آیین‌نامه وسایل حفاظت فردی

هدف و دامنه شمول
به منظور تامیـن و ارتقاء سطح ایمنی و حفاظت نـیروی کار و همچنین صیانت نیروی انسانی و منابع مادی کشور و در راستای پیشرفت تکنولوژی و ایمن‌سازی محیط کارگاهها و به منظور پیشگیری از حوادث منجر به صدمات جانی و خسارات مالی، مقررات این آیین‌نامه به استناد ماده ۸۵ قانون کار جمهوری اسلامی ایران تدوین گردیده است.

فصل اول ـ تعاریف

وسیله حفاظت فردی: وسیله‌ای است که برای حذف تماس مستقیم با عوامل زیان‌آور محیط کار و تقلیل اثرات مخاطره آمیز در محل کار توسط فرد استفاده می‌شود.
گوشی حفاظتی: نوعی وسیله حفاظت شنوایی است که با قرارگیری در روی گوش و پوشاندن لاله آن از رسیدن امواج صوتی بالاتر از حد مجاز به گوش جلوگیری می‌کند.

پلاگ گوش: نوعی وسیله حفاظت شنوایی است که در داخل مجرای شنوایی قرار گرفته و با مسدود کردن آن از رسیدن امواج صوتی بالاتر از حدمجاز به پرده صماخ و انتقال آن به گوش داخلی جلوگیری می‌کند.
وسایل و تجهیزات حفاظت فردی کار در ارتفاع: وسایلی هستند که به منظور پیشگیری از سقوط و یا کاهش عوارض و صدمات ناشی از سقوط کارگر از ارتفاع به کار می‌رود. مانند کمربند ایمنی مهار کل بدن(هارنس)، لنیارد، قلاب قفل‌شونده (کارابین)، انواع طناب تکیه‌گاهی، عملیاتی، دینامیکی، استاتیکی و پشتیبان.

محافظ چشم: وسـیله حفاظت فردی است که چشـم را در برابر خـطرات زیر محافظت می‌نماید:
1‌ـ برخورد اجسام سخت
2ـ تابش‌های نوری (با طول موج ۱ / ۰ الی ۱۰۰میکرومتر)
3ـ فلزات مذاب و اجسام داغ
4ـ قطرات و پاشش مایعات
5 ـ ذرات گرد و غبار
6 ـ گازها
7ـ و هر نوع ترکیبی از این مخاطرات.

عینک با تراز حفاظتی: محافظ چشمی است با عدسی‌های نصب شده درقاب، با محافظ جانبی یا بدون محافظ جانبی. عدسی و محافظ جانبی عینک معمولی باید به گونه‌ای باشد که با ساچمه فولادی با قطر ۶ میلی متر و جرم ۸۶ / ۰ گرم با سرعت ۴۵ متر بر ثانیه مقاومت مناسب را از خود نشان دهد.

عینک با تراز ایمنی: محافظ چشمی است که بر روی صورت قرار گرفته و ناحیه‌ چشم‌ها را کاملاً محصور می‌کند. عدسی و محافظ جانبی عینک‌های ایمنی باید به گونه‌ای باشد که با ساچمه فولادی با قطر ۶ میلی متر و جرم ۸۶ / ۰ گرم با سرعت ۱۲۰ متر بر ثانیه مقاومت مناسب را از خود نشان دهد.

سپرهای محافظ صورت: محافظی است که تمام صورت را پوشانده و از درجه ایمنی بالایی برخوردار باشد. این نوع سپر باید به گونه‌ای باشد که با ساچمه فولادی با قطر ۶ میلیمتر و جرم ۸۶ / ۰ گرم با سرعت ۱۹۰ متر بر ثانیه مقاومت مناسب از خود نشان می‌دهد.

فیلتر نوری: نوعی عدسی چشمی است که برای کاهش تابش نورهای فرودی در محدوده طول موجهای مشخص به کار می‌رود.

شماره درجه‌بندی: ویژگی‌های نور عبوری از فیلترهای نوری توسط شماره درجه‌بندی آنها مشخص می‌شود. شماره درجه‌بندی ترکیبی از کد عددی و شماره تیرگی می‌باشد که با یک خط تیره از یکدیگر جدا شده‌اند. کد عددی نشان‌دهنده نوع فیلتر می‌باشد. (جدول شماره ۱ ضمیمه)

فیلتر جوشکاری: فیلتر مخصوصی است که برای حفاظت چشم در برابر درخشندگی (اشعه) خطرناک حاصل از جوشکاری و تابش کاهش‌یافته‌ای از اشعه ماوراء بنفش (UV) و مادون قرمز (IR) به کار می رود.

ماسک: ماسک وسیله محافظ دستگاه تنفس است که برای ایجاد فضایی محفوظ، با حداقل درز به روی صورت استفاده‌کننده به کار می رود.

ماسک کامل: پوششی است بر روی تمام صورت که چشم، بینی، دهان و چانه را می‌پوشاند.

نیم ماسک: پوششی است مقابل صورت، که دهان، بینی و چانه را می‌پوشاند.

