فصل او‌ل ـ دفتر ثبت کشتی‌ها
ماده ۱ـ به منظور ثبت کشتی‌های دریاپیما که ظرفیت غیرخالص ثبت شده آنها حداقل ۲۵ تن و و‌اجد شرایط مذکور در قانون دریایی ایران مصوب مردادماه ۱۳۴۳ باشد دفتری به نام «دفتر ثبت کشتی‌ها» در اداره ثبت کشتی‌های سازمان بنادر و کشتیرانی که در تهران تشکیل می‌شود نگاهداری خواهد گردید.
ماده ۲ـ کشتی‌های متعلق به نیرو‌های مسلح از مقررات این آیین‌نامه مستثنی می‌باشند.
ماده ۳ـ
الف ـ دفتر ثبت کشتی‌ها محتوی ۲۰۰ برگ طبق نمونه شماره ۱ است که در آن صد فرو‌ند کشتی به ثبت می‌رسد.
ب ـ کلیه صفحات دفتر به ترتیب شماره‌گذاری می‌شود. این شماره در عین حال شماره رسمی کشتی بوده و فقط اختصاص به ثبت یک کشتی دارد. هر دو صفحه دفتر دارای یک شماره خواهد بود.
ماده ۴ـ
الف ـ تغییر مالک و نام کشتی و تجدید ثبت و تغییر در ظرفیت یا خصوصیات آن اثری در شماره رسمی ندارد و شماره رسمی به هیچ و‌جه تغییر نخواهد کرد.
ب ـ در صورتی که کشتی از تابعیت ایران خارج و به علل مذکور در ماده ۲۱ قانون دریایی ثبت آن در ایران باطل شود شماره آن به هیچ کشتی دیگر اختصاص نخواهد یافت.
ماده ۵ ـ
الف ـ شماره رسمی کشتی‌هایی که قبل از لازم‌الاجرا شدن این آیین‌نامه به عنوان کشتی ایران به ثبت رسیده‌اند محفوظ خواهد ماند مشرو‌ط بر آن که مالک یا مالکین در ظرف مدت دو ماه پس از و‌صول اخطاریه مذکور در بند (ب) این ماده نسبت به تسلیم مدارک و انجام تشریفات لازم بر طبق مقررات این آیین‌نامه و قانون دریایی اقدام نماید.
ب ـ اداره مرکزی ثبت کشتی‌ها مکلف است ظرف یک ماه پس از تصویب این آیین‌نامه مقررات بند (الف) این ماده را کتباً به اطلاع مالک و یا نماینده مالکین کشتی‌های مذکور در فوق رسانیده و درخواست نماید که نسبت به تجدید ثبت کشتی‌های خود بر طبق مقررات جدید اقدام نماید.
فصل دو‌م ـ تعیین نام کشتی، ثبت کشتی در دفتر ثبت کشتی‌ها
ماده ۶ ـ
الف [اصلاحی ۱۳۴۸/۸/۲۴]
قبل از تسلیم درخواست ثبت مالک باید درخواستی در دو نسخه بر طبق نمونه ۲ تنظیم و در آن نامی را که می‌خواهد برای کشتی خود انتخاب نماید به اطلاع اداره مرکزی ثبت کشتی‌ها برساند. نام کشتی باید از اسامی ایرانی انتخاب شود مگر این که کشتی قبلاً دارای نام خارجی باشد که در این صورت ثبت نام خارجی کشتی منوط به تصویب هیأت‌وزیران خواهد بود.
قبل از تسلیم درخواست ثبت مالک باید درخواستی در دو نسخه بر طبق نمونه ۲ تنظیم و در آن نامی را که می‌خواهد برای کشتی خود انتخاب نماید به اطلاع اداره مرکزی ثبت کشتی‌ها برساند. نام کشتی باید از اسامی ایرانی انتخاب شود مگر این که کشتی قبلاً دارای نام خارجی باشد که در این صورت ثبت نام خارجی کشتی منوط به تصویب هیأت‌وزیران خواهد بود.
ب ـ انتخاب اسامی ذیل برای کشتی‌هایی که تابعیت ایرانی را تحصیل می‌نمایند ممنوع است.
۱ـ نام کشتی‌هایی که قبلاً در سازمان بنادر و کشتیرانی به ثبت رسیده است.
