هیئت وزیران در جلسه مورخ ۱۳۳۹/۱۰/۳ بنا به پیشنهاد شماره ۳۵۸۷۵ س ج ۲۳/۹/۳۹ وزارت کشاورزی طرح آئین‌نامه مبنی بر اجرای قانون مصوب ۲۲ تیرماه ۱۳۳۸ جنگلها و مراتع کشور را مشتمل بر هفت فصل و پنجاه و یک ماده و ۲۱ تبصره طبق فهرست ضمیمه تصویب نمودند.
از طرف نخست وزیر ـ اشرف احمدی
فصل یکم ـ صدور پروانه
بخش یکم ـ کلیات
ماده ۱ـ جز در مورد اجازه قطع درخت جهت تأمین مصارف و احتیاجات روستائی محلی ساکنین جنگل و دهکده‌های مجاور که طبق تبصره ۴ ماده ۹ قانون جنگلها و مراتع کشور به عهده مأمورین جنگلبانی محل است صدور کلیه پروانه‌ها و اجازه‌های بهره‌برداری با سازمان جنگلبانی ایران می‌باشد ولی سازمان مزبور می‌تواند صدور پروانه و اجازه بهره‌برداری را به ادارات تابع ه خود واگذار نماید.
ماده ۲ـ شرایط و خصوصیات مذکور در پروانه‌هائی که از طرف سازمان جنگلبانی ایران و مأمورین آن سازمان صادر می‌شود از حیث مدت و محل و مشخصات و غیره لازم الاجراست و تهیه و استفاده از چوب و زغال و هیزم موضوع پروانه‌های مزبور بدون رعایت شرایط و خصوصیات مندرج در آن به منزله تهیه و استفاده بدون پروانه است.
ماده ۳ـ پروانه‌های صادره از طرف سازمان جنگلبانی ایران و مأمورین آن سازمان بدون اجازه سازمان مزبور قابل انتقال به غیر نیست و سازمان مزبور تقاضای انتقال پروانه را در صورتی تصویب خواهد کرد که صاحب پروانه به علت مدلل عدم قدرت خود را به منظور بهره‌برداری به سازمان جنگلبانی ثابت کند و صلاحیت فنی و مالی کسی که پروانه در نظر است به‌وی منتقل شود برای بهره‌برداری به سازمان جنگلبانی محرز باشد و همچنین ناقل و منتقل علیه رسماً قبول کنند که در برابر سازمان جنگلبانی ایران مسئولیت تضامنی خواهند داشت.
ماده ۴ـ مدت استحصال و خروج مواد مستحصله از جنگل که در پروانه‌های صادره از طرف سازمان جنگلبانی ایران و مأمورین آن سازمان صادر می‌شود فقط از طرف سازمان جنگلبانی ایران آن هم در صورت وجود دلیل موجه بر عدم امکان استفاده فقط برای یک بار قابل تمدید می‌باشد. این تمدید نباید از شش ماه پس از انقضاء مدتی که در پروانه ذکر شده است تجاوز نماید.
ماده ۵ ـ قطع درختان و نهالهای اندوخته درحکم قطع بدون پروانه است.
ماده ۶ ـ از درختانی که به منظور مصارف روستائی بدون پرداخت عوارض قانونی است حمل و استفاده شود در حکم استفاده از مقطوعاتی است که بدون پروانه و پرداخت عوارض قانونی تهیه و از آن استفاده شده باشد.
ماده ۷ـ در مورد مصارف روستائی صادر کننده اجازه مکلف است ذیحق بودن متقاضی را در تقاضا احراز نماید و در سایر موارد هر متقاضی بهره‌برداری از جنگل باید تقاضای بهره‌برداری را با مدارک و مستنداتی که او را مجاز برای بهره‌برداری می‌نماید به مرجعی که سازمان جنگلبانی تعیین می‌نماید تسلیم دارد.
ماده ۸ ـ متقاضی بهره‌برداری برای اثبات مالکیت و تصرفات مالکانه خود در ملک مورد درخواست بهره‌برداری باید یکی از مدارک زیر را به درخواست خود پیوست نماید.
الف ـ رونوشت رسمی سند مالکیت و نقشه ای که از روی آن بتوان تشخیص داد ملک مورد درخواست بهره‌برداری داخل در محدوده سند مالکیت است.
ب ـ در صورتی که مالکیت و تصرف متقاضی در ملک مورد درخواست مستند به حکم باشد رونوشت گواهی شده رسمی حکم قطعی اعم از حکم بدوی و یا تجدیدنظر هیئت‌های رسیدگی املاک واگذاری با صورت مجلس تحویل ملک و اسنادی که ثابت کند ملک مورد درخواست بهره‌برداری داخل در محکوم به مزبور می‌باشد و گواهی اداره ثبت اسناد و املاک محل مبنی بر عدم انتقال ملک محکوم به دیگری.