ربع ماسک: پوششی است مقابل صورت که فقط دهان و بینی را می‌پوشاند.

نیم فیلتر ماسک: ماسکی است که کل یا قسمت اعظم آن را فیلتر تشکیل می‌دهد و دهان و بینی و در حد امکان چانه را نیز می‌پوشاند.

فیلتر ویژه: فیلتر مخصوصی است که در محیط‌های دارای اکسیدهای نیتروژن و جیوه استفاده می‌گردد.

فیلتر: قسمتی از دستگاه محافظ تنفسی است که قابل تعویض بوده و از آن برای فیلتراسیون (پالایش) هوای محیط استفاده می‌شود.

فیلترهای ذره‌ای: فیلترهایی هستند که از آنها در محیط‌های گرد و غباردار و ذرات جامد و مایع معلق در هوا استفاده می‌شود.

فیلترهای گازی: فیلترهایی هستند که در محیط‌های گازی استفاده می‌شوند و جذب‌کننده گازها و بخارها هستند.

سرپنجه ایمنی: سرپنجه‌ای که پا را در برابر ضربه‌هایی با انرژی برخوردی حداقل ۲۰۰ ژول محافظت می‌کند.

سرپنجه حفاظتی: سرپنجه‌‌ای که پا را در برابر ضربه‌هایی با انرژی برخوردی ۱۰۰ تا ۲۰۰ ژول محافظت می‌کند.

کلاه ایمنی: کلاهی است که از قسمت‌های بالای سر در مقابل صدمه محافظت می‌کند.
دستکـش ایمنی و بازوبند: وسایل حفاظت فردی هستند که بر حسب انواع آن، می‌تـواند انگشـتان دسـت تا بالای بازو را در مقابل عـوامل زیـان‌آور محیـط کار محافظت نماید.

گتر: نوعی وسیلـه حفاظت فردی است که حدفاصل فضای خالی بین لبه شلوار تا روی کفش را می‌پوشـاند و بستـه به نوع فعالیـت از جـنس و انـدازه‌های مخـتلف تهیه می‌شود.

فصل دوم ـ مقررات عمومی

ماده ۱ـ به منظور انتخاب وسایل حفاظت فردی متناسب با نوع کار، کارفرما مکلف به شناسایی و ارزیابی شرایط محیط کار برای تشخیص و کنترل خطرات می‌باشد.

ماده ۲ـ کارفرما مکلف است وسایل حفاظت فردی متناسب با نوع و محیط کار و مخـاطرات احتمالی را به تعداد کافی تهیـه و به صورت رایگـان در اخـتیار کارگران قرار دهد.

ماده ۳ـ کارفرما مکلف است کاربرد صحیح و مراقبت از وسایل حفاظت فردی را به کارگران آموزش دهد.

ماده ۴ـ کارفـرما مکلف اسـت وسایل حـفاظت فـردی را در شـرایط مطـلوب نگهداری نموده، و در جایی قرار دهد که دسترسی سریع به آنها امکان‌پذیر باشد.

ماده ۵ ـ کارفرما مکلف به جمع‌آوری و معدوم نمودن وسایل حفاظت فردی معیوب، مستهلک و یا تاریخ مصرف گذشته می‌باشد.

ماده ۶ ـ کارفرما باید بر استفاده صحیح کارگران از وسایل حفاظت فردی نظارت کامل داشته باشد.

ماده ۷ـ کارفرما مکلف است کلیه اطلاعات مربوط به وسایل حفاظت فردی را اعم از نوع وسایل، زمان تحویل، مکان مورد استفاده و عیوب احتمالی ناشی از مصرف را ثبت و نگهداری نماید.

ماده ۸ ـ کارگر موظف است با توجه به آموزش‌های ارائه شده از وسایل حفاظت فردی خود مراقبت، نظافت و استفاده صحیح نماید. عدم رعایت موارد مذکور قصور در انجام وظیفه محسوب می‌شود.

ماده ۹ـ کارگر موظف است در صورت مشاهده هرگونه نقص و یا ایراد در وسیله حفاظت فردی مراتب را به سرپرست مربوطه گزارش دهد.

ماده ۱۰ـ در اجرای ماده ۹۰ قانون کار جمهوری اسلامی ایران، وسایل حفاظت فردی مورد استفاده در کارگاه‌ها باید مطابق با استاندارد ملی یا سایر استانداردهای مورد قبول که به تائید وزارت کار و امور اجتماعی و بر حسب مورد وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی رسیده است، باشد.

ماده ۱۱ـ وسایل حفاظت فردی باید عاری از هرگونه لبه تیز، زائده، شکستگی و یا دیگر عیوب باشد.

ماده ۱۲ـ جنس کلیه وسایل حفاظت فردی باید به گونه‌ای باشد که شرایط محیطی تغییری در خصوصیات و کارایی آنها ایجاد نکند.

ماده ۱۳ـ جنس آن دسته از وسایل حفاظت فردی که در تماس مستقیم با پوست بدن هستند باید به گونه‌ای باشد که موجب تحریک و حساسیت پوست نگردد.