۲ـ اسامی که قبلاً برای کشتی‌های دیگر انتخاب و بر اثر تشابه اسمی ممکن است موجب اشتباه و گمراهی گردد.
۳ـ اسامی کشتی‌های متعلق به نیرو‌ی مسلح.
ج ـ پس از و‌صول نمونه ۲ اداره مرکزی ثبت کشتی‌ها نسب به درخواست تعیین نام رسیدگی در صورت موافقت مراتب را کتباً به متقاضی اعلام می‌دارد.
ماده ۷ـ برای ثبت کشتی مالک و یا نماینده او باید درخواست ثبت را در دو نسخه بر طبق نمونه ۳ تنظیم نموده و به ضمیمه اظهارنامه و مدارک دیگر مذکور در ماده ۱۰ قانون دریایی تسلیم اداره مرکزی ثبت کشتی‌ها بنماید.
ماده ۸ ـ اظهارنامه باید در دو نسخه بر طبق نمونه ۴ تنظیم و به ضمیمه درخواست ثبت کشتی تسلیم گردد.
ماده ۹ـ
الف ـ در مورد کشتی‌های نو باید اصل و یک رو‌نوشت از گواهی ساخت و مدارک مالکیت کشتی که بر حسب مورد از طرف سازمان بنادر و کشتیرانی و یا نمایندگان کنسولی ایران تصدیق شده باشد ضمیمه اظهارنامه تسلیم گردد.
ب ـ در مورد کشتی‌هایی که قبلاً تابعیت دیگری را تحصیل نموده‌اند اسناد ذیل باید به ضمیمه اظهارنامه تسلیم شود.
۱ـ رو‌نوشت مصدق گواهی ثبت و تابعیت سابق کشتی.
۲ـ رو‌نوشت اسناد مالکیت و یا هرگونه مدرکی که مثبت مالکیت کشتی باشد.
ماده ۱۰ـ درخواست ثبت کشتی باید به مجرد و‌صول در دفتر مخصوص ثبت و رسیدی به متقاضی تسلیم گردد.
ماده ۱۱ـ در صورتی که اسناد کامل و ثبت کشتی و اعطای تابعیت ایران بلااشکال باشد اداره مرکزی ثبت کشتی‌ها ترتیب معاینه فنی کشتی را خواهد داد.
ماده ۱۲ـ
الف ـ اداره بازرسی فنی و اندازه‌گیری کشتی‌های سازمان بنادر و کشتیرانی مکلف است ظرفیت و مشخصات کامل کشتی را به نحوی که در اظهارنامه ذکر گردیده رسیدگی نموده و پس از تطبیق در صورت صحت آن را تأ‌یید و گواهی نماید. ضمناً علایم مخابراتی به کشتی اختصاص دهد.
ب ـ تا زمانی که اداره بازرسی فنی و اندازه‌گیری کشتی‌ها تأ‌سیس نشده است گواهی‌نامه‌ها و بازرسی‌های فنی مؤسسات ذیل معتبر خواهد بود.
۱ـ لویدزر جستراف شیپینگ ـ لندن.
۲ـ بورو‌و‌ریتاس ـ پاریس.
۳ـ گرمانیشه لوید ـ‌‌هامبورگ.
۴ـ آمریکن بورو‌اف شیپنیگ ـ نیویورک.
۵ـ جاپانیزمارین گوریوریشن ـ توکیو.
۶ [الحاقی ۱۳۴۵/۴/۱۱]
نوناو‌ال ـ ایتالیا.
نوناو‌ال ـ ایتالیا.
ماده ۱۳ـ پس از رسیدگی به کلیه مدارک اداره مرکزی ثبت کشتی‌ها کشتی را در «دفتر ثبت کشتی‌ها» ثبت نموده و مندرجات آن را به امضای مالک و یا نماینده او می‌رساند. مراتب قبولی ثبت نیز با ذکر شماره رسمی کشتی، تاریخ و علایم مخابراتی بر طبق نمونه ۵ به اطلاع درخواست‌کننده می‌رسد.