پ ـ گواهی اداره ثبت اسناد و املاک محل به اثبات وضعیت ثبتی ملک به نحوی که ثابت شود ملک مورد درخواست بهره‌برداری در محدوده مورد درخواست ثبت و در تصرف مالکانه درخواست کننده است.
تبصره ۱ـ اگر درخواست کننده مالک جنگل نباشد باید اضافه بر تسلیم سندی که مثبت اجازه مالک به او برای بهره‌برداری است مالکیت مالک را نیز طبق مقررات فوق ثابت کند.
تبصره ۲ـ جز در مواردی که پروانه به استناد سند مالکیت صادر می‌شود اجازه بهره‌برداری از جنگل دلیل قطعی مالکیت کسی که به عنوان مالکیت متصرف است نبوده و مسقط حق اعتراض دولت نمی‌باشد و این امر در پروانه قید می‌شود.
تبصره ۳ـ اگر در وضع مالکیت جنگل در طی مدت اجرای طرح جنگلداری تغییراتی داده شود مالک یا کسی که بهره‌برداری می‌کند باید مراتب را به سازمان جنگلبانی ایران اطلاع دهد.
تبصره ۴ـ اداره ثبت محل وقوع ملک مکلف است از نظر امکان اجرای این ماده برحسب تقاضای مالک یا نماینده قانونی او گواهی مورد درخواست را فوری صادر و به متقاضی تسلیم نماید.
ماده ۹ـ در پروانه علاوه از آنچه به موجب تبصره ۲ ماده ۹ قانون جنگلها و مراتع کشور مقرر است نام صاحب پروانه و سمت او از طرف مالک جنگل و نام مالک جنگل و نام و محل وقوع و شماره و پلاک ثبتی و حدود جنگل و محل جمع آوری و راه خارج کردن مواد مستحصله از جنگل و شرایط فنی مربوط به بهره‌برداری و مدت قطع درختها و تبدیل آنها به‌گرده بینه و خارج کردن گرده بینه‌ها از جنگل و هر امر دیگری که از لحاظ فنی رعایت آن لازم باشد قید شود.
ماده ۱۰ـ صدور پروانه قطع نسبت به اشجاری که در مرز جنگلها واقع باشد به عرض پانصد تا هزار متر ممنوع است و در مواردی که طرح جنگلداری تهیه می‌شود مساحت ممنوعه مزبور برحسب تشخیص هیئت تهیه کننده طرح است و در غیر آن موارد با سازمان جنگلبانی ایران است.
تبصره ۱ـ مرز جنگل عبارت است از آخرین رده درختان جنگلی موجود در قسمت علیای هر دامنه.
تبصره ۲ـ صدور پروانه تبدیل جنگل به اشجار مثمر یا زمین زراعتی به‌عرض سیصد متر از هر طرف مجاور جاده اصلی شوسه عمومی ممنوع است.
بخش دوم ـ در اجرای ماده ۴
ماده ۱۱ـ درخواست بهره‌برداری به استناد ماده ۴ قانون جنگلها و مراتع کشور در صورتی قابل قبول است که مساحت مورد تقاضای بهره‌برداری کمتر از یک هزار هکتار نباشد. صاحبان جنگلهائی که جنگل ملکی آنها کمتر از این مقدار وسعت داشته باشد باید در مورد تهیه طرح جنگلداری با یکدیگر مشارکت نمایند. به نحوی که مجموع مساحت جنگلهای آنان ازیک هزار هکتار کمتر نگردد.
تبصره ـ حوزه جنگلی از نظر تبصره ۲ ماده ۴ قانون جنگلها و مراتع کشور مساحتی از جنگل است که به نظر سازمان جنگلبانی ایران از لحاظ فنی و اقتصادی اجرای مقررات تبصره مزبور در آنجا امکان داشته باشد ولی در هر حال مساحت مزبور نباید از پنج هزار هکتار کمتر باشد.
ماده ۱۲ـ پس از وصول درخواست بهره‌برداری از جنگل و احراز مالکیت متقاضی به ترتیب زیر عمل خواهد شد.
۱ـ به متقاضی ابلاغ می‌شود که به وسیله شخصی حقیقی یا حقوقی که صلاحیت او برای تهیه طرح جنگلداری مورد موافقت کتبی سازمان جنگلبانی ایران واقع شده باشد طرح جنگلداری را تهیه نماید.
۲ـ اگر متقاضی تقاضا نماید که طرح مزبور را سازمان جنگلبانی ایران تهیه نماید سازمان مزبور می‌توان با بستن قرارداد مرضی الطرفین طرح را تهیه نماید.
۳ـ یک نسخه از طرحهائی که طبق بند ۱ و ۲ تهیه یم شود پس از تصویب سازمان برای اجرا به سرجنگلداری مربوطه ابلاغ می‌شود و هرگونه اصلاح یا تغییر یا تجدید در طرح مصوب بسته به پیشنهاد مقامات فنی و تأئید رئیس سازمان جنگلبانی ایران می‌باشد.
