آیین‌نامه ستاد حفاظت اجتماعی

1/83/10571 – ۱۳۸۳/۷/۲۱

مقدمه
جامعه اسلامی نیازمند احیای امر به معروف و نهی از منکر است، اصولی که حیات اجتماع به آن بستگی دارد جوانان متدین در محلات و مساجد از بی بند و باری و ارتکاب معاصی و جرایم در محلات خود رنج می برند اما آنان از حمایت قانون و مسئولین برخوردار نبوده و به سمت اجرای وظایف اجتماعی خود هدایت نمی شوند. آنها انرژی زیادی دارند اما بعلت فقد سازماندهی از آن استفاده نمی شود.
وقتی جرائم مختلف در محلات اتفاق می افتد یک جوان متدین نمی داند چه وظیفه ای دارد لذا هر کس ممکن است به رفتاری متفاوت دست بزند و احتمالاً نه مفید باشد و نه سازنده،‌ در بعضی از موارد زیر باعث ایجاد مشکلات قانونی برای امر به معروف و نهی از منکر گردیده است.
مدعی العموم وظیفه نظارتی وسیعی در جامعه دارد و باید از جامعه حفاظت و صیانت نماید. بنابراین در جهت انجام نظارت و حفاظت از جامعه و برای کاهش وقوع جرائم و اخذ اطلاعات صحیح از میان مردم و احیای سنت حسنه امر به معروف و نهی از منکر و سازماندهی جوانان متدین مساجد ،‌محلات و شهرهای استان و برقراری ارتباط همه اقشار با تشکیلات قضائی طرح تشکیل (ستاد حفاظت اجتماعی استان) تهیه و تدوین گردید.
به موجب این طرح در هر مسجد و محله هسته های اولیه تشکل های مردمی شکل می گیرد و مجموعه تشکل محلات به تشکیلات منطقه متصل می شود و مجموع مناطق زیر نظر ستاد مرکزی خواهد بود.
همچنین در کارخانجات، بازار ، حوزه دانشگاه ، مدارس و اجتماعات بانوان و غیره چنین تشکیلاتی شکل می گیرد و آنان به همان ترتیب به ستاد مرکزی متصل می شوند. این هسته ها همگی به جمع آوری و ارسال اطلاعات مردمی در خصوص جرائم و مرتکبین آنها می پردازند و تلاش می کنند با اصول امر به معروف و نهی از منکر ضمن پیگیری از وقوع جرم در جهت اصلاح اجتماعی و حفاظت و صیانت جامعه بکوشند آنان می توانند در صورت قریب الوقوع بودن ارتکاب جرائم ضمن ارسال اطلاعات برای مدعی العموم فوراً مراتب را با پاسگاه های انتظامی هماهنگ نموده و اقدام قانونی بعمل خواهد آمد. همچنین این هسته ها می توانند با انجام گشت در شب یا روز از وضعیت محلات خود مراقبت نمایند. این اشخاص جذب و گزینش شده و جهت شناسایی آنها کارت شناسایی صادر خواهد شد.
امید است با اجرای این طرح و جذب مشارکت مردمی گامهای مؤثری در جهت سالم سازی جامعه و پاکسازی آن از عناصر مجرم برداشته شود.

ماده 1– در اجرای بند 1 اصل سوم و بندهای 4 و 5 اصل یکصد و پنجاه و ششم و بند 1 اصل یکصد و پنجاه و هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و برای عینیت بخشیدن به اصل هشتم قانون اساسی که وظیفه ای همگانی است، ‌در جهت حفاظت جامعه از هر گونه آلودگی، جرم و جنایت و تشکیل اجتماعات مضر به امنیت و سلامت جامعه و احیای سنت امر به معروف و نهی از منکر که و المؤمنون و المؤمنات بعضهم اولیاء بعض یأمرون بالمعروف و ینهون عن المنکر، و کاهش و رفع مفاسد در جامعه و باستناد بند «الف» ماده یک قانون وظایف و اختیارات رئیس قوه قضائیه مصوب 8/12/1378، نهادی در قوه قضائیه تحت عنوان «ستاد حفاظت اجتماعی» تأسیس می گردد. تشکیلات ، نحوه اداره ، سازماندهی و امور اداری و مالی آن به موجب مواد آتی بوده و از این پس به اختصار ستاد نامیده می شود.

ماده 2– ستاد نهادی غیر انتفاعی و غیر سیاسی بوده و وابسته به تشکیلات دادگستری استان و زیر نظر دادستان مرکز استان و با نظارت رئیس کل دادگستری استان در جهت حفاظت جامعه از جرم و جنایت فعالیت می نماید.

