‌آیین‌نامه تأسیس چاپخانه و گراورسازی [مصوب ۱۳۴۴]

[به موجب آیین‌نامه تأسیس چاپخانه و گراورسازی، مصوب ۱۳۵۸ نسخ ضمنی شده است.]

شماره ۲۷۲۳ – ۱۳۴۴/۵/۵

هیئت وزیران در جلسه مورخ ۱۳۴۴/۳/۱ بنا به پیشنهاد وزارت اطلاعات باستناد ماده 10 لایحه قانونی مطبوعات مصوب هشتم امرداد ماه 1334 کمیسیونهای مشترک مجلسین و بند«ج» ازماده 1و ماده 3 قانون تأسیس وزارت اطلاعات مصوب بیست و هفتم اسفند ماه 1342 آئین‌نامه تأسیس چاپخانه و گراورسازی مشتمل بر 27 ماده و 16 تبصره را بشرح زیر تصویب نمودند:

فصل اول
تعریف چاپخانه ـ گراورسازی

ماده 1ـ چاپخانه مؤسسه یا کارگاهی است که از عهده انجام کارهای مطبوعاتی از قبیل چاپ کتاب ـ روزنامه ـ مجله و انواع مختلف دفاتر ـ گراور ـ اوراق چاپی و کارهای مشابه برآید.

ماده 2ـ گراورسازی کارگاهی است که در آن انواع کلیشه‌ها ـ گراورها ساخته میشود و مجهز بوسایل مورد لزوم از قبیل ماشین آلات چوب بری ـ ماشینهای تیزابکاری ـ دوربینهای مختلف عکاسی ـ ترامها (باندازه‌های گوناگون) دستگاههای تجزیه رنگ و ماشین آلات تهیه کپی باشد.

ماده 3ـ چاپخانه‌ها از لحاظ وسعت و قبول سفارشهای چاپی ممکنست دارای ماشینهائی از انواع رتاتیف ـ فتورتوگراور افست ـ ماشینهای چاپ سرب تمام اتوماتیک نیم اتوماتیک دستی ـ پائی (باندازه‌های مختلف شش ورقی تا نیم ورقی) ماشینهای برش ـ مفتول دوزی ـ پرفراژ ـ گوشه بری ـ خط زنی ـ مقوا بری ماشینهای تا وترتیب ته دوزی ـ ته چسب بوده و از حیث لوازم فنی از قبیل حروف ـ خط ـ برنج ـ پرس ـ گارسه ـ انترتایپ ـ لاین تایپ و غیره بمیزان مورد احتیاج مجهز باشد.

تبصره 1ـ چاپخانه‌هائی که از این پس تاسیس میشود باید حداقل دارای وسائل فنی زیر باشند:
الف ـ یکدستگاه ماشین چاپ نیم ورقی بقطع 36×5/22 سانتیمتر.
ب ـ یک دستگاه ماشین دستی کوچک.
پ ـ یک دستگاه ماشین برش کوچک.
ت ـ یک دستگاه ماشین پرفراژ کوچک.
ج ـ لوازم حروف چینی بمیزان حداقل یک صفحه روزنامه چهارستونی و لوازم صفحه بندی و فرم بندی بتناسب خود.

تبصره 2ـ کارگاهائی که دارای یک یا چند ماشین پلی کپی هستند که روزانه بیش از یکهزار صفحه اوراق مختلف را پلی کپی مینمایند باستثنای مواد 1 و 2 و 3 مشمول سایر مقررات این آئین نامه هستند ولی در مورد آنها از طرف وزارت اطلاعات پروانه مخصوص کار صادر خواهد شد.

تبصره 3ـ حداقل وسایل گراورسازی‌هائی که از این ببعد تأسیس خواهد شد بشرح زیر است:
الف ـ دوربین 30×24 حداقل یک دستگاه.
ب ـ ترام دو عدد.
پ ـ لوازم مورد نیاز تاریکخانه باندازه کافی.
ت ـ تشتک تیزابکاری و سایر لوازم مربوط.
ث ـ لوازم حکاکی و بغلتراش.
ج ـ لوازم رنگی رتوش و قلم رتوش.
چ ـ وسایل و لوازم متفرقه مورد نیاز برای یک گراورسازی.
ح ـ داروهای لازم و فیلم باندازه کافی.

