هیئت وزیران در جلسه مورخ ۲۱ / ۵/ ۴۶ بنا به پیشنهاد شماره ۱۰۸۵۱ / د ا م مورخ ۲۷ / ۴ /۱۳۴۶ وزارت کشاورزی و به استناد قانون تفتیش صحی حیوانات مصوب شهریورماه ۱۳۱۴ و لایحه قانونی مبارزه با آفات نباتی و حیوانی که در تاریخ ۳۰ / ۳ / ۳۴ به تصویب کمیسیون مشترک کشاورزی مجلسین رسیده است آیین‌نامه ریشه‌کنی سل گاوی را به شرح زیر تصویب نمودند.
فصل اول : تعاریف
ماده ۱ – لغات و اصطلاحاتی که در این آئین نامه به کار میرود دارای مفاهیم زیر خواهد بود.
گاو – گاو و گاو میش به طور اعم از سنین مختلف.
گاودانی – محلی که در آن یک یا چند گاو نگهداری میشود.
بیماری – بیماری سل گاوی
توبرکولین – توبرکولین نوع ( پ . پ . د ) یا انواع دیگری که مورد تائید موسسه رازی باشد .
آزمایش – تزریق توبرکولین یا هر آزمایش علمی دیگری که اداره کل دامپزشکی وزارت کشاورزی برای تشخیص گاو مصلحت بداند.
گاو سلول – گاوی که در برابر آزمایش واکنش مثبت نشان داده و یا واجد علائم و آثار سلی باشد.
ضد عفونی – استعمال مواد پلشت بر . سوزاندن بوسیله شعله افکن یا طرق دیگر برای از بین بردن میکروب مولد بیماری.
ریشه کنی – اجرا و ادامع عملیات مبارزه وسیع و پیگیر علیه بیماری سل گاوی تا موقعی که بیماری از بین برود .
اداره ریشه کنی – یکی از واحدهای تابعه اداره کل دامپزشکی وزارت کشاورزی که مسئول انجام برنامه ریشه کنی سل گاوی در یک یا چند منطقه از کشور گردد.
فصل دوم : اقدامات اولیه
ماده ۲ – وزارت کشاورزی منطقه یا مناطق آلوده به بیماری را که عملیات ریشه کنی باید در آنجا اجرا شود به وسیله آگهی به اطلاع عموم خواهد رسانید.
ماده ۳ – پس از انتشار آگهی فوق ورود و خروج گاو در منطقه ریشه کنی بدون رعایت مفاد این آئین نامه اکیدا ممنوع است.
ماده ۴ – پانزده روز پس از انتشار آگهی مندرج در ماده ۲ این آئین نامه مراجعه مامورین دامپزشکی به گاودانی ها و شماره گذاری و تنظبم کارت شناسائی گاوها آغاز خواهد شد . مفاد این ماده و نوع اوراق و فرمهای مربوطه را اداره کل دامپزشکی تعیین خواهد نمود.
فصل سوم : تشخیص گاو سلول
ماده ۵ – اداره کل دامپزشکی از طریق توبرکولین و یا آزمایشهای علمی دیگر گاوهای سلول را تشخیص میدهد .تزریق توبرکولین و خواندن نتیجه آن و همچنین انجام سایر آزمایشهای مربوط به تشخیص بیماری باید منحصرا به وسیله دکتر دامپزشک مورد تائید اداره کل دامپزشکی به عمل آید.
ماده ۶ – گاوی که در آزمایش سلول تشخیص داده میشود به وسیله داغ گذاری یا هر نوع علامت دیگری که لازم باشد مشخص خواهد شد.
فصل چهارم : اعدام گاو سلول و پرداخت غرامت
ماده ۷ – گاو سلول پس از تشخیص باید بلافاصله تحت نظر اداره ریشه کنی در محل کاملا مجزا نگاهداری و در مهلتی که از طرف اداره مزبور تعیین میشود برای اعدام به کشتارگاه اعزام شود . مهلت اعدام گاو مبتلا به سل مکشوف از تاریخ تشخیص حداکثر ۴۸ ساعت خواهد بود که زیر نظر مامورین ریشه کنی انجام خواهد شد .
مهلت فرستادن گاو مبتلا به سل غیر مکشوف برای اعدام به کشتارگاه با توجه به وضع بیماری و شرایط محل نگاهداری گاو از طرف مامورین ریشه کنی تعیین میشود و در هر صورت نباید از تاریخ تشخیص و اطلاع به صاحب گاو یا نماینده او از دو ماه تجاوز کند .
ماده ۸ – اداره کل دامپزشکی به صاحب گاو سلول موضوع ماده ۶ قانون مبارزه با آفات نباتی و حیوانی مصوب ۳۰ / ۳ / ۳۴ که طبق این آئین نامه اعدام میشود غرامتی معادل ۷۵ ٪ زیان واقعی پرداخت خواهد نمود.