ماده ۱۴ـ وسایل حفاظت فردی که در اختیار کارگران قرار می‌گیرد باید متناسب با نوع کار بوده و سالم، بهداشتی، تمیز، کامل و آ ماده استفاده باشد.

ماده ۱۵ـ اطلاعات مشروحه ذیل می‌بایست بر روی تمامی وسایل حفاظت فردی به گونه‌ای پایدار، نشانه‌گذاری گردد و به وضوح قابل رویت باشد:
الف ـ نام یا علامت مشخصه کارخانه سازنده
ب ـ نام کشور سازنده
ج ـ سال و ماه ساخت و در صورت نیاز تاریخ انقضاء
دـ نوع کاربرد
هـ ـ استانداردی که بر اساس آن ساخته شده است
وـ شماره و تاریخ تاییدیه وزارت کار و امور اجتماعی یا حسب مورد وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی

ماده ۱۶ـ روش استفاده و یا هر نوع اطلاعات مورد نیاز مصرف‌کننده وسایل حفاظت فردی می بایست به همراه محصول ارائه گردد.

ماده ۱۷ـ وسایل حفاظت فردی باید براحتی قابل استفاده بوده و ضمن تامین ایمنی کامل نباید مانع انجام کار گردد.

ماده ۱۸ـ در محیط‌هایی که به لحاظ تجمع بارهای الکتریسیته ساکن احتمال اشتعال و یا انفجار وجود دارد، استفاده از وسایل حفاظت فردی ضدالکتریسیته ساکن الزامی است.

ماده ۱۹ـ برای رعایت اصول بهداشتی، استفاده از وسایل حفاظت فردی به صورت مشترک ممنوع است.

فصل سوم ـ مقررات اختصاصی

عینک:

ماده ۲۰ـ استفاده از عینک‌های با تراز حفاظتی برای کارگرانی که احتمال خطر برخورد اجسام به چشم آنها زیاد است، ممنوع بوده و باید از عینک‌هایی با تراز ایمنی استفاده شود.

ماده ۲۱ـ شماره‌های درجه‌بندی و تیرگی فیلترهای محافظ چشم مربوط به انواع جوشکاری، برشکاری، ریخته‌گری و شیشه و بلورسازی باید بر اساس جداول استاندارد مربوط به اشعه‌ها انتخاب شود. (جداول شماره ۱ الی ۶ ضمیمه)

ماده ۲۲ـ انتـخاب شـماره تیرگی فیلـترها باید بر اساس نور محـیط باشـد تا نیازی به نزدیک شدن بیش از حد کارگر به منطقه کار و در نتیجه استنشاق گازهای مضر نباشد.

ماده ۲۳ـ عدسی چشمی باید از هر گونه نقص، حباب‌های هوا، خراشیدگی، فرورفتگی، علامت‌های قالب‌ریزی‌شده، تحدب و تقعر، حرکت موجی یا ناخالصی‌های واردشده در عدسی که احتمال ضعف بینایی را در استفاده از آن به وجود می آورد، عاری باشد.

ماده ۲۴ـ عیـنک حــفاظتی باید سبک و محکم بوده، کاملاً روی صورت قرار گیـرد و در صورت لزوم به حفاظ های جانبی مجهز شود.

ماده ۲۵ـ قاب عینک‌های حفاظتی برای کارگرانی که در معرض باد و یا گرد و غبار هستند، باید مقاوم، قابل انعطاف و ضدحساسیت بوده و کاملاً با صورت کارگر مطابقت داشته باشد.

ماده ۲۶ـ عینک‌های حفاظتی برای کارگرانی که با فلزات مذاب کار می‌کنند، باید در برابر حرارت مقاوم باشد.

ماده ۲۷ـ جنس قاب عینک‌های حــفاظتی برای کارگرانی که با مایـعات خورنده و گازهای خطرناک کار می‌کنند، باید نرم، قابل انعطاف و مقاوم در برابر مایعات و گازهای مذکور باشد. به نحوی که از نفوذ آنها به داخل چشم جلوگیری نماید.

ماده ۲۸ـ برای کارگرانی که دارای نقص بینایی بوده و از عینک‌های طبی استفاده می‌کنند باید از عینک‌هایی استفاده نمایند که ضمن تامین بینایی کامل کارگر، شرایط ایمنی لازم را نیز برای آنان فراهم نماید.

کلاه ایمنی:

ماده ۲۹ـ کلاه ایمنی باید از مواد مقاوم در برابر احتراق ساخته شده و در برابر ضربه و نفوذ اجسام تیز و برنده از مقاومت کافی برخوردار باشد و نیز برای افراد برقکار باید عایق در برابر الکتریسیته باشد.

ماده ۳۰ـ وسایل جانبی که بر روی کلاه ایمنی نصب می‌شود، باید ایمن بوده و از نظر وزن و جایگیری اصول و موازین ایمنی رعایت گردند.

ماده ۳۱ـ استفاده از قطعات فلزی در داخل پوسته کلاه ایمنی ممنوع می‌باشد.