تبصره 1– مدت فعالیت این ستاد از زمان تصویب رئیس قوه قضائیه آغاز و تا زمانی که انحلال آن توسط ایشان اعلام نشده است ادامه می یابد.

تبصره 2– اموال ستاد در زمان انحلال به دادگستری استان تحویل و جزء اموال آن خواهد بود.

ماده 3– اهداف ستاد به شرح زیر می باشد :
الف – احیاء سنت حسنه امر به معروف و نهی از منکر؛
ب – پیشگیری از وقوع جرم ؛
ج – پاکسازی جامعه از عناصر مجرم؛
د – انسجام بخشیدن به امت حزب ا… در جهت اصلاح جامعه؛
ر- نظارت و حمایت قانونی ار امر به معروف ونهی از منکر.

ماده 4– ستاد تحت نظارت ریاست قوه قضائیه و توسط شورای مرکزی با عضویت معاون اجرایی قوه قضائیه ،‌ دادستان کل کشور و رئیس ستاد احیای امر به معروف و نهی از منکر کشور سازماندهی و اداره می گردد.

ماده 5– وظایف و اختیارات شورای مرکزی به شرح ذیل می باشد:
-اتخاذ تصمیم نسبت به سیاست کلی و برنامه های ستاد؛
– اتخاذ تصمیم در خصوص بودجه و اعتبارات ستاد در محدوده ای که تخصیص داده شده باشد؛
– تعیین و ابلاغ وظایف و مسئولیتها و تشکیلات واحدهای استانی؛
– نظارت بر انجام وظایف واحدهای استانی؛
– بررسی و اتخاذ تصمیم نسبت به پیشنهادهای واصله در خصوص تغییر و اصلاح ساختار و سایر موارد ابلاغی؛
– اخذ آمار عملکرد واحدهای استانی و شهرستانی؛
– اتخاذ تصمیم در خصوص استخدام نیرو و کم و کیف آن و تعین سقف پستهای مورد نیاز در واحدها و در حدود قانونی و اعتبارات و امکانات موجود؛
– بررسی و اتخاذ تصمیم در مورد تعدیل نیروی انسانی در واحدهای مربوط؛
– سایر مواردی که توسط رئیس قوه قضائیه ارجاع می شود؛

ماده 6– دادستان کل کشور و رئیس شورای مرکزی و معاون اجرایی قوه قضائیه به عنوان دبیر شورای مرکزی مسئول ابلاغ و پیگیری مصوبات ستاد می باشد.

ماده 7– ستاد دارای یک دبیرخانه است که کلیه اقدامات از طریق آن ابلاغ می گردد.

ماده 8– تشکیلات ستاد حفاظت اجتماعی استان:
1-این تشکیلات شامل یک رئیس ستاد و پنج معاونت (اداری و مالی و پشتیبانی – هماهنگی – آموزش و تحقیقات و پیشگیری – شهرستانها – مردمی) می باشد.
2- رئیس ستاد و معاونین توسط دادستان مرکز استان پیشنهاد و توسط رئیس کل دادگستری استان منصوب و همچنین عزل می شوند و مدیریتهای زیر مجموعه هر معاونت و سایر مسئولین و کارکنان توسط رئیس ستاد منصوب و عزل خواهند شد.
3- تشکیلات تفصیلی ستاد استان و شهرستانها و بخشها و تعداد پستهای هر کدام منطبق با شرح وظایف به پیشنهاد معاونت اجرایی وتصویب شورای مرکزی تنظیم خواهد شد.

ماده 9– وظایف رئیس ستاد حفاظت اجتماعی استان و معاونین وی

الف – رئیس ستاد:
1-رئیس ستاد هدایت و رهبری ستاد حفاظت اجتماعی را طبق نظر دادستان در سطح استان بعهده دارد؛
2- نظارت بر کلیه واحدها و معاونت ها؛
3- اخذ گزارش فعالیت هر معاونت بصورت هفتگی؛
4- اجرای دستورات دادستان استان و پیگیری آنها؛
5- ریاست شورای معاونین و اجرای مصوبات این شورا؛
6- ایجاد هماهنگی با کلیه مدیران و مسئولین استان و ائمه جمعه و جماعات و مقامات نظامی و انتظامی قضائی؛
7- تلاش جهت شناساندن این ستاد به آحاد مردم؛
8- صدور کارت شناسایی برای کلیه مأمورین افتخاری و نیروهای فعال؛
9- امضا اسناد و قراردادهای مورد نیاز و انجام هر گونه هزینه و قبول کمکهای مردمی در جهت پیشرفت امور ستاد؛
10- تصمیم گیری در خصوص کلیه امور مربوط به ستاد پس از جلب نظر موافق دادستان؛
11- اجرای کلیه دستورات ابلاغی توسط دبیرخانه شورای مرکزی.