۴ـ پروانه قطع و هر پروانه بهره‌برداری از جنگلهایی که طبق بند ۱ و ۲ طرح جنگلداری آن تهیه شده با رعایت مقررات طرح مصوب و تبصره ۱ ماده ۹ قانون جنگلها و مراتع کشور صادر خواهد شد.
بخش سوم ـ در اجرای ماده ۲۴
ماده ۱۳ـ نسبت به جنگلهائی که طبق ماده ۲۴ قانون درخواست بهره‌برداری می‌شود به قرار زیر اقدام خواهد شد.
۱ـ متقاضیان بهره‌برداری باید درخواست خود را به ترتیب و در موعدی که سازمان جنگلبانی ایران تعیین و آگهی می‌نماید تنظیم و با مدارکی که در ماده ۸ این آئین‌نامه قید شده به سر جنگلداری مربوطه تسلیم نمایند.
۲ـ سرجنگلداری درخواستهائی را که کامل و قابل قبول تشخیص گردد جهت بازدید و تعیین صلاحیت جنگل و تهیه برنامه بهره‌برداری به هیئتی که تعلیمات فنی لازم را فرا گرفته اند ارجاع خواهد نمود.
۳ـ هیئت مزبور با رعایت روشی که سازمان جنگلبانی ایران معین کرده باشد مبادرت به بازدید جنگل و تعیین صلاحیت خواهد نمود و اگر جنگل را واجد صلاحیت و ظرفیت آن را کافی تشخیص دهد مبادرت به تنظیم برنامه بهره بردرای و نشانه‌گذاری درختان قابل قطع یا لازم القطع نموده و برنامه و صورتمجلس نشانه‌گذاری را از طریق سرجنگلداری ارجاع کننده به سازمان جنگلبانی ایران ارسال می‌دارد.
۴ـ سازمان جنگلبانی ایران اگر مدارک متقاضی را کافی بداند و یا برنامه بهره‌برداری و صورتمجلس نشانه‌گذاری موافقت داشته باشد پروانه قطع صادر می‌نماید.
بخش چهارم – در اجرای ماده ۵
ماده ۱۴ـ برای تبدیل جنگل مخروبه به اشجار مثمره و یا محصولات زراعتی به شرح زیر رفتار خواهد شد.
۱ـ متقاضی باید با رعایت مقررات ماده ۸ این آئین‌نامه مدارک خود را به ضمیمه درخواست به سرجنگلداری یا اداره جنگلبانی مربوطه تسلیم نماید.
۲ـ پس از احراز صلاحیت متقاضی از حیث مالکیت هیئتی مرکب از رئیس گروه عمران جنگل (در صورت نبودن گروه عمران در آن منطقه سرجنگلدار یا رئیس ادره جنگلبانی) رئیس اداره زراعت، رئیس اداره دامپروری آن استان یا شهرستان به شرط اینکه مهندس کشاورزی یا متخصص دامپروری و یا دکتر دامپزشک باشد با حضور و راهنمائی درخواست کننده یا نماینده تام الاختیار او از محلی که درخواست تبدیل آن شده است پس از حصول اطمینان به اینکه مورد بازدید همان محلی است که مستندات متقاضی مربوط به آن است بازدید می‌نمایند و با رعایت دستور و ترتیبی که سازمان جنگلبانی ایران تعیین کرده باشد نسبت به مسائل زیر: تعیین حدود و مساحت شرایط محیط (وضع آب و هوا، رستنیهای چوبی و گیاهی، وضع زمین (عوارض شیب و غیره)، جنس خاک، وضع چرای دام، تعداد آن که در محل مزبور می‌چرند، وسعت چراگاهی که پس از تبدیل آن محل برای تغذیه دامها باید ایجاد شود) سایر نکاتی که توجه و تذکر به آنها لازم باشد. صورتمجلس تنظیم و یا اظهار نظر صریح نسبت به مصلحت بودن و نبودن تبدیل گزارش خواهند داد.
۳ـ سازمان جنگلبانی ایران با ملاحظه گزارش مزبور در صورت تائید نظر کمیسیون مزبور سوابق را برای اظهارنظر صریح به کمیسیون مقرر در تبصره ۵ قانون خواهد فرستاد.
۴ـ اگر نظر کمیسیون فنی بر مساعد بودن تبدیل بود سازمان جنگلبانی ایران پروانه تبدیل صادر خواهد نمود.
۵ ـ در مواردی که صدور پروانه تبدیل به مصلحت تشخیص نشود یا محل مورد تقاضا برای تبدیل مساعد تشخیص نگردد سازمان جنگلبانی ایران طبق مقررات ماده ۵ قانون اقدام خواهد نمود.
۶ـ استفاده از آنچه بر اثر عملیات تبدیلی به دست می‌آید از حیث پرداخت عوارض و استحصال و حمل تابع مقررات مربوطه به استفاده از مقطوعات مجاز است.