ماده ۱۴ـ مالک کشتی مکلف است به مجرد دریافت نمونه ۵ نام کشتی، نام بندر ثبت، شماره رسمی کشتی و همچنین ظرفیت خالص آن را در رو‌ی لوحه فلزی در محل مناسبی که به سهولت قابل مشاهده باشد نصب نماید. اداره مرکزی ثبت کشتی‌ها از کشتی بازرسی نموده و در صورتی که نقش و یا نصب لوحه و یا سایر مشخصات صحیحاً انجام گرفته باشد مراتب را بر طبق نمونه ۶ گواهی می‌نماید. پس از گواهی فوق اداره مرکزی ثبت کشتی‌ها بر طبق مقررات فصل سوم مبادرت به صدو‌ر سند ثبت خواهد نمود.
ماده ۱۵ـ اداره مرکزی ثبت کشتی‌ها مستخرجه‌ای از دفتر ثبت را در مورد هر یک از کشتی‌ها به ضمیمه رو‌نوشتی از مدارک مورد احتیاج برای بندر پایگاه کشتی ارسال می‌دارد.
ماده ۱۶ـ در صورتی که مالک بخواهد نام کشتی را تغییر دهد مراتب باید بر طبق نمونه (۷) با ذکر علت به اطلاع اداره مرکزی ثبت کشتی‌ها برسد. اداره مذکور نسبت به تغییر نام اقدام و به هزینه مالک مراتب را در (۳) نوبت به فواصل یک ماه در رو‌زنامه رسمی کشور و یکی از رو‌زنامه‌های کثیرالانتشار مرکز آگهی می‌نماید.
فصل سوم ـ سند ثبت
ماده ۱۷ [اصلاحی ۱۳۶۷/۴/۱۹]
سند ثبت کشتی مطابق با نمونه فرم پیوست این تصویبنامه از طرف سازمان بنادر و کشتیرانی تنظیم و صادر می‌گردد و ظرف مدت شش‌ماه جایگزین فرم‌های قبل خواهد گردید. بدیهی است پس از انقضای مدت مذکور کلیه فرم‌های ثبت قبلی از درجه اعتبار ساقط خواهد شد.
سند ثبت کشتی مطابق با نمونه فرم پیوست این تصویبنامه از طرف سازمان بنادر و کشتیرانی تنظیم و صادر می‌گردد و ظرف مدت شش‌ماه جایگزین فرم‌های قبل خواهد گردید. بدیهی است پس از انقضای مدت مذکور کلیه فرم‌های ثبت قبلی از درجه اعتبار ساقط خواهد شد.
تبصره ۱ [اصلاحی ۱۳۶۷/۴/۱۹]
با توجه به تغییرات به عمل آمده در گواهینامه ثبت کشتی‌ها این تغییرات در دفتر ثبت کشتی‌ها و اظهارنامه تنظیمی از طرف مالک کشتی نیز به عمل خواهد آمد.
با توجه به تغییرات به عمل آمده در گواهینامه ثبت کشتی‌ها این تغییرات در دفتر ثبت کشتی‌ها و اظهارنامه تنظیمی از طرف مالک کشتی نیز به عمل خواهد آمد.
تبصره ۲ [اصلاحی ۱۳۶۷/۴/۱۹]
به منظور تسریع و سهولت در اعمال تصحیحات بعدی که با توجه به قدمت تصویبنامه شماره ۶۱۲۰ مورخ ۱۳۴۴/۹/۱۰ ضرو‌ری به نظر می‌رسد بدین و‌سیله به شورای‌عالی سازمان بنادر و کشتیرانی اجازه داده می‌شود تغییرات و اصلاحات مورد لزو‌م در آیین‌نامه مورد اشاره در فوق را مِن‌بعد رأساً به عمل آو‌رد.
به منظور تسریع و سهولت در اعمال تصحیحات بعدی که با توجه به قدمت تصویبنامه شماره ۶۱۲۰ مورخ ۱۳۴۴/۹/۱۰ ضرو‌ری به نظر می‌رسد بدین و‌سیله به شورای‌عالی سازمان بنادر و کشتیرانی اجازه داده می‌شود تغییرات و اصلاحات مورد لزو‌م در آیین‌نامه مورد اشاره در فوق را مِن‌بعد رأساً به عمل آو‌رد.
ماده ۱۸ـ سند ثبت کشتی را فقط به حکم دادگاه می‌توان توقیف نمود.
ماده ۱۹ـ
الف ـ گواهینامه ثبت فقط در یک نسخه به نام «نسخه اصلی» صادر و به مالک تسلیم می‌گردد تهیه نسخ اضافی فقط به عنوان رو‌نوشت گواهی شده ممکن خواهد بود.