فصل دوم
شرایط تاسیس چاپخانه و گراورسازی

ماده 4ـ هر شخص حقوقی و یا حقیقی که قصد تاسیس چاپخانه و یا گراورسازی را دارد باید قبلا در تهران بوزارت اطلاعات و در استانها به ادارات اطلاعات و رادیو مراجعه کند و پرسشنامه‌ها و مدارک تعیین شده را تنظیم و تسلیم نماید.

ماده 5ـ وزارت اطلاعات و ادارات اطلاعات و رادیو استانها در صورت تشخیص صلاحیت درخواست کنندگان و لزوم ایجاد چاپخانه در محل معین اجازه نامه تأسیس چاپخانه را برای تهران و یا شهرستان مربوط صادر مینمایند و وزارت اقتصاد پروانه چاپخانه را باستناد اجازه نامه وزارت اطلاعات صادر خواهد نمود.

ماده 6ـ هر چاپخانه باید یکنفر مدیر مسئول که دارای شرایط زیر باشد در تهران بوزارت اطلاعات و در استانها به ادارات اطلاعات و رادیو معرفی کند.
الف ـ تابعیت ایران و داشتن اهلیت قانونی.
ب ـ نداشتن سابقه محکومیت جنائی یا جنحه که موجب سلب حقوق اجتماعی شده باشد.
پ ـ معروف بودن به حسن شهرت و امانت و داشتن صلاحیت اخلاقی.
ت ـ داشتن سواد فارسی.

تبصره 1ـ برای احراز صلاحیت مندرج در بند (پ) این ماده وزارت اطلاعات نظر مقامات مربوط را تحصیل میکند و با سایر اطلاعاتی که کسب مینماید اقدام به تائید صلاحیت درخواست کننده خواهد نمود.

تبصره 2ـ مؤسس چاپخانه در صورت داشتن شرایط مذکور در این ماده میتواند عهده دار مدیریت چاپخانه نیز بشود.

تبصره 3ـ در صورتیکه چاپخانه یا گراورسازی براساس قانون تجارت تأسیس شده و به ثبت رسیده باشد مدیرعامل شرکت و در صورت انحلال مدیر تصفیه قانونی بعنوان مدیر مسئول چاپخانه شناخته میشود و مسئولیت قانونی چاپخانه از لحاظ اجرای مقررات این آئین نامه با او است، ضمناً مدیر تصفیه می‌تواند تا پایان کار تصفیه چاپخانه را اداره نماید و احتیاج بکارت صلاحیت ندارد.

تبصره 4ـ برای مدیر مسئول واجد شرایط هر چاپخانه کارت صلاحیت با عکس از طرف وزارت اطلاعات یا ادراه اطلاعات و رادیو استان صادر میشود.

تبصره 5ـ در صورتیکه مدیرمسئول چاپخانه یا گراورسازی فاید یکی از شرایط مذکور در این ماده بشود کارت صلاحیت او از طرف وزارت اطلاعات لغو خواهد شد و اجازه ادامه کار چاپخانه و گراورسازی منوط بمعرفی مدیرمسئول جدید و صدور کارت صلاحیت وی از طرف وزارت اطلاعات خواهد بود.

فصل سوم
شرایط محل چاپخانه

ماده 7ـ ساختمانی که برای چاپخانه اختصاص داده میشود باید دارای گواهی وزارت کار و امور اجتماعی در مرکز و ادارات کار در استانها از نظر تحمل قدرت حرکات ماشین آلات و امور مربوط بحفاظت فنی باشد و مدیر چاپخانه تعهد اجرای آئین نامه مربوط بکارگاهها و دستورالعمل وزارت کار و امور اجتماعی درباره نحوه کارهای سربی و جلوگیری از مسمومیتهای ناشی از آن را بنماید و نیز از نظر رعایت بهداشت عمومی گواهی شهرداری محل را تحصیل کند.