پ – وظایف شورای معاونین :
وظایف شورای معاونین:
1-این شورا جنبه مشورتی داشته و هر زمان که رئیس ستاد تشخیص دهد تشکیل جلسه داده و تصمیمات اتخاذ شده در هر مورد با تصویب رئیس ستاد قابل اجرا خواهد بود؛
2- رعایت بند 10 وظایف رئیس ستاد در خصوص این تصمیمات نیز ضروری است.

ت – وظایف معاونت اداری مالی و پشتیبانی :
وظایف معاونت اداری مالی و پشتیبانی:
1-اداره کلیه امور اداری و جذب نیروی انسانی و گزینش آنها؛
2- رسیدگی به تخلفات نیروها و عدم رعایت شئون ؛
3- اداره دبیرخانه؛
4- جذب و گزینش نیروها؛
5- تدارک و پشتیبانی واحدها و نیروها؛
6- انجام امور مالی و کلیه اموری که توسط رئیس ستاد در این ارتباط تفویض می شود

ج – وظایف معاونت هماهنگی:
1-ایجاد هماهنگی بین تمام معاونتها و بخشهای مختلف و شهرستانها؛
2- دبیر شورای معاونین؛
3- روابط عمومی و تبلیغات؛
4- رفع اختلاف بین اعضا و واحدها.

ر – وظایف معاونت شهرستانها:
1-تشکیل ستاد در شهرستانها با پیشنهاد دادستان محل و موافقت رئیس دادگستری در حوزه قضائی خواهد بود؛
2-اخذ گزارش از شهرستانها و تحویل به رئیس ستاد؛
3- بازرسی از ستاد شهرستانها؛

ز – وظایف معاونت آموزش ، تحقیقات و پیشگیری:
1-آموزش کلیه مأمورین ستاد؛
2- تهیه بولتن خبری برای کلیه مأمورین ستاد؛
3- آموزش همگانی و بالا بردن اطلاعات مردم در خصوص جرائم ؛
4- تحقیق و پژوهش از طریق مؤسسات تحقیقاتی برای پیشگیری از جرم؛
5- پیشگیری از وقوع جرم؛
6- دفاع حقوقی از مأمورین ستاد و در صورت نیاز در کلیه ادارات و مراجع قانونی.

س – وظایف معاونت مردمی:
1-راه اندازی هسته های اولیه در محلات، مساجد ، اصناف ، ادارات ، کارخانجات و اقشار مختلف مردم مانند دانشگاهها ،‌حوزه های علمیه ،بانوان و غیره؛
2- ایجاد واحدهای منطقه ای جهت پوشش و هدایت هسته های اولیه ؛
3- ایجاد مدیریت برای بخشهای مختلف جامعه؛
4- جمع آوری کلیه اطلاعات مردمی در ابعاد مختلف و ارائه به رئیس ستاد جهت اتخاذ تصمیمات بعدی؛
5- ذخیره اطلاعات جمع آوری شده در برنامه رایانه ای ؛
6- اخذ گزارش هفتگی از مدیریتهای زیر مجموعه و جمع بندی آنها؛
7- راهنمایی و هدایت هسته ها و مدیریت آنها؛
8- طرحهای عملیاتهای اجرایی در جهت مقابله با جرائم توسط هسته ها؛
9- بازرسی و نظارت بر هسته ها؛
10- انجام هر گونه وظیفه ای که در این ارتباط توسط رئیس ستاد یا شورای معاونین محول می شود.

ماده 10– وظایف و اختیارات مأمورین افتخاری:

1– مأمور حفاظت اجتماعی ، به عضوی از ستاد اطلاق می شود که پس از اعلام تمایل کتبی برای فعالیت در ستاد به عنوان مأمور مراحل جذب و گزینش و آموزش را گذرانده و پس از احراز صلاحیتهای لازم برای وی کارت شناسایی صادر شده است؛

2– در صورتی که مأمور شرایط لازم را از دست داده یا استعفا نموده و یا عملاً همکاری با ستاد را قطع نماید توسط رئیس ستاد مأموریت وی لغو و کارت شناسایی مسترد و باطل می گردد.

تبصره– مأمور در شرایط بند 2 موظف است فوراً نسبت به استرداد کارت شناسایی اقدام نموده و هر گونه تأخیر و یا عدم استرداد در حکم خیانت در امانت محسوب و قابل تعقیب کیفری خواهد بود.کارت شناسایی در دست مأمور امانت بوده و در صورت درخواست رئیس ستاد باید مسترد شود و هر گونه سوء استفاده و یا استفاده از آن در غیر مواردی که توسط ستاد تجویز شده ، قابل تعقیب است.

