شماره ۷۸۰۶/۱۴۰۳/دش – ۱۴۰۳/۴/۳۰
مصوبه «اساسنامه خانه ملی گفت‌وگوی آزاد» که در جلسه ۹۰۱ مورخ ۲۹/۰۳/۱۴۰۳ شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسیده است؛ به شرح ذیل برای اجرا ابلاغ می‌گردد:
مقدمه:
«نباید از آزادی ترسید و از مناظره گریخت و نقد و انتقاد را به کاﻻی قاچاق و یا امری تشریفاتی، تبدیل کرد؛ چنانچه نباید به جای مناظره، به جدال و مراء، گرفتار آمد و به جای آزادی، به دام هتاکی و مسئولیت‌‌گریزی لغزید. آن روز که «سهم آزادی»، «سهم اخلاق» و «سهم منطق»، همه یکجا و در کنار یکدیگر اداء شود، آغاز روند خلاقیت علمی و تفکر بالنده دینی در این جامعه است». «بدون فضای انتقادی سالم و بدون آزادی بیان و گفت‌وگوی آزاد با حمایت حکومت اسلامی و هدایت علماء و صاحب‌نظران ، تولید علم و اندیشه دینی و در نتیجه، تمدن سازی و جامعه‌پردازی، ناممکن یا بسیار مشکل خواهد بود». مقام معظم رهبری (مدظله العالی)
نهادینه‌سازی جریان مستمر بازنگری انتقادی و ارتقاء کیفیت حکمرانی، مبتنی بر عقل‌ورزی جمعی، اخلاق اسلامی و قوانین کشور از طریق گفت‌وگو و تبادل آزاد اندیشه نخبگان، از اصول قانون اساسی و دغدغه‌های مهم امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری (مدظله‌العالی) برای تکمیل نظام سازی و تحقق فزون‌تر حکمرانی اسلامی و مردم ساﻻر در پرتو خلاقیت فکری اقشار جامعه بوده است. ایشان پرهیز جدی از رکود و تحجر اندیشه‌ها و تکرار دعواهای بی‌فایده و دعوت مستمر به تحرک و تولید فکر و زاد و ولد فرهنگی؛ با اعتقاد راسخ به عقل جمعی و ایمان قوی به اثربخشی مناظره و گفت‌وگوی آزاد؛ تأمین فضای نقد و انتقاد و مناظره سالم، آزادی بیان با حمایت حکومت اسلامی را بستری شگفتی‌ساز و تحول آفرین در تحقق تمدن سازی و جامعه‌پردازی می‌دانند.
در این راستا و به منظور ارتقاء سطح «مردم ساﻻری دینی» در تدبیر امور فرهنگی و مدیریتی کشور و در اجرای اصول حکمرانی اسلامی و تأکیدات حضرت امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری و سپس تأکید مکرر آیت ﷲ دکتر رئیسی؛ رئیس جمهور شهید و رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی در جلسه ۸۹۱ مورخ ۱۶/۰۹/۱۴۰۲ شورای عالی انقلاب فرهنگی، مبنی بر تسریع به‌روزرسانی و نهایی‌سازی اساسنامه خانه ملی گفت‌وگوی آزاد و آغاز فعالیت این نهاد با هدف مشارکت بیشتر مردم در حکمرانی و تأمین فضای قانونی برای اعتراضات و مطالبات و با استناد به مصوبه ماده واحده «تأیید کلیات اساسنامه خانه ملی گفت‌وگوی آزاد و انتخاب مدیر آن»؛ «اساسنامه خانه ملی گفت‌وگوی آزاد» (مصوب جلسه ۵۹۶ مورخ ۵/۱۰/۱۳۸۵ شورای عالی انقلاب فرهنگی) در جلسه ۴۸۳ شورای معین و بر اساس تفویض جلسه ۹۰۱ مورخ ۲۹/۰۳/۱۴۰۳ شورای عالی انقلاب فرهنگی به شرح ذیل اصلاح و تکمیل گردید:
ماده ۱ـ تعریف و جایگاه حقوقی
«خانه ملی گفت و گوی آزاد» که به‌اختصار «خانه گفت‌وگو» نامیده می شود؛ جهت ارتقاء سطح «مردم ساﻻری دینی»، تکامل شیوه‌نامه‌های «حکمرانی اسلامی» و در تداوم مراتب نظام‌سازی و حل حداکثری مشکلات عمومی و شفاف سازی حقوق متقابل مردم و نهادهای حاکمیتی با هدف تعمیق روابط دوجانبه و ایجاد محملی برای طرح منطقی و قانونی اعتراضات و مطالبات اجتماعی و تحلیل زمینه‌های آن و پاسخ‌گویی به آنها، تأسیس می‌گردد. شورای عالی انقلاب فرهنگی که به فرمایش امام راحل(ره) و مقام معظم رهبری(مدظله‌العالی) در عرصه فرهنگ، برای نهادهای حاکمیتی، حکم ستاد برای صف را دارد، مؤسس و مسئول این نهاد است.