بخش پنجم – تهیه هیزم و ذغال
ماده ۱۵ـ جز در مورد تبصره شش ماده ۹ قانون جنگلها و مراتع کشور تهیه هیزم و زغال بدون پروانه ممنوع است و از منابع جنگلی زیر می‌توان پروانه تهیه هیزم و زغال به نام مالک جنگل یا کسی که از طرف مالک مجاز باشد صادر نمود.
۱ـ مازاد مقطوعات پروانه‌های بهره‌برداری جنگل با مواد حاصله از عملیات اصلاح و احیاء جنگلی که مصرفی جز سوخت ندارد.
۲ـ درختان افتاده موجود در عرصه جنگل که قابل استحصال برای تهیه چوب نباشد.
۳ـ درختان سرپای خشک یا آفت زده یا مبتلای امراض قارچی یا ویروس سا کج و معوج که تشخیص شود جز سوخت مصرفی ندارد و قطع آنها از لحاظ اصول جنگلداری ممکن یا لازم باشد.
ماده ۱۶ـ برای صدور اجازه استفاده از درختان موضوع بند ۳ ماده ۱۵ باید سایر اشجار را که به درختان اندوخته موسومند به ترتیب زیر نشانه‌گذاری نمایند.
۱ـ درختان به قطر برابر سینه تا ۵۰ درصد متر یک نشانه بر بن درخت
۲ـ درختان به قطر برابر سینه تا ۵۰% تا یک متر دو نشانه
۳ـ درختان به قطر برابر سینه بیش از یک متر سه نشانه.
تبصره ـ نهالهای اندوخته را باید مرجحاً با رنگ ثابت والا با پوست خراشی علامتگذاری نمود.
ماده ۱۷ـ کوره زغال باید به ترتیبی ساخته شود که مورد موافقت سازمان جنگلبانی ایران باشد احداث کوره زغال از نوع و به ترتیب دیگر در حکم احداث کوره زغال بدون پروانه می‌باشد.
بخش ششم مصارف روستائی
ماده ۱۸ـ سازمان جنگلبانی ایران حداکثر مقدار چوبی را که در هر سال برای هر نوع مصرف روستائی محلی ساکنین جنگل به دهکده‌های مجاور آن لازم می‌داند تعیین و با انتشار آگهی به اطلاع روستائیان خواهد رسانید. این مصارف در درجه اول از درختان واقع در محوطه روستائی که متقاضی در آنجا ساکن است تأمین خواهد شد.
ماده ۱۹ـ ساکنین جنگل و دهکده‌های مجاور آن که برای مصارف روستائی احتیاج به چوب دارند باید با توجه به آگهی سازمان جنگلبانی ایران اظهارنامه ای شامل مورد مصرف، تعداد، ابعاد نوع چوب و محل تهیه آن برای مصرف یک ساله خود تنظیم و به سرجنگلبانی محل تسلیم و رسید دریافت دارند متقاضی باید تعهد کند که چوب مورد تقاضا را فقط برای مصرفی که در اظهارنامه خود قید کردهاست بکار برد.
ماده ۲۰ـ سرجنگلبان مکلف است حداکثر تا پانزده روز درباره درخواست مزبور رسیدگی و در صورتیکه احتیاج متقاضی محرز و ذیحق در استفاده باشد با توجه به حداکثر مقرر برای هر مصرف از طرف سازمان جنگلبانی ایران اجازه استفاده را از جنگلهای واجد صلاحیت و از درختانی که سازمان جنگلبانی ایران برای اینگونه مصارف معین کرده باشد با رعایت اصول فنی و با توجه به طرح جنگلداری (اگر جنگل مورد تقاضا دارای طرح جنگلداری مصوبه باشد) صادر نماید و مراتب را فوراً به جنگلدار و در صورت وجود طرح به مرجی طرح جگلداری آن جنگل اطلاع دهد تا مقدار مورد اجازه از میزان برداشتی کسر و طبق اصول طرح مربوطه عمل شود.
ماده ۲۱ـ تنظیم صورتمجلس استحصال و نشانه‌گذاری مستحصلات آنها در مورد مصارف روستائی تابع مقررات عمومی بهره‌برداری نبوده و اختیار آن با سرجنگلبان است لیکن سرجنگلبان باید به محض اقدام چگونگی را از طریق جنگلداری متبوع به سرجنگلداری گزارش دهد.
ماده ۲۲ـ استفاده از مقررات تبصره ۶ ماده ۹ قانون جنگلها و مراتع کشور زیر نظر مأمورین جنگل باید به عمل آید.
ماده ۲۳ـ در مورد استفاده از تبصره ۷ ماده ۹ قانون جنگلها و مراتع کشور مأمورین جنگل باید در تعیین درختان مشمول این تبصره طبق روشی که سازمان جنگلبانی ایران معین خواهد نمود روستائیان را راهنمائی نمایند.
