ماده ۱ ـ بمنظور اجرای وظایفی که طبق بند اول و دوم قسمت ۱ ماده ۶ اصول تشکیلات دادگستری [لایحه اصلاح قسمتی از قانون اصول تشکیلات دادگستری و استخدام قضات، مصوب ۱۳۳۳] بعهده اداره حقوقی محول است در معیت اداره حقوقی و قسمت های تابعه آن کمیسیونهای مشورتی برطبق مقررات این آئین نامه تشکیل میشود.
تشکیلات کمیسیونهای مشورتی
ماده ۲ – کمسیونهای مشورتی بقرار زیر است:
الف ـ کمیسیون حقوق مدنی.
ب ـ کمیسیون آیین دادرسی مدنی.
ج ـ کمیسیون جزای عمومی.
د ـ کمیسیون جزای خصوصی.
هـ ـ کمیسیون آیین دادرسی کیفری.
و ـ کمیسیون حقوق تجارت.
ز ـ کمیسیون حقوق بین الملل عمومی.
ح ـ کمیسیون حقوق بین الملل خصوصی.
ط ـ کمیسیون امور اداری و مالی و اقتصادی.
ی ـ کمیسیون قوانین ثبت.
ک ـ کمیسیون تعیین اصطلاحات و لغات قضائی.
ماده ۳ – هر کمیسیون از ۳ تا ۵ عضو تشکیل میشود. اعضاء کمیسیونها را وزیر دادگستری از بین قضات انتخاب خواهد کرد. یک نفر از اعضاء هر یک از کمیسیونهای یازده گانه از بین کارمندان قضائی اداره حقوقی انتخاب خواهد شد.
وظایف کمیسیونها
ماده ۴ – وظایف کمیسیونهای مشورتی عبارتند از:
الف ـ تنقیح قوانین و تعیین و اعلام قوانین منسوخه و قوانین معتبر و جمع آوری آنها به ترتیب علمی (کودیفیکاسیون) و بررسی قوانین معتبر و تطبیق آنها با اصول ششگانه مصوب ملی در بهمن ۱۳۴۱.
ب ـ اظهارنظر در استعلامات قضائی و قراردادهای قضائی و امور مربوط به استرداد و تعاون قضائی که از طرف اداره حقوقی به آنها ارجاع میشود.
ج ـ مطالعه مداوم آراء و طرز دادرسی محاکم و پیش‌بینی و پیشنهاد تدابیر مقتضی بمنظور جلوگیری از بطوء جریان دادرسی ـ تضییع حق و تفسیر غلط قوانین.
د ـ بررسی مداوم قوانین خارجی و جمع آوری و ترجمه و مقایسه و اظهار نظر در آنها.
هـ ـ تهیه و پیشنهاد طرحهای لازم قانونی.
و ـ اظهارنظر در طرح هائی که برای امعان نظر به آنها ارجاع میگردد.
ز ـ رسیدگی و اظهارنظر نسبت بدروسیکه برای دوره کارآموزی تهیه میشود.
ماده ۵ – در مورد وظایف فوق الذکر هر یک از کمیسیونها به امور مربوط به خود رسیدگی و اظهارنظر خواهد کرد.
ماده ۶ – کمیسیونها میتوانند از تعاون و معاضدت یکدیگر برخوردار شوند و در هر مورد که کمیسیون لازم بداند از یک یا چند تن از اعضاء سایر کمیسیونها یا کسانی که در امور مربوطه خبره هستند دعوت مینماید که در بحث و اظهارنظر شرکت نمایند.
ماده ۷ – چنانچه کمیسیون ها در نتیجه استعلامات قضائی- مطالعه آراء و طرز دادرسی محاکم و یا به طریق دیگر به ابهام یا اجمال قوانین برخورد نمایند که دادگاهها و سایر مراجع دادگستری و دولتی در عمل با آنها مواجه هستند طرح های اصلاحی تهیه و پیشنهاد خواهند نمود.