ماده ۹ – حداکثر غرامت برای هر سر گاو سلول از نژاد بومی آمیخته و اصیل خارجی را وزارت کشاورزی در برنامه ریشه کنی سالانه هر منطقه تعیین خواهد نمود.
ماده ۱۰ – به گاو سلولی که در مهلت مقرر طبق ماده ۷ آئین نامه اعدام نشود غرامتی تعلق نخواهد گرفت و این قبیل گاوها بلافاصله پس از پایان مهلت مقرر بدون پرداخت غرامت به کشتارگاه فرستاده و اعدام خواهند شد.
ماده ۱۱ – بهای گاو سلول به وسیله کمیسیونی مرکب از مسئول ریشه کنی هر منطقه یا نماینده او و نماینده اداره دامپروری محل و در صورت نبودن دامپروری نماینده اداره کشاورزی محل و یک نفر خبره محلی که از طرف اداره کل دامپزشکی انتخاب میشوند تعیین میگردد.
تبصره نظری که کمیسیون به اتفاق آراء یا به اکثریت میدهد معتبر است و چنانچه هر یک از اعضاء کمیسیون نظر جداگانه داشته باشد در این صورت نظر مسئول ریشه کنی منطقه ملاک عمل قرار میگیرد.
ماده ۱۲ – تاریخ فرستادن گاو برای اعدام به کشتارگاه به مسئول گاودانی اطلاع داده میشود و چنانچه مسئول گاودانی از دریافت اطلاعنامه خودداری نماید اطلاعیه مزبور به وسیله مامور ریشه کنی به در ورودی گاودانی الصاق خواهد شد.
ماده ۱۳ – هنگام اعزام گاو سلول برای اعدام مدارک زیر نیز به کشتارگاه فرستاده میشود و
الف – کارت شناسایی گاو که تاریخ و نتیجه آزمایش نیز باید در آن ذکر شده باشد .
ب – صورت جلسه کمیسیون تعیین بهای گاو.
ماده ۱۴ – گاو سلول در کشتارگاه محل و یا کشتارگاه دیگری که مورد تائید اداره ریشه کنی باشد با رعایت حق تقدم نسبت به سایر گاوها تحت نظر مسئول کشتارگاه و نماینده اداره ریشه کنی کشتارگاه میگردد . اعدام باید در همان روزی که گاو مسلول به کشتارگاه اعزام میشود صورت گیرد و مسئول کشتارگاه موظف است پس از اعدام گاو مسلول مراتب را ذیل اوراق مربوطه گواهی و امضا نموده و به اداره ریشه کنی اعاده دهد.
ماده ۱۵ – مسئولین بازرسی بهداشتی کشتارگاهها موظفند به محض مشاهده لاشه مبتلا به سل مراتب را با ذکر آثار و جراحات و مشخصات دام و نشانی مبدا اصلی حمل گاو به کشتارگاه به اداره دامپزشکی محل اطلاع دهند.
ماده ۱۶ – هر گاه موقعیت و محل ساختمان و وضع بهداشتی گاودانی از نظر اجرای مقررات این آئین نامه مناسب تشخیص داده نشود فقط برای نوبت اول آزمایش غرامت مربوطه پرداخت میگردد و صاحب گاودانی موظف است در مهلت مقرر نسبت به رفع معایب و نواقص فوق اقدام نماید و الا در آزمایشهای بعدی کلیه گاوهای سلول او بدون غرامت برای اعدام به کشتارگاه اعزام خواهند شد.
تبصره – اداره ریشه کنی معایب و نواقص گاودانی و مهلت لازم برای رفع آنها را کتبا به صاحب گاودانی یا نماینده او ابلاغ خواهد نمود.
فصل پنجم : گواهینامه عدم ابتلا به بیماری
ماده ۱۷ – پس از انجام هر بار آزمایش و اخراج گاوهای مسلول و اجرای عملیات ضدعفونی گواهینامه مخصوصی که مدت اعتبار آن سه ماه خواهد بود به گاودانی داده میشود.
ماده ۱۸ – اگر نتیجه دو آزمایش متوالی سه ماهه در گاودانی منفی باشد در این صورت گواهینامه ای که مدت اعتبار آن شش ماه خواهد بود داده میشود.
ماده ۱۹ – در گاودانی هایی که دارای گواهینامه ششماهه باشند آزمایش مجدد پس از شش ماه به عمل خواهد آمد و چنانچه نتیجه آزمایش اخیر نیز منفی باشد گواهینامه عدم ابتلا به بیماری که مدت آن یکسال است داده خواهد شد.
ماده ۲۰ – در گاو دانی هایی که واجد گواهینامه سالانه باشند تا موقعی که کلیه منطقه ریشه کنی عاری از بیماری اعلام نشده همه ساله آزمایش انجام و در صورت منفی بودن نتیجه آزمایش گواهینامه مزبور تجدید خواهد شد.