تبصره ـ قطع درختان محاوط روستائی ولو آنکه به منظور مصرف در داخل محاوط نباشد تابع مقررات ماده ۴ قانون مزبور نیست ولی در صورت اخیر باید اولاً سرجنگلدار تائید کند که مورد احتیاج برای مصارف روستائی موضوع تبصره ۴ ماده ۹ نیست ثانیاً با اجازه سازمان جنگلبانی ایران قطع و یا پرداخت عوارض حمل شود.
فصل دوم ـ بهره‌برداری
ماده ۲۴ـ در تمام موارد که از درختان سرپا و افتاده استفاده می‌شود بهره‌برداری از آن محتاج به نشانه‌گذاری قبلی است و قطع درختان سرپای جنگل به استثنای موارد مذکور در تبصره ۴ و ۷ ماده ۹ قانون و راهسازی در جنگل مستلزم رعایت فصل قطع است.
ماده ۲۵ـ نشانه‌گذاری به وسیله چکشهائی که به موجب ماده ۱۱ قانون جنگلها و مراتع کشور علامت رسمی دولتی محسوب و چکش ویژه جنگلبانی نامیده شده صورت می‌گیرد.
تبصره ۱ـ چکشهای ویژه جنگلبانی پنج قسمتند.
اول آنهائی که برای صدور اجازه بهره‌برداری جنگل جهت نشانه‌گذاری درختان قابل قطع و سرپا و باد افتاده بکار می‌رود.
دوم چکشهائی که جهت علامت گذاری درختان اندوخته جنگل استعمال می‌شوند.
سوم چکشهائی که به منظور نشانه‌گذاری مواد مجاز مستحصله از درخت استفاده می‌گردد.
چهارم چکشهائی که برای چوبهای مصارف روستائی استعمال می‌شود.
پنجم چکش مثلث که برای تشخیص چوبهای بازداشتی استعمال می‌شود.
تبصره ۲ـ روش نشانه‌گذار درختانی که باید به قطع رسند به ترتیب زیر خواهد بود:
الف ـ در روی هر درخت قابل قطع یک نشانه بر روی تنه در ارتفاع نیم متری از سطح خاک و یک نشاه هم بر بن درخت گذاشته می‌شود به‌نحوی که پس از قطع درخت علامت گذاری شده نشانه پائینی (نشانه بن درخت) باقی بماند.
ب ـ تعداد نشانه بسته به قطر درخت و به شرح زیر خواهد بود:
۱ـ درختان به قطر برابر سینه تا ۵/۰ متر یک نشانه بالا و یک نشانه پائین
۲ـ درختان به قطر برابر سینه تا ۵/۰ تا یک متر نشانه بالا و دو نشانه پائین
۳ـ درختان به قطر برابر سینه بیش از یک متر سه نشانه بالا و سه و یا بیشتر پائین.
تبصره ۳ـ چکشهای مذکور در تبصره یک باید نزد سر جنگلدار حوزه مربوطه نگاهداری شود و فقط در اجرای عملیات مجاز در اختیار مأمورین مسئول گذارده می‌شود چکش مثلث را می‌توان مستقیماً در اختیار جنگلداری و رؤساء یا بازرسان فرآورده‌های جنگلی گذارد تا هنگام بازداشت چوبهای غیرمجاز فوراً علامتگذاری نمایند. این چکشها عموماً دارای جلد چرمی بوده و طوری تعبیه می‌شود که بتوان آنها را نقل کرد. پس از هر دفعه استفاده باید چکش را در جلد جای داده قفل و لاک ویا مهر حاضرین ممهور نمود. در موقع گشودن و بستن جلد چکش باید صورتمجلس تنظیم و به امضای حاضرین برسد.
ماده ۲۶ـ جنگلدار یا سرجنگلبان مربوطه مکلفند بلافاصله پس از پایان موعد قطع درخت جنگل مورد بهره‌برداری را بازدید نموده و سیاهه درختانی را که با رعایت مقررات به قطع رسیده، تهیه و به سرجنگلداری مربوطه گزارش دهند.
تبصره ـ درختها باید طوری انداخته شوند که به درختهای مجاور حتی الامکان آسیبی نرسد در زمینهای شیب دار درختها باید به نحوی قطع شوند که به طرف بالای دامنه بیفتد.
ماده ۲۷ـ صاحب پروانه باید پس از قطع درخت و پیش از خروج مواد مستحصله از جنگل اظهار نامه ای برای تنظیم صورت مجلس استحصال به‌جنگلدار مربوطه تسلیم و رسید دریافت نماید جنگلدار مکلف است بلافاصله مراتب را به سر جنگلداری مربوطه گزارش نماید. سر جنگلداری پس از دریافت گزارش جنگلداری مکلف است در ظرف مدتی که متجاوز از ۲۰ روز نباشد به تقاضای رسیده به ترتیب زیر اقدام نماید. سرجنگلدار یا معاون یا بازرس سرجنگلداری به اتفاق جنگلدار و سرجنگلبان و جنگلبان مربوطه با حضور دارنده پروانه یا نماینده تام الاختیار وی به محل عزیمت و پس از رسیدگی مواد مستحصله مجاز را با چکش ویژه نشانه‌گذاری نموده و صورتمجلس استحصال تنظیم نمایند.