ماده ۸– در مورد مطالعه آراء و طرز دادرسی چنانچه کمیسیونها واقف شوند که تفسیر غلط قوانین موجب بطوء جریان دادرسی و تضییع حق میشود مکلفند نظر خود را مشروحاً گزارش نمایند تا دادسرای انتظامی قضات وسیله بخشنامه مراتب را به دادگاهها و سایر مراجع قضائی اعلام نماید.
ماده ۹ ـ در مورد بررسی قوانین خارجی و مقایسه آنها با قوانین ایران درصورتی که کمیسیونها به قانون مفیدی برخورد نمایند طرح قانونی لازم تهیه و پیشنهاد خواهند کرد.
ماده ۱۰– در صورتی که کمیسیونها در نتیجه تحولات و ضرورتهای اجتماعی تغییری در قوانین موجود یا تصویب قانون جدیدی را لازم بدانند طرح قانونی تهیه و پیشنهاد خواهند نمود. ضرورتهای اجتماعی وسیله مدیرکل قضائی از روی آمار و گزارشهائی که میرسد به کمیسیونها اعلام میگردد.
ماده ۱۱ـ کلیه طرح های تنظیم شده در کمیسیونها به کمیسیون تعیین اصطلاحات و لغات قضائی فرستاده میشود. کمیسیون مذکور نسبت به لغات و اصطلاحات قضائی بکار رفته در طرح ها اظهارنظر مینماید تا برای معانی و مقاصد قضائی بخصوص لغات و اصطلاحات معینی با معانی صریح بوجود آمده و بکار رود.
ماده ۱۲ – کمیسیونها هر روز باستثنای روزهای پنجشنبه و تعطیل از ساعت ۴ تا ۷ بعد از ظهر تشکیل میشوند.
ماده ۱۳ – رئیس اداره حقوقی مسئول اداره کمیسیونها است و مکلف است وسائل کار کمیسیونها را فراهم نموده و کلیه موضوعات مطروحه را قبلاً به کمیسیون مربوطه بفرستند و می تواند در هر یک از کمیسیون ها شرکت کرده توضیحات لازم را بدهد و لدی الاقتضا نظر خود را در باب مسائل مطروحه به اطلاع اعضاء کمیسیونها برساند اظهارنظر و پیشنهادات و طرحهای قانونی تنظیم شده وسیله کمیسیونها از طریق رئیس اداره حقوقی نزد مدیرکل قضائی ارسال میگردد مدیرکل قضائی با اظهارنظر مراتب را به وزیر دادگستری گزارش خواهد داد.
ماده ۱۴ -اعضاء قضائی اداره حقوقی مذکور در ماده ۳ علاوه بر عضویت کمیسیون سمت دبیری کمیسیون را نیز خواهند داشت.
ماده ۱۵ – دبیر کمیسیون موظف است کارهای رسیده بکمیسیونها را در دفتر مخصوص ثبت و برای رسیدگی در کمیسیون به نوبت بگذارد و نتیجه کار کمیسیون را نزد رئیس اداره حقوق ارسال دارد.
فوق العاده
ماده ۱۶ – به آقایان اعضاء کمیسیونها و کارمندان قضائی اداره حقوقی که بعنوان دبیر در کمیسیونها شرکت مینماید فوق العاده بعنوان پاداش به تشخیص وزارت دادگستری از محل اعتبار مربوطه بر طبق مقررات راجع بتأدیه این قبیل وجوه در سازمان برنامه پرداخت خواهد شد.
اعتبار هزینه‌های مربوط به کمیسیونها
ماده ۱۷ – کلیه هزینه های مربوط به تهیه اوراق و خرید کتاب و مجله و وسائل کار و امثال آن و همچنین هزینه های مربوط به فوق العاده اشخاص مذکور در ماده ۱۶ از محل اعتبارات سازمان برنامه که بموجب موافقت نامه جداگانه در اختیار وزارت دادگستری گذاشته شده است قابل پرداخت خواهد بود.
وزیر دادگستری