ماده ۳۲ـ باید به محض مشاهده علائم فرسودگی در تجهیزات داخلی کلاه ایمنی، آنها تعویض گردند.

ماده ۳۳ـ لبه جلویی کلاه ایمنـی نباید مانع دید اطراف و یا استفاده از عینک شود.

ماده ۳۴ـ وزن کلاه ایمنی به انضمام کلاف آن باید حداکثر ۴۰۰ گرم بوده و در صورت اضافه شدن وسایل جانبی (لامپ، سپر محافظ صورت، بند چرمی چانه و غیره) نباید از ۴۳۰ گرم بیشتر شود.

ماسک:

ماده ۳۵ـ وسایل محافظ دستگاه تنفسی باید به گونه‌ای روی صورت قرار گیرند که هیچ گونه منفذی برای نفوذ گازها و ذرات گرد و غبار وجود نداشته باشد.

ماده ۳۶ـ شستشو و ضدعفونی نمودن ماسک‌ها فقط با رعایت دستور العمل‌ها و توصیه شرکت سازنده و همچنین رعایت اصول ایمنی مجاز است.

ماده ۳۷ـ مواد تشکیل‌دهنده نیم فیلتر ماسک‌ها باید از جنسی باشد که در هنگام تنفس ذرات آن جدا نگردد.

ماده ۳۸ـ عدسی چشمی باید به گونه‌ای بر روی ماسک کامل نصب شود که از نفوذ گاز ممانعت بعمل آورد.

ماده ۳۹ـ عدسی چشمی ماسک کامل باید میدان دید مناسب و کافی را تامین نموده و باعث ایجاد اختلال در دید نشود.

ماده ۴۰ـ روی بدنه ماسک باید حداقل یک دریچه بازدم برای خروج گازهای تنفسی وجود داشته باشد.

ماده ۴۱ـ استفاده از فیلترهایی که به دریچه دم مجهز می‌باشند بر روی ماسک‌های دارای دریچه دم ممنوع است.

ماده ۴۲ـ اتصال بین فیلتر و بدنه ماسک باید محکم و بدون منفذ بوده و فیلتر آن به سادگی قابل تعویض باشد.

ماده ۴۳ـ حداکثر وزن فیلتر همراه با نیم‌ماسک نباید از ۳۰۰ گرم بیشتر و حداکثر وزن فیلتر همراه با ماسک نباید از ۵۰۰ گرم بیشتر شود.

ماده ۴۴ـ فیلتر باید در برابر دما، رطوبت و مواد فاسدکننده مقاوم و مستحکم باشد و لایه‌های میانی آن در برابر مواد خورنده مقاوم بوده و همچنین ذرات آن برای استفاده‌کننده مضر نباشد.

ماده ۴۵ـ نوع فیلتر بکار رفته در انواع ماسک‌ها باید متناسب با نوع کار و شرایط محیطی و آلاینده‌های محیط کار باشد.(جدول شماره ۷ ضمیمه)

ماده ۴۶ـ درج تاریخ تولید و انقضاء برروی ماسک و فیلترهای آن الزامی بوده و برای فیلترهای ویژه (اکسیدهای نیتروژن ـ جیوه) باید مدت زمان استفاده و نوع کاربرد نیز درج گردد.

ماده ۴۷ـ در محیط‌هایی که میزان اکسیژن موجود در هوا کمتر از حد مجاز باشد کارگران باید از ماسک‌ها و تجهیزات هوارسان متناسب با نوع فعالیت و با توجه به دسـتورالعمل‌ها و توصیـه‌های شرکت سازنـده و همـچنین رعایت اصـول ایمنی استفاده نمایند.

کفش ایمنی:

ماده ۴۸ـ کارگرانی که احتمال سقوط اجسام سنگین روی انگشتان پای آن‌ها وجود دارد، باید از کفش یا چکمه با سرپنجه ایمنی استفاده نمایند.

ماده ۴۹ـ کارگرانی که با مواد خورنده سروکار دارند، باید ازکفش‌های لاستیکی یا جنس مقاوم در برابر این مواد استفاده کنند.

ماده ۵۰ ـ کفش‌های کارگرانی که با فلزات مذاب، مواد داغ و خورنده کار می‌کنند، باید مقاوم بوده و لبه کفش برای جلوگیری از نفوذ مواد مذکور به داخل آن کاملاً به پا و قوزک پا چسبیده و فاقد سوراخ بند کفش باشد.

ماده ۵۱ ـ کفش‌های مورد استفاده در عملیات برق باید نارسانا و فاقد هر گونه قطعه فلزی بوده، همچنین دارای زبانه متصل به دو طرف کفش و ساق بلند باشد.

ماده ۵۲ ـ در محیط‌هایی که احتمال بروز جرقه الکتریکی وجود دارد، کفش‌های کارگران باید فاقد هر نوع قطعه فلزی باشد.

ماده ۵۳ ـ در محیط‌هایی که احتمال نفوذ اجسام تیز و برنده به کف پا وجود دارد کارگران می‌بایست از کفش‌های مخصوص که در زیره آن ورقه فلزی مقاوم به کار رفته استفاده نمایند.

