هیئت وزیران در جلسه مورخ ۴۸/۷/۱۲ بنا به پیشنهاد شماره ۱۴۱۸۹ مورخ ۴۸/۷/۵ وزارت دارائی آئین نامه اجرائی قانون اسناد خزانه و اوراق قرضه را بشرح ضمیمه تصویب نمودند.
فصل اول – تعاریف
ماده یک
الف – عرضه اسناد خزانه و اوراق قرضه عبارت است از ارائه اسناد و اوراق قابل انتشار برای فروش. ۱۳۵۱/۰۲/۰۹
ب – انتقال اسناد خزانه یا اوراق قرضه عبارت است از واگذاری اسناد خزانه یا اراق قرضه به دیگری از طرف دارنده پس از مرحله انتشار.
پ – بازپرداخت عبارت است از پرداخت مبلغ اسمی اسناد خزانه و اوراق قرضه در مقابل استرداد آنها وسیله عامل در سررسید.
ت – [اصلاحی ۱۳۵۱/۲/۹]
پرداخت بهره عبارت است از پرداخت بهره اسمی اوراق قرضه در مقابل قطع کوپن مربوط یا بهره اسمی اسناد خزانه و اوراق پس انداز در مقابل استرداد اصل سند بوسیله عامل در سررسید.
ث – عامل فروش اولیه بانک مرکزی ایران است که بنمایندگی وزارت دارائی اسناد خزانه و اوراق قرضه را توزیع و فروش و بازپرداخت مینماید و بهره آنها را میپردازد.
ج – عاملین بانک مرکزی ایران اشخاصی (اعم از حقیقی یا حقوقی) هستند که از طرف بانک مرکزی ایران امور مربوط به اسناد خزانه و اوراق قرضه را در حدود قراردادهای مربوط انجام میدهند.
فصل دوم – کلیات
ماده ۲
جلسات هیئت موضوع ماده ۱۲ قانون اسناد خزانه و اوراق قرضه که هیئت نظارت نامیده میشود با شرکت کلیه اعضاء رسمیت یافته و تصمیمات هیئت باتفاق آراء معتبر است.
ریاست جلسات بعهده رئیس کل بانک مرکزی ایران یا قائمقام رئیس کل بانک مرکزی ایران میباشد.
ماده ۳
مسئول امور اوراق بهادار در بانک مرکزی ایران سمت دبیری هیئت نظارت را بعهده خواهد داشت و نامبرده مسئول و عهده دار انجام وظایفی است که بر اساس این آئین نامه از طرف هیئت مذکور بعهده او محول میشود.
ماده ۴
جلسات هیئت نظارت ماهی یکبار تشکیل میشود و در صورت لزوم جلسات فوق العاده بدرخواست هریک از اعضاء بدعوت رئیس هیئت تشکیل خواهد شد.
فصل سوم – مشخصات اسناد خزانه و اوراق قرضه
ماده ۵
کاغذ اسناد خزانه و اوراق قرضه باید دارای رمزها و مشخصات مخصوص باشد رمزها و مشخصات مخصوص اسناد خزانه و اوراق قرضه و رنگ و اندازه آنها از طرف وزارت دارائی تعیین خواهد شد.
ماده ۶
سفارش کاغذ اسناد خزانه و اوراق قرضه با اطلاع بانک مرکزی ایران بعهده وزارت دارائی و نگهداری اسناد خزانه و اوراق قرضه چاپ شده بعهده بانک مرکزی ایران میباشد.
ماده ۷
تحویل و تحول و نگاهداری کاغذ و کلیشه های اسناد خزانه و اوراق قرضه و چاپ و امحاء انها و همچنین امحاء کوپنهای سر رسیده و زوائد کاغذ و نگاهداری حساب گردش کاغذ تحت نظر کمیسیونی مرکب از هیئت نظارت چاپ اوراق بهادار وزارت دارائی و نماینده بانک مرکزی ایران انجام خواهد شد.
ماده ۸
کاغذ مورد سفارش باید از کارخانه یا وسیله مطمئنی حمل و در بندر یا تهران مستقیماً و یا بدون واسطه پس از اجرای تشریفات گمرکی زیر نظر نماینده کمیسیون مذکور در ماده ۷ بسازمان چاپخانه دولتی حمل و در انبار مطمئنی در آنسازمان زیر کلید کمیسیون مورد بحث قرار گرفته و مراتب صورتمجلس شود.
ماده ۹
چاپ اسناد خزانه و اوراق قرضه بمقدار موردنیاز بدستور وزارت دارائی تحت نظر کمیسیون مذکور در ماده ۷ این آئین نامه در چاپخانه دولتی انجام و بعد از خاتمه چاپ اسناد و اوراق چاپ شده تحویل بانک مرکزی ایران خواهد شد.
ماده ۱۰
اوراق قرضه بصورت اوراق قرضه یکساله تا ده ساله قابل انتشار خواهد بود.
ماده ۱۱
اسناد خزانه و اوراق قرضه دارای شماره ردیف و همچنین کد مخصوصی که مشخص کننده هر سری میباشد، خواهد بود.