ماده 8ـ محل چاپخانه صرفاً برای کارهای چاپی است و چنانچه محل اداره روزنامه یا مجله یا محل سکونت موسس یا مدیر یا شخص دیگری باشد باید اداره روزنامه یا محل سکونت مجزا از چاپخانه باشد بطوری که در تمام مدت شبانه روز مأموران صلاحیتدار بتوانند برای بازدید بدون هیچگونه مانع وارد چاپخانه بشوند.

ماده 9ـ نام چاپخانه نباید از نامهائی که قبلا پروانه برای آن صادر شده است انتخاب شود وزارت اطلاعات نامهای غیرمناسب را رد خواهد کرد.

فصل چهارم
امور اداری چاپخانه‌ها

ماده 10ـ هر چاپخانه باید دارای دفتری باشد که در آن صورت اسامی و محل اقامت کارگران و کارمندان و حدود مسئولیت و شغل آنها منظماً ثبت گردد و در اطاق دفتر چاپخانه نگاهداری شود این دفتر باید طوری تنظیم گردد که همواره وضع آمار و اسامی کارگران و کارکنان را نشان بدهد و نیز عکس هر یک از کارگران و کارمندان باید در پرونده آنها موجود باشد.

ماده 11ـ در صورتی که مدیر چاپخانه بعلت مرخصی یا بیماری یا مسافرت نتواند در محل کار خود حاضر شود باید جانشین واجد شرایط خود را انتخاب و کتبا در مرکز بوزارت اطلاعات و در استانها به اداره اطلاعات و رادیو معرفی نماید.

فصل پنجم
شرایط قبول سفارشات و چاپ روزنامه‌ها و مجلات و کتب و اوراق چاپی

ماده 12ـ هر چاپخانه موظف است دفتر پلمپ شده قانونی برای سفارشهای خود تهیه کند و آنها را بترتیب وصول در دفتر ثبت نماید و همچنین مشخصات مطبوعاتی که تهیه و تحویل سفارش دهنده میشود باید با ذکر تعداد و روز تحویل در آن قید شود.

ماده 13ـ هیچیک از چاپخانه‌ها مجاز نیستند در مورد روزنامه‌ها و مجلات بدون مطالبه و ملاحظه امتیاز و اجازه انتشار قانونی و درمورد اعلانات و اطلاعیه‌های چاپی بدون داشتن اجازه انتشار از وزارت اطلاعات در مرکز و اداره اطلاعات و رادیو در استانها و در مورد کتب و رسالات برحسب مورد بدون ارائه دادن گواهی وزارت فرهنگ و هنر و یا وزارت آموزش و پرورش و در مورد سایر کارهای چاپی مانند کارت ویزیت- کارت دعوت بدون پی بردن بهویت واقعی سفارش دهنده اوراقی را بچاپ برسانند.

تبصره 1ـ چاپخانه‌ها موظفند هنگام چاپ جراید و مجلات مراقبت نمایند که نام و نام خانوادگی و سایر مشخصات صاحب امتیاز ـ مدیر و سردبیر و نوع نشریه و ترتیب انتشار بر طبق امتیاز قانونی و محل روزنامه یا مجله و چاپخانه صریحاً در آن درج گردد.

تبصره 2ـ در کلیه مطبوعاتیکه در چاپخانه‌ها بچاپ میرسد اعم از جراید، مجلات، کتب، نشریات، اوراق تبلیغاتی و امثال آن )باستثنای کارت ویزیت، کارت تبریک، کارت دعوت خصوصی، سرپاکتها، سرکاغذهای غیردولتی و خصوصی (باید نام چاپخانه و تاریخ چاپ و شماره ثبت علائم ذکر شود.

ماده 14ـ مدیران چاپخانه‌ها مکلفند دو نسخه از هر شماره جراید و مجلات و نشریات و اوراق تبلیغاتی و اعلاناتی را که در چاپخانه چاپ میکنند بلافاصله پس از چاپ در مرکز بوزارت اطلاعات )اداره مطبوعات) و در استانها باداره اطلاعات و رادیو استانها تسلیم نمایند و همچنین از کلیه کتب و رسالات چاپ شده در چاپخانه خود دو نسخه در مرکز بر حسب مورد بوزارت فرهنگ و هنر و یا وزارت آموزش و پرورش و در شهرستانها باداره فرهنگ و هنر و یا آموزش و پرورش محل ارسال دارند.