ماده ۲ـ موضوع فعالیت
نهادسازی با اختیارات نافذ قانونی برای توسعه گفت‌وگوهای صریح، منطقی، آزاد، نتیجه‌بخش و عمل‌گرا در چهارچوب قانون و اخلاق و با مشارکت مسئوﻻنه و پاسخ‌گویانه نمایندگان تام اﻻختیار سران محترم سه قوه و نهادهای حاکمیتی به تناسب موضوعات در جهت اصلاح امور کشور و حل ابهامات، معضلات و اختلاف نظرهای نخبگانی در درون و بیرون حاکمیت، به‌ویژه مرتبط با شیوه های مدیریت کشور در مسائل بحران خیز اجتماعی و در جهت اجرای قانون اساسی و تحقق ارزش های انقلاب اسلامی.
ماده ۳ـ اهداف:
۱. درک به موقع و دقیق فرصت ها و تهدیدهای ملی، واقعیت‌ها، مطالبات اجتماعی و حساسیت های فرهنگی و اجتماعی؛
۲. هم‌افزایی همه نهادهای حاکمیتی و اجتماعی جهت حل منازعات فرهنگی و مطالبات اجتماعی؛
۳. ایجاد فضایی آرام، اخلاقی و منطقی برای اعتراضات قانونی و شنیده شدن و دریافت پاسخ آنها؛
۴. ارتقاء کارآمدی و پاسخ‌گویی در حکمرانی؛
۵ . فرصت‌سازی برای دیده شدن خدمات و مشکلات نهادهای حکمرانی و شنیده شدن توضیحات مدیران کشور.
ماده ۴ـ وظایف
۱. ایجاد فرصت قانونی و عادﻻنه برای عرضه علمی و آزاد دیدگاه های کارشناسانه و نوآورانه همه طیف‌های نخبگانی در نقد و اصلاح نظامات و ساختارهای مدیریت محلی و ملی کشور و شنیده شدن پیشنهادهای منتقدان و معترضان؛
۲. زمینه‌سازی برای ظهور ظرفیت‌ها و خلاقیت‌های اجتماعی و رقابت سالم در بهره‌گیری از این مناظرات برای کارآمدی و شفافیت بیشتر در عرصه‌های حکمرانی؛
۳. ترغیب نهادهای تصمیم‌گیر کشور به گفت‌و گوهای آزاد انتقادی و تقویت روح پاسخ‌گویی و انعطاف (بدون انفعال) مدیران کشور، اعتمادسازی نزد افکار عمومی، نهادینه‌سازی «امربه‌معروف و نهی ازمنکر» و متقابلاً «جهاد تبیین» خدمات نظام در هندسه «فرهنگ عمومی» و شنیده شدن توضیحات مسئوﻻن، رفع سوء تفاهم‌ها و تبلیغات سوء دشمنان امنیت و اتحاد کشور و خنثی‌سازی سیاه نمایی‌ها و یأس پراکنی‌ها؛
۴. فعال سازی و هم‌افزایی حداکثری مراکز علمی حوزوی و دانشگاهی و متخصصان درون و بیرون حاکمیت و تمرکز پژوهش ها و پایان نامه‌ها و مقاﻻت علمی برحل واقع‌بینانه‌تر، سریع‌تر، دقیق‌تر و کم‌هزینه‌تر مشکلات کشور و عطف توجه به نیازهای واقعی مردم به‌جای مرجعیت‌بخشی به مجلات و نهادهای غربی؛
۵ . تقویت زمینه فرهنگ مباحثه در مسائل بزرگ ملی و محلی و جلوگیری از قطبی شدن جامعه و اصلاح امور در فضای تفاهم و تعامل و نتیجه‌بخش کردن گفت‌وگوهای پراکنده جاری تا رسیدن به برنامه‌های کارآمد و عملی از طریق منطقی‌تر و اخلاقی‌تر کردن فضا و طرح بدون تنش و تحریک و تحریف دیدگاه ها در شیوه های اداره کشور.