محافظ گوش:

ماده ۵۴ ـ پلاگ باید به گونه‌ای باشد که به سهولت و بدون آسیب در مجرای گوش خارجی قرار گرفته، آن را بپوشاند و به راحتی از گوش خارج نشود.

ماده ۵۵ ـ رعایت مسائل بهداشتی پلاگ‌ها الزامی بوده و در زمان عدم استفاده باید در محفظه مخصوصی نگهداری شوند.

ماده ۵۶ ـ گوشی حفاظتی باید کاملا لاله گوش را پوشانده، از مواد جاذب صدا ساخته شده و در تماس مستقیم با پوست ایجاد عرق و حساسیت نکند.

ماده ۵۷ ـ طول باند اتصالی گوشی حفاظتی باید متغیر و قابل‌انطباق با وضعیت سر باشد.

ماده ۵۸ ـ قابلیت ارتجاعی گوشی حفاظتی باید به حدی باشد که از ایجاد هر نوع فشار یا ناراحتی برای سر جلوگیری نماید.

ماده ۵۹ ـ بخش‌های فلزی گوشی حفاظتی باید در برابر اکسیدشدن مقاوم بوده و قابل ضدعفونی کردن باشد.

دستکش حفاظتی

ماده ۶۰ ـ دستکش‌های حفاظتی باید متناسب با خطرات احتمالی ناشی از کار انتخاب شوند.

ماده ۶۱ ـ استفاده از دستکش حفاظتی برای کارهایی که احتمال درگیری آن با قطعات متحرک ماشین‌آلات وجود دارد، ممنوع است.

ماده ۶۲ ـ کارگرانی که با برق سر و کار دارند، باید از دستکش‌های عایق الکتریسیته متناسب با جریان و ولتاژ الکتریکی مصرفی استفاده نمایند.

ماده ۶۳ ـ بازوبند باید به گونه‌ای باشد که ضمن قرارگیری و تثبیت در محل خود، حفاظت یکپارچه را برای دست فراهم نماید.

ماده ۶۴ ـ بازوبند و ساق دستکش باید حداقل به اندازه ۸ میلی‌متر همپوشانی داشته باشند.

ماده ۶۵ ـ نشانه‌گذاری دستکش‌ها باید علاوه بر مشخصات مشترک همه وسایل حفاظت فردی شامل موارد زیر باشد:
الف ـ اندازه (Size)
ب ـ حداکثر دما در مواردی که دمای مجاز برای تمیز کردن دستکش زیر °C 82 است.

ماده ۶۶ ـ اندازه، جنس و شکل دستکش باید به گونه‌ای باشد که ضمن تامین راحتی انگشتان، حرکت آنها به سادگی امکان‌پذیر باشد.

لباس کار:

ماده ۶۷ ـ لباس کار کارگرانی که احتمال درگیری آنها با قطعات متحرک ماشین‌آلات وجود دارد، باید کاملا بسته، فاقد شکاف، چین خوردگی، پلیسه، لبه برگردان، درز و یا موارد مشابه باشد.

ماده ۶۸ ـ آویزان کردن زنجیر، ساعت، کلید و نظایر آنها و نیز استفاده از شال گردن و موارد مشابه روی لباس کار اکیداً ممنوع است.

ماده ۶۹ ـ قسـمت انتهایی و آزاد پوشـش سر کـارگران زن کـه با ماشیـن‌آلات دوار و یا در مجاورت آنها مشغـول به کار می باشـند بایستی بطور کامـل داخل لباس کار قرار گیرد.

ماده ۷۰ـ لبـاس کار باید ضمن تامین حفاظت کافی، راحت، سبک و متناسب با بدن باشد.

ماده ۷۱ـ قسمت‌هایی از لباس کار که در تماس با بدن کارگر می‌باشد، باید فاقد زبری، لبه‌های تیز و برجسته باشد تا از تحریک پوست و یا هرگونه عوارض دیگر جلوگیری بعمل آورد.

ماده ۷۲ـ جهت نشانه‌گذاری لباس کار برای مشخص شدن نوع حفاظت ایجادشده، باید از علایم تصویری مربوط به آن استفاده گردد.(جدول شماره ۸ ضمیمه)

ماده ۷۳ـ لباس کار جوشکاری باید در برابر پرتاب ذرات داغ فلزی حاصل از جوشکاری یا برشکاری مقاوم باشد.

ماده ۷۴ـ لباس کار جوشکاران و برق‌کاران باید از جنس نارسانا بوده و فاقد قطعات فلزی از قبیل دکمه، زیپ و موارد مشابه باشد.

ماده ۷۵ـ لباس کار باید حتی‌الامکان فاقد جیب بوده و در صورت نیاز دارای در جیب باشد.

پیش بند:

ماده ۷۶ـ استفاده از پیش‌بند در مجاورت قطعات دوار و متحرک ماشین‌ها ممنوع است و در صورتیکه نوع کار اقتضاء نماید که حتما از پیش‌بند استفاده شود باید فاقد جیب، درز، بند جلو و قسمت‌های آویزان بوده و به بدن بچسبد.