تبصره ۱ـ سری و شماره چکش علامتگذاری درخت و مواد مستحصله هر سر جنگلبانی باید از سری و شماره و چکش سرجنگلبانی دیگر همان جنگلداری متمایز باشد.
تبصره ۲ـ صورتمجلس استحصال در شش نسخه تنظیم و یک نسخه آن به صاحب پروانه تسلیم می‌شود بقیه نسخه‌ها در سازمان جنگلبانی ایران، سرجنگلداری، جنگلداری، سرجنگلبانی و پاسگاه بازرسی مربوطه نگاهداری خواهد شد.
تبصره ۳ـ دارندگان پروانه بهره‌برداری جنگل مکلفند مواد مستحصله را در محل جمع آوری به ترتیبی که سازمان جنگلبانی ایران معین می‌نماید داراب نمایند.
ماده ۲۸ـ تهیه چوب آلات به وسیله تبر ممنوع است.
ماده ۲۹ـ صاحب پروانه مکلف است برای حمل مواد مستحصله ای که طبق ماده ۲۷ این آئین‌نامه به محل جمع آوری مندرج در پروانه قطع آورده شده اظهار نامه ای متضمن مشخصات چوبهای مستحصله به‌سرجنگلبانی محل تسلیم نماید. سرجنگلبانی بلافاصله در اطراف اظهارنامه به رسیدگی پرداخته و حداکثر برای ½ چوبهای مجازی که در تاریخ تسلیم اظهارنامه در محل جمع آوری موجود است رأساً پروانه حمل صادر و برای صدور پروانه حمل مابقی چوبها باید موافقت جنگلداری مربوطه را تحصیل نماید. صدور پروانه حمل مابقی چوبهای موجود در محل جمع آوری موکول به آن است که جنگلدار جنگل مورد بهره‌برداری را بازدید و اطمینان حاصل نماید که دارنده پروانه تکلیف و تعهدات مندرج در طرح جنگلداری و پروانه قطع را که می‌بایست تا آن تاریخ اجرا کند انجام داده باشد. جنگلدار باید در موقع ابلاغ موافقت با صدور پروانه حمل مابقی چوبها به سرجنگلبانی مربوطه مرابت را ضمن تشریح نتیجه رسیدگی و ذکر دلائل موافقت خود به سرجنگلداری گزارش دهد و در هر حال سرجنگلبان نمی‌تواند برای بیش از نصف کل چوبهای مستحصله مورد پروانه اجازه حمل صادر نماید.
تبصره ـ در پروانه حمل مدت اعتبار آن و مبداء و مقصد و وسیله حمل و مشخصات کامل چوبها و شماره و تاریخ پروانه قطع و شماره و تاریخ صورتمجلس استحصال مربوطه و سری و شماره چکش نشانه‌گذاری که سازمان جنگلبانی لازم بداند درج خواهد شد.
ماده ۳۰ـ تمدید مدت اجازه‌های مربوط به استفاده روستائی فقط برای یک بار آن هم به شرط وجود دلائل موجه از طرف سرجنگلداری ممکن است. سرجنگلدار مکلف است در این گونه موارد پس از موافقت با تمدید جریان امر و دلائل موافقت خود را به سازمان جنگلبانی ایران گزارش نماید.
فصل سوم ـ اجرای عملیات عمرانی و اصلاحی و احیائی جنگل
ماده ۳۱ـ دارندگان پروانه‌های بهره‌برداری جنگل یا مالکین مربوطه مکلفند در قطعه بهره‌برداری با گماردن قرقبان از چرای دام در مدت و به‌طریقی که سازمان جنگلبانی معین نماید جلوگیری نمایند متخلف طبق ماده ۱۹ قانون جنگلها و مراتع کشور قابل تعقیب و مجازات می‌باشد و نیز هر یک مکلفند در صورتیکه سازمان جنگلبانی مقتضی دانست مازاد مقطوعات را به شکل هیزم و زغال از جنگل خارج نمایند.
ماده ۳۲ـ چنانچه تسهیل تجدید حیات جنگل مورد بهره‌برداری مستلزم امحاء رستنیهای هرزه یا خراش زمین با برداشت پوشش مرده یا محصور کردن قطعات مورد قطع یا عملیات اصلاحی دیگری باشد که در طرح جنگلداری یا برنامه بهره‌برداری یا پروانه قطع جنگل قید شده دارنده پروانه موظف است این امور را زیر نظر و طبق راهنمائی مأمورین جنگلبانی به هزینه خود انجام دهد.