فصل چهارم – فروش
ماده ۱۲
عرضه اسناد خزانه در روزهای شنبه و عرضه اوراق قرضه در روزهای ۲ شنبه صورت خواهد گرفت، در صورتی که اسناد خزانه یا اوراق قرضه در روز عرضه آماده و در اختیار عامل نباشد در مقابل دریافت وجه رسیدی طبق نمونه ای که از طرف بانک مرکزی ایران تهیه میشود تحویل مشتری خواهد شد که بعدا در قبال آن اصل اسناد خزانه یا اوراق قرضه تحویل میشود، میزان و مشخصات اسناد و اوراق در هر عرضه لااقل دو روز قبل از روز عرضه برای اطلاع عموم اعلام خواهد شد.
ماده ۱۳
عامل باید تاریخ فروش اسناد خزانه یا اوراق قرضه را با حروف و عدد بطور خوانا در محل مخصوصی درج و ظهر انها را با ذکر تاریخ ممهور و امضاء نموده تسلیم خریدار کند.
ماده ۱۴
نام و مشخصات خریداران اوراق قرضه با نام در موقع فروش توسط عامل در ظهر آنها درج میگردد.
ماده ۱۵
عاملین بانک مرکزی ایران موظفند جمع کل فروش و مشخصات اسناد خزانه و اوراق قرضه فروخته شده را در پایان روز به بانک مرکزی ایران اطلاع دهند در شهرستانها اطلاع ببانک مرکزی وسیله تلگراف انجام خواهد شد.
ماده ۱۶
عاملین بانک مرکزی ایران موظفند یک نسخه از فرم تقاضای خرید اوراق قرضه با نام را که توسط خریدار در سه نسخه تکمیل میگردد برای بانک مرکزی ایران ارسال دارند.
تبصره- کلیه امور مربوط به ثبت اوراق قرضه با نام در دفاتر مربوط در بانک مرکزی ایران انجام خواهد شد.
ماده ۱۷
عاملین بانک مرکزی ایران موظفند وجوه حاصل از فروش اسناد خزانه و اوراق قرضه را در روز فروش به بستانکار حساب بانک مرکزی ایران نزد خود منظور نموده و اعلامیه آنرا برای بانک مرکزی ایران ارسال نمایند.
ماده ۱۸
وجوه حاصل از فروش اسناد خزانه و اوراق قرض بلافاصله پس از وصول اعلامیه به بانک مرکزی ایران به بستانکار حساب وزارت دارائی منظور خواهد شد. بهره اسناد خزانه و اوراق قرضه انتشار یافته از تاریخ وصول وجه از خریدار محاسبه میگردد.
ماده ۱۹
بانک مرکزی ایران مکلف است صورت اسناد خزانه و اوراق قرضه را که در روزهای شنبه و دوشنبه هر هفته بفروش میرساند با شماره و مشخصات مربوط تنظیم و منتهی تا آخر هفته بعد بوزارت دارائی بفرستد.
ماده ۲۰ [اصلاحی ۱۳۵۱/۲/۹]
حق عاملیت فروش و بازپرداخت اسناد خزانه و اوراق قرضه و پرداخت بهره انها بمیزانی که بر اساس ماده ۲۹ قانون تعیین میشود از محل وجوه حاصل از فروش اسناد خزانه و اوراق قرضه یا از محل اعتباراتی که بدین منظور در بودجه کل کشور منظور میشود ببانک مرکزی ایران پرداخت خواهد شد هرگونه هزینه تبلیغات فروش اسناد خزانه و اوراق قرضه طبق طرح های مصوب هیئت نظارت و هزینه آگهی موضوع ماده ۱۲ این آئین نامه وسیله عامل اولیه از محل حق عاملیت متعلق به او تامین و پرداخت خواهد شد.
اوراق پس انداز با نام غیر قابل انتقال است.
فصل پنجم – انتقال، تعویض، بازپرداخت اسناد خزانه و اوراق قرضه و پرداخت بهره آنها
ماده ۲۱
اسناد خزانه و اوراق قرضه قابل انتقال است.
ماده ۲۲
اوراق قرضه بی نام و اسناد خزانه بدون هیچگونه تشریفات بین فروشنده و خریدار انجام میشود و دارنده آن مالک شناخته میشود.
ماده ۲۳
معاملات اوراق قرضه با نام باید با حضور خریدار و فروشنده و یا وکیل رسمی آنها انجام شود، امضای فروشنده باید در محل مخصوص در ظهر برگ قرضه توسط عامل تائید گردد، عامل موظف است نام و مشخصات مالک جدید و تاریخ انجام معامله را در همانروز به بانک مرکزی ایران اطلاع دهد.
ماده ۲۴ [اصلاحی ۱۳۵۱/۲/۹]
اصل و بهره اوراق قرضه با نام در سررسید مربوط در وجه مالک پرداخت میگردد.