ماده ۷۷ـ پیش‌بندهای محافظ در برابر شعله، جرقه و فلزات مذاب، باید تمام سینه را پوشانده و از جنس مقاوم در برابر شعله تهیه شود.

ماده ۷۸ـ پیش‌بند مورد استفاده برای کار با اسیدها، مواد قلیایی و سایر مواد خورنده، باید تمام سینه را پوشانده و از جنس مقاوم در برابر آن مواد تهیه شود.

وسایل و تجهیزات حفاظت فردی کار در ارتفاع:

ماده ۷۹ـ برای انجام هر گونه عملیات در ارتفاع، علاوه بر تامین جایگاه کار ایمن، استفاده از وسایل و تجهیزات حفاظت فردی کار در ارتفاع الزامی است.

ماده ۸۰ ـ وسایل و تجهیزات حفاظت فردی کار در ارتفاع باید با در نظر گرفتن نوع کار، شرایط محیطی، وزن شخص، ارتفاع و دیگر عوامل انتخاب شود.

ماده ۸۱ ـ استفاده از شوک‌گیر در وسایل و تجهیزات حفاظت فردی کار در ارتفاع که در اثر سقوط آزاد شخص، امکان وارد آمدن فشار زیادی به بدن وی وجود دارد، الزامی است.

ماده ۸۲ ـ استفاده از میخ پرچ برای اتصال اجزای انواع کمربند ایمنی و هارنس ممنوع است.

ماده ۸۳ ـ قبل از استفاده از وسایل و تجهیزات حفاظت فردی کار در ارتفاع بایستی از سـالم بودن اجزای آن اطمـینان حاصل نموده و در صـورت نیاز، اجزای آسیـب‌دیده تعویض گردد.

ماده ۸۴ ـ هنگام استفاده از طناب ایمنی، حداکثر جابجایی عمودی در زمان سقوط فرد نباید بیش از یک متر باشد.

ماده ۸۵ ـ طناب‌های ایمنی باید با آب و مواد شوینده ضعیف شسته شده و توسط جریان هوا خشک شوند.

فصل چهارم ـ سایر مقررات

ماده ۸۶ ـ سپر محافظ صورت باید کاملا شفاف بوده و به گونه‌ای باشد که میدان دید لازم را تامین نماید.

ماده ۸۷ ـ در موقع کار بر فراز یا در نزدیکی آب و موقعی که خطر غرق شدن وجود دارد باید از جلیقه‌های نجات استفاده شود.

ماده ۸۸ ـ کارگرانی که در مواجه با خطر پرتوهای یون‌ساز می‌باشند باید از وسایل حفاظت فردی مناسب، مطابق آیین‌نامه و مقررات حفاظت در مقابل خطر پرتوهای یون‌ساز استفاده نمایند.

ماده ۸۹ ـ کارگرانی که دارای موهای بلند بوده و با ماشین‌آلات کار می‌کنند و یا در جوار آن مشغول کار هستند باید به وسیله سربند و یا وسیله حفاظتی دیگری موهای سر خود را کاملا بپوشانند.

ماده ۹۰ـ به منظور محافظت قسمت‌های پایینی ساق پای کارگرانی که در معرض پاشش فلزات مذاب یا جرقه‌های جوشکاری قرار دارند باید از گتر حفاظتی مناسب استفاده گردد.

ماده ۹۱ـ کلیه واردکنـندگان، تولیدکننـدگان، فروشنـدگان، عرضه‌کـنندگان وسایل حفاظت فردی و همچنین کارفرمایان مکلف به رعایت موارد حفاظت فنی و ایمنی می‌باشند.

ماده ۹۲ـ باستناد مواد ۹۱ و ۹۵ مسئولیت رعایت مقررات این آیین‌نامه بر عهده کارفرمای کارگاه بوده و در صورت وقوع هرگونه حادثه به دلیل عدم توجه کارفرما به الزامات قانونی، مکلف به جبران خسارت وارده به زیان‌دیدگان می‌باشد.

این آیین‌نامه مشتمل بر ۴ فصل و ۹۲ ماده به اسـتناد مواد ۸۵ و ۹۱ قانون کار جمهوری اسلامی ایران در جلسه مورخ ۱۳ / ۱۰ / ۱۳۸۹ شورای عالی حفاظت فنی تدوین و در تاریخ ۲۱ / ۳ / ۱۳۹۰ به تصویب وزیر کار و امور اجتماعی رسیده است.
آیین‌نامه مذکور جایگزین آیین‌ نامه وسایل حفاظت انفرادی مصوب ۲۱ / ۱۲ / ۱۳۴۰ شورای عالی حفاطت فنی می‌باشد.

وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی ـ عبدالرضا شیخ‌الاسلامی

---

جدول ۱- شماره درجه بندی فیلترها

کدهای مورد استفاده در فیلترها به شرح زیر هستند:
• بدون کد عددی = فیلترهای جوشکاری
• کد عددی ۲ = فیلترهای ماوراء بنفش
• کد عددی ۳ = فیلترهای ماوراء بنفش با تشخیص خوب رنگ
• کد عددی ۴ = فیلترهای مادون قرمز
• کد عددی ۵ = فیلترهای آفتابی بدون خصوصیت جذب مادون قرمز
• کد عددی ۶ = فیلترهای آفتابی با خصوصیت جذب مادون قرمز

جدول ۲ : شماره های تیرگی و توصیه های مورد نیاز در جوشکاری

جدول ۳- نحوه انتخاب و کاربردهای ویژه فیلترهای UV

جدول ۴- انتخاب وکاربردهای ویژه فیلترهای IR

جدول شماره ۴ نحوه انتخاب و خصوصیات ویژه فیلترهای IR را با توجه به درجه حرارت منبع تابشی نشان می دهد:

جدول ۵ – شماره تیرگی برای فیلترهای مورد استفاده در جوش گاز و برنج

جدول ۶ – شماره تیرگی فیلترهای مورد استفاده در برش اکسیژن

جدول ۷- کد رنگی فیلترها

جدول ۸ – علایم تصویری نشان دهنده نوع حفاظت در نظر گرفته شده

مراجع مورد استفاده در آیین‌نامه وسایل حفاظت فردی

۱- BS EN 165″Personal eye-protection-Vocabulary” (محافظ چشم – واژه نامه

۲- ISO 4007 “Personal eye-protectors-Vocabulary” ( محافظ‌های چشم – واژه‌نامه

۳- BS EN 166 “Personal eye -protection – Specifications” (محافظ چشم – ویژگی‌ها

۴- BS EN 167 “Personal eye -protection -Optical Test Methods” (محافظ چشم – روش های آزمون نوری (اپتیکی)

۵- BS EN 168 “Personal eye -protection – Non -optical Test Methods” (محافظ چشم – روش‌های آزمون غیرنوری (غیراپتیکی)

۶- BS EN 169 “Filter for personal eye-protection equipment used in welding and similar operations” (فیلترهای محافظ چشم مورد استفاده در جوشکاری و عملیات مشابه

۷- BS EN 170 “Specification for ultraviolet filters used in personal eye-protection equipment” (ویژگی‌های فیلترهای ماورای بنفش مورد استفاده در تجهیزات محافظ چشم

۸- BS EN 171 “Specification for infra-red filters used in personal eye-protection equipment” (ویژگی‌های فیلترهای مادون قرمز مورد استفاده در تجهیزات محافظ چشم

۹- ISO 4850 “personal eye-protectors for welding and related techniques” (محافظ‌های چشم مورد استفاده در جوشکاری و تکنیک‌های مرتبط

10- ISO 4851 “personal eye-protectors-Ultraviolet filters” (محافظ‌های چشم – فیلترهای ماورای بنفش

۱۱- ISO 4852 “personal eye- protectors – Infrared filters” (محافظ‌های چشم – فیلترهای مادون قرمز

۱۲- ISO 4855 “personal eye – protectors – Non – optical test methods” (محافظ‌های چشم – روش‌های آزمون غیرنوری (غیر اپتیکی)

۱۳- BS EN 12568 “Foot and leg protectors -Requirements and test methods for toecaps and metal penetration resistant inserts” (پایپوش محافظ – الزامات و روش‌های آزمون سرپنجه و ورقه‌های فلزی مقاوم در برابر نفوذ اجسام تیز و برنده

۱۴-BS EN 344″Requirements and test methods for safety, protective and occupational footwear for professional use” (الزامات و روش‌های آزمون برای پایپوش‌های حفاظتی و ایمنی برای مصارف حرفه‌ای

۱۵ -BS EN 345 “Safety footwear for professional use” (پایپوش‌های ایمنی برای مصارف حرفه‌ای

۱۶- BS EN 346 “Specification for protective footwear for professional use” (ویژگی‌های پایپوش ایمنی برای مصارف حرفه‌ای

۱۷ -BS EN 347 “Specification for occupational footwear for professional use” (ویژگی پایپوش‌های شغلی برای مصارف حرفه‌ای

۱۸- BS 903 “Methods of testing vulcanized rubber” (روش‌های آزمون لاستیک ولکانیزه

۱۹- BS 2782 “Methods of testing plastics” (روش‌های آزمون پلاستیک‌ها

۲۰- ISO 2024 “Lined conducting rubber footwear” (پایپوش لاستیکی هادی آستردار

۲۱- ISO 2025 “Lined industrial rubber boots with general purpose oil resistance” ( چکمه‌های لاستیکی صنعتی آستردار چندمنظوره مقاوم در برابر مواد نفتی و روغنی

۲۲- ISO 2251 “Lined antistatic rubber footwear – specification” (پایپوش لاستیکی آستردار آنتی استاتیک – ویژگی‌ها

۲۳- ISO 8782-1 “Safety, protective and occupational footwear for professional use; Part1: Requirements and test methods” (پایپوش‌های ایمنی، حفاظتی و شغلی برای مصارف حرفه‌ای –