ماده ۳۳ـ سازمان جنگلبانی ایران مجاز است در مواردی که مقتضی بداند عملیات موضوع قسمت آخر ماده ۳۱ و ماده ۳۲ را رأساً انجام و هزینه‌های مربوطه را از دارنده پروانه مطالبه نماید. چنانچه دارنده پروانه بدهی خود را در ظرف مدت معین نپردازد سازمان جنگلبانی می‌تواند در پایان موعد مطالبات حقه خود را از فروش چوبهای متعلق به دارنده پروانه استیفا نماید.
ماده ۳۴ـ سازمان جنگلبانی باید در مورد جنگلهای مخروبه قابل احیائی که آگهی قرق آنها صادر می‌شود برای درج آگهی در روزنامه رسمی کشور، جراید کثیرالانتشار پایتخت و در صورت وجود در روزنامه‌های محلی منطقه مربوطه و همچنین انتشار آگهی به وسیله رادیو اقدام نماید. به علاوه جنگل مورد قرق را با نصب تابلوهای متعدد در نقاطی که قابل دید همگان باشد مشخص سازد.
ماده ۳۵ـ اگر مالک رأساً عهده دار احیاء جنگل مخروبه خود شود عملیات احیاء باید به روشی که مورد موافقت سازمان جنگلبانی ایران باشد و زیر نظر مأمورین مربوطه انجام شود.
ماده ۳۶ـ ایجاد راه در جنگلها مستلزم دریافت اجازه از سازمان جنگلبانی است و استفاده از آنچه بر اثر ایجاد راه به دست می‌آید از حیث پرداخت عوارض و استحصال و محل تابع مقررات مربوطه به استفاده از آنچه بر اثر ایجاد راه به دست می‌آید از حیث پرداخت عوارض و استحصال و حمل تابع مقررات مربوط به استفاده از مقطوعات است.
تبصره ۱ـ بدون اجازه سرجنگلدار مربوطه هیچکس نمی‌تواند برای ایجاد یا نگهداری جاده‌هائی که از داخل یا کنار جنگل می‌گذرد از خاک عرصه جنگل استفاده نماید.
تبصره ۲ـ اجازه احداث راههائی که بنا بر مصالح و مقتضیات نظامی ایجاد آن در جنگلها از طرف ارتش ضروری تشخیص داده می‌شود و یا برحسب نقشه‌های راهسازی وزارت راه احداث آن در جنگلها لازم می‌باشد احتیاج به موافقت سازمان جنگلبانی ندارد ولی قطع درختان مسیر جاده‌های مزبور باید طبق ماده ۹ جنگلها و مراتع کشور انجام شود.
ماده ۳۷ـ سازمان جنگلبانی ایران مجاز است در هر جنگلی که لازم بداند برای مطالعات فنی و تحقیقات اقدام به ایجاد قطعات آزمایشی که در هر جنگل حداکثر از دو هکتاز تجاوز نکند بنماید. چنانچه بررسی مورد نظر مستلزم قطع درخت باشد سازمان باید عین مقطوعات و یا بهای آن را به نرخ رایج در حوزه مربوطه به مالک بپردازد. اگر قطعه آزمایشی در جنگلهای قابل بهره‌برداری واقع باشد بهره‌برداری از آن قطعه موکول به ختم مطالعات مربوطه خواهد بود.
فصل چهارم ـ تخلفات
ماده ۳۸ـ وظیفه مأمورین سازمان جنگلبانی ایران که به موجب قانون جنگلها و مراتع کشور ضابط دادگستری شناخته شده اند همان است که طبق مقررات آئین دادرسی کیفری برای ضابطین دادگستری مقرر شده است
تبصره ۱ـ مأمورین سازمان جنگلبانی ایران که ضمن آموختن دوره تخصصی خود مقررات قضائی مربوط به انجام وظایف ضابطین دادگستری را نیز آموخته اند طبق تبصره ۳ ماده ۲۳ قانون جنگل به‌موجب احکامی که از طرف سازمان جنگلبانی ایران صادر خواهد شد به سمت ضابط دادگستری و مأمور کشف و تعقیب شناخته و به دادسرای مربوطه معرفی می‌شوند.
ماده ۳۹ـ سازمان جنگلبانی ایران می‌تواند به متخلفین از مواد قانون و آئین‌نامه جنگل تا مدتی که مقتضی بداند پروانه قطع درخت ندهد.
ماده ۴۰ـ در مواردی که برای اجرای مقررات ماده ۱۲ قانن جنگلها و مراتع کشور مقررات خاصی وضع نشده باشد تمام مقررات و آئین‌نامه‌های مربوطه به قاچاق قابل اجرا است.
ماده ۴۱ـ چنانچه از پروانه قطع صادره در مدت مقرر درختانی قطع نشود درخت باقیمانده در حکم درخت بدون پروانه است.