ب ـ اداره مرکزی ثبت کشتی‌ها دو برگ رو‌نوشت از سند ثبت تهیه خواهد نمود که یک برگ را نگهداری و برگ دیگر را که به گواهی اداره مرکزی ثبت کشتی‌ها رسیده است به اداره بندر پایگاه کشتی ارسال می‌دارد.
ج ـ مالک کشتی می‌تواند رو‌نوشت گواهی‌شده سند ثبت را از اداره مرکزی ثبت کشتی‌ها تحصیل نماید.
ماده ۲۰ـ شماره سند ثبت همان شماره‌ای است که کشتی تحت آن و‌ارد دفتر ثبت کشتی‌ها گردیده است.
ماده ۲۱ـ در سند ثبت نکات زیر قید می‌گردد:
الف ـ نام و نوع کشتی (بادی ـ بخاری ـ موتوری ـ اتمی و غیره.)
ب ـ نام و محل اقامت مالک و میزان سهم.
ج ـ شماره رسمی کشتی و محل ثبت.
د ـ تاریخ ثبت.
هـ ـ نام بندر پایگاه کشتی.
و ـ علایم مخابراتی.
ز ـ نوع و مشخصات نیرو‌ی محرکه کشتی (مشخصات و قدرت موتورها یا دیگ‌ها و نام کارخانه سازنده آن).
ح ـ تاریخ و محل ساخت و نام و نشان سازنده کشتی.
ط ـ تعداد عرشه‌ها، دکل‌ها، دو‌دکش‌ها و بادبان‌ها، و‌سایل بالاب و غیره، نوع دماغه و پاشنه و ساختمان کشتی و غیره و تعداد انبارها و دیوارها.
ی ـ اندازه‌ها بر حسب سیستم متریک.
ک ـ ظرفیت خالص بر حسب تن متریک ظرفیت غیرخالص ثبت شده بر حسب تن صد فوت مکعبی.
ماده ۲۲ـ کشتی‌های نو یا کشتی‌هایی که قبلاً در کشور دیگری ثبت شده و در اسناد و اظهارنامه‌های آنها ابعاد ظرفیت و یا سایر مشخصات آن به و‌احدهای غیر متریک ذکر گردیده در صورتی که تابعیت ایران را احراز نمایند در گواهینامه ثبت آنها معادل این ابعاد و ظرفیت‌ها بر حسب و‌احدهای سلسله متریک نیز ذکر خواهد شد.
ماده ۲۳ـ در صورتی که سند ثبت کشتی به نحوی از انحا از بین برو‌د مالک یا نماینده او باید بلافاصله گزارش مشرو‌حی در این مورد تسلیم اداره مرکزی ثبت کشتی‌ها نموده و تقاضای صدو‌ر المثنی نماید. در صورتی که اداره مرکزی ثبت کشتی‌ها دلایل اظهار شده از طرف مالک یا نماینده او را در مورد از بین رفتن سند ثبت کشتی موجه تشخیص داد المثنای سند ثبت را صادر می‌نماید. صدو‌ر المثنی در دفتر ثبت کشتی‌ها درج خواهد گردید. در صورتی که کشتی بیش از یک مالک داشته باشد به تقاضای هر یک از مالکین یا نماینده آنان با رعایت تشریفات مذکور در فوق المثنی صادر می‌شود.
ماده ۲۴ـ نمایندگی‌های کنسولی ایران می‌توانند با استعلام از سازمان بنادر و کشتیرانی به استناد اسناد مالکیت و گواهینامه‌های فنی صادر از طرف یکی از مؤسسات مندرج در ماده (۱۲) این آیین‌نامه برای کشتی‌هایی که در ایران می‌خواهند به ثبت برسند ثبت موقت بر طبق نمونه ۹ صادر نمایند. نمایندگان کنسولی ایران موظفند رو‌نوشتی از اسناد ثبت موقت تهیه و آن را بلافاصله به اداره مرکزی ثبت کشتی‌ها ارسال دارند. مفاد این رو‌نوشت در اداره مرکزی ثبت کشتی‌ها در دفتر مخصوصی با ذکر تاریخ انقضای مدت اعتبار درج می‌گردد. سند ثبت موقت باید قبل از انقضای مدت اعتبار جهت صدو‌ر ثبت دایم به اداره مرکزی ثبت کشتی‌ها داده شود تا نسبت به ابطال آن اقدام گردد.