3– درخواست عضویت و فعالیت در ستاد به این معنا است که فرد تمامی شرایط عضویت را پذیرفته و موظف است ضمن رعایت سلسله مراتب کلیه تصمیمات ستاد را با دقت اجرا نماید و مقید به مواد این آیین نامه باشد.

4– اعضاء موظف هستند در کلیه جلسات هسته ها ومناطق شرکت نمایند.

5– اعضاء موظف هستند کلیه اطلاعات بدست آمده را به مسئول هسته یا ستاد مرکزی و عنداللزوم نیروی انتظامی و ستاد اجرایی امر به معروف و نهی از منکر سپاه ارسال نمایند.

6– اعضاء در صورت مشاهده هر گونه جرمی باید طبق آموزشهای داده شده عمل نموده و از اقدامات انفرادی و یا خودسرانه خودداری نمایند.

7– اعضا نباید گرایشات و تمایلات سیاسی خود را در برنامه های ستاد دخالت داده و یا از ستاد در این راستا استفاده نمایند.

8– اعضا موظف به همکاری با کلیه نیروهای انتظامی و امنیتی هستند.

9– گزارشات مأمورین ستاد معتبر بوده و مقامات قضائی و نیروهای انتظامی و ستاد اجرایی امر به معروف و نهی از منکر سپاه و سایر ضابطین باید ضمن پذیرش اقدام قانونی را بعمل آروند.

10– گزارشات مأمورین ستاد به مقامات قضائی در صورتی که مستلزم وقوع جرمی باشد توسط مسئولین قضائی ارجاع و تعقیب می شود.

11– گزارشگر در صورتی که موضوع مربوط به خود وی نباشد شاکی خصوصی محسوب نمی شود و در دادگاه طرف پرونده قرار نمی گیرد.

12– در صورتی که اقدامات قانونی مأمورین منتهی به درگیری یا هر گونه خسارتی گردید واحد حقوقی ستاد از وی در مراجعه قانونی دفاع می نماید و این مراجع و دادگاههای دادگستری نمایندگان واحد حقوقی را به عنوان وکیل قانونی می پذیرند.

13– عضویت در ستاد افتخاری بوده و هیچگونه حقی ایجاد نمی کند.

14– اعضا ستاد که تمایل به ایفای نقش به عنوان مأمور ندارند عضو عادی ستاد محسوب می شوند و فاقد کارت شناسایی مذکور بوده و در بخشهای دیگر فعالیت خواهند نمود.

15– کلیه اسناد و مدارک و صورتجلسات و مکاتبات و اطلاعات شفاهی که در جلسات هسته ها، مناطق و سایر جلسات ستاد ارائه می شود محرمانه بوده و افشا کننده برابر قوانین تحت تعقیب قرار می گیرد.

ماده 11– نحوه فعالیت ستاد حفاظت اجتماعی استان:

الف – مرحله اول:
1-در این مرحله ابتداء تمامی مسئولین واحدها و معاونتها تعیین و منصوب می شوند؛
2- هر معاونت با مدیریتها و واحدهای زیر مجموعه فعالیت خود را طبق شرح وظایف آغاز می کند؛
3- عضو گیری از تمامی محلات، مساجد، مدارس و اقشار مختلف مردم آغاز می شود.

ب – مرحله دوم :
1-جذب و گزینش اعضاء و مأمورین ؛
2- تعیین مسئولیت و رده بندی آنها،
3- شروع بکار هسته های اولیه و واحدهای منطقه ای؛
4- اجرای کلاسهای آموزشی و توجیهی برای آنها.

ج – مرحله سوم :
1-شناساندن ستاد به مردم و مسئولین ؛
2- شناسایی بیماریهای اجتماعی هر محله و منطقه؛
3- شناسایی مجرمین و اشخاص منحرف؛
4- برقراری ارتباط اعضاء ،‌مأمورین و هسته ها با نیروی انتظامی ، بسیج و اطلاعات؛
5- تحویل کارت شناسایی و کد مخصوص برای هر فرد.

د – مرحله چهارم :
1-تعیین برنامه های امر به معروف و نهی از منکر توسط اعضاء و هسته ها با هدایت ستاد مرکزی مناسب با هر موضوع؛
2- اجرای برنامه های امر به معروف و نهی از منکر توسط اعضاء و هسته ها، با هدایت ستاد مرکزی مناسب با هر موضوع؛
3- ارسال نتایج حاصله به ستاد مرکزی؛
4- اجرای برنامه های مستمر جهت حفاظت اجتماعی.

سید محمود هاشمی شاهرودی
رئیس قوه قضائیه