ماده ۴۲ـ چنانچه صاحب اجازه مربوط به استفاده روستائی پس از قطع درخت آن را در مدتی که در اجازه قطع معلوم شده حمل نکند و برای تمدید مدت حمل هم اقدام ننماید و چوب قطع شده را در جنگل باقی گذارد آن چوب به سود دولت ضبط و تصرف می‌شود و در مدت دو سال اجازه قطع چوب برای مصارف روستائی به او داده نخواهد شد.
تبصره ـ حمل و مصرف مستحصل از درختانی که طبق تبصره ۴ ماده ۹ قانون جنگلها و مراتع کشور اجازه قطع داده شده در غیر مورد و محل معین ممنوع و حمل آن به محلی غیر از محل مورد تقاضا در حکم حمل بدون پروانه بوده و طبق ماده ۱۲ قانون جنگلها و مراتع کشور رفتار می‌شود.
فصل پنجم ـ اجرای ماده یک قانون جنگلها و مراتع کشور و تبصره آن
ماده ۴۳ـ منظور از کارمندان فنی مندرج در تبصره ۱ ماده ۱ قانون جنگلها و مراتع افراد زیر می‌باشند:
الف ـ کلیه کارمندان سازمان جنگلبانی که کلاسهای تخصصی جنگل یا مرتع را از هر درجه و به هر مدتی در داخل یا خارج کشور طی کرده و به اخذ گواهینامه یا دانشنامه نائل گردیده باشند.
ب ـ فارغ التحصیلان دبیرستان یا دانشسرا یا دانشکده‌های کشاورزی کارمند سازمان جنگلبانی که لااقل پنج سال عملاً سابقه خدمات فنی در رشته جنگل یا مرتع داشته و یا پس از فراغت از تحصیل یک سال و بیشتر به کار آموزش یا کارورزی در رشته جنگل یا مرتع در خارج از مرکز اشتغال ورزیده باشد.
ج ـ کلیه افرادی که در این تاریخ به موجب حکم سازمان جنگلبانی ایران شاغل شغل پست فنی بوده و لااقل پنج سال سابقه متوالی یا متناوب در شغل فنی داشته باشند.
ماده ۴۴ـ مأمور جنگلبانی کسی است که در سازمان جنگلبانی ایران شاغل پست فنی جنگلبانی باشد و دارای حکم رسمی از طرف سازمان جنگلبانی ایران باشند. پست فنی از طرف سازمان جنگلبانی معین خواهد شد.
فصل ششم ـ مراتع
ماده ۴۵ـ به منظور راهنمائی صاحبان مراتع خصوصی در امر بهره‌برداری و اصلاح مراتع از لحاظ حفظ و احیاء آنها مالکین و استفاده کنندگان باید دستورهای فنی متخصصین و مأمورین فنی سازمان جنگلبانی را در موارد زیر:
۱ـ تناسب تعداد و انواع دام با ظرفیت مراتع
۲ـ تاریخ ورود و خروج دام
۳ـ فصل و مدت و محل چرا را رعایت و اجرا نمایند.
ماده ۴۶ـ سازمان جنگلبانی ایران می‌تواند از لحاظ حفظ و احیاء و اصلاح مراتع و یا قسمتی از مراتع را برای مدتی که مقتضی بداند قرق اعلام کند و در این موارد مالکین خصوصی مراتع مکلفند مقررات قرق را که از طرف سازمان جنگلبانی آگهی و به ایشان ابلاغ می‌شود در مدت مقرر رعایت نمایند.
ماده ۴۷ـ در اداره کردن مراتع دولتی ـ سازمان جنگلبانی همان اختیاراتی را دارد که مالک در اداره ملک خود دارا می‌باشد و از آن اختیارات به موجب قوانین و مقررات مربوطه استفاده خواهد کرد ولی در هر حال حفظ و اصلاح مراتع بر تحصیل درآمد از مراتع مقدم است.
فصل هفتم ـ افت واره خور
ماده ۴۸ـ در مواردی که به جای گرده بینه مواد به دست آمده آن صادر می‌شود عوارض مقرر در بند ج ماده ۱۰ به طریق زیر وصول خواهد شد. از هر متر مکعب تخته بشکه و پارکت بلوط عوارض ۳۲/۲ متر و در غیر تخته بشکه و پارکت بلوط و بطور کلی سایر چوبها از هر متر مکعب عوارض ۵۴/۱ دریافت می‌شود.
ماده ۴۹ـ میزان افت واره خور در غیر مورد تبصره بند ج ماده ۱۰ برحسب مورد مستقیماً از طرف سازمان جنگلبانی ایران معین خواهد شد.
ماده ۵۰ـ به طور کلی عوارض کسر یک متر براساس یک متر وصول خواهد شد.
ماده ۵۱ـ این آئین‌نامه از تاریخ تصویب قابل اجرا است و کلیه آئین‌نامه‌ها و تصویب نامه‌هائی که به استناد قانون جنگلها مصوب ۱۷ دی ماه ۱۳۲۱ به تصویب هیئت وزیران رسیده [آیین‌نامه قانون راجع به جنگلها، مصوب ۱۳۲۲] ملغی است.