تبصره ـ مدیران چاپخانه‌ها موظفند بطور کلی از کلیه اوراق، کتب، نشریات و سایر مطبوعاتیکه در چاپخانه آنها چاپ میشود نمونه ای حداقل برای مدت سه ماه در چاپخانه خود نگاهداری نمایند.

ماده 15ـ مدیر چاپخانه موظف است در صورت قبول تقاضای سفارش دهنده هویت کامل و محل سکونت وی و تعداد مورد سفارش را در برگ سفارشنامه ذکر کند و نمونه خطی آنرا بامضای صریح سفارش دهنده برساند و در مواردیکه اجازه ادارات دولتی لازم باشد اجازه نامه مربوط را ضمیمه سوابق بنماید و نیز ملزم است نمونه خطی و دو نسخه از نمونه ای را که از روی نسخه خطی چاپ شده است برای مدت سه ماه در دفتر چاپخانه نگاهداری کند.

تبصره 1ـ در صورتی که شفارش برای چاپ کلیشه یا گراور باشد فقط دو برگ نمونه چاپ شده آن با امضای سفارش دهنده و مدیر چاپخانه ضمیمه سفارشنامه نگهداری خواهد شد.

تبصره 2ـ در مورد جراید و مجلات که چاپ آنها بطور مستمر )روزانه، هفتگی، ماهانه( تکرار میشود صاحب امتیاز نشریه و مدیر چاپخانه موظفند قراردادی در سه نسخه بین خود تنظیم و مبادره نمایند. یک نسخه از قرارداد بمنزله سفارشنامه باید در چاپخانه نگاهداری شود.

تبصره 3ـ کلیه مطبوعات مورد سفارش باید در برابر رسید مخصوص بسفارش دهنده یا نماینده او تحویل و رسید آن ضمیمه سفارشنامه و نمونه‌های ضبط شده در دفتر چاپخانه نگاهداری شود.
وزارتخانه‌ها، ادارات دولتی، سازمانها، شرکتها و بنگاهای وابسته بدولت مشمول مقررات این ماده نیستند و مورد سفارش خود را طبق مقرات مربوط به چاپخانه‌ها تحویل خواهند داد ولی چاپخانه مکلف است دو نسخه نمونه چاپ شده را تا مدت سه ماه نگاهداری کند.

فصل ششم
شرایط فروش ـ اجاره دادن و تغییر محل چاپخانه و تعطیل ان

ماده 16ـ در صورتی که موسس و مدیر چاپخانه بخواهد چاپخانه خود را بدیگری بفروشد موظف است مراتب را در تهران بوزارت اطلاعات و در استانها بادارات اطلاعات و رادیو کتباً اعلام نماید و خریدار در صورتی که خود واجد شرایط لازم نباشد یا نخواهد چاپخانه را شخصاً اداره نماید باید مدیر واجد شرایط بوزارت اطلاعات یا اداره اطلاعات و رادیو استان معرفی نمایند.

ماده 17ـ در صورتی که مدیر و موسس چاپخانه بخواهد چاپخانه خود را بطور اجاره واگذار نماید موظف است مقررات ماده (16) را رعایت کند.

ماده 18ـ در صورتی که محل چاپخانه تغییر یابد مالک چاپخانه موظف است برای محل جدید پروانه شهرداری و گواهی وزارت کار و امور اجتماعی را اخذ نماید و تغییر محل چاپخانه را بلافاصله بوزارت اطلاعات در مرکز و به ادارات اطلاعات و رادیو در استانها اعلام کند و رونوشت پروانه و گواهی مذکور در فوق را نیز ضمیمه اعلامیه خود نماید.

ماده 19ـ هر گاه مالک چاپخانه قصد تعطیل دائم چاپخانه را داشته باشد باید قبلا مراتب را در تهران بوزارت اطلاعات و در استانها بادارات اطلاعات و رادیو کتباً اعلام و پروانه و کارت صلاحیت دریافتی را مسترد کند.