اصل اوراق پس انداز قبل از سررسید نیز بتقاضای مالک آنها قابل بازپرداخت است.
ماده ۲۴ مکرر [الحاقی ۱۳۵۷/۸/۹]
بازپرداخت اصل و پرداخت بهره اوراق قرضه و اسناد خزانه که بعللی از قبیل پارگی و فرسودگی قسمتی از آن از بین رفته باشد طبق ضوابطی که توسط بانک مرکزی ایران تهیه میشود و بتأیید وزارت امور اقتصادی و دارائی میرسد انجام خواهد گرفت.
ماده ۲۵
بهره اسناد خزانه و اوراق قرضه به آخرین مالک پرداخت میشود و هیچگونه ادعائی از جانب انتقال دهندگان قبلی آن برای پرداخت بهره از طرف عامل پذیرفته نخواهد شد.
ماده ۲۶
در صورتی که دارندگان اوراق قرضه بخواهند اوراق را با اوراق دیگری با بهای اسمی بیشتر یا کمتر و یا اوراق قرضه با نام را با بی نام و یا بالعکس تعویض نمایند بانک مرکزی ایران میتواند اوراق ارائه شده را با اوراق متعلق بخود از همان انتشار (در صورتی که در اختیار داشته باشد) تعویض نمایند.
ماده ۲۷ [اصلاحی ۱۳۵۱/۲/۹]
اصل مبلغ اسمی اسناد خزانه و اوراق قرضه پس از سر رسید و اوراق پس انداز بعد از گذشت مدت شش ماه اول به محض تقاضای مالک توسط عامل همه روزه قابل پرداخت میباشد اسناد خزانه و اوراق قرضه بازپرداخت شده باید با مهر مخصوص ابطال و برای امحاء به بانک مرکزی ایران تحویل گردد.
ماده ۲۸ [اصلاحی ۱۳۵۱/۲/۹]
پرداخت بهره اوراق قرضه هر شش ماه یکبار در مقابل قطع کوپن مربوط از اوراق توسط عامل صورت خواهد گرفت، عاملین بانک مرکزی ایران باید کوپنهای قطع شده را پس از ابطال با مهر مخصوص بضمیمه صورتی که حاوی کلیه مشخصات اوراق و مبلغ بهره است بلافاصله به بانک مرکزی ایران ارسال دارند.
هیئت موضوع ماده ۱۲ قانون اسناد خزانه و اوراق قرضه میتواند در مورد اوراق قرضه بیش از سه سال، سررسید پرداخت بهره را کمتر از شش ماه تعیین نماید
تبصره- در موقع پرداخت بهره کوپن مربوط نباید از اصل برگ جدا باشد، در صورت جدا بودن فقط پس از تایید بانک مرکزی ایران بهره مزبور قابل پرداخت میباشد.
ماده ۲۹
مهر مخصوص ابطال اسناد خزانه و اوراق قرضه و کوپن ها از طرف بانک مرکزی ایران تهیه و در اختیار عاملین گذاشته میشود.
ماده ۳۰
عاملین بانک مرکزی ایران در مورد معاملات اسناد خزانه و اوراق قرضه در مقابل بانک مرکزی ایران مسئولیت کامل دارند عاملین باید متعهد شوند که هرگاه بر اثر عمل آنان زیانی ایجاد شود تا روشن شدن موضوع زیان مزبور به بدهکار حساب آنان منظور خواهد شد.
فصل ششم – مقررات متفرقه
ماده ۳۱) موسسات دولتی و وابسته بدولت موظفند که اسناد خزانه و اوراق قرضه را بعد از سر رسید در مقابل بدهی های مالیاتی بپذیرند.
ماده ۳۲) کلیه شرکتها و موسسات و سازمانهای موضوع ماده ۲۵ قانون موظفند پنجاه درصد وجوه مذکور در ماده مزبور را باسناد خزانه و اوراق قرضه تبدیل نمایند.
ماده ۳۳) شرکتهای بیمه داخلی و نمایندگی موسسات بیمه خارجی موظفند پنجاه درصد سپرده ها و ذخائر خود را باسناد خزانه و اوراق قرضه تبدیل نمایند.
ماده ۳۴) اوراق قرضه که در اجرای مواد ۳۲ و ۳۳ این آئین نامه خریداری میشود نباید از ۴۰ درصد وجوه و سپرده ها و ذخائر مذکور در مواد مورد بحث کمتر باشد.
ماده ۳۵) حکم مواد ۳۲ و ۳۳ این آئین نامه در مورد آن قسمت از وجوه که قبل از تصویب این آئین نامه باسناد خزانه موضوع قانون مصوب بهمن ۱۳۴۳ و اوراق قرضه دفاعی موضوع تبصره ۳۳ قانون بودجه ۱۳۴۶ تبدیل شده است از تاریخ اولین سررسید اسناد و اوراق مزبور اجراء خواهد شد.
ماده ۳۶
هر گونه تغییری در مفاد این آئین نامه به پیشنهاد وزارت دارائی و تصویب هیئت وزیران بعمل خواهد آمد.