ماده ۲۱ – هر گاه نتیجه آزمایش در گاو دانی مثبت باشد گواهینامه های صادره از درجه اعتبار ساقط و در این قبیل گاودانیها مدلول مواد ۱۷ و ۱۸ و ۱۹ و ۲۰ این آئن نامه مجددا اجرا خواهد شد.
فصل ششم : ضد عفونی و بهداشت گاودانی
ماده ۲۲ – صاحب گاودانی یا نماینده او موظف است در مورد نظافت و بهداشت گاودانی دستورهای مامورین ریشه کنی را رعایت نماید .
ماده ۲۳ – گاودانیهای تحت کنترل و همچنین وسائل مخصوص حمل و نقل دامهای مبتلا باید وسیله مامورین ریشه کنی مرتبا ضد عفونی شود .
ماده ۲۴ – اشخاصی که در محوطه گاودانی ساکن و یا تماس نزدیک با گاوها دارند باید گواهینامه عدم ابتلا به بیماری سل داشته باشند .
فصل هفتم : کنترل ورود و خروج گاو
ماده ۲۵ – ورود گاو جدید به گاودانی های واقع در منطقه ریشه کنی فقط با تحصیل اجازه کتبی از اداره ریشه کنی مجاز خواهد بود.
ماده ۲۶ – اداره ریشه کنی موظف است به محض تقاضای صاحب گاودانی درباره وارد کردن گاو جدید به منطقه ریشه کنی نسبت به آزمایش لازم برای حصول اطمینان از عدم ابتلا دام به بیماری اقدام و اجازه مربوطه را صادر نماید.
تبصره ۱ – گاوهای جدید باید در محل جداگانه که صاحب گاودانی تهیه خواهد کرد یا در محل قرنطینه دامپزشکی تحت نظر اداره ریشه کنی برای انجام آزمایش نگاهداری شوند.
تبصره ۲ – پس از انجام آزمایش فقط به گاوهای سالم اجازه ورود به گاودانی داده خواهد شد و گاوهای مسلول بلافاصله برای اعدام به کشتارگاه فرستاده میشوند.
ماده ۲۷ – انتقال گاوهای مسلول از منطقه ریشه کنی به منطقه دیگر غیر از کشتارگاه یا محل موقتی که با نظر اداره ریشه کنی برای نگاهداری آنها در مهلت مقرر تعیین میشود ممنوع است.
فصل هشتم : مزایای صاحبان گاودانی های واجد شرایط
ماده ۲۸ – به دامدارانی که طبق گواهی اداره کل دامپزشکی در اجرای برنامه ریشه کنی همکاری و کمک های موثر نموده اند مزایایی به شرح زیر تعلق خواهد گرفت .
الف – کارخانه های شیر پاستوریزه برای خرید شیر گاودانی هایی که دارای یکی از گواهینامه های مندرج در فصل پنجم این آئین نامه باشند حق تقدم و تفاوت نرخ قائل خواهد شد .
ب – در استفاده از مزایای برنامه هایی که وزارت کشاورزی و سایر سازمان های دولتی برای پیشرفت دامپروری کشور و کمک به دامداران به مرحله اجرا می گذارند صاحبان گاودانی های عاری از سل حق تقدم خواهند داشت .
فصل نهم : اعلام پاک شدن منطقه ریشه کنی
ماده ۲۹ – پس از این که کلیه گاودانی های واقع در منطقه ریشه کنی موفق به دریافت گواهینامه عاری از بیماری شدند وزارت کشاورزی به پیشنهاد اداره کل دامپزشکی منطقه مزبور را عاری از بیماری اعلام خواهد کرد .
ماده ۳۰ – پس از انتشار آگهی پاک شدن منطقه ریشه کنی از بیماری خرید و فروش و حمل و نقل گاو به خارج از منطقه مزبور آزاد میگردد و از آن پس منطقه عاری از بیماری تابع مقرراتی خواهد بود که از طرف وزارت کشاورزی برای سالم نگاهداشتن منطقه به موقع اجرا گذارده میشود .
فصل دهم : سایر اقدامات
ماده ۳۱ – هر گاه خارج از منطقه ریشه کنی صاحبان گاودانی ها داوطلبانه تقاضای انجام آزمایش و جدا کردن گاوهای مسلول خود را به نماینده اداره ریشه کنی موظف به انجام آن خواهد بود . گاوهای مسلول این قبیل گاودانی ها طبق مفاد این آئین نامه ولی بدون دریافت غرامت به کشتارگاه اعزام میشوند.
ماده ۳۲ – اشخاصی که خارج از محدوده شهرها دارای گاودانی بوده و یا قصد احداث آن را داشته باشند موظفند از وزارت کشاورزی پروانه مخصوص دریافت دارند.
تبصره – شرایط صدور پروانه از طرف وزارت کشاورزی تعیین خواهد شد.
ماده ۳۳ – وزارت کشاورزی از ادامه کار گاودانی هایی که فاقد شرایط بهداشتی و فنی بوده و در محل های نامناسب واقع شده اند جلوگیری خواهد کرد.