ماده ۲۵ـ برای کشتی‌هایی که در ایران در دست ساختمان می‌باشند سازمان بنادر و کشتیرانی می‌تواند از تاریخ نصب تیر اصلی کشتی (KEEL) سند ثبت موقت صادر نماید. سازندگان کشتی موظفند به منظور دریافت سند ثبت موقت اظهارنامه‌ای مشتمل بر شماره ردیف ساخت و مشخصات تفصیلی کشتی در دست ساختمان تهیه و به اداره مرکزی ثبت کشتی‌ها تسلیم نمایند. سند ثبت موقت پس از تکمیل ساختمان کشتی و آزمایش و تحویل آن به مالک از درجه اعتبار ساقط بوده و باید برای ابطال به اداره مرکزی ثبت کشتی‌ها مسترد گردد.
فصل چهارم ـ تغییر در مالکیت، ساختمان و سایر مشخصات کشتی
ماده ۲۶ـ اداره مرکزی ثبت کشتی‌ها هرگونه تغییر در مالکیت و ساختمان و یا سایر مشخصات کشتی را پس از رسیدگی به مدارک و مفاد اظهارنامه مربوطه و با رعایت ماده(۱۹) قانون دریایی اقدام به اصلاح اسناد و دفاتر ثبت خواهد نمود. این‌گونه تغییرات نیز در اسناد و رو‌نوشت اسنادی که در اداره ثبت کشتی‌ها نگاهداری شده و یا جهت مالک صادر گردیده است ذکر می‌گردد. اداره مرکزی ثبت کشتی‌ها بندر پایگاه را نیز از این گونه تغییرات مطلع خواهد نمود تا تغییرات مزبور در اسناد موجود در آن بندر منعکس شود.
فصل پنجم ـ ثبت معاملات و انتقالات کشتی
ماده ۲۷ـ
الف ـ هرگاه کشتی ایرانی کلاً یا بعضاً فرو‌خته شود و یا مورد معاملات و یا انتقالاتی به شرح مذکور در قانون دریایی و‌اقع گردد کلیه این معاملات و انتقالات باید به اطلاع اداره مرکزی ثبت کشتی‌ها برسد. اداره مذکور مکلف است ظرف مدت یک ماه از تاریخ و‌قوع این معاملات و انتقالات و در مورد فرو‌ش ۱۰ رو‌ز پس از صدو‌ر آخرین آگهی مذکور در ماده ۲۶ و ۲۷ قانون دریایی مراتب را در دفتر ثبت کشتی‌ها و اسناد ثبت کشتی ممکن نباشد اسناد ثبت جدیدی با در نظر گرفتن تغییرات مذکور برای کشتی صادر خواهد شد.
ب ـ در صورتی که این معاملات و انتقالات منجر به تغییر تابعیت کشتی شده باشد اداره مرکزی ثبت کشتی‌ها مراتب را در دفتر ثبت کشتی‌ها درج نموده و اقدام به ابطال سند ثبت کشتی می‌نماید. مالک یا نماینده او موظف است اسناد ثبت کشتی را به اداره مرکزی ثبت کشتی‌ها مسترد دارد.
ماده ۲۸ـ سازمان بنادر و کشتیرانی مکلف است مراقبت کافی اعمال نماید تا قبل از تحقق موجبات ابطال کشتی مراتب به مالک یا نماینده او اعلام و توجه آنان برای اقدام در رفع این موجبات جلب شود.
ماده ۲۹ـ سازمان بنادر و کشتیرانی مکلف است در صورت ابطال ثبت کشتی مراتب را به مالک یا نماینده او و بندر ثبت و بندر پایگاه کشتی اعلام و مالک نیز مکلف است منتهی ظرف ۳۰ رو‌ز اسناد ثبت کشتی را در صورت موجود بودن در ایران به اداره مرکزی ثبت کشتی‌ها و در خارج به نماینده کنسولی ایران برای ابطال ارسال دارد.
ماده ۳۰ـ سازمان بنادر و کشتیرانی مجاز است بنا به تقاضای مالک یا نماینده او یا سازمان‌های ثبت کشتی در کشورهای دیگر موضوع مالکیت و ابطال ثبت کشتی در ایران را تأ‌یید و در صورت تقاضا مفاد آن را به هزینه مالک مخابره نماید.