فصل هفتم
تعیین تکلیف برای چاپخانه‌هائی که قبل از تصویب این آئین نامه دایر شده است

ماده 20ـ صاحبان چاپخانه‌هائی که تا این تاریخ تأسیس و دایر شده است باید ظرف یکماه پس از انتشار این آئین نامه در روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی و اعلام خبر تصویب آن در یکی از جرائد کثیرالانتشار تقاضای خود را در تهران بوزارت اطلاعات و در استانها باداره اطلاعات و رادیوی محل تسلیم نمایند وزارت اطلاعات و اداره اطلاعات و رادیو تقاضاهای رسیده را طبق مقررات این آئین نامه رسیدگی مینمایند و در صورت احراز کلیه شرایط کارت صلاحیت صادر خواهند نمود و هرگاه متقاضی واجد شرایط نباشد مراتب بتقاضا کننده اعلام و از صدور کارت صلاحیت خودداری خواهد شد.

تبصره ـ صاحبان چاپخانه‌هائی که پروانه آنها از طرف وزارت کشور بموجب آئین نامه سابق مصوب 10/9/1336 صادر شده است باید در مدت سه ماه از تاریخ تصویب این آئین نامه در تهران به وزارت اطلاعات و در استانها بادارات اطلاعات و رادیو استان مراجعه نمایند تا پروانه آنها از نظر صدور کارت صلاحیت با این آئین نامه تطبیق داده شود.

فصل هشتم
وظایف فروشندگان و تولیدکنندگان وسایل چاپ و گراور سازی

ماده 21ـ کسانی که در داخل کشور دارای کارگاههای تهیه ماشین چاپ و حروفریزی و سایر لوازم فنی چاپ و گراور هستند اعم از اینکه قبل از تصویب این آئین نامه کارگاه خود را تأسیس کرده باشند و یا بعداً دایر نمایند مراتب را ظرف سه ماه بوزارت اطلاعات اعلام کنند و پرسش‏نامه‏ای مطابق نمونه ضمیمه این آئین نامه تنظیم نمایند و اجازه نامه وزارت اطلاعات را برای تهیه لوازم چاپی تحصیل کنند.

ماده 22ـ فروشندگان و تولیدکنندگان وسایل چاپ و گراور در داخل کشور باید دارای دفتر پلمپ شده قانونی باشند و وسایلی را که بفروش میرسانند در دفتر مزبور ثبت نمایند. فروشندگان مزبور موظفند وسایل و لوازم چاپ و گراور را فقط به چاپخانه و کسانی که دارای کارت صلاحیت از وزارت اطلاعات باشند بفروشند.

تبصره ـ بنگاهها، تجارتخانه‌ها، مؤسساتی که ماشینهای چاپ و حروف و وسایل گراور سازی را از کشورهای خارج وارد میکنند نیز مشمول ماده 22 هستند.

فصل نهم
مواد متفرقه

ماده 23ـ مشخصات و شماره کلیه ماشین‏آلاتی که در تاریخ تصویب این آئین نامه در چاپخانه‌ها موجود است در پرسش‏نامه‌های مربوط باید ذکر شود و همچنین ماشین‏آلاتیکه بعداً در چاپخانه‌ها نصب میشود باید دارای ورقه خرید بوده و مشخصات آن در دفتر اموال چاپخانه ثبت گردد.

ماده 24ـ چاپخانه‌های دولتی و چاپخانه مؤسسات وابسته بدولت یا مؤسساتی که قسمتی از سرمایه آن متعلق بدولت است مشمول مقررات این آئین نامه نیستند ولی مؤسسه دایر کننده چاپخانه باید یکنفر مدیر مسئول واجد شرایط بوزارت اطلاعات معرفی کند.

ماده 25ـ ادارات شهربانی و سازمانهای مربوط مکلفند بتقاضای وزارت اطلاعات از ادامه کار چاپخانه‌ها و مؤسسات گراورسازی و حروف‏ریزی فاقد کارت صلاحیت جلوگیری نمایند.

ماده 26ـ وزارت اطلاعات میتواند در صورت تخلف از مقررات این آئین‏نامه کارت صلاحیت مدیران مسئول را بطور موقت یا دائم لغو نماید.

ماده 27ـ در شهرستانهائی که ادارات اطلاعات و رادیو وجود ندارد وزارت اطلاعات می‌تواند اجرای تمام یا قسمتی از وظایف مقرر در این آئین‏نامه را به فرمانداران محول نماید.