قسمت اول – الزامات و روش‌های آزمون

۲۴- ISO 8782-3 “Safety, protective and occupational footwear for professional us; part 3: Specifications” (پایپوش‌های ایمنی، حفاظتی و شغلی برای مصارف حرفه‌ای –

قسمت سوم – ویژگی‌ها

۲۵- ISO 8782-4 “Safety protective and occupational footwear for professional use” ( پایپوش‌های ایمنی، حفاظتی و شغلی برای مصارف حرفه‌ای –

قسمت چهارم

۲۶- ISO 6111 “Rubber footwear – lined or unlined rubber industrial boots with chemical resistance” (پایپوش لاستیکی – چکمه‌های صنعتی لاستیکی آستردار و بدون آستر مقاوم در برابر مواد شیمیایی

۲۷- ISO 3873 “Industrial safety Helmets” (کلاه ایمنی صنعتی

۲۸- BS EN 397 “Specifications for industrial safety helmets” (ویژگی‌های کلاه‌های ایمنی صنعتی

۲۹- JIS T 8131 “Industrial safety helmets” (کلاه‌های ایمنی صنعتی

۳۰- ISO 10333-1 “personal fall arrest systems-part 1: Full-body harnesses” (سیستم‌های حفاظت در برابر سقوط –

قسمت اول – مهارهای تمام بدن

۳۱- BS EN 353-1,2 “Personal protective equipment against falls from a height” (تجهیزات حفاظت فردی در برابر سقوط از ارتفاع

۳۲- BS EN 354 “Personal protective equipment against falls from a height lanyards” (تجهیزات حفاظت فردی در برابر سقوط از ارتفاع – طناب ایمنی

۳۳- BS EN 355 “personal protective equipment against falls from a height Energy absorbers. ( تجهیزات حفاظت فردی در برابر سقوط از ارتفاع – جاذب‌های انرژی

۳۴- EN 361 “personal protective equipment against falls from a height-full body harnesses” ( تجهیزات حفاظت فردی در برابر سقوط از ارتفاع – مهار‌های تمام بدن

۳۵- EN 136 “Specification for full face masks for respiratory protective devices” (ویژگی‌های ماسک‌های کامل برای تجهیزات محافظ دستگاه تنفسی

۳۶- EN 140 “Half masks and quarter masks for respiratory protective devices” (نیم ماسک‌ها و ربع ماسک‌ها برای تجهیزات محافظ دستگاه تنفسی

۳۷- BS EN 141 “Specifications for Gas filters and combined filters used in respiratory protective equipment” (ویژگی‌های فیلترهای گازی و فیلترهای ترکیبی مورد استفاده در تجهیزات محافظ دستگاه تنفسی

۳۸- BS EN 143 “Specification for particle filters used in respiratory protective equipment” (ویژگی‌های فیلترهای ذره‌ای مورد استفاده در تجهی-زات محافظ دستگاه تنفسی

۳۹- EN 148 -1,2 “Respiratory protective devices: threads for facepieces” (تجهیزات محافظ دستگاه تنفسی: جایگاه نصب فیلتر

۴۰- BS EN 149 “Specification for filtering half masks to protect against particles” (ویژگی‌ نیم‌فیلتر ماسک‌ها برای حفاظت در برابر ذرات

۴۱- BS EN 405″Respiratory protective devices: Valved filtering half masks to protect against gases and particles” (تجهیزات محافظ دستگاه تنفسی: نیم‌فیلتر ماسک‌ها برای محافظت در برابر گازها یا محافظت در برابر گازها و ذرات

۴۲- BS EN 407 “Protective gloves against thermal risks (heat and /or fire)” (دستکش‌های محافظ در برابر مخاطرات حرارتی (حرارت و یا آتش)

۴۳- EN 388 “Protective gloves against mechanical risks” (دستکش‌های محافظ در برابر مخاطرات مکانیکی

۴۴- EN 420 “General requirements for gloves” (الزامات عمومی برای دستکش‌ها

۴۵- BS 697 “Rubber gloves for electrical purposes” (دستکش‌های لاستیکی برای کاربردهای الکتریکی

۴۶- ISO 13999-1 ” Protective clothing gloves and arm guards protecting against cut and stabs by hand knives” (دستکش‌ها و بازوبندهای محافظتی برای حفاظت در برابر بریدگی با چاقوهای دستی

۴۷- EN 348 “protective clothing – Test method:Determination of behavior of materials on impact of small splashes of molten metal” (وسایل حفاظت – روش آزمون: تعیین رفتار مواد روی اثر پاشش‌های فلزی ذرات فلزی

۴۸- EN 366 “Protective clothing – Protection against heat and fire” (وسایل حفاظت فردی – محافظت در برابر حرارت و آتش

۱- استاندارد ملی ایران ۶۹۱۵ – البسه ایمنی – حفاظت در برابر حرارت و شعله

۲- استاندارد ملی ایران ۱۳۷۷- البسه ایمنی – لباس جوشکاری و فرآیندهای مشابه

۳- استاندارد ملی ایران ۶۹۱۸ – پارچه‌های روکش‌شده با لاستیک – تعیین مقاومت جرخوردگی