ماده ۵ ـ سطوح گفت‌وگوهای آزاد
گفت‌وگوهای آزاد در سه سطح به شرح ذیل طراحی می‌شود:
۱. سطح عمومی
۲. سطح نخبگانی
۳. سطح امور اجرائی و شیوه های حکمرانی
تبصره ـ جزئیات و نحوه طراحی سطوح سه‌گانه فوق و اجرای آنها، به موجب آیین‌نامه‌ای است که به تصویب شورای سیاست‌گذاری خواهد رسید.
ماده ۶ ـ ارکان
۱. شورای سیاست‌گذاری
۲. شوراها و کارگروه های موقت علمی و اجرایی به تناسب هر موضوع
۳. مدیر خانه گفت‌وگو
۴. دبیرخانه خانه گفت‌وگو
ماده ۷ـ اعضای شورای سیاست‌گذاری
۱. نمایندگان رسمی و تام اﻻختیار سران قوا
۲. دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی
۳. دو نفر از اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی به انتخاب شورای عالی
۴. نمایندگان رسمی و تام اﻻختیار سایر نهادهای حاکمیتی حسب موضوع بحث در هر میز گفت‌وگو
تبصره ـ نمایندگان رسمی و تام اﻻختیار قوای سه‌گانه و سایر نهادهای حاکمیتی از سوی رؤسای محترم سه قوه و نهادهای مزبور به مدیر خانه گفت‌وگو معرفی می‌شوند.
ماده ۸ ـ وظایف شورای سیاست‌گذاری
۱. تعیین ضوابط اجرای کرسی‌های گفت‌وگو در سطح ملی و محلی
۲ . پیشنهاد اعضای شوراهای مشورتی اجرایی یا کارگروه های تخصصی به مدیر خانه گفت‌وگو
۳. ارائه روایتی از نظام مسائل مورد نظر قوای سه‌گانه و دستگاه ها و صورت بندی ایده مسئوﻻن برای مطالبات اجتماعی
۴. ارائه گزارشی از اقدامات صورت گرفته برای حل مسأله در راستای جهاد تبیین و آگاه سازی افکار عمومی از خدمات و تلاش های سه قوه
۵ . همکاری عملی و به‌موقع در برگزاری گفت‌وگوها و فرایند پاسخ‌گویی و شفافیت
۶ . پیگیری جمع‌بندی گفت‌وگوها و انتقادات و پیشنهادها جهت اصلاح امور
۷. تضمین حقوق و امنیت برگزارکنندگان و مشارکت‌کنندگان در گفت‌وگوها در چهارچوب قانون.
تبصره ـ نمایندگان تام اﻻختیار رؤسای قوای سه‌گانه موظف به پشتیبانی مادی و حمایت معنوی از فرایند اجرای مصوبات و تصمیمات خانه گفت‌و گو هستند.
ماده ۹ـ مدیر خانه گفت‌وگو
مدیر خانه گفت‌و گو، توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی انتخاب می‌شود.
ماده ۱۰ـ وظایف و اختیارات مدیر خانه گفت‌وگو
۱. پیشنهاد ضوابط و شیوه نامه اجرای کرسی های گفت وگوهای آزاد به شورای سیاست‌گذاری جهت تصویب
۲. تعیین نوع، شیوه و سطح نشر و انعکاس مناظرات یا نتایج آنها حسب مورد
۳. تعیین اعضای شوراهای مشورتی اجرایی و نماینده نهادهای مسئول به تناسب موضوع هر مناظره، با مشورت شورای سیاست‌گذاری
۴. ارائه گزارش ساﻻنه به شورای عالی انقلاب فرهنگی
ماده ۱۱ـ منابع مالی مورد نیاز برای اجرای این اساسنامه، توسط سازمان برنامه و بودجه پیش بینی و تأمین می گردد.
ماده ۱۲ـ این اساسنامه در ۱۲ ماده و ۳ تبصره در جلسه ۹۰۱ مورخ ۲۹/۰۳/۱۴۰۳ شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسید و از تاریخ ابلاغ، اساسنامه قبلی خانه ملی گفت‌و گوی آزاد (مصوب جلسه ۵۹۶ مورخ ۵/۱۰/۱۳۸۵ شورای عالی انقلاب فرهنگی)، ملغی می‌گردد.
سرپرست ریاست جمهوری و رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی ـ محمد مخبر