسنامه ذیل تشکیل می‌شود.
ماده ۲ـ مدت تحصیلی دوره پزشکیاری دو سال و هر سال یازده ماه است و داوطلبان ورود به آن باید دارای شرایط زیر باشند:
1ـ گواهینامه رسمی سه ساله اول متوسطه یا کارنامه و گواهینامه‌ای که ارزش آن به تصدیق وزارت فرهنگ برابر گواهی نامه رسمی سه ساله متوسطه شناخته شده باشد.
2ـ سن از پانزده سال کمتر و از بیست سال بیشتر نباشد.
3ـ ارائه گواهینامه حسن اخلاق از دبیرستانی که تحصیلات قبلی را در آن طی کرده‌اند.
4ـ شوهر نکرده باشند.
5 ـ بی‌بضاعت باشند.
6 ـ صحیح المزاج باشند.
7ـ تعهدنامه‌ای به ضمانت ولی خود دائر برعایت مقررات و انتظامات داخلی هنرستان دختران و خدمت در بیمارستانهای دولتی پس از فراغ از تحصیل بسپارند.
ماده ۳ـ انتخاب و پذیرفتن دخترانی که دارای شرایط مقرره در ماده۲ هستند با نظر کمیسیونی مرکب از نماینده دربار شاهنشاهی و رئیس هنرستان انجام می‌شود.
تبصره ـ فارغ‌التحصیل‌های دوره هنری هنرستان دختران در ورود به دوره پزشکیاری هنرستان حق تقدم دارند.
ماده ۴ـ تحصیلات هر سال مرکب از درس علمی و تمرینات فنی مطابق برنامه مخصوصی است که در جلسه ۳۵۶ مورخ ۱۳ مهر ۳۱۶ بتصویب شورای عالی فرهنگ رسیده.
ماده ۵ ـ دانش‌آموزان پزشکیاران همه روز صبحها تحت مراقبت سرپرست مخصوص جهت کارآموزی به بیمارستانها می‌روند و عصرها در هنرستان به تحصیل دروس نظری و علمی می‌پردازند.
ماده ۶ ـ هر یک از دانش‌آموزان که بعلت سوء اخلاق یا سستی و کاهلی در کار و یا عدم استعداد در دروس و توقف بیش از دو سال در یک کلاس و ابتلاء به ناخوشی غیرقابل علاج باقی ماندن او در هنرستان مناسب نباشد با تصویب شورای معلمین و ریاست هنرستان اخراج خواهد شد.
ماده ۷ـ امتحانات علمی و عملی دوره پزشکیاری طبق آئین‌نامه مخصوصی می‌باشد که در اردیبهشت ماه۳۱۷ بتصویب رسیده است.
ماده ۸ ـ امتحانات نهائی تحت نظارت معلمین هنرستان و نماینده وزارت فرهنگ انجام خواهد گرفت.
ماده ۹ـ بشاگردانی که از عهده امتحانات علمی و عملی دوره پزشکیاری بر می‌آیند گواهینامه‌ای داده خواهد شد که ارزش آن از لحاظ استخدام برابر گواهینامه ۵ ساله متوسطه و دارندگان آن فقط حق استخدام در بیمارستانهای دولتی با رتبه ۳ پزشکیاری دارند.
ماده ۱۰ـ مدت الزامی خدمت در بیمارستانها دو برابر مدت تحصیل است در تمام این مدت گواهینامه دانش‌آموزان در ضبط هنرستان باقی می‌ماند و چنانچه پزشکیاری قبل از مدت مزبور از خدمت خارج و یا بواسطه تقصیری از بیمارستانها اخراج گردد گواهینامه به او داده نخواهد شد.
تقسیم کار در آموزشگاه پزشکیاری هنرستان دختران
دوره آموزش در این آموزشگاه دو سال و هر سالی یازده ماه است (مطابق ماده ۲ اساسنامه ) برنامه تقسیم کار.
سال اول ـ در ماه اول دانش‌آموزان صبح تا ظهر بدستجات تقسیم شده و بنوبت در بخشهای پزشکی زنان و کودکان پراکنده می‌گردند و بعد از ظهرها هر روز دو ساعت درس درباره مراقبتهای لازمه برای بیماران مختصری از علم‌الاخلاق برای آنها گفته خواهد شد و بقیه بعد از ظهر را کارهای خانه‌داری می‌آموزند.
در این یک ماه دانش‌آموزان باید استعداد خود را برای فن پرستاری نشان دهند.
در ده ماه دیگران این سال برنامه زیر اجرا می‌گردد.
الف ـ آموزش نظری ـ طبق برنامه آموزشگاه پرستاری مصوب سال۱۳۱۵.
ب ـ کارآموزی
در بخش بیماریهای درونی ۳ ماه
« « برونی «
« « کودکان مامائی ۲ ماه
درمانگاه
سال دوم
الف ـ آموزش نظری ـ مطابق برنامه مصوب ۱۳۱۵
ب ـ کارآموزی
در بخش پزشکی و بیماریهای واگیردار ۲ ماه
در بخش جراحی اطاق عمل و استریلیزاسیون «
« چشم پزشکی «
در بخش بیماریهای گوش و گلو و بینی ۲ ماه
« « پوست و آمیزشی ۱ ماه
« « پی «
« درمانگاه کودکان «
اساسنامه و برنامه دوره هنری و دوره پزشکیاری هنرستان دختران که در پانصد و پنجاه و یکمین جلسه شورای عالی فرهنگ مورخ شنبه ۳۱/۱/۲۵ بتصویب رسیده صحیح است.
وزیر فرهنگ ـ بهار
تعهدنامه پزشکیاری هنرستان دختران اینجانب ………………. فرزند…………….. دارای شناسنامه شماره……………….. صادره از …………………. که رونوشت مصدق آن به پیوست این ورقه است بموجب این تعهدنامه ملتزم می‌شود که در تمام مدت تحصیل خود از هر حیث مطبع نظامات داخلی هنرستان دختران بوده و پس از فراغ از تحصیل دو برابر مدت تحصیل دوره پزشکیاری با دریافت مقرری بخدمت پزشکیاری در بیمارستانها دولتی و یا بیمارستانهائی که دولت تعیین می‌نماید اشتغال داشته چنانچه قبل از طی دوره خدمت الزامی و یا بواسطه تقصیری اخراج شده حق دریافت گواهینامه پزشکیاری را نخواهم داشت.
محل امضاء داوطلب محل تصدیق و امضاء ولی داوطلب