اساسنامه فرهنگستان ایران

اساسنامه فرهنگستان ایران
مصوب ۲۹ اردیبهشت ماه ١٣١۴

ماده اول – برای حفظ و توسعه و ترقی زبان فارسی، انجمنی به نام (فرهنگستان ایران) تاسیس می‌شود.

ماده دوم – وظایف فرهنگستان بقرار ذیل است:

۱ – ترتيب فرهنگ به قصد رد و قبول لغات و اصطلاحات در زبان فارسی.

٢ – اختيار الفاظ و اصطلاحات در هر رشته از رشته‌های زندگانی با سعی در این که حتی‌الامکان فارسی باشد.

۳- پیراستن زبان فارسی از الفاظ نامتناسب خارجی.

۴- تهیه دستور زبان و استخراج و تعیین قواعد برای وضع لغات فارسی و اخذ یا رد لغات بیگانه.

۵ – جمع‌آوری لغات و اصطلاحات پیشه‌وران و صنعتگران.

۶- جمع‌آوری الفاظ و اصطلاحات از کتب قديم .

۷- جمع‌آوری لغات و اصطلاحات و اشعار و امثال و قصص و نوادر و ترانه ها و آهنگ‌های ولایتی.

۸ – جستجو و شناساندن كتب قديم و تشويق به طبع و نشر آنها.

۹ – هدایت افکار به حقيقت ادبیات و چگونگی نظم و نثر و اختیار آنچه از ادبیات گذشته پسندیده است، و رد آنچه منحرف می‌باشد و راهنمایی برای آینده.

۱۰ – تشويق شعراء و نویسندگان در ایجاد شاهکارهای ادبی.

۱۱ – تشویق دانشمندان به تالیف و ترجمه كتب سودمند به فارسی فصیح و مانوس.

۱۲ – مطالعه در اصلاح خط فارسی.

ماده سوم – فرهنگستان دارای دو قسم عضو «پیوسته» و «وابسته» خواهد بود.
پیوستگان اعضائی هستند که مقرراً در جلسات حاضر و فرهنگستان از آنان تشکیل می‌شود.
وابستگان اعضائی هستند که افکار خود را بوسیله مكاتبه به فرهنگستان می‌رسانند.

ماده چهارم – فرهنگستان با ٢۴ نفر عضو پیوسته شروع بکار خواهد کرد و لدى‌الاقتضاء ممکن است عده پیوستگان به پنجاه نفر برسد.

ماده پنجم – عضو پیوسته باید ایرانی و سن او لااقل ۳۵ باشد.

ماده ششم – در آغاز کار انتخاب اعضاء پیوسته به پیشنهاد وزارت معارف و تصویب هیئت دولت خواهد بود و پس از آن به پیشنهاد فرهنگستان (به اکثریت دوثلث اعضاء) و موافقت وزارت معارف و تصویب هیئت دولت بعمل خواهد آمد.

ماده هفتم – فرهنگستان یک نفر رئیس خواهد داشت که بموجب فرمان همایونی منصوب خواهد شد، و دارای دو نفر نایب رئیس و دو نفر منشی خواهد بود که به اکثریت نسبی پیوستگان برای دو سال انتخاب می‌شوند. طرز انتخاب هیئت رئیسه و همچنین وظایف آنان را نظامنامه داخلی معین خواهد نمود.

ماده هشتم – فرهنگستان بر طبق ماده ۵۸۷ قانون تجارت سنه ۱۳۱۱ دارای شخصیت حقوقی خواهد بود و رئیس نماینده فرهنگستان میباشد.

ماده نهم – فرهنگستان دارای دارالانشائی خواهد بود که رئیس و اعضاء آن از طرف‌ وزارت معارف منصوب می‌شوند. عضویت‌ آنان مانند عضویت اعضاء پیوسته مادام العمر خواهد بود.

ماده دهم – اعضاء وابسته از میان علماء و ادباء داخله و خارجه انتخاب میشوند. عضویت آنان مانند عضویت اعضاء پیوسته مادام العمر خواهد بود.

ماده یازدهم – جلسات رسمی فرهنگستان با حضور نصف بعلاوه يك از پيوستگان حاضر در طهران منعقد خواهد شد.

ماده دوازدهم – فرهنگستان بر حسب وظایفی که دارد ممکن است به کمیسیونهای جزء تقسیم شود و در صورت لزوم از اشخاص خارج نیز برای مشاوره و معاونت میتواند دعوت نماید.

ماده سیزدهم – فرهنگستان میتواند جلسات تشریفاتی داشته باشد و تماشائیان ممکن است در این جلسات حاضر شوند.

ماده چهاردهم – پیوستگان ممکن است لباس مخصوصی داشته و در مواقع رسمی دولتی بدان ملبس گردند.

شکل این لباس در نظامنامه جداگانه معين خواهد شد.

ماده پانزدهم – بودجه فرهنگستان در ضمن بودجه وزارت معارف منظور خواهد شد ولكن عضویت فرهنگستان افتخاری است.

ماده شانزدهم – مقررات لازم برای اجرای وظایف فرهنگستان و نظامنامه‌های راجع به هیئت رئیسه و کمیسیونها و نظامات داخلی و غیره، پس از پیشنهاد فرهنگستان و تصویب وزارت معارف بموقع اجرا گذارده خواهد شد.